Η ασφάλιση ναυτιλιακών κινδύνων, η ναυτασφάλιση, αποτελεί έναν από τους πιο ιστορικούς τύπους ασφάλισης από την Αρχαία Ελλάδα έως στις μέρες μας. H αρχαιότερη συλλογή κανόνων Ναυτικού Δικαίου προέρχεται, άλλωστε, από τους αρχαίους Ρόδιους και είναι γνωστή ως Νόμος Ροδίων Ναυτικός.
Η ναυτασφάλιση οδήγησε και στη δημιουργία του παγκόσμιου φήμης ασφαλιστικού κέντρου των Lloyd’s του Λονδίνου, στα τέλη του 17ου αιώνα, όταν στο καφενείο του Εντουαρντ Λόιντ συγκεντρώνονταν ναυτιλιακοί παράγοντες για να συνάψουν συμφωνίες και να μάθουν τα τελευταία ναυτιλιακά νέα. Από τότε η ναυτιλία έχει εξελιχθεί ιδιαίτερα, όμως η σημασία της ναυτασφάλισης είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Τα μεγέθη των φορτίων και των καραβιών αλλά και οι ασφαλιζόμενες αξίες είναι υψηλότερες ιστορικά και οι επιπτώσεις πιθανών ατυχημάτων σε τοπικές πόλεις και κοινωνίες είναι τεράστιες. Ενδεικτικά να αναφέρουμε τα ατυχήματα των «Exxon Valdez» και «Prestige» αλλά και τα πιο πρόσφατα του «Costa Concordia» και του «Golden Ray», τα οποία έφτασαν ή και ξεπέρασαν το $1 δισ. ανά περίπτωση.
Οι κύριοι τύποι ασφάλισης είναι η ασφάλιση σκάφους και μηχανής (Hull and Machinery), προστασίας και αποζημίωσης (Protection and Indemnity- P&I) και η ασφάλιση φορτίου (Cargo). Φυσικά υπάρχουν και άλλες επικουρικές ασφαλίσεις, όπως η ασφάλιση ευθύνης ναυλωτών (Charterers Liability), απώλειας ναύλου (Loss of Hire), ευθύνης επισκευαστών (Ship-repairers Liability), ατυχήματος πληρωμάτων (Crew Personal Accident) κ.ο.κ.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία αλλά και η κλιματική αλλαγή είναι δύο από τις αιτίες που επηρεάζουν τις ναυτασφαλίσεις αλλάζοντας το τοπίο.
Ο κλάδος έχει τα δικά του μυστικά, μία ξεχωριστή δυναμική, τους δικούς του κώδικες. Το «business stoires» απευθύνθηκε στον Χάρη Λάγιο, Head of Marine, Αon Greece, με τον οποίο είχαμε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση για τη νέα εποχή των ναυτασφαλίσεων, τους λόγους που αυξήθηκαν τα ασφάλιστρα πολέμου, το πώς κινούνται οι πλοιοκτήτες αλλά και οι ασφαλιστικές εταιρείες.
Εχοντας εργαστεί για χρόνια στην οικογενειακή επιχείρηση στον τομέα των ασφαλειών, το 2010 αποφάσισε να ακολουθήσει ένα μεταπτυχιακό MSc International Business στο Πανεπιστήμιο του Λιντς. Στην πορεία εργάστηκε για 6 χρόνια στους Arthur J Gallagher στο γραφείο του Λονδίνου ως Marine Broker / Producer και Associate Director (Marine). Η κύρια αγορά απασχόλησής του ήταν η ελληνική και ταξίδευε συχνά στην Ελλάδα για συναντήσεις με τους προσωπικούς πελάτες που είχε αναπτύξει αλλά και άλλες ναυτιλιακές εταιρείες. Πέραν αυτού σε καθημερινή βάση διαπραγματευόταν, κυρίως στις αγορές των Lloyd’s και του Λονδίνου, τις ασφαλιστικές ανάγκες πελατών της εταιρείας που προέρχονταν από πάνω από 20 χώρες, μεταξύ των οποίων Ελλάδα, Νορβηγία, Ισραήλ, ΗΑΕ, Χονγκ Κονγκ κ.ά.
Το 2019 μετακόμισε με τη σύζυγο και τη δύο μηνών κόρη του στο Παρίσι για να φοιτήσει στο μεταπτυχιακό τμήμα ΜΒΑ του HEC Paris. Με την ολοκλήρωση των σπουδών του το 2021 επέστρεψε στην Ελλάδα μετά από 10 χρόνια, αναλαμβάνοντας τη θέση του διευθυντή Ναυτασφαλίσεων στην Αοn Greece. Είναι υπερήφανος πατέρας δύο παιδιών.
– Πώς επηρεάζει τη ναυτασφάλιση ο πόλεμος στην Ουκρανία; Φυσιολογικά ακούγοντας ασφάλιση πολέμου, πρώτη έρχεται στο μυαλό η κατάσταση στην Ουκρανία και το αυτονόητο κόστος της περιουσίας που έχει υποστεί ζημία και σίγουρα πλήττει και θα πλήξει τις ασφαλιστικές αγορές μέσω αποζημιώσεων.
Στο κομμάτι της ναυτασφάλισης ένας μεγάλος αριθμός πλοίων είναι εγκλωβισμένος από τις 24 Φεβρουαρίου στα oυκρανικά λιμάνια. Η συνολική αξία των πλοίων στην περιοχή στα τέλη Ιουνίου άγγιζε τα $800 εκατ. Πολλά βρίσκονται σε καθεστώς lay-up και άλλα μη επανδρωμένα. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να χειροκροτήσω τις προσπάθειες των πλοιοκτητών που έκαναν τα πάντα για να απομακρύνουν τα πληρώματά τους από αυτή την κατάσταση, αλλά και τις προσπάθειες συμπαράστασης στις οικογένειες Ουκρανών ναυτικών που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα τους ενώ οι συγγενείς τους ταξίδευαν.
Η επιρροή στην ασφάλιση κινδύνων πολέμου ήταν τεράστια με την κατακόρυφη αύξηση του ρίσκου και τον χαρακτηρισμό όλης της ρωσικής επικράτειας ως war risk area και την ανάγκη επασφάλιστρου. Επιπλέον και λόγω της επιβολής κυρώσεων οι αναγκαίοι έλεγχοι αναμφίβολα έχουν δημιουργήσει ένα απαιτητικό περιβάλλον για όλους τους εμπλεκομένους.
Μία εξέλιξη που μπορεί να επηρεάσει θετικά στην απεμπλοκή κάποιων πλοίων από την περιοχή είναι η συμφωνία για την επανεκκίνηση των εξαγωγών σιτηρών από τα ουκρανικά λιμάνια. Ηδη στις αρχές, πριν από τις 8 Αυγούστου πλοία μεταξύ των οποίων και ελληνικών συμφερόντων έχουν αποπλεύσει από ουκρανικά λιμάνια μεταφέροντας συνολικά 305.000 τόνους σιτηρών προς τρίτες χώρες.
Οσο περισσότερο αυξάνεται αυτός ο αριθμός θα βοηθήσει πέραν του κινδύνου επισιτιστικής κρίσης και στη μείωση της συνολική έκθεσης και συσσωμάτωσης του κινδύνου για τους ασφαλιστές.
– Οι κίνδυνοι όμως παραμένουν. Οντως. Δεν σημαίνει βέβαια πως η συμφωνία θα αποκλείσει το ενδεχόμενο κάποια πλοία να παραμείνουν στην περιοχή, αφού ο φόβος του κινδύνου από πιθανές νάρκες, πιθανές μηχανικές ζημιές από ελλιπή συντήρηση αυτό το διάστημα, δυσκολία αποστολής ανταλλακτικών αλλά και πληρωμάτων είναι κάποιοι από τους λόγους που θα μπορούσαν να αποτρέψουν πλοία από το να ταξιδέψουν όσο η εμπόλεμη κατάσταση συνεχίζεται.
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε όμως πως εκτός από το Marine, υπάρχει έντονη ανησυχία για έναν μεγάλο αριθμό πιθανών απαιτήσεων στον τομέα της αεροπορικής ασφάλισης (Aviation) με αναφορές νωρίτερα μέσα στο καλοκαίρι για 400 καθηλωμένα αεροπλάνα σε ρωσικό έδαφος, με πιθανές ασφαλιστικές ζημιές γύρω στα $12-15 δισ.
Οι Lloyd’s του Λονδίνου προσφέρουν κάλυψη και πρωτασφαλιστικά και αντασφαλιστικά και στις δύο κλάσεις που αναπόφευκτα μπορεί να επιφέρουν εξωτερικές επιπτώσεις στο Marine, σε περίπτωση μεγάλων απαιτήσεων στο Aviation.
– Ενα άλλο μεγάλο ζήτημα είναι η κλιματική αλλαγή και η ανάγκη απανθρακοποίησης της ναυτιλίας. Πόσο επηρεάζει τον τομέα της ναυτασφάλισης; Ενα μεγάλο ορόσημο για τη ναυτιλία, η απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, είναι ένας στόχος που έθεσε ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO) που στοχεύει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στη ναυτιλία κατά 50% το 2050 και του CO2 ανά τόνο μίλι κατά 40% σε σύγκριση με το 2008. Αυτό αναμφίβολα θα επηρεάσει τις στρατηγικές επιλογές των πλοιοκτητών τα επόμενα 30 χρόνια.
Συνήθως ένας εφοπλιστής αντιμετωπίζει μια σειρά από σημαντικές στρατηγικές αποφάσεις. Από τον Τύπο και τη μεταφορική ικανότητα των πλοίων που εκμεταλλεύεται μέχρι το εμπόριο που αναλαμβάνουν και τον αντιληπτό κίνδυνο ναύλωσης και συνεργατών με τους οποίους συναλλάσσεται. Οι έμπειροι operators θεωρούνται παραδοσιακά ιδιαίτερα ριψοκίνδυνοι και πολύ εξοικειωμένοι με τις στρατηγικές διαχείρισης κινδύνου. Συλλέγουν τεράστιο όγκο πληροφοριών από την αγορά για να βασίσουν τη λήψη των αποφάσεών τους. Το πιο σημαντικό είναι ότι είναι πολύ εξελιγμένοι στην αποκρυπτογράφηση του περιβάλλοντος και της δυναμικής του παγκόσμιου εμπορίου, καθώς η επιχείρησή τους εξαρτάται παραδοσιακά από αυτό. Ωστόσο, ο κλάδος αντιμετωπίζει μεγάλη αβεβαιότητα, δεδομένου του γεγονότος ότι δεν υπάρχει ομοιογενής πορεία προς τον τελικό στόχο αυτή τη στιγμή, λόγω του ότι οι τεχνολογίες είτε δεν έχουν αναπτυχθεί πλήρως είτε δοκιμάζονται σε μεγαλύτερη κλίμακα.
Παρά το γεγονός πως δεν υπάρχει άμεσος αντίκτυπος αυτή τη στιγμή προς την ασφαλιστική δυνατότητα μιας ναυτιλιακής εταιρείας είναι δεδομένο πως όσο περισσότερο εφαρμόζονται κανονιστικά πλαίσια και νέες πρακτικές θα υπάρχουν αντίστοιχες απαιτήσεις για συμμόρφωση μεταξύ άλλων ενδιαφερομένων, και από τους ασφαλιστές.
– Ποια είναι η σχέση των Ελλήνων εφοπλιστών με τη ναυτασφάλιση; Η ελληνική ναυτιλία έχει δημιουργήσει ένα υψηλό επίπεδο τεχνογνωσίας σε όλους τους κλάδους και οι Ελληνες εφοπλιστές έχουν υψηλό επίπεδο ασφαλιστικής γνώσης. Οι ασφάλειες είναι ένας τομέας που τους ενδιαφέρει και προσπαθούν πάντα να ενημερώνονται διαρκώς αλλά και να έχουν ενεργή συμμετοχή. Ταυτόχρονα η εξειδίκευση και κατάρτιση των στελεχών των ναυτιλιακών εταιρειών που είναι υπεύθυνα για τις ασφαλίσεις είναι πολύ μεγάλη.
Το κόστος της ασφάλισης αποτελεί ένα από τα υψηλότερα στη διαχείριση ενός πλοίου και είναι λογικό να υπάρχει πάντα η θέληση από την πλευρά των ναυτιλιακών εταιρειών για μείωση του συγκεκριμένου κόστους και η αναζήτηση στην αγορά του καλύτερου δυνατού deal.
– Τι θα τους συμβουλεύατε; Θα συνιστούσα στους εφοπλιστές και στους υπευθύνους ασφαλειών των ναυτιλιακών εταιρειών να εξερευνούν την αγορά μέσω των κατάλληλων συνεργατών. Σε μία ανανέωση δεν σημαίνει ότι μεγαλύτερος αριθμός brokers θα επιφέρει καλύτερα αποτελέσματα, αλλά αυτό που μετράει περισσότερο είναι η ποιότητα αυτών, το δίκτυο και οι σχέσεις που διαθέτουν στην αγορά, αλλά και το εύρος των υπηρεσιών τους.
Επίσης, θα τους συμβούλευα να δημιουργήσουν ξανά σχέσεις με τους Hull and Machinery Underwriters και τα Clubs τους. Η ναυτιλία και οι ασφάλειες είναι τομείς στους οποίους η προσωπική σχέση και η εμπιστοσύνη είναι πολύ σημαντικές. Να ταξιδέψουν λοιπόν στα ασφαλιστικά κέντρα, αλλά και να υποδεχθούν τους Underwriters τους στην Ελλάδα. Εξάλλου, τα τελευταία Ποσειδώνια και η επιτυχία τους ανέδειξαν το πόσο διψούν όλοι οι εμπλεκόμενοι για μια επιστροφή στην κανονικότητα και τη σημαντική θέση που έχουν η Αθήνα και ο Πειραιάς στην παγκόσμια ναυτιλιακή κοινότητα.
– Ποια είναι η εικόνα της ελληνικής ναυτασφαλιστικής αγοράς; Η ελληνική ναυτασφαλιστική αγορά είναι πολύ καταρτισμένη. Ολα τα Clubs του International Group έχουν γραφεία στην Ελλάδα, όπως και άλλοι πολυεθνικοί οργανισμοί (νομικές εταιρείες, average adjusters, ασφαλειομεσίτες κ.ά.). Επίσης υπάρχει μόνιμη σχέση με τις αγορές του εξωτερικού μέσω της καθημερινής επαφής, που εντείνει την εξωστρέφεια και τη μεταφορά της γνώσης.
Σε επίπεδο ναυτασφαλειομεσιτών τοπικά, αναμφίβολα υπάρχει μεγάλη εμπειρία αλλά και αρκετό ταλέντο. Είναι πολύ σημαντική όμως η ανάγκη διατήρησης και ανάπτυξης του ταλέντου. Ο ανταγωνισμός μεταξύ μεσιτών είναι μεγάλος και η αγορά είναι κατακερματισμένη σε πολλά τοπικά μικρότερα σχήματα. Η εμπειρία μου στην αγορά του Λονδίνου και στον Πειραιά αλλά και η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι η αλλαγή γενεών, φιλοσοφίας και δομών των πελατών/ ναυτιλιακών εταιρειών, σε συνδυασμό με την τεχνολογία μοιραία μειώνει διαρκώς τα όποια εμπόδια εισόδου. Παράλληλα αυξάνει τις απαιτήσεις για τους διαμεσολαβητές που θα πρέπει να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό, στις απαιτήσεις της εποπτείας, αλλά και οφείλουν να έχουν τη δυνατότητα ανάπτυξης των στελεχών τού αύριο που, εκτός από την τεχνογνωσία, είναι αυτά που θα χτίσουν δυνατές σχέσεις με τους εφοπλιστές τού αύριο.
– Οπως όλοι γνωρίζουμε, η τελευταία ανανέωση P&I ήταν πολύ δύσκολη για τους πλοιοκτήτες. Πόσο μεγάλο είναι το P&I portfolio της Aon; Η Aon είναι ένα πραγματικά παγκόσμιο brand που υιοθετεί την προσέγγιση Aon United. Μέσω όλων των γραφείων παγκοσμίως έχουμε στο P&I πελατολόγιό μας κοντά στο 10% της παγκόσμιας χωρητικότητας με ετήσια ασφάλιστρα άνω των 350 εκατομμυρίων δολαρίων και γραφεία σε κάθε χώρα όπου η ναυτιλία έχει παρουσία. Παράλληλα όπως και στο Hull & Machinery συμβουλεύουμε ένα ευρύ φάσμα στόλων, από τον μικρότερο στο μεγαλύτερο σε μέγεθος, και διατηρούμε πολύ στενές σχέσεις συνεργασίας με τα περισσότερα Clubs.
Η Aon Plc είναι εισηγμένη στο NYSE. Αποτελεί μια κορυφαία εταιρεία επαγγελματικών υπηρεσιών παγκοσμίως. Οι 50.000 συνάδελφοί μας σε 120 χώρες επιτυγχάνουν αποτελέσματα για πελάτες μέσω της χρήσης δεδομένων βιομηχανικής ιδιοκτησίας και αναλύσεων, για την παροχή πληροφοριών που μειώνουν την αστάθεια και βελτιώνουν την απόδοση.
Mε σχεδόν 30 χρόνια παρουσίας στην ελληνική αγορά, παρέχει συμβουλές και λύσεις που εστιάζουν στη διαχείριση κινδύνων, στη συνταξιοδότηση και στην υγεία.
Με περισσότερους από 70 επαγγελματίες και δύο γραφεία, στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, είμαστε ένας από τους μεγαλύτερους οργανισμούς του είδους μας στην Ελλάδα και επιτηρούμε επίσης τις δραστηριότητες του τοπικού γραφείου της Aon στην Κύπρο. Στο κομμάτι της ναυτασφάλισης μέσω του γραφείου μας στην Αθήνα και σε συνεργασία με τα γραφεία μας σε Λονδίνο, Γένοβα, Ρότερνταμ και Σιγκαπούρη προσφέρουμε λύσεις για ασφαλίσεις μεταξύ άλλων: Hull & Machinery, Protection & Indemnity και FD&D, War Risks και Kidnap & Ransom, Loss of Hire, Crew and Superintendents Personal Accident, Crew P&I Deductible cover, Marine Liabilities συμπεριλαμβανομένων Ship Repairers Liability, Marine Contractors Pollution Liability κ.ά., Cyber Risks αλλά και D&O insurance.
Διαβάστε ακόμη:
Επιβράβευση στα νοικοκυριά που εξοικονομούν ενέργεια
Αμοιβές που ζαλίζουν: Αυτοί είναι οι 10 πιο πλούσιοι δικηγόροι στον κόσμο
Οικογένεια Κουτρουλιά – Palmie bistro: Από τις χρυσές εποχές στην περιπέτεια των πλειστηριασμών