H αποσυμφόρηση των πολεοδομιών από τους πολίτες και τους μηχανικούς, οι οποίοι πλέον μπορούν να διεκπεραιώνουν ηλεκτρονικά την αδειοδότηση ενός οικοδομικού έργου χωρίς φυσική παρουσία, κατά την οποία συχνά γινόταν οικονομική συναλλαγή, αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες μεταρρυθμίσεις στον χώρο της οικοδομής.
Υπολογίζεται ότι μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί ηλεκτρονικά από το σύστημα e-adeies του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) 100.000 οικοδομικές άδειες, στις οποίες αν συνυπολογιστούν και οι υπόλοιπες εγκρίσεις και αναθεωρήσεις αδειών ο αριθμός προσεγγίζει τις 130.000.
«Κάποιοι είδαν αυτή τη μεταρρύθμιση στην αρχή επιφυλακτικά, αλλά πλέον όλο και περισσότεροι έχουν πειστεί για την αποτελεσματικότητά της», αναφέρει ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός, που ανήκει σε αυτούς οι οποίοι υπερασπίστηκαν από την πρώτη στιγμή την ψηφιοποίηση των αδειών. Μέσα από το σύστημα που ανέπτυξε και λειτουργεί το Επιμελητήριο, οι μηχανικοί υποβάλλουν ηλεκτρονικά τους φακέλους των αδειών δόμησης, οι υπηρεσίες ελέγχουν και διεκπεραιώνουν ηλεκτρονικά τα αιτήματα και οι άδειες εκδίδονται ηλεκτρονικά με διαφάνεια σε κάθε στάδιο της διαδικασίας.
«Τώρα που η κοινωνία και η δημόσια διοίκηση απέκτησαν μεγαλύτερη εξοικείωση με τις ηλεκτρονικές διαδικασίες λόγω του lockdown, νομίζω ότι είναι ώρα να τρέξουν και όλες οι υπόλοιπες διαδικασίες που δεν έχουν ενταχθεί ακόμη στο e-adeies», αναφέρει ο κ. Στασινός.
Σήμερα, παρά τα σημαντικά βήματα προόδου που έχουν συντελεστεί για τη λειτουργικότητα του συστήματος, υπάρχουν ακόμη εγκρίσεις, βεβαιώσεις και πιστοποιητικά που εκδίδονται από άλλες υπηρεσίες, όπως οι δασικές και οι αρχαιολογικές υπηρεσίες, οι οποίες δεν διεκπεραιώνονται ηλεκτρονικά, οι πληρωμές σε ΙΚΑ, ΕΦΚΑ κ.ά.
Επιπλέον, δεν εντάσσονται στο ηλεκτρονικό σύστημα, παρά το γεγονός ότι ο νόμος το έχει προβλέψει, η σύνδεση με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας (ηλεκτροδότηση, ύδρευση, φυσικό αέριο κ.λπ.).
Το ΤΕΕ, σύμφωνα με τον κ. Στασινό, κάνει κάθε προσπάθεια να ενταχθούν και οι διαδικασίες αυτές στην ηλεκτρονική αδειοδότηση, καθώς εν τέλει όλες αυτές οι πληροφορίες θα συμπεριληφθούν και στην ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου που ξεκινά σε λίγους μήνες.
Ηδη στην τελική ευθεία είναι η διευθέτηση της ηλεκτρονικής σύνδεσης του κτιρίου με το ρεύμα και το φυσικό αέριο, που αποτελεί και το τελευταίο στάδιο για να ολοκληρωθεί ο αδειοδοτικός κύκλος ενός κτιρίου.
Με τον τρόπο αυτό, πολίτες και επιχειρήσεις θα μπορούν να παρακολουθούν ηλεκτρονικά την πορεία της αδειοδότησης σε κάθε στάδιο και αντίστοιχα οι μηχανικοί να ολοκληρώνουν το σύνολο μιας αδειοδότησης οικοδομικού έργου.
Ηδη, σύμφωνα με τους μηχανικούς, το ηλεκτρονικό σύστημα έχει συμβάλει και στη μείωση των λειτουργικών εξόδων από την εξοικονόμηση χρημάτων, ως αποτέλεσμα του περιορισμού στις μετακινήσεις, αλλά και στις εκτυπώσεις μελετών και άλλων εγγράφων. Ωστόσο, ως αδύναμο σημείο της διαδικασίας παραμένει η εμμονή κάποιων κρατικών υπαλλήλων σε ελέγχους που δεν προβλέπονται από τις διαδικασίες και θεωρούνται κατάλοιπο της προηγούμενης χάρτινης διαδικασίας.
Στα προβλήματα θα πρέπει να προστεθούν ο απαρχαιωμένος τεχνολογικός εξοπλισμός στις Υπηρεσίες Δόμησης και η έλλειψη σαφών και ξεκάθαρων οδηγιών σχετικά με τις ηλεκτρονικές γνωμοδοτήσεις (π.χ. Συμβούλια Αρχιτεκτονικής), καθώς οι δυσλειτουργίες που προκύπτουν προκαλούν καθυστερήσεις.
Ποιες είναι οι πιο δημοφιλείς άδειες
Mέσα από το σύστημα e-adeies, οι Οικοδομικές Αδειες Κατηγορίας 3 και οι Εγκρίσεις Εργασιών Δόμησης Μικρής Κλίμακας εκδίδονται άμεσα μετά την υποβολή του φακέλου, με ευθύνη του μηχανικού. Μέχρι σήμερα, περίπου 65.000 άδειες δόμησης εκδόθηκαν με ευθύνη των μηχανικών.
Ωστόσο, στο ΤΕΕ επισημαίνουν ότι η μείωση του χρόνου έκδοσης αδειών δόμησης αποτυπώνεται και σε άλλες κατηγορίες που διεκπεραιώνονται μέσω του συστήματος e-adeies, όπου πλέον η συντριπτική πλειονότητα των υποθέσεων διευθετείται σε έως 10 ημέρες ή από 10 έως 30 ημέρες. Οι υποθέσεις που απαιτούν χρόνο έκδοσης άνω των 30 ημερών (και φτάνουν, ελάχιστες, έως και 6 μήνες) είναι πλέον λίγες αναλογικά. Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με μελέτη του ΤΕΕ για τον Ενιαίο Ψηφιακό Χάρτη, το 2016 απαιτούνταν για την έκδοση οικοδομικής άδειας, μόνο στις διαδικασίες που ενέπλεκαν τις Υπηρεσίες Δόμησης, από 2 έως 8 μήνες, ενώ για την αδειοδότηση συνολικά από 5 έως 30 μήνες.
Σήμερα, με τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας και την ηλεκτρονική λειτουργία του συστήματος, ο χρόνος αυτός έχει μειωθεί στη μεγάλη πλειονότητα σε λιγότερο από 30 ημέρες, ακόμη και σε σύνθετες περιπτώσεις, ως αποτέλεσμα της απλοποίησης, της συστηματοποίησης και της τυποποίησης των διαδικασιών, αλλά και της άμεσης ενημέρωσης
όλων των εμπλεκομένων σε κάθε στάδιο.
Ερχεται ο Ενιαίος Ψηφιακός Χάρτης
Το σύστημα του ΤΕΕ για τις ηλεκτρονικές άδειες αποτελεί ένα ισχυρό crash test για το πώς ο ψηφιακός μανδύας θα διαπεράσει το σύνολο της πολεοδομικής και χωροταξικής πολιτικής της χώρας, προσφέροντας ξεκάθαρους και διαφανείς κανόνες σε πολίτες και επενδυτές με ένα «κλικ».
To επόμενο στοίχημα της Πολιτείας μέσω του ΤΕΕ είναι η ανάπτυξη του Ενιαίου Ψηφιακού Χάρτη, ο οποίος έχει ενσωματωθεί και στο νομοθετικό έργο του υπουργείου Ανάπτυξης. Ενας χάρτης με βάση το ψηφιακό υπόβαθρο του Κτηματολογίου, που θα περιλαμβάνει την οικοδομική και ρυμοτομική γραμμή, τα όρια των δασικών εκτάσεων, τα όρια των προστατευόμενων περιοχών, τα όρια των αρχαιολογικών χώρων, τις γραμμές των αιγιαλών και όλες τις απαραίτητες θεσμικές γραμμές – και επιπλέον τους όρους δόμησης και τις χρήσεις γης.
Με την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης της χώρας θα προστεθούν και τα όρια όλων των οικοπέδων. Με αυτό τον τρόπο κάθε πολίτης αλλά και κάθε επενδυτής θα γνωρίζει εξαρχής, με το πάτημα ενός κουμπιού, τις δυνατότητες και τα πιθανά εμπόδια που μπορεί να υπάρχουν για να χτίσει, καθώς και τις άδειες που απαιτούνται.
Στα τέλη του περασμένου Μαρτίου υπογράφτηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση με την οποία ανατίθεται το έργο στο ΤΕΕ, το οποίο θα αρχίσει σταδιακά να δημιουργεί τη βάση δεδομένων με όλα εκείνα τα στοιχεία για τα οποία υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες (π.χ. δασικοί χάρτες, χρήσεις γης κ.ά.). Στόχος είναι να υπάρξει ένα αρχικό πιλοτικό στάδιο με πέντε περιοχές της χώρας προκειμένου να δοκιμαστεί στην πράξη η λειτουργικότητά του, αλλά και να διαπιστωθούν προβλήματα και δυσλειτουργίες ώστε όταν τεθεί σε κανονική λειτουργία η ψηφιακή πλατφόρμα η εκδοθείσα πράξη να έχει δεσμευτικό χαρακτήρα για τη διοίκηση.
Μεταξύ των περιοχών που βάζουν υποψηφιότητα για να γίνουν τα πρώτα δοκιμαστικά προγράμματα είναι το Ηράκλειο, η Καλαμάτα, τμήμα της Αχαΐας, η Κοζάνη, δήμος της Θεσσαλονίκης και δήμος της Ανατολικής Αττικής.