Η Ελίνα Κασσωτάκη είναι μία δυναμική γυναίκα της ναυτιλιακής βιομηχανίας όπου δραστηριοποιείται τα τελευταία 17 χρόνια, προερχόμενη από τον κλάδο του τουρισμού. Ενα από τα κατάλληλα πρόσωπα να μιλήσουν, χωρίς εμμονές, για τη θέση της γυναίκας στην πιο ανταγωνιστική, διεθνώς, βιομηχανία.

Συναντηθήκαμε στη Ναυτιλιακή Λέσχη Πειραιά, στο κέντρο της Ακτής Μιαούλη. Η συζήτηση άρχισε με τη μετεξέλιξη του ρόλου της γυναίκας στη ναυτιλία και κατέληξε στον υπερ-ανταγωνιστικό επαγγελματικό στίβο της ναυτιλίας και τα προβλήματα που υπάρχουν στα εμπορικά λιμάνια της Ελλάδας, όπου η γραφειοκρατία ζει και βασιλεύει, αν και βρισκόμαστε στην τρίτη 10ετία του 21ου αιώνα όπου ο ψηφιακός μετασχηματισμός κυριαρχεί.

-Κυρία Κασσωτάκη θέλω να μας συστηθείτε για να σας γνωρίσει το αναγνωστικό κοινό.

Είμαι στη ναυτιλία τα τελευταία 17 χρόνια, με την εταιρεία Holland Hellenic Shipping Agencies, που είναι εταιρεία υπηρεσιών ναυτικής πρακτόρευσης. Η εταιρεία είναι οικογενειακή, ιδρύθηκε το 2005 από τον σύζυγό μου, ο οποίος ήταν ήδη στον κλάδο από το 1994. Πολύ σύντομα αποφασίσαμε να είμαστε επαγγελματικά μαζί. Ο δικός μου ρόλος είναι της business development manager και broker. Ολη η ομάδα στο γραφείο είμαστε εννέα άτομα.

-Ομως γίνατε πιο γνωστή έξω από το στενό επαγγελματικό σας περιβάλλον με την ανάμειξή σας στα διοικητικά της WISTA Hellas. Τι σας παρακίνησε να ασχοληθείτε με την Ενωση;

Θα πω τι με τράβηξε στη WISTA. Εγινα μέλος λίγα χρόνια μετά την είσοδό μου στη ναυτιλία. Αποφάσισα να ενταχθώ κυρίως από διαίσθηση αλλά και για να βρω και άλλες γυναίκες από τη ναυτιλία, κάτι το οποίο μου έλειπε στις καθημερινές μου συναναστροφές. Προερχόμουν από άλλον χώρο, εκείνο του τουρισμού, και στη ναυτιλία αντιλήφθηκα ότι υπήρχε ένα ιδιαίτερο θέμα στην αντιμετώπιση των γυναικών. Ενιωσα μια πολύ έντονη διαφοροποίηση ανδρών και γυναικών, το οποίο μου προκάλεσε έντονη εντύπωση γιατί δεν έβρισκα καμία λογική.

-Ποιος είναι ο ρόλος της WISTA;

Η WISTA ξεκίνησε πριν από 50 χρόνια από την Αγγλία και έχει εξελιχθεί σε έναν διεθνή οργανισμό. Στην Ελλάδα βρίσκεται εδώ και 30 χρόνια. Σκοπός της είναι η ενδυνάμωση και η υποστήριξη των γυναικών, η ενσωμάτωση των γυναικών μέσα στη βιομηχανία της ναυτιλίας και η ποικιλομορφία στον χώρο της εργασίας.

-Εχουν αλλάξει τα πράγματα όπως τα βλέπετε εσείς;

Ναι. Τώρα έχουν αλλάξει αρκετά. Τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα συγκριτικά με 15, ακόμη και με 10 χρόνια πριν. Μην ξεχνάτε ότι είμαστε στην Ελλάδα που έχει πολύ μεγάλη ναυτιλιακή κοινότητα, αλλά και μεγάλη παράδοση στην πλοιοκτησία. Εχουν πάρει σε ναυτιλιακές εταιρείες τα ηνία οι κόρες των πλοιοκτητών.

-Να προσθέσω στη συζήτησή μας, κυρία Κασσωτάκη, ότι οι δύο μεγαλύτεροι Ελληνες εφοπλιστές είναι πλέον γυναίκες. Η Αγγελική Φράγκου και η Μαρία Αγγελικούση, με πρόεδρο στην Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών τη Μελίνα Τραυλού.

Αυτή η κατάσταση έχει εμπνεύσει τη γενικότερη κουλτούρα. Εχουμε γυναίκες οι οποίες πλέον το τολμούν. Παράλληλα έχουμε πολλές αποφοίτους ναυτιλιακών σπουδών και πολυτεχνικών σχολών και την ίδια ώρα μεγαλώνει η ανάγκη στελέχωσης των εταιρειών. Και η ίδια η αγορά εργασίας τείνει να ρυθμίζει ανισορροπίες. Πλέον, έχουμε και εταιρείες που υιοθετούν πολιτικές μη διάκρισης. Ετσι αλλάζει η εργασιακή κουλτούρα γενικότερα. Ο νομικός κλάδος στη ναυτιλία ήταν από τους πρώτους όπου εισήλθαν γυναίκες. Βλέπουμε όμως πλέον αλλαγές και σε πάρα πολλούς τομείς και τμήματα που παλαιότερα ήταν παραδοσιακά ανδροκρατούμενα. Τμήματα operations, chartering, θέσεις τεχνικές κ.ά. στελεχώνονται πλέον και από γυναίκες. Τα πράγματα αλλάζουν, ο κόσμος προχωράει.

-Μήπως αυτή η αλλαγή και η επικράτηση της πολυμορφίας στους εργασιακούς χώρους αλλάζει και τη WISTA; Θα έχει ρόλο στο μέλλον ή θα εξελιχθεί σε ένα club;

Οταν ιδρύθηκε, στόχος ήταν η ενσωμάτωση των γυναικών. Ομως η μεγάλη εικόνα είναι ότι η WISTA πάντα υποστήριζε τον ανθρώπινο παράγοντα. Αν ποτέ αυτό φτάσει σε σημείο που εξισορροπηθεί πλήρως, τότε ο ρόλος θα είναι η διαρκής υποστήριξη του ανθρώπινου παράγοντα. Αλλωστε, στην Ελλάδα έχουμε και άνδρες μέλη.

-Τι έκπληξη είναι αυτή; Δεν έχει επικοινωνηθεί ευρέως ακόμα.

Από πέρυσι ισχύει. Θεωρήσαμε κάποια στιγμή και το αποδέχθηκε και η Γ.Σ. ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για ποικιλομορφία των φύλων και να είμαστε εμείς που αποκλείουμε το άλλο φύλο.

-Φέτος η WISTA συμπληρώνει 30 χρόνια παρουσίας στην Ελλάδα.

Οντως το 2023 είναι επετειακό έτος, κλείνουμε ως WISTA Hellas τα 30 έτη από την ίδρυσή της στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό θα γίνουν εορταστικές εκδηλώσεις και δράσεις οι οποίες θα ανακοινωθούν σύντομα. Μία τέτοια δράση είναι το πρόγραμμα mentoring που θα ξεκινήσει από τον Απρίλιο.

-Να περάσουμε στο επαγγελματικό σας προφίλ. Ποιος είναι ο ρόλος του ναυτικού πράκτορα;

Ο ναυτικός πράκτορας είναι ο αντιπρόσωπος του πλοιοκτήτη ή όποιου άλλου προσώπου έχει την εκμετάλλευση του πλοίου. Ο ρόλος του είναι η διεκπεραίωση όλων των διαδικασιών για την άφιξη, παραμονή και αναχώρηση του πλοίου από το λιμάνι, η παρακολούθηση της φορτο-εκφόρτωσης, αλλά και η γενικότερη φροντίδα των αναγκών του πλοίου και του πληρώματος κατ’ εντολήν του πλοιοκτήτη.

Λόγω της φιλοσοφίας μας να δίνουμε λύσεις σε ζητήματα που προκύπτουν και να μη φοβόμαστε να αναμειχθούμε σε κάτι που δεν έχουμε ξανακάνει, έχουμε αποκτήσει τεχνογνωσία που μας επιτρέπει να προσφέρουμε υπηρεσίες οι οποίες επεκτείνονται από την τυπική πρακτόρευση εμπορικού πλοίου μέχρι τη διαχείριση projects και άλλων πιο εξειδικευμένων περιπτώσεων, καταστάσεων και πλοίων.

Για παράδειγμα, εκεί που έχουμε μεγάλη εξειδίκευση είναι η διαχείριση και πολλές φορές η ναυλομεσιτεία project cargoes, δηλαδή για φορτία ειδικού τύπου που κυρίως αφορούν εξοπλισμούς μεγάλων έργων του κατασκευαστικού τομέα ή της offshore αγοράς, όπου έχουμε αναλάβει όλη την υποστήριξη, από τη θαλάσσια μεταφορά τους και την εκφόρτωση, μέχρι την οδική μεταφορά έως το σημείο τελικής εναπόθεσής τους.

-Υπάρχει έντονος ανταγωνισμός στον κλάδο σας;

Είναι έντονος ο ανταγωνισμός και πάρα πολύ άνισος.

-Γιατί είναι άνισος;

Κατ’ αρχάς, είναι σχετικά πολύ εύκολη διαδικασία να δραστηριοποιηθεί κάποιος ως πράκτορας. Να πάρει δηλαδή άδεια πρακτόρευσης. Ομως το θεσμικό πλαίσιο δεν προβλέπει κάποιες ελάχιστες, αλλά σημαντικές ίσως προϋποθέσεις, όπως liability insurance για λάθη και παραλείψεις, χρηματικές εγγυήσεις κ.ά. Ετσι, από τη μία υπάρχουν εταιρείες ναυτικής πρακτόρευσης πλήρως οργανωμένες, με υπαλλήλους, με διαφάνεια, με συστήματα διαχείρισης ποιότητας, με ασφάλεια για τις ευθύνες κ.λπ., δηλαδή ό,τι θα πρέπει να έχει μία εταιρεία που θέλει να πληροί τις σύγχρονες προδιαγραφές, και από την άλλη υπάρχουν ναυτικοί πράκτορες που λειτουργούν τελείως διαφορετικά. Αυτό δημιουργεί μεγάλη διαφορά από άποψη ποιότητας επιχείρησης και υπηρεσιών αλλά και λειτουργικού κόστους που επωμίζεται μία πλήρως οργανωμένη εταιρεία.

-Αυτό που προείπατε εντάσσεται στα… άσχημα του επαγγέλματος. Ποια είναι τα υπέρ του;

Τα υπέρ είναι η συνεχής εναλλαγή. Τίποτε δεν είναι ίδιο και αυτό σε κρατάει σε εγρήγορση. Αυτή είναι η ναυτιλία.

Είναι διεθνής για όποιον αγαπάει να συναναστρέφεται σε ένα διεθνές περιβάλλον. Κρατάει το μυαλό σε εγρήγορση.

Συνεχώς μαθαίνεις. Κάθε εμπειρία είναι καινούρια.

-Νέα παιδιά επιλέγουν το επάγγελμα του ναυτικού πράκτορα;

Τα νέα παιδιά δεν εισέρχονται εύκολα στο επάγγελμα. Δεν ξέρω το γιατί. Εκτιμώ όμως ότι είναι λόγω της φύσης του επαγγέλματος. Είναι σκληρή δουλειά, χωρίς ωράρια. Αν το πλοίο φτάσει το βράδυ, θα πας στο λιμάνι το βράδυ. Πολλές φορές οι συνθήκες είναι αντίξοες. Πολλή ζέστη το καλοκαίρι, πολύ κρύο τον χειμώνα. Είναι επίσης μια δουλειά με πολλές λεπτομέρειες, πολλή πληροφορία και μεγάλη ευθύνη. Πρέπει να είσαι σε διαρκή εγρήγορση, να μην κάνεις λάθος. Που σημαίνει ότι πρέπει να έχεις κριτική σκέψη, αναλυτική ικανότητα των καταστάσεων κ,ά.

-Πώς ζείτε τα λιμάνια στην Ελλάδα από μέσα;

Γενικότερα τα λιμάνια της Ελλάδας θα μπορούσαν να είναι πιο εκσυγχρονισμένα σε υποδομές, για να είναι και η χώρα πιο ανταγωνιστική. Θεωρώ επίσης ότι υπάρχει μεγάλο έλλειμμα σε θέματα ασφάλειας (safety) κατά τη διάρκεια των εργασιών φορτο-εκφόρτωσης αλλά και γενικότερα. Ολοι οι κανονισμοί ασφάλειας στη ναυτιλία αφορούν τα πλοία. Για τα λιμάνια όμως δεν φαίνεται να υπάρχει ή να επιβάλλεται κάποιο αυστηρό πλαίσιο.

Επιπροσθέτως, οι διαδικασίες με τα λιμάνια και τις Αρχές θα έπρεπε να είναι πιο σύγχρονες, αυτοματοποιημένες και να διεκπεραιώνονται ψηφιακά και κεντρικά. Παραδείγματος χάρη, ενώ έχουμε ενιαία ναυτιλιακή θυρίδα, που είναι ένα μεγάλο βήμα, εξακολουθούμε να καταθέτουμε έγγραφα -πολλές φορές τα ίδια- σε διάφορες υπηρεσίες. Είναι ακόμη πολύ μεγάλη η γραφειοκρατία. Χρειαζόμαστε διαλειτουργικότητα. Κάτι τέτοιο θα συνέφερε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, από το πλοίο και τον ναυτικό πράκτορα, μέχρι τα λιμάνια και τις Αρχές που θα μπορούσαν να αντλήσουν την πληροφόρηση που χρειάζονται κεντρικά, μέσα από ένα σύστημα για όλη την επικράτεια. Για παράδειγμα, τα πιστοποιητικά του πλοίου έχουν πολύ συγκεκριμένη χρονική ισχύ. Γιατί πρέπει να κατατίθενται για κάθε λιμάνι; Θα μπορούσαν, άπαξ και ανέβαιναν στο σύστημα, να ίσχυαν για κάθε κατάπλου του πλοίου μέχρι τη λήξη των πιστοποιητικών. Για να μην αναφέρω ότι θα μπορούσαν, μέσω αυτοματοποιημένης επικοινωνίας ψηφιακών συστημάτων, να αντλούνται απευθείας από τη σημαία ή τον νηογνώμονα.

-Πάμε στη γενικότερη εικόνα της ναυτιλίας. Η νεολαία έρχεται στη θάλασσα για επαγγελματική αποκατάσταση;

Είναι γονείς που ρωτάνε για το παιδί τους και νέοι-νέες που ζητάνε πληροφορίες για τις ναυτιλιακές σπουδές. Διδάσκω στο Institute of Charted Shipbrokers-ICS στον Πειραιά και βλέπω ότι είναι πολύς ο κόσμος ο οποίος ενδιαφέρεται πραγματικά.

-Βρίσκουν εύκολα δουλειά;

Οσοι θέλουν να βρουν δουλειά βρίσκουν. Βέβαια υπάρχουν εποχές που η ζήτηση είναι μικρότερη και εποχές που είναι πιο έντονη. Αλλά γενικότερα όσους τους ενδιαφέρει η ναυτιλία βρίσκουν δουλειά. Το παράπονο των νέων, όπως το ακούω, είναι ότι δεν τους δίνεται εύκολα η ευκαιρία, γιατί οι περισσότεροι τους ζητούν προϋπηρεσία, την οποία φυσικά δεν έχουν. Και το ερώτημα των νέων είναι «πώς να έχουν εμπειρία όταν δεν τους δίνεται η ευκαιρία να αποκτήσουν». Από κάπου πρέπει να ξεκινήσουν.

-Τι πρέπει να γνωρίζει ο νέος και η νέα που θέλουν να ασχοληθούν με τη ναυτιλία;

Κάποιος-κάποια που θέλει να ασχοληθεί με τη ναυτιλία αυτό που χρειάζεται να γνωρίζει είναι ότι θα πρέπει μέσα σε αυτό τον χώρο να έχει τη θέληση να μαθαίνει διαρκώς και δεν αναφέρομαι σε επίπεδο σπουδών. Από άποψη εκπαίδευσης, δεν χρειάζονται πολλά πτυχία. Γιατί στην Ελλάδα έχουμε μια πτυχιομανία. Πέραν των βασικών πλέον πτυχίων -προπτυχιακό, μεταπτυχιακό-, ένα course όπως του Institute of Charted Shipbrokers είναι αρκετό κατά τη δική μου άποψη. Δεν χρειαζόμαστε πέντε μεταπτυχιακά και οχτώ διδακτορικά. Πρέπει να υπάρχει ένα όριο. Για μένα είναι πολύ σημαντικό να αρχίζει κάποιος νωρίς να εργάζεται γιατί αποκτάει εμπειρία στην πράξη και μαθαίνει δεξιότητες μέσα από την εργασία.

Η ναυτιλία είναι ένας τεράστιος κλάδος με επίκεντρο το καράβι και το φορτίο. Γύρω τους αναπτύσσεται πλήθος επαγγελμάτων που αρχίζουν από τη στελέχωση των διαφόρων τμημάτων των ναυτιλιακών εταιρειών, μέχρι τα νηολόγια, νηογνώμονες, ναυλομεσίτες, πράκτορες, προμηθευτές, ναυπηγεία, λιμάνια κ.λπ. Κάποιος είχε μετρήσει τα επαγγέλματα που δραστηριοποιούνται στο ναυτιλιακό cluster και τα είχε βρει να είναι πάνω από 100.

-Τι συμβουλή θα δίνατε στα νέα παιδιά που εισέρχονται στον επαγγελματικό στίβο;

Σε ένα νέο παιδί θα έλεγα αυτό που κάνει να είναι σίγουρο ότι του αρέσει γιατί μόνο έτσι θα είναι καλό στη δουλειά. Επίσης, να μη φοβάται να ρωτήσει για να μάθει. Τα μελλοντικά προσόντα για μένα θα είναι η κοινή λογική και ο σεβασμός.

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ

Η κατάσταση για τις γυναίκες της ναυτιλίας έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Εχουμε γυναίκες οι οποίες πλέον το τολμούν. Παράλληλα έχουμε πολλές αποφοίτους ναυτιλιακών σπουδών και πολυτεχνικών σχολών και την ίδια ώρα μεγαλώνει η ανάγκη στελέχωσης των εταιρειών. Και η ίδια η αγορά εργασίας τείνει να ρυθμίζει ανισορροπίες. Πλέον, έχουμε και εταιρείες που υιοθετούν πολιτικές μη διάκρισης. Ετσι αλλάζει η εργασιακή κουλτούρα γενικότερα. Τα πράγματα αλλάζουν, ο κόσμος προχωράει.

ΟΙ ΝΕΟΙ

Οσοι θέλουν να βρουν δουλειά βρίσκουν. Το παράπονο των νέων, όπως το ακούω, είναι ότι δεν τους δίνεται εύκολα η ευκαιρία, γιατί οι περισσότεροι τους ζητούν προϋπηρεσία, την οποία φυσικά δεν έχουν. Και το ερώτημα των νέων είναι «πώς να έχουν εμπειρία όταν δεν τους δίνεται η ευκαιρία να αποκτήσουν». Από κάπου πρέπει να ξεκινήσουν

ΤΑ ΛΙΜΑΝΙΑ

Τα λιμάνια της Ελλάδας θα μπορούσαν να είναι πιο εκσυγχρονισμένα σε υποδομές, για να είναι και η χώρα πιο ανταγωνιστική. Θεωρώ επίσης ότι υπάρχει μεγάλο έλλειμμα σε θέματα ασφάλειας (safety) κατά τη διάρκεια των εργασιών φορτο-εκφόρτωσης, αλλά και γενικότερα. Ολοι οι κανονισμοί ασφάλειας στη ναυτιλία αφορούν τα πλοία. Για τα λιμάνια όμως δεν φαίνεται να υπάρχει ή να επιβάλλεται κάποιο αυστηρό πλαίσιο. Επιπροσθέτως, οι διαδικασίες με τα λιμάνια και τις Αρχές θα έπρεπε να είναι πιο σύγχρονες, αυτοματοποιημένες και να διεκπεραιώνονται ψηφιακά και κεντρικά

 

Διαβάστε ακόμη

VORIA: Τα σημεία- κλειδιά της επένδυσης των €200 εκατ. στο Μαρούσι

Φορολογική δήλωση: Οι παλαιοί και νέοι κωδικοί στο Ε1 που «κρύβουν» εκπτώσεις

Σέρτζιο Ερμότι: Ο άνθρωπος των ειδικών αποστολών – Γιατί οι Ελβετοί επιστράτευσαν έναν βετεράνο στη UBS