του Μάριου Ροζάκου
Ένα εντελώς νέο πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας, το οποίο θα ισχύσει για έναν χρόνο, ενώ ειδικά για τους άνεργους και τους ανάπηρους θα παρέχει κάλυψη για πέντε χρόνια, πρόκειται να διαδεχθεί τις σχετικές διατάξεις του νόμου Κατσέλη που λήγουν σήμερα.
Τα κριτήρια ένταξης των επιλέξιμων δανειοληπτών δεν άλλαξαν σε σχέση με όσα είχαν ανακοινωθεί πριν από λίγες ημέρες, αλλά διευκρινίστηκαν αρκετές κρίσιμες λεπτομέρειες, όπως, για παράδειγμα, ότι η κρατική επιδότηση θα κατατίθεται απευθείας στον λογαριασμό εξυπηρέτησης του δανείου του δικαιούχου και ότι το ύψος της θα υπολογίζεται αυτόματα από την ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα δημιουργηθεί, και όχι από τα δικαστήρια. Επίσης όσοι δανειολήπτες δεν πληρούν τα κριτήρια ένταξης στο νέο καθεστώς, δεν θα προστατεύονται πια από πλειστηριασμό ακόμα και αν προσφύγουν στη Δικαιοσύνη.
Η κυβέρνηση δεσμεύτηκε να προχωρήσει στη συνολική αναμόρφωση του νόμου Κατσέλη. Οι αλλαγές που θα γίνουν άμεσα στο καθεστώς προστασίας της Α΄ κατοικίας θα ενσωματωθούν προς το τέλος Μαρτίου στον νέο ενιαίο πτωχευτικό νόμο για τα φυσικά πρόσωπα. Επιβεβαιώνεται έτσι το πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ του «ΘΕΜΑΤΟΣ» από τις 7 Οκτωβρίου 2018 για την απαίτηση των δανειστών να μπει οριστικό τέλος στον νόμο Κατσέλη.
Το καινούργιο σχήμα προστασίας της Α΄ κατοικίας οριστικοποιήθηκε στη χθεσινή, τρίτη κατά σειρά, συνάντηση των συναρμόδιων υπουργών με τους εκπροσώπους των τραπεζών στο Μέγαρο Μαξίμου. Στόχος είναι κατατεθεί το σχετικό νομοσχέδιο στη Βουλή ακόμα και σήμερα ή, το αργότερο, έως την Τρίτη. Κυβερνητικές πηγές ανέφεραν ότι το νέο πλαίσιο θα ισχύει από αύριο, 1η Μαρτίου, ανεξάρτητα από τον χρόνο ψήφισής του.
Τα κριτήρια υπαγωγής
Στη χθεσινή σύσκεψη αντιμετωπίστηκε μια σειρά από ανοιχτά ζητήματα που είχαν προκαλέσει προβληματισμό τόσο στις τράπεζες όσο και στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, ενώ τα κριτήρια ένταξης των δανειοληπτών δεν άλλαξαν σε σχέση με όσα είχαν ανακοινωθεί τις προηγούμενες ημέρες:
– Το υπόλοιπο δανείου με προσημείωση πρώτης κατοικίας μπορεί να φθάνει έως τις 130.000 ευρώ (συμπεριλαμβανομένων των τόκων)
– Η αντικειμενική αξία του ακινήτου δεν πρέπει να ξεπερνά τις 250.000 ευρώ
– Το εισόδημα του δανειολήπτη πρέπει να μην υπερβαίνει τις 12.500 ευρώ για τους άγαμους ή τις 21.000 ευρώ για τους έγγαμους, προσαυξημένο κατά 5.000 ευρώ για κάθε παιδί με ανώτατο όριο τις 36.000 ευρώ.
Το νέο πλαίσιο καλύπτει δανειολήπτες που πληρούν και τις τρεις παραπάνω προϋποθέσεις και το δάνειό τους βρισκόταν σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών στις 31/12/2018.
Τα 9 «αγκάθια» που ξεπεράστηκαν
Τα κυριότερα «αγκάθια» που διευθετήθηκαν χθες με ομόφωνη απόφαση κυβέρνησης-τραπεζών είναι τα εξής:
1. Τρόπος υπολογισμού της κρατικής επιδότησης του δανείου: Η επιδότηση της δόσης θα υπολογίζεται αυτόματα -και όχι δικαστικά- με βάση αλγόριθμο από την ηλεκτρονική πλατφόρμα όπου θα υποβάλλουν αίτηση οι ενδιαφερόμενοι. Δικαίωμα επιδότησης θα έχουν οι δανειολήπτες με εισόδημα κάτω από τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης. Η επιδότηση θα είναι κλιμακωτή, ανάλογα με την εισοδηματική και περιουσιακή κατάσταση κάθε επιλέξιμου δανειολήπτη. Έτσι, θα μπορεί να είναι ελάχιστη (π.χ. 1 ευρώ) και να φτάνει έως και το 80% της δόσης του δανείου.
2. Απευθείας πίστωση της επιδότησης: Η επιδότηση δεν θα δίνεται στον δανειολήπτη, αλλά θα πιστώνεται απευθείας κάθε μήνα στον λογαριασμό εξυπηρέτησης του δανείου.
3. Απώλεια της ρύθμισης λόγω ασυνέπειας: Σε περίπτωση που είτε ο δανειολήπτης είτε το Δημόσιο δεν πληρώσει το μερίδιό του για 9 μήνες, η ρύθμιση θα παύει να ισχύει.
4. Εκτίμηση της αξίας του ακινήτου: Θα διενεργείται πλέον και για τους δανειολήπτες μόνο από πιστοποιημένο εκτιμητή.
5. Άρση φορολογικού απορρήτου: Για τον έλεγχο των στοιχείων των αιτούμενων προστασίας, οι τράπεζες θα μπορούν να ελέγξουν τα φορολογικά δεδομένα τους, ζητώντας άρση του φορολογικού απορρήτου.
6. Δυνατότητα ένταξης στο νέο πλαίσιο και για εκείνους που απορρίπτονται για τυπικούς λόγους από τον νόμο Κατσέλη (έμποροι και επιτηδευματίες).
7. Απώλεια δικαιώματος ανακοπής του πλειστηριασμού: Όσοι έχουν λάβει κατασχετήριο για το ακίνητό τους δεν θα μπορούν πλέον να ασκήσουν ανακοπή της διαδικασίας πλειστηριασμού με απλή αίτηση δικαστικής προστασίας.
8. Χωρίς «ομπρέλα» προστασίας μέχρι τη δίκη όσοι απορρίπτονται από την πλατφόρμα: Δανειολήπτες που απορρίπτονται από την ηλεκτρονική πλατφόρμα θα μπορούν να προσφύγουν στα δικαστήρια, αλλά δεν θα έχουν προστασία μέχρι τη δίκη, όπως συνέβαινε έως σήμερα.
9. Μετάβαση από τον νόμο Κατσέλη στο νέο πλαίσιο: Οι εκκρεμείς αιτήσεις του νόμου Κατσέλη που έχουν πάρει δικάσιμο θα εξεταστούν από τις τράπεζες σε ηλεκτρονική πλατφόρμα με βάση τα κριτήρια του νόμου Κατσέλη, αποσκοπώντας στην επίσπευση των διαδικασιών και στην αποσυμφόρηση των δικαστηρίων Οι περίπου 20.000 εκκρεμείς αιτήσεις που δεν έχουν λάβει δικάσιμο θα έχουν δικαίωμα ένταξης στο νέο πλαίσιο.
Οι δανειολήπτες που θα πληρούν τα κριτήρια υπαγωγής στο νέο πλαίσιο θα μπορούν να επωφεληθούν από νέο μειωμένο επιτόκιο (euribor τριμήνου + 2% περιθώριο) και επιμήκυνση της διάρκειας του δανείου. Η επιμήκυνση θα φθάνει έως και τα 25 χρόνια, εφόσον η ηλικία του δανειολήπτη ή του εγγυητή δεν ξεπερνά τα 80 έτη. Επίσης θα εφαρμόζεται «κούρεμα» για το ποσό δανείου που υπερβαίνει το 120% της εμπορικής αξίας του ακινήτου.
Το σημερινό EWG
Η κυβέρνηση ευελπιστεί ότι η τελική μορφή του νομοσχεδίου που προέκυψε μετά τη χθεσινή συνάντηση και στάλθηκε ήδη στους δανειστές, ενόψει του σημερινού Euro Working Group, θα κάμψει τις ενστάσεις που εξέφρασαν χθες οι ευρωπαϊκοί θεσμοί για το διάδοχο πλαίσιο του νόμου Κατσέλη στη δεύτερη έκθεση ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας.
Η έκθεση επισήμανε ότι οι προτάσεις που είχε υποβάλει η κυβέρνηση τις προηγούμενες ημέρες άφηναν «παράθυρα» στους στρατηγικούς κακοπληρωτές, δεν κάλυπταν επαρκώς τους ευάλωτους δανειολήπτες, ενώ ζήτησε να προβλεφθεί επιδότηση και για τους φτωχούς συνεπείς δανειολήπτες. «Από τις προκαταρκτικές συζητήσεις, φαίνεται ότι η επιδότηση της δόσης του δανείου απευθύνεται μόνο σε μη εξυπηρετούμενα ενυπόθηκα δάνεια. Αυτό θα τιμωρούσε τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα που, παρόλα αυτά, καταφέρνουν να εξυπηρετούν το δάνειό τους, δημιουργώντας ενδεχομένως αντικίνητρα στη συνεπή εξυπηρέτηση του δανείου», είναι η χαρακτηριστική επισήμανση της Κομισιόν.
Στη χθεσινή σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου, όπου «κλείδωσε» η συμφωνία κυβέρνησης-τραπεζών για τον «νέο νόμο Κατσέλη», μετείχαν ο υπουργός Επικρατείας Αλέκος Φλαμπουράρης, ο υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ Δημήτρης Λιάκος, ο επικεφαλής του NPL Forum της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ) Θεόδωρος Καλαντώνης, η γενική γραμματέας της ΕΕΤ κα Χαρίκλεια Απαλαγάκη και στελέχη των νομικών υπηρεσιών των υπουργείων Οικονομίας, Οικονομικών και Δικαιοσύνης.