Το στοίχημα των εφοπλιστών για εναλλακτικά καύσιμα

Συνολικές επενδύσεις άνω των 3 τρισ. δολαρίων έως το 2050 θα απαιτηθούν για την πράσινη μετάβαση της ναυτιλίας. Το ποσό αφορά τόσο τις επενδύσεις στα πλοία όσο και τις υποδομές της στεριάς.

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση «Maritime Forecast to 2050» του νορβηγικού νηογνώμονα DNV η οποία εστιάζει στο πώς θα ξεπεραστεί το «μείζον εμπόδιο» της διαθεσιμότητας καυσίμων, η μετάβαση στα καύσιμα έχει ήδη ξεκινήσει, με το 5,5% των πλοίων (Gross Tonnage) σε λειτουργία και το 33% GT των υπό κατασκευή σήμερα να μπορούν να λειτουργούν με εναλλακτικά καύσιμα, με επικρατέστερο το LNG.

Ο DNV προβλέπει ότι οι επενδύσεις τεχνολογίας επί του πλοίου που απαιτούνται για τα σενάρια πορείας προς την απανθρακοποίηση μέχρι το 2050 θα κυμανθούν από 8 έως 28 δισ. δολάρια ετησίως, ανάλογα με τον τύπο καυσίμου που θα επικρατήσει, μεταξύ 2022 και 2050. Επιπλέον, επενδύσεις μεταξύ 30 και 90 δισ. δολαρίων ετησίως έως το 2050 απαιτούνται για τις χερσαίες αλυσίδες εφοδιασμού καυσίμων.

Σύμφωνα με την έρευνα, η μελλοντική αγορά θα εξαρτάται από πολλαπλές πηγές ενέργειας, από την ενοποίηση με τις περιφερειακές αγορές ενέργειας, από την παραγωγή ενέργειας και τις βιομηχανίες, καθώς και από τη διαθεσιμότητα και την τιμή των πηγών ενέργειας.

Η πράσινη μετάβαση της ναυτιλιακής βιομηχανίας επιταχύνεται, με τους πλοιοκτήτες να αρχίζουν να επενδύουν σε πλοία που είναι τεχνολογικά προετοιμασμένα να καίνε εναλλακτικά καύσιμα όπως η αμμωνία και το υδρογόνο. Πρωτοπόροι και σε αυτόν τον τομέα είναι οι Ελληνες πλοιοκτήτες οι οποίοι συμμετέχουν σε πιλοτικά προγράμματα τοποθετώντας συστήματα στα πλοία τους που συμβάλλουν στη μειωμένη ή και καθόλου εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου, ενώ δίνουν το «παρών» και σε έρευνες για εφεύρεση έξυπνων συστημάτων που θα συμβάλουν προς την επίτευξη του ίδιου στόχου μέσω μείωσης κατανάλωσης καυσίμων.

Μαρία Αγγελικούση

Πριν από λίγες ημέρες ανακοινώθηκε από τον ιταλικό νηογνώμονα RINA η υπογραφή συμφωνίας με τη Maran Dry του Ομίλου Αγγελικούση και το ναυπηγικό γραφείο σχεδίασης SDARI στην Κίνα, για τη ναυπήγηση ενός πλοίου μεταφοράς ξηρού φορτίου το οποίο θα επιτυγχάνει τους στόχους του ΙΜΟ 2050 με μια καινοτόμο λύση καυσίμου χρησιμοποιώντας υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) και υδρογόνο, το οποίο θα παράγεται όταν και όσο χρειάζεται, πάνω στο πλοίο. Πρόκειται για πλοίο μεταφοράς ξηρού φορτίου, χωρητικότητας 210.000 DWT.

Η σχεδίαση βασίζεται σε μια διάταξη πρόωσης και συνδυάζει το καύσιμο του πλοίου (LNG) με ατμό για την παραγωγή υδρογόνου και CO2. Είναι η πρώτη φορά που η σχεδίαση αυτή, η οποία παλιότερα είχε εφαρμοστεί σε ένα πλοίο tanker, εφαρμόζεται σε πλοίο μεταφοράς ξηρού φορτίου.

«Το σχέδιο αυτό θα μας επιτρέψει να λειτουργήσουμε το πλοίο με αυξανόμενα ποσοστά υδρογόνου, μειώνοντας τις εκπομπές CO2 με την πάροδο του χρόνου, για να ανταποκριθούμε στα ολοένα και πιο αυστηρά κριτήρια εκπομπών του ΙΜΟ για το 2050», επισήμανε η εταιρεία.

Ο Ομιλος Αγγελικούση, με επικεφαλής τη Μαρία Αγγελικούση, ως οργανισμός που πρωταγωνιστεί στη μεταφορά ενέργειας έχει στρέψει την προσοχή του στο να συμβάλει στην επιτυχή ενεργειακή μετάβαση με χρήση εναλλακτικών καυσίμων και νέων τεχνολογιών. Και στο βάθος της προσπάθειας το net zero. «Ο όμιλος γι’ αυτό τον σκοπό έχει δημιουργήσει μια αποκλειστική λειτουργία που ονομάζεται Green Ships Department, που θα ηγείται όλων των δεσμεύσεων μετάβασης στην ενέργεια με τους συνεργάτες, τους πελάτες και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς σε μια πληθώρα αλυσίδων αξίας που σχετίζονται με τις ναυτιλιακές του δραστηριότητες», σημειώνεται σε ανάρτηση του Ομίλου στα κοινωνικά δίκτυα: «Αυτές περιλαμβάνουν εξελίξεις σε ευκαιρίες για πραγματοποίηση μεταφορών μηδενικών και χαμηλών εκπομπών άνθρακα, συμμετοχή με προμηθευτές για την ανάπτυξη και κατανόηση της μελλοντικής και τρέχουσας προόδου εναλλακτικών καυσίμων με ελάχιστο αποτύπωμα άνθρακα και τεχνολογίες που μπορούν να προωθήσουν το τοπίο της ενεργειακής μετάβασης για τον όμιλο, συμπεριλαμβανομένου του έργου βιωσιμότητας».

Βαγγέλης Μαρινάκης

Ο Ομιλος Capital συμφερόντων Βαγγέλη Μαρινάκη σε συνεργασία με τον Lloyd’s Register (LR) έχουν συμφωνήσει να πραγματοποιήσουν δοκιμές για τη χρήση βιοκαυσίμων στο πλαίσιο νέου πιλοτικού προγράμματος, υποστηρίζοντας τις έρευνες στον κλάδο της ναυτιλίας για καύσιμα χαμηλών έως μηδενικών εκπομπών άνθρακα, σε ευθυγράμμιση με τους στόχους του ΙΜΟ για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG).

Η δοκιμή αφορά τη χρήση μείγματος ναυτιλιακού καυσίμου με βιοκαύσιμα στο υπό διαχείριση, από την Capital, δεξαμενόπλοιο μεταφοράς αργού πετρελαίου «Apollonas», χωρητικότητας 300.000 τόνων DWT.

Η Capital δίνει πολύ μεγάλη βαρύτητα στην πράσινη μετάβαση αφού εκτός από συμμετοχή σε πιλοτικά προγράμματα, ναυπηγεί και πλοία διπλού καυσίμου με προηγμένα «πράσινα» χαρακτηριστικά.

Εφαρμόζοντας τεχνολογίες αιχμής που στοχεύουν στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του πλοίου, το container vessel «Manzanillo Express», που παρελήφθη προσφάτως, συνδυάζει προηγμένα «πράσινα» χαρακτηριστικά, τα οποία έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας μέχρι και 35% και συνεπώς μειωμένες εκπομπές άνθρακα, όπως επίσης και τη μείωση περισσότερο από 85% ορισμένων επιβλαβών εκπομπών (NOx & SΟx), σε σύγκριση με παλαιότερα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων παρόμοιας μεταφορικής ικανότητας. Το πλοίο λειτουργεί σύμφωνα με τα υψηλότερα επιχειρησιακά περιβαλλοντικά πρότυπα, συμπεριλαμβανομένης της πλήρους συμμόρφωσης με το IMOs EEDI Phase 3, και τη λειτουργία Tier III μαζί με το υβριδικό σύστημα καθαρισμού καυσαερίων (scrubber). Το «Manzanillo Express» μπορεί να χρησιμοποιεί ως καύσιμο, με ορισμένες μετατροπές, υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG ready) και έχει ήδη εγκατεστημένο ένα πλήρες εναλλακτικό σύστημα απόκτησης ηλεκτρικής ισχύος από τη στεριά (AMP) όταν βρίσκεται σε λιμάνι (cold ironing).

Επίσης, τα LNG Gas Carriers του ομίλου με μεταφορική ικανότητα 174.000 κ.μ. είναι ιδιαίτερα αποδοτικά και εξοπλισμένα με μηχανές τύπου XDF καθώς και πλήθος συστημάτων προηγμένης τεχνολογίας, όπως το βελτιωμένο σύστημα λίπανσης της γάστρας του πλοίου με φυσαλίδες αέρα και αυξημένων ορίων πλήρωσης φορτίου (άνω του 99%).

Δρ Ιωάννης Κούστας – Πέτρος Παππάς

Οι εταιρείες που ασχολούνται με θέματα τεχνολογίας προσαρμοσμένα και στη ναυτιλία έχουν αρχίσει και πολλαπλασιάζονται αφού είναι ένας τομέας που αναπτύσσεται συνεχώς και έχει χώρο για όλους όσοι θέλουν να ηγηθούν των εξελίξεων.

Η ελληνική ναυτιλία πρωτοστατεί στην «πράσινη» μετάβαση μέσω έξυπνων τεχνολογιών που θα οδηγήσουν στα «έξυπνα πλοία».

Με στόχο την υποστήριξη μέσω «έξυπνων» τεχνολογιών των ναυτιλιακών εταιρειών στην επίτευξη έως και 20% μείωσης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα με χρονικό ορίζοντα το 2026, την παροχή λύσεων για εξοπλισμό εν ενεργεία πλοίων για να πετύχουν μείωση κατά 55% των εκπομπών διοξειδίου έως το 2030, αλλά και ένα πράσινο σχέδιο για ναυπηγήσεις οικολογικών πλοίων κάθε τύπου ξεκίνησε ένα νέο ευρωπαϊκό πρόγραμμα, το DT4GS. Στο πρόγραμμα πρωτοστατούν ο δρ Ιωάννης Κούστας με στόλο από 71 πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και ο Πέτρος Παππάς με τη Star Bulk και στόλο από 143 πλοία, εκ των οποίων 125 φορτηγά, 16 δεξαμενόπλοια και δύο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων.

Και οι δύο με εταιρείες εισηγμένες στην αμερικανική χρηματαγορά. Συμμετέχουν επίσης η Euronav, μία από τις ισχυρότερες παγκοσμίως εταιρείες στον κλάδο των δεξαμενοπλοίων, με 56 τάνκερ, η οποία έχει στην Ελλάδα την έδρα διαχείρισης του στόλου της, ο ιταλικός ναυπηγικός όμιλος Fincantieri και ο ιταλικός νηογνώμονας RINA , πανεπιστήμια και σειρά άλλων ελληνικών επιχειρήσεων, κυρίως τεχνολογίας.

Η κεντρική ιδέα είναι ότι όταν ολοκληρωθεί το πρόγραμμα θα δοθεί η δυνατότητα στις εταιρείες να δημιουργήσουν ένα ψηφιακό αντίγραφο ενός πλοίου τους με όλα τα data που το αφορούν για όλο τον κύκλο ζωής του. Αντίγραφο το οποίο θα ενημερώνεται για όλες τις εξελίξεις. Οι εταιρείες θα μπορούν να το χρησιμοποιούν για να δοκιμάσουν νέες τεχνολογίες με στόχο τη μετάβαση στην «πράσινη» εποχή της ναυτιλίας και μέσα από αυτές τις νέες τεχνολογίες να κάνουν τις επιλογές τους. Το DT4GS απευθύνεται όχι μόνο στις ναυτιλιακές εταιρείες αλλά και στην ευρύτερη βιομηχανία. Πιο συγκεκριμένα, θα παρέχει σύστημα υποστήριξης για τη λήψη αποφάσεων που αφορούν τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για ναυπηγεία, κατασκευαστές ναυτιλιακού εξοπλισμού, λιμενικές υποδομές, εταιρείες ενέργειας αλλά και μεταφορών.

Νίκος Λυκιαρδόπουλος

Ηταν αρχές του Αυγούστου όταν έγινε γνωστό ότι η ναυτιλιακή εταιρεία Neda Maritime Agency Co. Ltd, συμφερόντων Νίκου Λυκιαρδόπουλου τοποθέτησε και λειτούργησε με επιτυχία το σύστημα περιορισμού ισχύος άξονα (Shaft Power Limitation – ShaPoLi) σε πλοίο μεταφοράς αργού πετρελαίου (VLCC), το «Aragona», χωρητικότητας 319.000 τόνων dw. Αξιοσημείωτο είναι ότι το συγκεκριμένο πλοίο είναι το πρώτο διεθνώς που πιστοποιήθηκε/εγκρίθηκε για την εγκατάσταση του ShaPoLi από τον νηογνώμονα Lloyd’s Register.

Πρόκειται για το πρώτο πλήρως αυτοματοποιημένο σύστημα περιορισμού της ισχύος του άξονα της κύριας μηχανής πλοίου, το οποίο σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε για να καλύπτει πλήρως τις απαιτήσεις του νέου κανονισμού του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ), ο οποίος υιοθετήθηκε τον Ιούνιο του 2021. Ο νέος αυτός κανονισμός, ο οποίος θα τεθεί σε ισχύ από τον Ιανουάριο του 2023, εντάσσεται στο πλαίσιο της βραχυπρόθεσμης στρατηγικής του ΙΜΟ με στόχο τη σημαντική μείωση των εκπομπών ρύπων των πλοίων και τη συνολική ενεργειακή βελτιστοποίηση των στόλων. Ενας από τους προτεινόμενους τρόπους μείωσης των εκπομπών ρύπων από τα πλοία είναι και η μείωση της μέγιστης επιτρεπόμενης ισχύος της κύριας μηχανής μέχρι ενός ποσοστού της μέγιστης συνολικά παραγόμενης ισχύος, το οποίο καθορίζεται για κάθε πλοίο από τους σχετικούς υπολογισμούς που εκτελεί ο νηογνώμων στον οποίο ανήκει το πλοίο βάσει του Δείκτη Ενεργειακής Απόδοσης Υφιστάμενων Πλοίων (Energy Efficiency Existing Ship Index – EEXI).

Πίσω από το καινοτόμο/πρωτοποριακό σύστημα ShaPoLi βρίσκεται μια ελληνική εταιρεία, η SELMA Ship Electric Marine Control, η οποία ιδρύθηκε το 1987 και το μεγάλο της ανταγωνιστικό πλεονέκτημα διεθνώς είναι η ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών υψηλής τεχνολογίας για τη ναυτιλία.

Βιοκαύσιμα

Η ναυτιλία σιγά-σιγά αρχίζει να μελετά την εκτενή χρήση των βιοκαυσίμων στη διεθνή ναυσιπλοΐα στη θέση του αργού πετρελαίου.

Στα βιοκαύσιμα συγκαταλέγονται το βιοντίζελ, η βιοαιθανόλη, το βιοαέριο, η βιομεθανόλη, ο βιοδιμεθυλαιθέρας, το βιοϋδρογόνο, τα καθαρά φυτικά έλαια και τα συνθετικά βιοκαύσιμα. Ευρέως διαδεδομένα είναι το βιοντίζελ και η βιοαιθανόλη.

Ηδη η Safe Bulkers του Κύπριου Πόλυ Βάσου Χατζηιωάννου ολοκλήρωσε με επιτυχία το πιλοτικό πρόγραμμα χρήσης βιοκαυσίμων.

Οπως προέκυψε από τις δοκιμές, η μείωση εκπομπών CΟ2 ήταν σε ποσοστό 13,54% σε σύγκριση με το συμβατικό καύσιμο VLSFO. Επίσης, σημαντική ήταν η διαπίστωση ότι δεν χρειάστηκε να γίνει τροποποίηση στον υπάρχοντα εξοπλισμό του πλοίου, ενώ δεν παρατηρήθηκαν δυσλειτουργίες ή φθορές στην κύρια μηχανή και στις γεννήτριες ντίζελ. Η εταιρεία επισημαίνει ότι θα συνεχίσει να ερευνά τη χρήση βιοκαυσίμων ως εναλλακτικό καύσιμο προς την απανθρακοποίηση του στόλου της.

Ομως και άλλες εταιρείες κάνουν δοκιμές με βιοκαύσιμα, όπως συνέβη πρόσφατα με τον Ομιλο Αγγελικούση με απόφαση της Μαρίας Αγγελικούση αλλά και με την Alpha Bulkers συμφερόντων της Αννας Αγγελικούση.

Πρόσφατα η Ionic, συμφερόντων Δημήτρη-Φρανκ Σαρακάκη, σε συνεργασία με έναν εκ των κορυφαίων ναυλωτών της, την Cargill, προέβη στη δοκιμή μείγματος βιοκαυσίμου στο Kamsarmax bulk carrier «Ionic Kibou» για τη βελτιστοποίηση των λειτουργιών και τη βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του πλοίου.

Σύμφωνα με όσα αναφέρει η Ionic, «η επιτυχής κατάληξη του project είναι ενθαρρυντική για τη χρήση βιοκαυσίμων ως εναλλακτικών καυσίμων στα πλοία».

Ναυπηγήσεις

Η υιοθέτηση των εναλλακτικών καυσίμων συνεχίζει να εξελίσσεται, με το 4,8% (2021: 3,7%, 2017: 2,3%) του στόλου που είναι στο νερό και το 43,8% (2021: 28,2%, 2017: 10,4%) του βιβλίου παραγγελιών σε όρους χωρητικότητας να είναι ικανό να χρησιμοποιεί εναλλακτικά καύσιμα ή πρόωση.

Το LNG και άλλα εναλλακτικά καύσιμα αποτελούν το 4,5% του στόλου όταν εξετάζεται η ολική χωρητικότητα και το 44% του βιβλίου παραγγελιών, σύμφωνα με τα στοιχεία της Clarksons Research.

Πρόκειται για μερίδιο ρεκόρ για τις παραγγελίες εναλλακτικών καυσίμων το 2022, που περιλαμβάνει το 59% όλων των παραγγελιών νεότευκτων πλοίων με βάση τη χωρητικότητα.

Το 2021, το 31,5% της χωρητικότητας των νεότευκτων πλοίων που παραγγέλθηκαν ήταν ικανό να λειτουργήσει με εναλλακτικά καύσιμα (479 πλοία-μονάδες), από 211 παραγγελίες το 2020 και 46 παραγγελίες το 2016. Από το βιβλίο παραγγελιών, το 38,9% της χωρητικότητας πρόκειται να χρησιμοποιήσει LNG (781 μονάδες), το 2,2% να χρησιμοποιήσει υγραέριο (86 μονάδες) και το 4,3% να χρησιμοποιήσει άλλα εναλλακτικά καύσιμα [περίπου 260 μονάδες – συμπεριλαμβανομένης της μεθανόλης (42), του αιθανίου (11), των βιοκαυσίμων (5), του υδρογόνου (12) και της μπαταρίας/υβριδικής πρόωσης (περίπου 200)].