Oι μικρομεσαίες οικογενειακές επιχειρήσεις ήταν ο θεμέλιος λίθος πάνω στον οποίο στηρίχθηκε η ανάπτυξη και η εκτόξευση στην κορυφή του κόσμου της ελληνικής ναυτιλίας.
Με την πάροδο των χρόνων και ειδικά στον 21ο αιώνα οι συγχωνεύσεις και οι συνεργασίες με συμμετοχή πλοίων από πλευράς συμμετεχόντων στο σχήμα, δημιούργησε μεγάλα εταιρικά σχήματα. Παράλληλα ιδρύθηκαν και νέες εταιρείες.
Και οι δύο πλευρές πάντως-μικροί και μεγάλοι- έχουν τα υπέρ και τα κατά.
Στις μικρότερες, με οικογενειακή χαρακτήρα, εταιρείες οι πλοιοκτήτες έχουν άμεσο και πλήρη έλεγχο, όχι μόνο των στρατηγικών, αλλά και των λειτουργικών πτυχών της δράσης της επιχείρησής τους.
«Αυτό το στοιχείο επιτρέπει την υλοποίηση επιχειρηματικών στρατηγικών που οδηγούν στην ταχεία αξιοποίηση των ευκαιριών, όπως για παράδειγμα στην αγορά των μεταχειρισμένων πλοίων, ή στην αντιμετώπιση των πιθανών απειλών» επισημαίνει ο Γιάννης Θεοτοκάς, καθηγητής Διοίκησης Ναυτιλιακών Επιχειρήσεων στο Τμήμα Ναυτιλιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς, γ.γ. σε δύο υπουργεία, Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού και κατόπιν στο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου και συνεχίζει:
«Πρόκειται για επιχειρήσεις που έχουν την ικανότητα να προσαρμόζονται άμεσα στις μεταβαλλόμενες συνθήκες και τις προκλήσεις του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και να λειτουργούν με τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, χαρακτηριστικά που τους επιτρέπουν να αυξάνουν διαρκώς τον αριθμό των πλοίων που διαχειρίζονται και να διατηρούν σταθερά την πρώτη θέση στην παγκόσμια ναυτιλία».
Χρήσιμα συμπεράσματα και αναλύσεις υπάρχουν στο βιβλίο του που επανακυκλοφόρησε σε γ΄ έκδοση το βιβλίο «Οργάνωση και Διοίκηση ναυτιλιακών επιχειρήσεων».
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα ερευνών στην περίπτωση ναυτιλιακών εταιρειών με στόλο από πλοία Μικρών Αποστάσεων επιβεβαιώνεται η διαπίστωση για τη διαχείριση εταιρειών μικρού μεγέθους:
– Ο ιδιοκτήτης συμμετέχει πάντα στη λήψη αποφάσεων τόσο των στρατηγικών όσο και των λειτουργικών. Καταγράφηκε ότι στο 60% των εταιρειών συμμετέχει πάντα ο πλοιοκτήτης, στο 35% κάποιες φορές και μόνο στο 5% δεν συμμετέχει ποτέ στη λήψη των λειτουργικών αποφάσεων.
– Ένας από τους παράγοντες που καταγράφονται ότι ευνοούν τον…συγκεντρωτισμό στις μικρές εταιρείες είναι η απουσία εξειδικευμένων στελεχών. Ωστόσο στις εταιρείες της ναυτιλίας μικρών αποστάσεων αυτός ο παράγοντας δεν φαίνεται να είναι κυρίαρχος.
– Κατά την αξιολόγηση των παραγόντων που ευθύνονται για τη χαμηλή συμμετοχή του προσωπικού στη λήψη των αποφάσεων, πιο σημαντικοί είναι οι γνώσεις του ιδιοκτήτη, η επιδίωξη για μεγαλύτερο έλεγχο και η διατήρηση της εμπιστευτικότητας ενώ το εξειδικευμένο προσωπικό φαίνεται πως παίζει λιγότερο σημαντικό ρόλο.
Ειδικά στα πρώτα χρόνια δραστηριοποίησης μίας μικρής ναυτιλιακής εταιρείας, όπως συμβαίνει με τις ελληνικές, ο πλοιοκτήτης είναι στην ουσία όλη η επιχείρηση.
Σύμφωνα με έρευνες σε αυτό συμβάλλει το γεγονός ότι οι περισσότεροι πλοιοκτήτες ασκούσαν πριν επάγγελμα σχετικό με τη ναυτιλία. Σε δείγμα 50 ναυτιλιακών επιχειρήσεων που συμμετείχαν σε έρευνα :
-οι 17 από αυτές (34%) ανήκαν σε πρώην πλοιάρχους ή μηχανικούς του εμπορικού ναυτικού
-11% (22%) σε άτομα το προηγούμενο επάγγελμα των οποίων είχε σχέση με τη ναυτιλία, δηλαδή ήταν μεσίτες, στελέχη επιχειρήσεων, ναυπηγοί , συνεταίροι σε επιχειρήσεις.
Μεγάλοι Όμιλοι
Από την άλλη πλευρά όμως τα μεγάλα εταιρικά σχήματα, οι μεγάλοι όμιλοι, έχουν άλλα πλεονεκτήματα.
1) Το πρώτο είναι η δυνατότητα διαφοροποίησης του στόλου και διαχείρισης πλοίων διαφορετικού τύπου ή μεγέθους μεταφορικής ικανότητας, άρα η προστασία από τις απρόβλεπτες διακυμάνσεις στις διάφορες ναυλαγορές.
2) Το δεύτερο είναι η εμπορική διαχείριση των πλοίων και η δυνατότητα υλοποίησης μιας περισσότερο ισορροπημένης στρατηγικής στις ναυλώσεις, η οποία μπορεί, για παράδειγμα, να περιλαμβάνει χρονοναυλώσεις μεσαίας και μακράς διάρκειας, συμμετοχή σε κοινοπραξίες και ναυλώσεις κατά ταξίδι, προστατεύοντας την επιχείρηση από τις διακυμάνσεις στις ναυλαγορές, δίνοντας όμως ταυτόχρονα τη δυνατότητα για αξιοποίηση των ευνοϊκών συγκυριών που τυχόν εμφανίζονται σε αυτές.
3) Το τρίτο είναι το πεδίο της λειτουργικής διαχείρισης και συνδέεται με τη μεγαλύτερη διαπραγματευτική δύναμη και το πιθανά μειωμένο κόστος διαχείρισης των πλοίων, που μπορεί να προσφέρει ο μεγάλος αριθμός πλοίων με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.
«Κατά συνέπεια, το μέγεθος του στόλου είναι παράγοντας που μπορεί να καθορίσει την επιτυχία της επιχείρησης, χωρίς αυτό βεβαίως να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν προοπτικές και για τις επιχειρήσεις με μικρότερους στόλους» τονίζει ο Ιωάννης Θεοτοκάς.
Οργανόγραμμα βάσει στόλου
Η ναυτιλιακή εταιρεία με στόλο 4 πλοίων εμφανίζεται να διατηρεί μόνο τμήματα τα οποία συνδέονται με τς βασικές λειτουργίες διαχείρισης των πλοίων και της οικονομικής διαχείρισης.
Η ναυτιλιακή επιχείρηση με στόλο 12 πλοίων έχει τμήματα τα οποία συνδέονται σχεδόν με όλες τις λειτουργίες όπως οικονομικές, νομικές, ασφαλιστικές, ναυπηγήσεων, ναυλώσεων, τεχνικών θεμάτων, πληρώματα, ασφάλεια.
Το ίδιο ισχύει και για τ ιος ετ αιρείες με 19 πολοία πουέχουν συνήθως 10 τμήματα ενώ διατηρούν αυτόνομο τμήμα αγοραπωλησιών με αρμοδιότητα τις αγορές και τς πωλήσεις πλοίων.
Τέλος η ναυτιλιακή επιχείρηση που διαχειρίζεται 114 πλοία εμφανίζει μεγαλύτερη οριζόντια και κάθετη πολυπλοκότητα. Το μέγεθος του στόλου και η ποικιλία των δραστηριοτήτων οδηγούν στην ομαδοποίηση των τμημάτων σε διευθύνσεις, στοιχείο που προσθέτει ένα ακόμα ιεραρχικό επίπεδο στο οργανόγραμμα.
Η αύξηση του μεγέθους ενός οργανισμού οδηγεί στην πρόσληψη εξειδικευμένων στελεχών και κατά συνέπεια στην ανάγκη ανάθεσης της εξουσίας για τη λήψη αποφάσεων, άρα στην αύξηση της αποκέντρωσης. ταυτόχρονα η αύξηση μεγέθους οδηγεί στην ανάγκη αύξησης των κανόνων άρα του ελέγχου.
Χρηματοδότηση και μέγεθος
Η ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα έχει καταλήξει όσο αφορά το μέγεθος των εταιρειών και τη χρηματοδότηση στα εξής γενικά συμπεράσματα:
«- Ο κόσμος της ναυτιλίας αγοράζει …προσδοκίες
– Είναι δύσκολη η πρόσβαση για χρηματοδότηση στις μικρές εταιρείες. Οι τράπεζες είναι πλέον πιο επιλεκτικές. Και αυτό γιατί όταν μία εταιρεία χρωστάει στην τράπεζα ένα εκατομμύριο δολάρια τότε η συγκεκριμένη εταιρεία έχει πρόβλημα. Αν χρωστάει 100 εκατομμύρια δολάρια τότε έχει πρόβλημα η τράπεζα.
– Τα κινεζικά πιστωτικά ιδρύματα δεν μπήκαν δυνατά για να καλύψουν τον χώρο που άφησαν κενό οι παραδοσιακές στη ναυτιλιακή χρηματοδότηση δυτικές τράπεζες.»
Έλληνες πλοιοκτήτες, έχουν τοποθετηθεί, κατά καιρούς στο θέμα τους μεγέθους και την “παλαιότητα” μίας εταιρείας και της χρηματοδότησης.
Ο Γιώργος Προκοπίου, προέτρεψε τις τράπεζες να στηρίξουν τους νεοεισερχόμενους στον κλάδο της ναυτιλίας για να προσθέσει: «Αν και επιλέγετε να χρηματοδοτείτε μεγάλα ονόματα της ναυτιλίας, θα πρέπει να μην ξεχνάτε ότι πρέπει κανείς να ξεκινάει από μικρό όνομα για να γίνει μεγάλο. Βοηθείστε λοιπόν του νεοεισερχόμενους».
Επί του θέματος έχει τοποθετηθεί και ο Νίκος Π. Τσάκος πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εισηγμένης ΤEN: «Δεν πρέπει να κοπούν οι δεσμοί με τους μικρούς και μεσαίους εφοπλιστές.»
Η Μιλένα Π.Παππά εμπορική διευθύντρια της Star Bulk έχει υπογραμμίσει, κατά καιρούς, ότι ναι μεν η χρηματοδότηση μίας ναυτιλιακής εταιρείας έχει σχέση και τη δύναμη του στόλου της όμως έβαλε και μία άλλη διάσταση στο τραπέζι: «Είναι και ζήτημα, κάθε φορά, αξιολόγησης της κάθε εταιρείας.»
Διαβάστε ακόμη:
Μετακίνηση εργαζομένων: Ποιοι αποκλείονται από τα νέα έντυπα (Vid)
ΥΠΕΝ: Στην τεχνολογία της αεριοποίησης αναζητούνται οι λύσεις για παραγωγή ενέργειας από απορρίμματα
Επιδοτήσεις έως 55% για τη δημιουργία ή τον εκσυγχρονισμό επιχειρήσεων