Του Κωστή Πλάντζου
Από «κόσκινο» για τα εισοδήματα που είχαν πριν 15-20 χρόνια ή και παραπάνω, θα περάσει η εφορία όσους ελέγχονται για τα εμβάσματα που έστελναν στο εξωτερικό κατά τα έτη 2009-2011. Μαζί με αυτούς, θα ελέγχονται και τα εισοδήματα όσων είχαν κοινούς λογαριασμούς με τον ελεγχόμενο φορολογούμενο και ήταν συνδικαιούχοι.
Τις οδηγίες αυτές δίνει στις εφορίες η Γενική Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων, Κατερίνα Σαββαΐδου, με εγκύκλιο η οποία υποχρεώνει τους φορολογούμενους που καλούνται για έλεγχο να έχουν φυλάξει οι ίδιοι στοιχεία και για τα έτη πριν το 2000, προκειμένου να αποδείξουν οι ίδιοι που βρήκαν τα λεφτά για τις καταθέσεις που έστειλαν στο εξωτερικό.
Συγκεκριμένα η εγκύκλιος προβλέπει πως όσοι περνούν από έλεγχο και επικαλούνται έσοδα από πώληση περιουσιακών στοιχείων, ακινήτων κλπ, καλούνται να αποδείξουν ότι είχαν νόμιμα τα χρήματα την εποχή που …τα αγόραζαν.
Αν δεν τα καταφέρουν, η εφορία θα απαιτεί έως και το 45% (ανάλογα με τη χρονιά που ελέγχεται) των καταθέσεων, σαν φόρο για αδήλωτα εισοδήματα.
Η εγκύκλιος αυτή, επειδή ρυθμίζει ειδικά τις υποθέσεις αποστολής εμβασμάτων στην αλλοδαπή, υπερισχύει κάθε άλλης διαταγής που ρυθμίζει τα ίδια θέματα διαφορετικά, ανεξαρτήτως είδους ελέγχου.
Πώς καλύπτεται το «πόθεν έσχες»
Πιο αναλυτικά, η νέα εγκύκλιος Σαββαΐδου προβλέπει, για υποθέσεις φορολογουμένων που απέστειλαν εμβάσματα στο εξωτερικό κατά τα έτη 2009-2011:
1. Κάλυψη εμβασμάτων με το προϊόν της εκποίησης περιουσιακών στοιχείων
α) Περιουσιακά στοιχεία (ακίνητα, μετοχές εισηγμένες ή μη κλπ) που έχουν αποκτηθεί έως και το τέλος του 1999 και εκποιήθηκαν μετά την 1-1-2000 και πάντως πριν την αποστολή του εμβάσματος, λαμβάνεται υπόψη το συνολικό ποσό που προέκυψε από την εκποίηση αυτή, υπό την προϋπόθεση ότι η εκποίηση αποδεικνύεται από τον ίδιο τον φορολογούμενο με βάση παραστατικά που θα προσκομίσει.
β) Περιουσιακά στοιχεία (ακίνητα, μετοχές εισηγμένες ή μη κλπ) που έχουν αποκτηθεί μετά από το τέλος του τελευταίου παραγεγραμμένου έτους (δηλαδή μετά την 1-1-2000) και εκποιήθηκαν πριν την αποστολή του εμβάσματος, λαμβάνεται υπόψη το συνολικό ποσό που προέκυψε από την εκποίηση αυτή, για την κάλυψη του εμβάσματος, σε κάθε περίπτωση όμως ελέγχεται αν ο φορολογούμενος είχε την οικονομική δυνατότητα απόκτησης των περιουσιακών αυτών στοιχείων (πρέπει δηλαδή να βρει και να επικαλεστεί παλαιότερα στοιχεία για να δικαιολογήσει το «πόθεν έσχες»).
γ) Για περιουσιακά στοιχεία (ακίνητα, μετοχές εισηγμένες ή μη κλπ) που έχουν αποκτηθεί και εκποιηθεί έως και το τέλος του 1999, λαμβάνεται υπόψη το ποσό που προέκυψε από την εκποίηση αυτή, εφόσον αποδεικνύεται από σχετικά παραστατικά και υπό την προϋπόθεση ότι δεν έχουν συμπεριληφθεί στις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος.
Ειδικά για τις εισηγμένες στο Χρηματιστήριο μετοχές, εκτός από τα πρωτότυπα παραστατικά πώλησης (πινακίδια) θα πρέπει να προσκομίζεται και αναλυτική κίνηση της μερίδας του επενδυτή (φορολογούμενου) από το Χρηματιστήριο Αξιών.
2. Κάλυψη εμβασμάτων με χρηματικά ποσά που υπήρχαν στην κατοχή του φορολογούμενου έως τέλος του 1999.
Για την κάλυψη του εμβάσματος γίνονται δεκτά χρηματικά ποσά που υπήρχαν σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στο τέλος του έτους 1999 (τελευταίο παραγεγραμμένο έτος), εφόσον αποδεικνύεται από επίσημα δικαιολογητικά (βεβαίωση από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα) και εφόσον έχουν υποβληθεί οι δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος.
Στην έννοια των χρηματικών ποσών περιλαμβάνονται, εκτός από τις καταθέσεις, και τα επενδυτικά προϊόντα γενικά (ομόλογα, μετοχές, repos, αμοιβαία κεφάλαια κλπ) για τα οποία προκύπτει από σχετικά αποδεικτικά στοιχεία ότι ήταν διαθέσιμα στο τέλους του έτους 1999 και εκποιήθηκαν-ρευστοποιήθηκαν σε χρόνο προγενέστερο της μεταφοράς χρηματικού ποσού στο εξωτερικό με έμβασμα
3. Κατανομή κοινών λογαριασμών στους συνδικαιούχους.
Στις περιπτώσεις αποστολών εμβασμάτων που πραγματοποιούνται από κοινούς λογαριασμούς, η εφορία κάνει καταρχήν ισομερή επιμερισμό αυτών μεταξύ των συνδικαιούχων του λογαριασμού προέλευσης του εμβάσματος.
Στην περίπτωση αυτή εκδίδεται εντολή ελέγχου σε όλα τα πρόσωπα του κοινού λογαριασμού.
Σε περίπτωση που ο ελεγχόμενος επικαλείται διαφορετική αναλογία των χρηματικών αυτών ποσών, οφείλει ο ίδιος να αποδείξει με κάθε πρόσφορο μέσο, αν έχει, τον ισχυρισμό του.
Επί αμφισβήτησης του ισχυρισμού του ελεγχόμενου από τη φορολογική αρχή, η ίδια οφείλει να αιτιολογήσει την αναλογία που αυτή επικαλείται εάν αυτή είναι διαφορετική του ισομερούς επιμερισμού. Η αιτιολόγηση αυτή πρέπει να είναι ειδική και εμπεριστατωμένη (.
4.Επαναπατρισμοί κεφαλαίων
α) Σε περίπτωση που τα επαναπατριζόμενα κεφάλαια με τους παραπάνω νόμους, χρησιμοποιούνται για την κάλυψη της διαφοράς (προσαύξηση περιουσίας) θα ελέγχεται το πραγματικό γεγονός της εισαγωγής και φορολόγησης των ποσών αυτών. Δηλαδή αρκεί η βεβαίωση της Τράπεζας ότι τα συγκεκριμένα ποσά υπήχθησαν στις παραπάνω διατάξεις και ότι καταβλήθηκε ο σχετικός φόρος.
Για την κάλυψη τεκμαρτής δαπάνης στις περιπτώσεις που έχει απολεσθεί το πρωτότυπο μοναδικό λογιστικό παραστατικό της συναλλαγής, για τις ανάγκες της παρούσας, αρκεί αντίγραφο βεβαίωσης της Τράπεζας ίδιου περιεχομένου, ενώ στην περίπτωση αυτή απαιτείται επιπλέον υπεύθυνη δήλωση του φορολογουμένου ότι το πρωτότυπο δεν βρίσκεται στην κατοχή του και δεν έχει χρησιμοποιηθεί για φορολογικούς λόγους.
β) Επιπρόσθετα ελέγχεται ότι τα χρήματα υπήρχαν κατατεθειμένα σε Τράπεζα του εξωτερικού κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος των σχετικών νόμων. Για τον λόγο αυτό πρέπει να προσκομίζεται στην αρμόδια ελεγκτική αρχή κάθε πρόσφορο αποδεικτικό στοιχείο.
γ) Τέλος σε κάθε περίπτωση που καταβάλλεται ο μειωμένος φόρος για τον επαναπατρισμό των σχετικών ποσών, ελέγχεται η προϋπόθεση της παραμονής των ποσών αυτών σε προθεσμιακό λογαριασμό ή της επένδυσης αυτών (μέρους ή όλου) κατά τα οριζόμενα στις σχετικές για την εφαρμογή των νόμων αποφάσεις.
5. Κάτοικοι εξωτερικού
Για όσες υποθέσεις έχουν ήδη υποβληθεί τα σχετικά με τη φορολογική κατοικία δικαιολογητικά, αυτά διαβιβάζονται στη Δ.Ο.Υ. όπου οι φορολογούμενοι υπέβαλαν δήλωση φορολογίας εισοδήματος σαν κάτοικοι Ελλάδας. Αντιθέτως, για όσες υποθέσεις δεν έχουν ήδη υποβληθεί τα εν λόγω δικαιολογητικά, οι ίδιοι οι φορολογούμενοι οφείλουν να τα προσκομίσουν στη Δ.Ο.Υ. όπου υπέβαλαν δήλωση φορολογίας εισοδήματος σαν κάτοικοι Ελλάδας. Και στις δυο περιπτώσεις, οι Δ.Ο.Υ. αποστέλλουν έγγραφο προς τις ελεγκτικές αρχές, όπου πιστοποιείται το χρονικό διάστημα για το οποίο ο φορολογούμενος είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδας ή φορολογικός κάτοικος εξωτερικού.
6. Συμπληρωματικές Δηλώσεις
Για τις συμπληρωματικές ή τροποποιητικές δηλώσεις που έχουν υποβληθεί μέχρι την ημερομηνία έκδοσης της σχετικής εντολής ελέγχου προηγείται υποχρεωτικά εκκαθάριση από την αρμόδια Δ.Ο.Υ. και λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό του διαθέσιμου εισοδήματος.
Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος επικαλείται και προσκομίζει στοιχεία που δεν είχε συμπεριλάβει στις υποβληθείσες δηλώσεις αυτά εξετάζονται και συνεκτιμούνται από τον έλεγχο.