Τη δεδομένη χρονική στιγμή το υψηλό κόστος στέγασης απασχολεί όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση όπως και τη χώρα μας. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat το 2019 η Ελλάδα διατηρούσε την πρωτοκαθεδρία στην Ευρώπη όσον αφορά το κόστος στέγασης για ενοικιαστές, όπου το 62,1% δαπανούσαν άνω του 50% του διαθέσιμου εισοδήματος τους. Το αντίστοιχο ποσοστό στην Πορτογαλία, Γερμανία και Γαλλία, ήταν 14,5%, 10% και 8,6%.
Αντιλαμβανόμαστε ότι το 62,1% που καταγράφεται στη χώρα μας μόνο «εξωφρενικό» μπορεί να χαρακτηριστεί και παράλληλα μη βιώσιμο για οποιονδήποτε εργαζόμενο. Αξίζει να αναφέρουμε ότι τα άνωθεν ποσοστά αφορούν το έτος 2019, αν συμπεριλάβουμε και τις αυξήσεις των ζητούμενων ενοικίων που καταγράφηκαν το 2020 και το 2021, κατανοούμε ότι το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο και σε πολλές περιπτώσεις οι ενοικιαστές δαπανούν ακόμη και έναν ολόκληρο μισθό για στέγαση αν πρόκειται για οικογενειακή κατοικία 85τμ-110τμ .
Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της Eurostat το 2019, το 13,7% των ιδιοκτητών ακινήτων της χώρα μας με δανεισμό, δαπανούσαν άνω του 50% του διαθέσιμου εισοδήματος τους για την κάλυψη του κόστους στέγασης ( συμπεριλαμβάνονται λογαριασμοί κοινής ωφελείας, κοινόχρηστα κλπ. ) ενώ το αντίστοιχο ποσοστό ιδιοκτητών χωρίς δανεισμό άγγιξε το 15,6%.
Το αντίστοιχο ποσοστό ιδιοκτητών με δανεισμό που δαπανούσαν άνω του 50% του εισοδήματος τους για το κόστος στέγασης στην Πορτογαλία ήταν μόλις 1,4%, στην Ισπανία 2,3%, στη Γερμανία 6,4%, στη Γαλλία 0,3%, στη Κύπρο 0%, στην Ελβετία 2,9% και στην Ιταλία 2%.
Ενώ, το αντίστοιχο ο ποσοστό των ιδιοκτητών χωρίς δανεισμό που δαπανούσαν άνω του 50% του εισοδήματος τους για το κόστος στέγασης στην Πορτογαλία ήταν 1,1%, στην Ισπανία 1,4%, στη Γερμανία 7%, στη Γαλλία 0,3%, στη Κύπρο 0,1%, στην Ελβετία 7,1% και στην Ιταλία 2,6%.
Σύμφωνα με τα άνωθεν δεδομένα, τα συμπεράσματα που προκύπτουν είναι ότι, είτε τα εισοδήματα των Ελλήνων συρρικνώθηκαν δραματικά όλα τα προηγούμενα χρόνια, είτε το κόστος στέγασης στη χώρα μας έχει εκτοξευτεί δυσανάλογα με τα εισοδήματα σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης.
Η εθνική στρατηγική της κυβέρνησης για νέους και ευάλωτα οικονομικά νοικοκυριά που αφορά τη παραχώρηση –ενοικίαση προσιτών οικονομικά κατοικιών.
Από το 2018, πολλές χώρες στην Ευρώπη, φαίνεται να υιοθετούν μέτρα και πολιτικές με στόχο να αναχαιτίσουν την ραγδαία αύξηση του κόστους στέγασης, το κυβερνητικό επιτελείο της χώρας μας, μελετά τη δωρεάν παραχώρηση χρήσης ακινήτων σε νέα και ευάλωτα οικονομικά νοικοκυριά προκειμένου να στήσουν την οικογένειά τους.
Ένα μέτρο πρωτοποριακό για τα Ευρωπαϊκά δεδομένα και παράλληλα «σωτήριο» τη δεδομένη χρονική στιγμή, ενώ μπορεί να συντελέσει και στην αποκλιμάκωση των ραγδαίων αυξήσεων των μισθωμάτων.
Υπολογίζεται πως το μέτρο θα αφορά έως 10.000 ακίνητα σταδιακά από τα μέσα του 2022 που έχει στην κυριότητα του το Δημόσιο, με κριτήρια το χαμηλό εισόδημα, την ηλικία και τη μη ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων.
Παράλληλα, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι σύμφωνα με πληροφορίες δεν στοχεύουν σε μέτρα που θα μπορούσαν να πλήξουν την εγχώρια κτηματαγορά όπως ο «έλεγχος» των ενοικίων, μέτρα που μπορούν εύκολα να χαρακτηριστούν αντισυνταγματικά (πρόσφατο παράδειγμα η απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου της Γερμανίας όπου έκρινε ότι το ανώτατο όριο που επέβαλε η τοπική κυβέρνηση στις τιμές των ενοικίων πέρυσι, ήταν αντισυνταγματικό και άκυρο), αλλά παράλληλα να «αναχαιτίσουν» το επενδυτικό ενδιαφέρον. Αλλά, μέτρα που στοχεύουν στην ανάπτυξη κοινωνικών κατοικιών και όχι ενός μοντέλου εργατικών όπως υπήρχε στο παρελθόν.
Αξίζει να αναφέρουμε και ο Δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης, στο συνέδριο της Prodexpo, ανέφερε ότι αποτελεί νέα ευρύτερη στρατηγική στην Ευρώπη η επιστροφή της «κοινωνικής κατοικίας» (όχι εργατικές, απλά προσιτές οικονομικά) .
Επιπλέον, κυβερνητικοί αξιωματούχοι κάνουν λόγο πλέον για την «κοινωνική κατοικία», αναφέροντας την «Τράπεζα Γης» αλλά και το ενδεχόμενο να αξιοποιηθούν ακίνητα στο κέντρο της πόλης για τη στέγαση «νέων κατοίκων», ενώ προαναγγέλθηκε ότι εντός των επόμενων εβδομάδων θα ανακοινωθεί «ένα πρόγραμμα αξιοποίησης δημόσιας γης ή ακινήτων, με σκοπό την εξυπηρέτηση της κοινωνικής στέγης», όχι μόνο σε Αθήνα και μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά και στην περιφέρεια.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το σχέδιο εκτός από την παραχώρηση 10.000 κατοικιών που έχει στη κυριότητά του το Δημόσιο, αφορά:
Χορήγηση άτοκων δανείων για την αγορά πρώτης κατοικίας :
Τα τραπεζικά ιδρύματα πλέον έχουν ανοίξει τη στρόφιγγα των στεγαστικών δανείων με τις εκτιμήσεις να αναφέρουν ότι το 2021 οι εκδόσεις νέων στεγαστικών δανείων θα αγγίξουν τα 900εκατ.€ αυξάνοντας το χαρτοφυλάκιο τους κατά 30% περίπου σε σχέση με το 2020 (687εκατ.€)
Χορήγηση άτοκων δανείων για την επισκευή πρώτης κατοικίας.
Η χορήγηση άτοκων δανείων για την επισκευή πρώτης κατοικίας, λογικά θα στοχεύει στις επεμβάσεις που θα κληθούν να κάνουν οι δικαιούχοι κοινωνικών κατοικιών που θα προέρθουν από ακίνητα που έχει στη κυριότητα του το Δημόσιο.
Κατασκευή νέων κατοικιών και διάθεσή τους με συγκεκριμένα κριτήρια και χαμηλό κόστος για τους νέους
Συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην ανεύρεση ή/και αξιοποίηση οικοπέδων με στόχο την παραχώρηση κατοικιών σε νέους με χαμηλό κόστος.
Ένα πλαίσιο στεγαστικής πολιτικής που αξιοποιεί ήδη από το 2019 η Κυπριακή Κυβέρνηση μέσω του Κυπριακού Οργανισμού Ανάπτυξης Γης το ΕΤΕΚ, τις Τοπικές Αρχές και τον Οργανισμό Χρηματοδοτήσεως Στέγης, όπου έχουν διαμορφώσει τους ακόλουθους 7 πυλώνες πολιτικής, οι οποίοι εφαρμόζονται μέσα από μέτρα και δράσεις, από τον Ιούλιο του 2019:
- Εισαγωγή Πολεοδομικών Κινήτρων και Εργαλείων για παραγωγή προσιτής κατοικίας και δημιουργία αγοράς προσιτού ενοικίου
- Εισαγωγή Νέων Απλοποιημένων και Στοχευμένων Στεγαστικών Σχεδίων (σε ορεινές και ακριτικές περιοχές και Παγκύπρια, χωρίς γεωγραφική κάλυψη αναθεώρηση των κριτηρίων παραχώρησης στεγαστικής βοήθειας σε εκτοπισθέντες)
- Νέο Πρόγραμμα Δημιουργίας Οικιστικών Μονάδων από ΚΟΑΓ
- Διαφοροποίηση Ρόλου του ΚΟΑΓ
- Επιδότηση του ενοικίου σε εκτοπισθέντες (αυξήθηκε για να συνάδει με τις διακυμάνσεις της αγοράς ενοικίου)
- Συντήρηση/επιδιόρθωση προσφυγικών οικισμών & συνοικισμών αυτοστέγασης
- Συνεργασία με Τοπικές Αρχές
- Αγορά αδιάθετων κατοικιών μέσω του αποθεματικού του ΟΑΕΔ αλλά και ευρωπαϊκών κονδυλίων και την διάθεσή τους στη συνέχεια σε χαμηλόμισθους και νέους.
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι οι δικαιούχοι θα πρέπει να στερούνται ιδιόκτητης κατοικίας ή/και άλλων περιουσιακών στοιχείων ικανών να εξασφαλίζουν τη στέγασή τους ενώ θα υπάρξουν εισοδηματικά κριτήρια ανάλογα με τα μέλη των αιτούντων οικογενειών.
Μέτρα που θα μπορούσε να θεσμοθετήσει η πολιτεία με προκαθορισμένη χρονική διάρκεια μέχρι την έναρξη του ολοκληρωμένου σχεδίου «προσιτής» στέγης.
Εγγύηση της ιδίας συμμετοχής αγοράς κατοικίας για νέα ζευγάρια
Σύμφωνα με πληροφορίες, πολλές χώρες της Ευρωπαϊκή Ένωσης για να στηρίξουν τα νέα ζευγάρια, μελετούν παράλληλα, είτε να παρέχουν ως οικονομική ενίσχυση το ποσό της ιδίας συμμετοχής αγοράς κατοικίας που ζητούν τα Τραπεζικά Ιδρύματα για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων, είτε να εγγυόνται το άνωθεν ποσό. Μάλιστα μελετούν να εφαρμόσουν μια πολιτική που η ιδία συμμετοχή των δανειοληπτών στην αγορά ακινήτου αν πρόκειται για πρώτη κατοικία να μην ξεπερνά το 10% της αξίας του ακινήτου και το υπόλοιπο ποσό, εφόσον πληρούνται τα τραπεζικά κριτήρια να χορηγείτε μέσω δανεισμού.
Φορολογικά κίνητρα
Το οικονομικό επιτελείο ανάλογα με τα περιθώρια που θα υπάρξουν στον προϋπολογισμό, θα μπορούσε να προωθήσει φορολογικά μέτρα για μακροχρόνιες μισθώσεις άνω των 5 ετών με προοδευτική φορολογική απαλλαγή για τα εισοδήματα που λαμβάνονται από τον ιδιοκτήτη, ενώ τα ίδια κίνητρα θα μπορούσε να προωθήσει και για τους ιδιοκτήτες των ακινήτων που θα ανανεώσουν εντός του 2021-2022 τη μισθωτική σύμβαση στον ίδιο εκμισθωτή με την αναπροσαρμογή του ενοικίου ανά έτος να ρυθμίζεται με βάση τον πληθωρισμό.
Σίγουρα όλα τα άνωθεν που μελετά το αρμόδιο κυβερνητικό επιτελείο βρίσκονται στην σωστή κατεύθυνση και μπορούν να χαρακτηριστούν όχι μόνο καινοτόμα αλλά και «σωτήρια» τη δεδομένη χρονική στιγμή, ώστε η κατοικία να συνεχίσει να αποτελεί δικαίωμα και κοινωνικό αγαθό του πολίτη.
*Ο Θεμιστοκλής – Ανδρέας Μπάκας είναι ο Πρόεδρος Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates
Διαβάστε ακόμη
Τι πραγματικά θα ισχύσει για την πώληση νέων αυτοκινήτων με κινητήρες βενζίνης ή πετρελαίου
Φερίτ Σαχένκ: Το limit down του Τούρκου επιχειρηματία yavas-yavas!
Πόσα χρήματα θα είχατε σήμερα αν επενδύατε στην Tesla πριν από 1, 5 ή 10 χρόνια;