Της Μαίρης Λαμπαδίτη
Ατομικές συμβάσεις με… ρήτρα καθυστέρησης της καταβολής του μισθού καλούνται να υπογράψουν οι εργαζόμενοι προκειμένου να μη βιώσουν τον εφιάλτη της ανεργίας. Οι εργοδότες αποθρασύνθηκαν και ζητούν από το προσωπικό να συναινέσει γραπτώς στις αυθαιρεσίες τους ώστε οι επιχειρήσεις να εμφανίζονται καθαρές και νομότυπες σε περίπτωση ελέγχου από την Επιθεώρηση Εργασίας και να γλιτώνουν τα νέα τσουχτερά πρόστιμα. Η καταβολή μισθού σε δόσεις ή με πολύμηνη καθυστέρηση είναι παράνομη πλην όμως διαδεδομένη εργοδοτική πρακτική στον ιδιωτικό τομέα, η οποία γινόταν σιωπηρώς αποδεκτή από τους εργαζομένους υπό την απειλή της απόλυσης ή του λουκέτου.
Από τη σιωπηρή αποδοχή όμως ήταν θέμα χρόνου να φτάσουμε και στην «εθελοντική» υπογραφή συμφωνίας για μεταχρονολογημένη καταβολή μισθού. Συγκεκριμένα, το ξενοδοχείο «Out Of The Blue, Capsis Elite Resort» στο Ηράκλειο Κρήτης απαίτησε από τους εργαζομένους να δηλώσουν, και μάλιστα ανεπιφύλακτα, ότι αποδέχονται να εισπράξουν τα δεδουλευμένα τους σε δόσεις έως τον Μάρτιο του 2014, ανάλογα με τις δυνατότητες της επιχείρησης.
Η ατομική σύμβαση:
Το κείμενο που κλήθηκαν να υπογράψουν αναφέρει: «Σας δηλώνω εκ προοιμίου ότι αποδέχομαι ανεπιφύλακτα το καθαρό ποσό του μισθού μου για την εργασία που θα παράσχω τον μήνα Οκτώβριο 2013 όπως και των μισθολογικών παροχών -αδείας 2013 (αποζημίωση – επίδομα) να μου καταβληθούν τμηματικά σύμφωνα με τις δυνατότητες της εταιρείας μέχρι τις 31/3/2014».
Κατά δήλωση του τοπικού σωματείου εργαζομένων στον τουρισμό, το ξενοδοχείο έχει μεγάλη πληρότητα όλο τον Οκτώβριο. Να σημειώσουμε ότι αυτές οι πρακτικές εμφανίζονται στην Κρήτη, έναν από τους προορισμούς που βούλιαξαν φέτος το καλοκαίρι καταγράφοντας τεράστιους τζίρους. «Είναι προφανές», σχολιάζει ο πρόεδρος της ομοσπονδίας εργαζομένων στον επισιτισμό κ. Παναγιώτης Προύντζος, «ότι οι ξενοδόχοι ανεξαρτήτως δυσκολιών συνήθισαν να μετακυλίουν το επιχειρηματικό ρίσκο στις πλάτες των εργαζομένων και επιπλέον εντελώς κυνικά επιζητούν να εμφανίζουν ως ανεπιφύλακτη κατανόηση εκ μέρους των εργαζομένων την ασυνέπειά τους στις συμβατικές τους υποχρεώσεις». Ανάλογη πρακτική ακολουθεί και η εταιρεία security Πυρσός, μία από τις τέσσερις μεγάλες του κλάδου στη χώρα μας που απασχολεί περίπου 900 εργαζομένους.
Εδώ και μήνες η εταιρεία επιβάλλει σε όποιον προσλαμβάνει να υπογράφει ατομική σύμβαση που προβλέπει ότι ο μισθός του μπορεί να καταβληθεί με καθυστέρηση 3 μηνών, ίσως και περισσότερο, ανάλογα με τις δυνατότητες της εταιρείας.Η Πυρσός αξίωσε την εκβιαστική γραπτή συναίνεση προκειμένου να μην έχει προβλήματα με τους επιθεωρητές Εργασίας, καθώς ο Αστικός Κώδικας προβλέπει ότι ο μισθός πρέπει να καταβάλλεται κάθε μήνα εκτός αν έχει υπογραφεί αντίθετη συμφωνία με το προσωπικό. Ετσι οι επιθεωρητές του ΣΕΠΕ έφυγαν άπρακτοι από τον έλεγχο που διεξήγαγαν στο Μεσολόγγι λέγοντας στους υπαλλήλους: «Τι να κάνουμε, αφού έχετε υπογράψει»!… Ο κ. Νίκος Παπακωνσταντίνου, πρόεδρος της ομοσπονδίας υπαλλήλων ασφάλειας χρηματαποστολών και φυλάκων, τονίζει: «Οι εργαζόμενοι υποκύπτουν καθώς δεν μπορούν να εναντιωθούν και να στιγματιστούν υπό την απειλή της ανεργίας. Οι καθυστερήσεις στις πληρωμές είναι πάνω από 3 μήνες, φτάνουν και τους πέντε. Στον κλάδο μας οι περισσότεροι δουλεύουν με 586 ευρώ και η ανασφάλιστη εργασία υπερβαίνει το 70%. Και υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι που δεν θέλουν να τις χάσουν ούτε αυτές τις ελάχιστες ανασφάλιστες απολαβές».«Πρωτόγνωρες μεθόδους χρησιμοποιούν πλέον οι εργοδότες του μνημονίου», επισημαίνει ο δικηγόρος – εργατολόγος κ. Δημήτρης Περπατάρης, «μεταξύ των οποίων και ο ετεροχρονισμός του μισθού. Αυτό που μέχρι σήμερα γινόταν παρανόμως επιχειρείται να νομιμοποιηθεί με την υπογραφή του απελπισμένου ανέργου που αναζητεί πρώτα εργασία και μετά αξιοπρεπείς όρους αμοιβής και απασχόλησης». Η στάση πληρωμών στον ιδιωτικό τομέα είναι το νέο δραματικό σκηνικό που φαίνεται να εγκαθίσταται μόνιμα στην Ελλάδα.
Οι εργαζόμενοι που αμείβονται με καθυστέρηση από 3 έως και 12 μήνες υπολογίζεται ότι ξεπερνούν το 1 εκατομμύριο με την ανοχή του ΣΕΠΕ, αφού οι «όμηροι» της αγοράς εργασίας διστάζουν να καταγγείλουν το γεγονός. Αλλά και όταν γνωστοποιείται όπως στην περίπτωση των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, όπου η καθυστέρηση στις πληρωμές ξεπερνά τους 18 μήνες, οι εργαζόμενοι γίνονται μπαλάκι μεταξύ εργοδοσίας και κυβέρνησης, εισπράττοντας αβάσιμες υποσχέσεις. Την ίδια ώρα οι μισθοί -όταν καταβάλλονται-, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΠΕ, έχουν μειωθεί κατά μέσο όρο 22,2% με ατομικές συμβάσεις και κατά 30,4% με επιχειρησιακές. Οι εναλλακτικές μορφές απασχόλησης (μερική απασχόληση, εκ περιτροπής εργασία) συρρικνώνουν ακόμα περισσότερο τις αποδοχές, ενώ αν ληφθούν υπόψη και οι εκροές προς την Εφορία το εισόδημα των μισθωτών την τελευταία τριετία έχει κοπεί στη μέση.