Του Κωστή Πλάντζου
Στασιμότητα μισθών και εισοδημάτων για τουλάχιστον μια πενταετία ακόμη, προβλέπει το “Αναπτυξιακό Σχέδιο” το οποίο παρουσίασε στο Eurogroup της Σόφιας ο υπουργός Οικονομικών, Ευκλείδης Τσακαλώτος.
Το 12σέλιδο υπόμνημα που επιγράφεται «Ελλάδα: μια Αναπτυξιακή Στρατηγική για το Μέλλον», περιγράφει σε αδρές γραμμές τον οδικό χάρτη της οικονομίας μετά το τέλος του 3ου Μνημονίου, όπως θέλει να τον σχεδιάσει η κυβέρνηση.
Δεν κάνει καμία αναφορά για την τύχη των μέτρων λιτότητας που έχουν ψηφιστεί για μετά το 2018, ούτε όμως αφήνει περιθώρια για αλλαγές και ανατροπές, καθώς λαμβάνει και σαν δεδομένο την υπέρβαση των δημοσιονομικών στόχων, προκειμένου η κυβέρνηση να μοιράζει ταυτόχρονα και υποσχέσεις για πάσης φύσεως κοινωνικές παροχές και φοροελαφρύνσεις.
Το βασικό οικονομικό σενάριο της κυβέρνησης για την προσεχή 5ετία, θέτει σαν δεδομένο ότι θα διατηρεί σταθερά ρυθμούς ανάπτυξης πάνω από 2%, ενώ θα παράγει ταυτόχρονα πολύ υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα της τάξεως των 7 ή και 8 δισ. ευρώ (πάνω από 3,7% του ΑΕΠ) κάθε χρόνο, μέχρι το 2022 τουλάχιστον. Οι κατώτατοι μισθοί δεν θα αυξηθούν αυτόματα αλλά «σταδιακά με βάση τις ανάγκες της πραγματικής οικονομίας», όπως αναφέρει το σχέδιο Τσακαλώτου. Την ίδια στιγμή, στο «Ολιστικό σχέδιο» δεν φαίνεται να περιλαμβάνεται σχέδιο εξόδου από τα capital controls.
Τι προβλέπει το σχέδιο Τσακαλώτου
Το κείμενο βρίθει γενικόλογων αναφορών για πολιτικές πρωτοβουλίες που θα ενισχύσουν την ανάπτυξη και την απασχόληση και περιέχει στο τέλος ένα δισέλιδο παράρτημα με ένα πινακάκι (περίπου σαν κι αυτά που υπάρχουν στα μνημόνια) όπου καταγράφονται, πάλι με ασαφή τρόπο, ορισμένες δράσεις οι οποίες «αναμένεται να εμπλουτιστούν».
Η Αναπτυξιακή Στρατηγική που ευαγγελίζεται η κυβέρνηση, στηρίζεται σε 7 τομείς της Οικονομίας:
- – οι μεταφορές, υποδομές και logistics
- – ενεργειακή απόδοση, Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και διασύνδεση δικτύων
- – η Ναυτιλία
- – οι Φαρμακευτικές
- – ο αγροτικός τομέας και ο τομέας των τροφίμων
- – οι κατασκευές και μεταποίηση
- – ο Τουρισμός
Το οικονομικό πλαίσιο στο οποίο τοποθετεί η κυβέρνηση την Ανάπτυξη για τα επόμενα χρόνια, περιλαμβάνει 5 άξονες:
1. Δημοσιονομική σταθερότητα: προβλέπει αξιοποίηση των μεταρρυθμίσεων της τελευταίας οκταετίας με τα εξής μέτρα:
- – «Διατήρηση πρωτογενών δημοσιονομικών πλεονασμάτων 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022»: αυτό “μεταφράζεται” σε πλεονάσματα άνω των 7 δισ. ευρώ ετησίως.
- – «Χρήση του διαθέσιμου δημοσιονομικού χώρου για μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης και αύξησης των κοινωνικών δαπανών»: η δημιουργία “δημοσιονομικού χώρου” όμως προϋποθέτει και υπέρβαση των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα των 7 δισ. ετησίως, δηλαδή μεγαλύτερη λιτότητα (τουλάχιστον 3,7% του ΑΕΠ) με στόχο την διανομή “μερίσματος” και παροχών.
- – «Αύξηση του ΑΕΠ άνω του 2% μεσοπρόθεσμα που θα στηρίζεται στην δυναμική ανάκαμψη των επενδύσεων και της ιδιωτικής κατανάλωσης»: η ιδιωτική κατανάλωση πάντως, όπως φάνηκε κυρίως την τελευταία τριετία, δεν συνδυάζεται με την άλωση των εισοδημάτων και την υπερφορολόγηση, ενώ η αναφορά σε Ανάπτυξη 2% “μεσοπρόθεσμα” δεν αποκλείει και ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ κάτω από τον στόχο αυτόν κάποιες χρονιές, ειδικά στον 1ο ή 2ο χρόνο (ως το 2019 ή 2020 για παράδειγμα).
- – Συνέχιση δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων όπως εκκαθάριση ληξιπροθέσμων οφειλών του κράτους, δημόσιο λογιστικό κλπ. Στην πράξη πάντως, ακόμα και έχοντας εξασφαλίσει ειδική χρηματοδότηση από τους δανειστές που δεν επηρέαζε καν τα πλεονάσματα, η πληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τους δικαιούχους αποδείχθηκε επίπονα δύσκολη υπόθεση για την κυβέρνηση κατά την τελευταία τριετία.
- – Ενίσχυση των μέτρων κατά της φοροδιαφυγής για επιπλέον έσοδα που θα προέλθουν από καθιέρωση των ηλεκτρονικών πληρωμές από το 2020, αξιοποίηση περιουσιακών στοιχείων, καταπολέμηση του λαθρεμπορίου καυσίμων και τσιγάρων κλπ.
- – Εξοικονομήσεις από το Σύστημα κρατικών προμηθειών
2. Παρεμβάσεις για διατηρήσιμη Ανάπτυξη:
- – Βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος με απλοποίηση, διαφάνεια, αποτελεσματικότητα και επιτάχυνση διαδικασιών, οικοδόμηση σύγχρονης δημόσιας διοίκησης, μεταρρύθμιση της απονομής δικαιοσύνης, σταθερό και φιλικό στην ανάπτυξη φορολογικό σύστημα, ψηφιακές υπηρεσίες μιας στάσης, απλοποίηση αδειοδοτήσεων και ολοκλήρωση χωροταξικού σχεδιασμού και Εθνικού Κτηματολογίου.
- – Ενίσχυση των Εξαγωγών και προσέλκυση Άμεσων Ξένων Επενδύσεων στην χώρα, με fast track διαδικασίες για στρατηγικές επενδύσεις, αλλαγές στον Αναπτυξιακό νόμο κλπ.
- – Περισσότερες και καλύτερες δουλειές, με μέτρα όπως επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων και σχεδιασμό μιας «σταδιακής αύξησης του κατώτατου μισθού, κατά τρόπο συμβατό προς τις ανάγκες της πραγματικής οικονομίας», ενεργές πολιτικές απασχόλησης, καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας, ενδυνάμωση της επαγγελματικής εκπαίδευσης.
- – Στήριξη στρατηγικών κλάδων της αγοράς (μεταφορές, ενέργεια, ναυτιλία, γεωργία, φαρμακευτικές, τουρισμός, μεταποίηση).
- – Ενίσχυση των start ups και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (σε αγροδιατροφή, ακριβά φάρμακα, τέχνη και πολιτισμό) μέσω EquiFund, ενθάρρυνσης του ιδιωτικού τομέα για επενδύσεις, αξιοποίηση του Ιδρύματος Έρευνας και Τεχνολογίας κλπ.
3. Διαρθρωτικές αλλαγές για την οικονομία:
το Σχέδιο προβλέπει μια ολιστική στρατηγική για όλες τις υποδομές και τα δίκτυα Ενέργειας, Μεταφορών και Logistics, Ψηφιακής Οικονομίας, Ύδρευσης, από κοινού και με άλλες χώρες στα Βαλκάνια.
Ρόλο – «κλειδί» για την αξιοποίηση της κρατικής περιουσίας στους τομείς αυτούς, το Σχέδιο Τσακαλώτου προβλέπει ότι θα διαδραματίσει η Ελληνική Εταιρία Συμμετοχών και Περιουσίας -δηλαδή το γνωστό και ως Υπερ-Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων.
4. «Δημιουργία ενός ισχυρού και βιώσιμου οικονομικού και κοινωνικού μέλλοντος» με μέτρα όπως:
- – ενίσχυση της γενικής εκπαίδευσης
- – στήριξη και αναβάθμιση της κοινωνικής προστασίας
- – παροχή καθολικής και αποτελεσματικής φροντίδας υγείας
- – προώθηση μιας οικονομίας προσανατολισμένης στην κοινωνία
- – διασφάλιση της περιφερειακής ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής
- – Ανάδειξη των νέων στην κορυφή της ατζέντας
5. Αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων:
- – Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία
- – Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων
- – Πακέτο Γιούνκερ
- – Αναπτυξιακός νόμος
- – Συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα
- – Αναπτυξιακή Τράπεζα
- – Χρηματοοικονομικός Τομέας
Στην πράξη πάντως το Πρόγραμμα Δημοσίων έχει κακοπαθήσει ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, ενώ και η Αναπτυξιακή Τράπεζα αντιμετωπίζεται με επιφυλάξεις από τους εταίρους.
«Πάγος» από τους δανειστές
Σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές, το σχέδιο δεν έτυχε ευρείας αποδοχής στο Eurogroup της Σόφιας. Ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών ισχυρίζεται ότι οι εταίροι «έμειναν ευχαριστημένοι» από την παρουσίαση που τους έδειξε. Ωστόσο, στο εκτενές και λεπτομερές κείμενο των περίπου 70 σελίδων όπου περιλαμβάνονται πιο αναλυτικά οι παρεμβάσεις, του επισημάνθηκε ότι πρέπει να συμπληρωθεί και να τεκμηριωθεί περαιτέρω, γιατί όλα τα δύσκολα θέματα που απαιτούν παρεμβάσεις στο κράτος και τη γραφειοκρατία μετατίθενται για μετά τη λήξη της θητείας της παρούσας κυβέρνησης. Λίγο πιο αποκαλυπτικό επ’ αυτού είναι δημοσίευμα του γερμανικού οικονομικού περιοδικού Wirtschaftswoche το οποίο εστιάζει στην πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης για προσέλκυση επενδύσεων 1,5 δισ ευρώ μέσω της νομιμοποίησης της ιατρικής κάνναβης και το οποίο φιλοξενεί δήλωση υψηλόβαθμου υπαλλήλου της ΕΕ σύμφωνα με τον οποίο «οι προτάσεις δεν αξίζουν ούτε το χαρτί πάνω στο οποίο γράφτηκαν»!
Για παράδειγμα, στο πινακάκι του παραρτήματος η κινητικότητα στο Δημόσιο τοποθετείται στο τέταρτο τρίμηνο του 2019, το ίδιο και η έκδοση σύνταξης σε μια ημέρα. Η δράση για την αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής «εκτοξεύεται» ακόμη πιο μακριά, στο δεύτερο τρίμηνο του 2020.
Διαβάστε ολόκληρο το Αναπτυξιακό Σχέδιο εδώ: