Το αποκαλούν «ελληνικό παράδοξο της ναυτιλίας».

Μια χώρα που κατοικείται από μόλις το 0,15% του παγκόσμιου πληθυσμού ελέγχει το 20% του παγκόσμιου στόλου, ξεπερνώντας μάλιστα το 26% στα δεξαμενόπλοια. Πολλοί προσπαθούν να εξηγήσουν τη συνεχιζόμενη και στον 21ο αιώνα παράδοξη ηγεμονία της ελληνόκτητης ναυτιλίας.

Φως λοιπόν στο… μυστήριο έρχονται να ρίξουν δύο διακεκριμένες προσωπικότητες του κλάδου: ο κ. Παύλος Εμμανουηλίδης, επισκέπτης καθηγητής Στρατηγικού Μάνατζμεντ στο Alba Graduate Business Schoool, και ο κ. Γιώργος Τσαβλίρης, γενικός διευθυντής στο Tsavliris Salvage Group, αναπτύσσουν νέα θεωρία ναυτιλιακής στρατηγικής και στην πορεία αποκαλύπτουν τα μυστικά της ελληνόκτητης ναυτιλίας μέσω ακαδημαϊκής έρευνας, προσωπικών εμπειριών, αλλά και μέσα από τη μελέτη έξι μεγάλων ναυτιλιακών ομίλων στο βιβλίο με τίτλο «Αποτελεσματικές Στρατηγικές στη Ναυτιλία – Θεωρία και Πρακτικές Κορυφαίων Πλοιοκτητών», το οποίο κυκλοφορεί τόσο στα ελληνικά όσο και στα αγγλικά από τις εκδόσεις Κέρκυρα του ομίλου Economia Publishing.

«Αν καταλάβουμε καλύτερα την ελληνική ναυτιλία, θα καταλάβουμε καλύτερα την ίδια τη ναυτιλία, λόγω της ηγετικής θέσης και του σημαντικού μεριδίου αγοράς που κατέχουν οι Ελληνες εφοπλιστές σε αυτόν τον πάρα πολύ ανταγωνιστικό και παγκοσμιοποιημένο κλάδο. Το βιβλίο στοχεύει να είναι χρήσιμο σε διάφορες ομάδες αναγνωστών, όπως σε υψηλόβαθμα στελέχη ναυτιλιακών εταιρειών στους οποίους παρουσιάζονται οι κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας και δίνονται εργαλεία στρατηγικής υλοποίησης, σε επαγγελματίες που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με τη ναυτιλία, σε φοιτητές ναυτιλιακών τμημάτων, σε ακαδημαϊκούς ερευνητές Στρατηγικού Μάνατζμεντ και σε διεθνείς ναυτιλιακούς ερευνητές», επισημαίνει ο κ. Εμμανουηλίδης.

Ο δε Γιώργος Τσαβλίρης, μέσω των προσωπικών και επαγγελματικών εμπειριών του, επισημαίνει: «Οι στενοί οικογενειακοί δεσμοί ήταν ένας θεμελιώδης παράγων στην ίδρυση και στην εξέλιξη των περισσότερων ελληνόκτητων ναυτιλιακών εταιρειών. Οι περισσότεροι Ελληνες πλοιοκτήτες ήταν αρκετά ευαίσθητοι, ρομαντικοί και παρορμητικοί. Πολύ συχνά, οι πλοιοκτήτες έκαναν την έρευνά τους, μελετούσαν τις τάσεις της αγοράς όπως παρουσιάζονταν από τους ειδικούς και κατόπιν έκαναν το… ακριβώς αντίθετο.

Ο αποθανών πατέρας μου συχνά χρησιμοποιούσε τον όρο “οργανωμένο χάος” που είναι μια σταθερά της ζωής μας. Οσο το σκέφτεται κανείς και παρατηρήσει τον τρόπο με τον οποίο οι συνθήκες, οι τάσεις της αγοράς και οι κανονισμοί αλλάζουν, θα αντιληφθεί ότι το οργανωμένο χάος είναι τρόπος ζωής στην υπερβολικά ευμετάβλητη ναυτιλιακή αγορά. Επίσης, ο παράγων τύχη πάντοτε διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Οσο επιμελής, προσεκτικός και έξυπνος να είναι κανείς, χρειάζεται και την τύχη στο πλευρό του. Βέβαια, όπως έχει πει ο Λουί Παστέρ και αναφέρεται και στο βιβλίο, “η τύχη ευνοεί τα προετοιμασμένα μυαλά”».

Στο κεφάλαιο με τίτλο «Εξηγώντας το μυστηριώδες ελληνικό ναυτιλιακό θαύμα» οι δύο συγγραφείς αναφέρουν: «Οι παραδόσεις σίγουρα έπαιξαν κάποιο ρόλο στην αρχική εξάπλωση της ναυτιλιακής γνώσης και τεχνολογίας τον πρώτο καιρό. Νησιώτες οι οποίοι ήταν εξοικειωμένοι με τη θάλασσα και το θαλάσσιο εμπόριο τις παλαιότερες εποχές ανέπτυξαν ναυτικές ικανότητες ως μία διέξοδο βιοπορισμού σε δύσκολες εποχές.

Η Χίος, η Ανδρος, η Ιθάκη, η Σύρος, η Σίφνος είναι λίγα, μάλλον ασήμαντα από οικονομικής άποψης, ελληνικά νησιά από τα οποία προήλθαν μερικές από τις πλέον ισχυρές ελληνόκτητες ναυτιλιακές δυναστείες, που παραμένουν ισχυρές και στον 21ο αιώνα.

Ομως η βασική εξήγηση φαίνεται να σχετίζεται με τον ιδιαίτερο οικογενειακό χαρακτήρα των πλοιοκτητριών εταιρειών και της σταδιακής, οιονεί γενετικής, προοδευτικής συσσώρευσης ναυτιλιακής γνώσης, καθώς και της αποτελεσματικής μεταλαμπάδευσης αυτής της γνώσης από γενιά σε γενιά στο περιβάλλον της οικογενειακής επιχείρησης.

  • Ελλειψη εμπιστοσύνης προς τρίτους, μυστικότητα και τακτικές επιβίωσης σε εκείνους τους δύσκολους και απρόβλεπτους καιρούς οδήγησαν σε εξαιρετική ενίσχυση των οικογενειακών δεσμών, γενικά στην ελληνική κουλτούρα και ειδικότερα στην ελληνόκτητη ναυτιλία.
  • Η οργάνωση της ναυτιλιακής επιχείρησης γινόταν από οικογένειες οι οποίες διατηρούσαν και τον έλεγχο.
  • Οι οικογενειακές διαδοχές είναι γενικά ομαλές σε σχέση με στεριανές επιχειρήσεις. Οι οικογενειακές έριδες συνήθως ελαχιστοποιούνται μέσω ευέλικτου διαχωρισμού του στόλου (family spin offs) και δημιουργία νέων εταιρειών.
  • Οι ελληνικές οικογένειες αφοσιωμένες στη ναυτιλία είναι οι πυρήνες του ελληνικού ναυτιλιακού θαύματος, ακόμα και στη σύγχρονη ναυτιλία.
  • Μερικές από τις κληρονομούμενες αξίες είναι: ευλυγισία και προσαρμοστικότητα, ικανότητα δράσης σε χαοτικό περιβάλλον, χτίσιμο συνεργασιών, γρήγορη λήψη αποφάσεων, η αξία και η εγρήγορση για εξοικονόμηση κόστους στη λειτουργία του πλοίου, μεγάλη και πολλάκις ρομαντική αγάπη για τη θάλασσα και τη ναυτιλία, εμμονή με τη σωστή συντήρηση του πλοίου, γνώση του πλοίου και του κλάδου, επικέντρωση στον πελάτη, ικανότητα πρόγνωσης, κοσμοπολίτικη ευρύτητα πνεύματος, ετοιμότητα για εκμετάλλευση ευκαιριών, βαθιά εκτίμηση των ναυτιλιακών κύκλων, εκπληκτική αίσθηση του χρόνου, προθυμία ανάληψης ρίσκου, ευθυγράμμιση ιδιοκτησίας – διοίκησης, οικογενειακές αξίες, ναυτιλιακή επιχειρηματικότητα και ηγετικές ικανότητες.
  • Υπάρχει και πληθώρα επιπρόσθετων παραγόντων όπως επιχειρήματα εσωτερικού ανταγωνισμού και ναυτιλιακών κέντρων αριστείας, ευνοϊκό φορολογικό πλαίσιο και η έλλειψη εμποδίων από την ελληνική γραφειοκρατία που δεν αφορά αυτή την παγκοσμιοποιημένη βιομηχανία».
    Στο κεφάλαιο με τίτλο «Ταχύτητα και ποιότητα λήψης αποφάσεων» διαβάζουμε: «Σημαντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες εμφανίζονται συνέχεια στη ναυτιλία, εξαιτίας του μοναδικού και κυκλικού χαρακτήρα αυτού του παγκοσμιοποιημένου κλάδου. Θα πρέπει κανείς να παραμένει ενήμερος για σημαντικές εξελίξεις , να είναι γρήγορος στη λήψη όσο και στην υλοποίηση αποφάσεων για να μπορέσει να εκμεταλλευτεί επιθετικά αναδυόμενες ευκαιρίες.
  • Η γρήγορη λήψη σημαντικών αποφάσεων, εγκρίσεων και δράσης απαιτεί συγκεντρωτικές δομές λήψης αποφάσεων και ελάχιστη γραφειοκρατία. Ισχυρή κεντρική ηγεσία δείχνει να επικρατεί στις περισσότερες επιτυχημένες εταιρείες που εξετάστηκαν. Ισχυροί ηγέτες που είναι συγχρόνως και σημαντικοί μέτοχοι μπορούν να πάρουν την ευθύνη για τη γρήγορη λήψη σημαντικών αποφάσεων. Ακόμα και σε εισηγμένες εταιρείες, εμβληματικοί ηγέτες έχουν ισχυρά κίνητρα να επιταχύνουν τις γραφειοκρατικές διαδικασίες. Πράγματι πολλές ελληνικές εισηγμένες λειτουργούν κάτω από μία πανίσχυρη οικογενειακή δομή παρά τον δημόσιο χαρακτήρα τους. Το ελληνικό μοντέλο δημόσιας εταιρείας φαίνεται να δουλεύει σωστά στον κλάδο της ναυτιλίας.
  • Η ικανότητα ανάληψης ταχείας δράσης για την άμεση εκμετάλλευση αναδυόμενων ευκαιριών είναι προϋπόθεση για μακροπρόθεσμη επιτυχία. Δεν είναι μόνο η ικανότητα γρήγορων αποφάσεων αλλά και η δυνατότητα γρήγορης εφαρμογής».

Οι εταιρείες που μελέτησαν οι δύο συγγραφείς είναι, με βάση τη σειρά εμφάνισης στο βιβλίο: Topships INC, Danaos Shipping, StealthGas, όμιλος Αγγελικούση, Tsakos Energy Navigation, Tsavliris Salvage Group.

Διαβάστε ακόμη 

ΟΤΕ: Αναβάθμιση σε «ΒΒΒ» από την S&P – Παραμένουν ισχυρές οι προοπτικές του ομίλου 

United Group (BC Partners): Στήριξε με επιπλέον €100 εκατ. την επένδυση στη Forthnet 

Λιούις Χάμιλτον: Οι big business του «Βασιλιά» της Formula 1 – Tα… μυστικά του νέου συμβολαίου