Σε μία ακόμα μεγάλη μάχη για την επιβίωσή τους μπαίνουν πλέον οι εμπορικές επιχειρήσεις της χώρας. Η κατακόρυφη πτώση του τζίρου, που δεν ανεκόπη στην περίοδο των θερινών εκπτώσεων, γράφοντας μεσοσταθμικά σε όλη τη χώρα -30%, αποτελεί πρόδρομο μεγάλων αλλαγών στον χάρτη της αγοράς, οι οποίες θα αρχίσουν να συντελούνται από τον Σεπτέμβριο και μετά.
Κύρια συστατικά αυτής της αλλαγής θα είναι τα χιλιάδες λουκέτα και ένας ακόμη γύρος συγκέντρωσης της αγοράς παρά το μεγάλο ξεσκαρτάρισμα που έγινε κατά την περίοδο της δεκαετούς κρίσης στη χώρα. «Οι πιο αδύναμοι, που είναι αρκετοί, θα κλείσουν. Οι πιο ισχυροί θα επιχειρήσουν να μαζέψουν την αγορά και η μεγάλη μάχη θα δοθεί για τη διεκδίκηση μεγαλύτερων μεριδίων», επισημαίνει παλαιό στέλεχος της αγοράς με θητεία σε μεγάλες αλυσίδες, το οποίο θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του.
«Και για να συμβεί αυτό απαιτείται ένα κρίσιμο στοιχείο, η ρευστότητα. Ετσι, αφενός θα δοθεί τεράστια μάχη για την προσέλκυση του -φοβισμένου πλέον- καταναλωτή και αφετέρου θα γίνει δραστικό συμμάζεμα του λειτουργικού κόστους, το οποίο θα δρομολογηθεί με νέα αναδιάρθρωση της λειτουργίας των επιχειρήσεων. Η τελευταία θα δώσει βάρος στις διαδικτυακές πωλήσεις, κλείσιμο καταστημάτων και, φυσικά, απολύσεις», προσθέτει.
Για τους μικρούς της αγοράς πάλι, τα περιθώρια ελιγμών, όπως εξηγεί ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Γιώργος Καρανίκας, είναι ακόμα πιο περιορισμένα. «Δυστυχώς τώρα αρχίζουν τα δύσκολα. Ηταν αναιμικός ο τζίρος, αυξάνονται και τα κρούσματα, οπότε όλο αυτό θα μεταφραστεί σε ακόμα χαμηλότερα επίπεδα της αγοράς. Με όλη αυτή την κατάσταση που φαίνεται να δημιουργείται η όποια όρεξη του κόσμου για ψώνια έχει συρρικνωθεί», εξηγεί.
Απόδειξη τα στοιχεία των θερινών εκπτώσεων, των πιο σημαντικών της χρονιάς. Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία που επεξεργάστηκε το ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ, στο πρώτο 15ήμερο των εκπτώσεων κατεγράφη πτώση 30% μεσοσταθμικά σε όλη τη χώρα. «Φοβάμαι ότι κάπου εκεί θα κυμανθούν και τα στοιχεία του Αυγούστου που θα κοινοποιήσουμε στο τέλος του μήνα», λέει ο κ. Καρανίκας. Στη συγκεκριμένη έρευνα το 68% των επιχειρήσεων δήλωσε ότι κατέγραψε πτώση των πωλήσεων σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι, ενώ μόλις 8% αύξηση.
Μάλιστα σχεδόν έξι στις δέκα επιχειρήσεις δήλωσαν ότι οι πωλήσεις τους ήταν χειρότερες απ’ ό,τι ανέμεναν, παρότι είχαν συνυπολογίσει τις επιπτώσεις της πανδημίας. Σημειώνεται ότι ως μεγαλύτεροι χαμένοι εμφανίζονται οι επιχειρήσεις ένδυσης-υπόδησης, που σε ποσοστό 72% κατέγραψαν πτώση του τζίρου.
«Η έλλειψη ρευστότητας αποτελεί το μεγαλύτερο πλήγμα για μια εμπορική επιχείρηση», σημειώνει ο κ. Καρανίκας, και προσθέτει: «Ξέρετε, οι μικρές επιχειρήσεις, μέχρι στιγμής, πλην της επιστρεπτέας προκαταβολής δεν είχαμε τη δυνατότητα λήψης ρευστότητας από άλλες πηγές. Ακόμα όμως και εάν μας δοθούν χρηματοδοτικά εργαλεία για να αντιμετωπίσουμε τη δύσκολη περίοδο, το κενό που διαφαίνεται στην αγορά θα είναι τέτοιο που φοβάμαι ότι δεν θα μπορεί να καλυφθεί».
Τι σημαίνει αυτό; «Δυστυχώς, εάν δεν υπάρχει ρευστότητα, τότε και ο επιχειρηματίας δεν θα μπορεί να πληρώνει. Οπότε, αφενός θα υπάρξει αδυναμία πληρωμών και νέο κύμα στάσης πληρωμών, από υποχρεώσεις προς το Δημόσιο ως τα τραπεζικά δάνεια, και φυσικά λουκέτα», απαντά ο κ. Καρανίκας.
Γι’ αυτό και ο ίδιος θεωρεί σημαντικό να νομοθετηθεί τελικά η κυβερνητική εξαγγελία για μετάθεση στο 2021 των φορολογικών υποχρεώσεων που είχαν τεθεί σε καθεστώς αναστολής ως αυτόν τον μήνα και η πρόβλεψη για αποπληρωμή σε πολλές δόσεις. «Αυτό θα είναι μια μικρή αλλά σημαντική ανάσα για την αγορά. Ωστόσο το μείζον είναι η συγκράτηση της κατανάλωσης και του τζίρου», επισημαίνει.
Σύμφωνα με τον κ. Καρανίκα, το χειρότερο σενάριο θα ήταν ένα νέο lockdown. «Ακόμα και εάν επιβληθεί τοπικά στην Αττική, θα είναι καταστροφικό. Οι μικρές εμπορικές επιχειρήσεις δεν θα αντέξουν. Δεν έχουν προλάβει ακόμα να συντονιστούν με τις νέες συνθήκες, όπως τις ηλεκτρονικές πωλήσεις, και θα χρειαστούν πολύ περισσότερο χρόνο», επισημαίνει.
Το ίδιο εκτιμά και ο πρόεδρος του Περιφερειακού Επιμελητηριακού Συμβουλίου Αττικής και του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς Βασίλης Κορκίδης: «Ενα δεύτερο lockdown θα ήταν καταστροφικό για τις επιχειρήσεις της Αττικής, αλλά και για την οικονομία της χώρας, η οποία προσπαθεί να ορθοποδήσει εν μέσω πανδημίας. Η άνοδος των κρουσμάτων μετά τις θερινές διακοπές, αλλά και η επιστροφή των ταξιδιωτικών οδηγιών αποτελούν γεγονότα εξαιτίας των οποίων ηχούν και πάλι τα καμπανάκια του κινδύνου. Ολη η κοινωνία πρέπει να ενεργοποιήσει τα καλύτερα αντανακλαστικά της για δεύτερη φορά από την εμφάνιση της πανδημίας, αλλά και για όσες φορές απαιτηθεί. Ουδείς θα αντέξει ένα δεύτερο lockdown στην Αττική, γι’ αυτό ας μην το ρισκάρουμε».
Χαμένα 20 δισ. ευρώ
Οι απώλειες άλλστε στην αγορά κατά τη φάση του lockdown την περασμένη άνοιξη ήταν συντριπτικές. Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε πρόσφατα η ΕΛΣΤΑΤ, κατά το β’ τρίμηνο της χρονιάς χάθηκαν περίπου 20 δισ. ευρώ από τον κύκλο εργασιών των επιχειρήσεων και των δραστηριοτήτων της οικονομίας. Συγκεκριμένα, υποχώρησε στα 58,98 δισ. ευρώ από 78,8 δισ. που ήταν έναν χρόνο πριν. Φυσικά το μεγαλύτερο πλήγμα υπέστησαν οι επιχειρήσεις των τομέων Δραστηριότητες Υπηρεσιών Παροχής Καταλύματος και Υπηρεσιών Εστίασης και Τέχνες, Διασκέδαση και Ψυχαγωγία, που σημείωσαν μείωση κατά 78,8% και 53,2% αντίστοιχα στον κύκλο εργασιών τους.
Xαριστική βολή για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Για την πλειοψηφία των επιχειρήσεων της χώρας, τις μικρομεσαίες (ΜμΕ) ένα νέο παρατεταμένο σοκ θα αποτελούσε τη χαριστική βολή. Bάσει της τελευταίας σφυγμομέτρησης που έκανε το IME/ΓΣEBEE, μετά από μια δεκαετία κρίσης και μια διετία ανάκαμψης -για όσες επιβίωσαν-, οι 7 στις 10 MμE που συνέχισαν να λειτουργούν κατέγραψαν μείωση του τζίρου τους, ενώ 7 στις 10 απάντησαν ότι το σημαντικότερο πρόβλημα που θα αντιμετωπίσουν μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων θα είναι η έλλειψη ρευστότητας. Εχοντας (μάλλον) υπολογίσει και την αδύναμη αγοραστική κίνηση μετά το reopening, μία στις 7 επιχειρήσεις (περίπου 100.000) απαντούσε πως ήταν πιθανό να κλείσουν μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων. H λογική λέει ότι μια επιμήκυνση της μίνι κρίσης που προκάλεσε ο κορωνοϊός θα φέρει διπλασιασμό των αριθμών και επανάληψη.
Θολό τοπίο ως το επόμενο καλοκαίρι
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ακόμα και οι μεγάλες επιχειρήσεις σε όλο το φάσμα της οικονομικής δραστηριότητας ετοιμάζονται για μια δύσκολη περίοδο. Mελέτη της Grant Thornton που έγινε σε δείγμα 17.000 επιχειρήσεων, οι οποίες αντιπροσωπεύουν κύκλο εργασιών άνω του 50% των οικονομικών μονάδων της χώρας, αναφέρει ότι αναμένεται να σημειώσουν μείωση στον κύκλο εργασιών τους το 2020 κατά 12,4% και παράλληλα μείωση της λειτουργικής τους κερδοφορίας (EBITDA) κατά 39%.
Συνακόλουθα, εκτιμάται ότι η ρευστότητά τους το 2020 θα μειωθεί κατά 5,6 δισ. ευρώ λόγω του περιορισμού της λειτουργίας τους και της οικονομικής επίπτωσης της πανδημίας στη δραστηριότητά τους. Ολες, μάλιστα, διαβλέπουν θολό τοπίο ως το καλοκαίρι του 2021. Στα θετικά για το ελληνικό επιχειρείν προσμετράται η «προτέρα εμπειρία» διαχείρισης της δεκαετούς κρίσης, κάτι που σημειώνει το 79% των μελών διοικητικών συμβουλίων που έλαβαν μέρος σε πρόσφατη έρευνα της Ernst & Yοung. Οι ίδιοι εκτίμησαν ότι έχουν πλέον την εμπειρία να αντιμετωπίσουν μια νέα κρίση.