Η ΕΕ διεκδικεί τον τίτλο του πρωτοπόρου στην προσπάθεια της πράσινης μετάβασης, προωθώντας μια ιδιαίτερα φιλόδοξη ατζέντα περιβαλλοντικών μέτρων για την επίτευξη των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού που αποτελεί ορόσημο.
Το λεγόμενο «Fit for 55» είναι η τελευταία φιλόδοξη δέσμη μέτρων που πρότεινε η ΕΕ, η οποία αναμένεται να επηρεάσει σημαντικά τον ναυτιλιακό τομέα μέσω της πολυσυζητημένης ένταξης του κλάδου στο σύστημα εμπορίας εκπομπών-EU ETS και της σηματοδότησης της μετάβασης σε πιο βιώσιμα καύσιμα για την πρόωση των πλοίων.
Τι είναι το «Fit for 55»;
Η δέσμη μέτρων «Fit for 55», η οποία ανακοινώθηκε τον Ιούλιο του 2021, περιλαμβάνει μια σειρά προτάσεων για την αναθεώρηση της νομοθεσίας της ΕΕ, προκειμένου να εναρμονιστεί με τους κλιματικούς στόχους που συμφωνήθηκαν από το Συμβούλιο της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για το 2030 και το 2050 (κλιματική ουδετερότητα). Οι προτάσεις αυτές αποσκοπούν στο να θέσουν την ΕΕ στην πρωτοπορία της παγκόσμιας καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής και να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητά της, εξασφαλίζοντας παράλληλα ισότιμους όρους ανταγωνισμού έναντι των οικονομικών φορέων τρίτων χωρών.
Γιατί «Fit for 55»;
Ο αριθμός 55 αναφέρεται στον στόχο μείωσης των εκπομπών κατά τουλάχιστον 55% που έχει θέσει η ΕΕ για το 2030, σε σύγκριση με το 1990. Η προτεινόμενη δέσμη μέτρων αποσκοπεί στην ευθυγράμμιση της νομοθεσίας της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια με τον στόχο του 2030. Η υφιστάμενη φιλοδοξία της ΕΕ προβλέπει τουλάχιστον 40% μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030 (σε σχέση με τα επίπεδα του 1990), αλλά τον Σεπτέμβριο του 2020, η ΕΕ πρότεινε να αυξηθεί ο στόχος μείωσης των εκπομπών για το 2030 από τον υφιστάμενο σε τουλάχιστον 55% έως το 2030.
«Fit for 55» στον τομέα της ναυτιλίας
Η δέσμη μέτρων «Fit for 55» περιλαμβάνει περισσότερες από δέκα νομοθετικές προτάσεις και πρωτοβουλίες πολιτικής, τέσσερις από τις οποίες έχουν άμεση σχέση με τον τομέα της ναυτιλίας:
#1 Μια αναθεώρηση του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (EU ETS) -συμπεριλαμβανομένης της επέκτασής του στη ναυτιλία: Οι θαλάσσιες μεταφορές παρέμεναν ως ο μόνος τομέας χωρίς συγκεκριμένες δεσμεύσεις της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η απόφαση της Επιτροπής της ΕΕ να συμπεριλάβει τη ναυτιλία στο EU-ETS , καθώς και η έγκριση της απόφασης από το κοινοβούλιο της ΕΕ το 2020, σηματοδοτεί μια εγχώρια διαχείριση του ζητήματος των εκπομπών, απειλώντας την παγκόσμια ενιαία προσέγγιση υπό την ηγεσία του ΙΜΟ.
Το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ αποτελεί υφιστάμενο μέρος της πολιτικής της ΕΕ για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και αποτελεί το μεγαλύτερο σύστημα εμπορίας εκπομπών στον κόσμο, αλλά τα σχέδια για την ένταξη της ναυτιλίας εμφανίστηκαν το 2019 ως μέρος της ατζέντας του νεοεκλεγέντος προέδρου της Επιτροπής με την ονομασία «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία».
Στο πλαίσιο αυτό καθορίζεται ανώτατο όριο στη συνολική ποσότητα ορισμένων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που μπορούν να εκπέμπονται και οι εταιρείες λαμβάνουν ή αγοράζουν δικαιώματα εκπομπών, τα οποία μπορούν να ανταλλάσσουν μεταξύ τους ανάλογα με τις ανάγκες. Εάν η ναυτιλιακή εταιρεία δεν παραδώσει τον σωστό αριθμό δικαιωμάτων μέχρι τις 30 Απριλίου του επόμενου έτους, θα της επιβληθεί πρόστιμο 100 ευρώ ανά τόνο CO2 που δεν έχει καταγραφεί. Το μέτρο θα εισαχθεί σταδιακά από το 2023 έως το 2026.
#2 Το FuelEU Maritime για έναν πράσινο ευρωπαϊκό θαλάσσιο χώρο: Μετά την έκκληση του Κοινοβουλίου για μέτρα απομάκρυνσης από τη χρήση HFO στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την πρόταση FuelEU maritime στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων Fit for 55, συνοδευόμενη από εκτίμηση επιπτώσεων, στις 14 Ιουλίου 2021.
Η πρόταση FuelEU Maritime αποσκοπεί στην αύξηση της χρήσης βιώσιμων εναλλακτικών καυσίμων στην ευρωπαϊκή ναυτιλία και τους λιμένες, ώστε να καταστεί δυνατή η πορεία προς την απεξάρτηση της ναυτιλίας από τον άνθρακα. Πιο συγκεκριμένα, από το 2025, το σχέδιο θα απαιτεί από τα εμπορικά πλοία 5.000 ολικής χωρητικότητας και άνω που προσεγγίζουν ευρωπαϊκά λιμάνια να προμηθεύονται και να λειτουργούν με καύσιμα λιγότερο εντατικά σε άνθρακα, ενώ από τον Ιανουάριο του 2030, θα επιβάλλει την παροχή ενέργειας από την ξηρά για όλες τις ενεργειακές ανάγκες κατά τη διάρκεια του ελλιμενισμού, για ορισμένα πλοία.
Η μέση ετήσια ένταση άνθρακα πρέπει να μειωθεί κατά 2% το 2025 και κατά 6% το 2030 και στη συνέχεια περαιτέρω κατά 5ετείς περιόδους μέχρι το 2050, όταν η ένταση άνθρακα θα πρέπει να είναι 75% σε σύγκριση με το έτος βάσης 2020…εξηγεί η ΕΕ
#3 Η αναθεώρηση της οδηγίας για τη φορολογία της ενέργειας: Οι προτάσεις εξετάζουν την αναθεώρηση της σαφώς ξεπερασμένης οδηγίας ΕΤD του 2003, προτείνοντας ότι το HFO που χρησιμοποιείται από τα πλοία δεν θα απαλλάσσεται πλέον πλήρως από τη φορολόγηση της ενέργειας για τα ταξίδια στην ΕΕ και επιβάλλοντας έναν ελάχιστο φόρο στο HFO. Θα καταργηθούν επίσης οι παρωχημένες απαλλαγές και τα κίνητρα για τη χρήση ορυκτών καυσίμων, διευκολύνοντας έτσι τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα προς τα καθαρά καύσιμα.
#4 Κανονισμός για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων: Επικαιροποίηση μιας υφιστάμενης οδηγίας που θα απαιτεί από τα κράτη μέλη της ΕΕ να εντείνουν τη διαθεσιμότητα υγροποιημένου φυσικού αερίου έως το 2025 και την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στην ξηρά έως το 2030 σε κεντρικούς λιμένες της ΕΕ.
Πού βρισκόμαστε
Ωστόσο, οι προτάσεις «Fit for 55» αναμένεται να επηρεάσουν σημαντικά την παγκόσμια προσέγγιση για τη μείωση των θαλάσσιων εκπομπών. Μια έκθεση του Ινστιτούτου Oeko μαζί με την ευρωπαϊκή πράσινη ομάδα T&E διαπίστωσε ότι η ένταξη της ναυτιλίας στο ΣΕΔΕ δεν θα αποτελούσε τεχνικό εμπόδιο για ένα παγκόσμιο μέτρο μείωσης των εκπομπών, αλλά αντίθετα, μπορεί να επιταχύνει τις συζητήσεις του ΙΜΟ, για παράδειγμα, παρέχοντας το μοντέλο σχεδιασμού για ένα παγκόσμιο μέτρο με βάση την αγορά.
Κατά τη διάρκεια της συνόδου του Συμβουλίου στις 9 Δεκεμβρίου 2021, οι υπουργοί Μεταφορών της ΕΕ είχαν την πρώτη επίσημη συζήτηση για καθεμία από τις τρεις προτάσεις Fit for 55 για τις μεταφορές – ReFuelEU Aviation, FuelEU Maritime και υποδομές εναλλακτικών καυσίμων – προκειμένου να καθοδηγήσουν τις περαιτέρω εργασίες. Το Συμβούλιο σημείωσε την πρόοδο και πραγματοποίησε συζήτηση πολιτικής για την πρόταση FuelEU Maritime. Οι υπουργοί συμφώνησαν σε μεγάλο βαθμό για τους περισσότερους από τους στόχους της πρότασης, αλλά ορισμένοι τόνισαν τη σημασία της παγκόσμιας διάστασης, ιδίως στο πλαίσιο του ΙΜΟ, αλλά και για την αντιμετώπιση των ανησυχιών που σχετίζονται με τη διαρροή ή την αλλαγή δρομολόγησης άνθρακα, η οποία θα μπορούσε να προκληθεί από τις υποχρεώσεις για τη μείωση της έντασης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου των πλοίων και τις υποχρεώσεις που επιβάλλονται στους ευρωπαϊκούς λιμένες.
Διαβάστε ακόμη
Αναίμακτη η μετάβαση στις νέες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας – Η πράσινη μάχη των τιμολογίων
Τρία οφέλη από την ασφάλιση εμπορικών πιστώσεων για μικρές επιχειρήσεις
Μπάνιο στον πάγο: Τα οφέλη για τη σωματική και ψυχική υγεία
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ