Μέτρα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού νηολογίου έχει πάρει η κυβέρνηση προκειμένου να προσελκύσει ένα μεγάλο ποσοστό του ελληνόκτητου στόλου στη γαλανόλευκη σημαία.
Τα πρώτα σημάδια από τα νέα μέτρα ανταγωνιστικότητας είναι ενθαρρυντικά, καθώς, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, οι αιτήσεις για εγγραφή νέων πλοίων στο ελληνικό νηολόγιο το 2021 αυξήθηκαν κατά 61% έναντι του 2020, ήτοι 37 αιτήσεις, έναντι 21 αιτήσεων για το σύνολο του 2020. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι από τα 37 νέα πλοία, περίπου τα μισά, 16 τον αριθμό, έκαναν αλλαγή σημαίας από αλλοδαπή προς την ελληνική, στοιχείο που συνιστά ένδειξη βελτιωμένης ανταγωνιστικότητας, ενώ τα υπόλοιπα είναι νεότευκτα (newbuildings).
Παράλληλα όμως με τη σημαία, η ελληνική πλοιοδιαχείριση, ο ελληνόκτητος στόλος, με τον καταλυτικότερο ρόλο στην οικονομία και την απασχόληση, έφτασε στο τέλος του 2021 στο ιστορικό υψηλό των 4.941 πλοίων.
Επίσης, το πρώτο δεκάμηνο του 2021 (Ιαν.-Οκτ.), με τη σταδιακή επανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας από την πανδημία COVID-19, καταγράφηκε σημαντική αύξηση του ναυτιλιακού συναλλάγματος στα 15,2 δισ. ευρώ, αύξηση κατά 30,4% έναντι του 2020, ξεπερνώντας κατά 750 εκατ. ευρώ τα προ της πανδημίας επίπεδα του 2019 στην εισαγωγή συναλλάγματος. Σε σχέση με τα προ COVID έτη 2019, 2018 και 2017, η ποσοστιαία αύξηση, σε επίπεδο πάντα δεκαμήνου, είναι 5,2%, 10,5% και 26,5% αντίστοιχα.
Σύμφωνα με τη Value Vessels, η αξία του ελληνόκτητου στόλου έχει αυξηθεί κατά 32% τα τελευταία τρία χρόνια, φθάνοντας στα 132,58 δισ. δολάρια και αριθμώντας 4.546 πλοία.
Νεότερη έρευνα, αυτή τη φορά από τη Διεθνή Ενωση Ναυτιλιακών Ασφαλίσεων (IUMI), καταδεικνύει ότι επικεφαλής της παγκόσμιας ναυτιλιακής βιομηχανίας παρέμεινε και το 2021 η ελληνόκτητη ναυτιλία με 17%. Τα κινεζικών συμφερόντων πλοία αντιπροσωπεύουν το 15% και ακολουθούν οι Ιάπωνες με 12%.
Μετά την Ελλάδα, στην Ευρώπη ακολουθεί η Γερμανία με μόλις 4%. Το ελληνικό νηολόγιο αριθμεί 706 πλοία, άνω των 1.000 τόνων το καθένα, των οποίων η oλική χωρητικότητα ανέρχεται σε 39,19 εκατομμύρια. Ο στόλος υπό ελληνική σημαία κατατάσσεται στην 8η θέση διεθνώς και στη 2η θέση στην Ε.Ε. σε όρους μεταφορικής ικανότητας (dwt).
«Τα στοιχεία του 2021 για τις εγγραφές και διαγραφές στο ελληνικό νηολόγιο δικαιώνουν τη στρατηγική που ακολουθούμε για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ναυτιλίας μας. Τα μέτρα που πήραμε άρχισαν να αποδίδουν καρπούς, αφού οι εγγραφές πλοίων είναι οι περισσότερες και το ισοζύγιο εγγραφών – διαγραφών το καλύτερο τα τελευταία πέντε χρόνια», δήλωσε στο «business stories» ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Γιάννης Πλακιωτάκης, ο οποίος επεσήμανε ότι η κυβέρνηση αναμένει μεγαλύτερη ανταπόκριση του εφοπλισμού:
«Πρόκειται για θετικό βήμα, το οποίο όμως δεν είναι αρκετό. Αναμένουμε μεγαλύτερη ανταπόκριση του εφοπλισμού στο νέο, πολύ πιο ανταγωνιστικό πλαίσιο που δημιουργήσαμε. Την ίδια στιγμή, έχουμε δρομολογήσει σειρά πρόσθετων πρωτοβουλιών και δράσεων στην εκπαίδευση, στον ψηφιακό μετασχηματισμό, στη ναυτική εργασία, καθώς και στην εισαγωγή νέων τεχνολογιών στην εξυπηρέτηση της ελληνικής πλοιοκτησίας και του Ελληνα ναυτικού. Επιλογή μας είναι η σταθερή βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής ναυτιλίας, ώστε το βήμα που έγινε το 2021 να έχει ακόμα καλύτερη συνεχεία, προκειμένου να αντιστραφεί η τάση μείωσης του ελληνικού νηολογίου, που κρατά -δυστυχώς- 30 ολόκληρα χρόνια.
Η δέσμη περιλαμβάνει τα εξής μέτρα:
■ Εφαρμογή των διεθνώς αναγνωρισμένων και εκάστοτε ισχυουσών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας (Collective Agreements),σε συγκεκριμένες κατηγορίες του πληρώματος.
Μεταρρυθμίσαμε το καθεστώς ναυτολόγησης στα πλοία υπό ελληνική σημαία καθιστώντας το ελληνικό νηολόγιο πιο ελκυστικό. Παράλληλα οι νέοι μας, που επιζητούν ελκυστικές ευκαιρίες εργασίας και επαγγελματικής αποκατάστασης, μπορούν να έχουν τη ναυτιλία ως βασική επιλογή. Για τον σκοπό αυτό νομοθετήσαμε (Ν. 4714/2020) την εφαρμογή των διεθνώς αναγνωρισμένων και εκάστοτε ισχυουσών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας (Collective Agreements) PNO-ITF-TCC ή PNO-IBF, κατά την ελεύθερη κρίση της πλοιοκτήτριας εταιρείας, εξαιρετικά για τις ναυτολογήσεις ειδικοτήτων κατώτερου πληρώματος (σύνολο ειδικοτήτων), καθώς και των ειδικοτήτων του ανθυποπλοιάρχου και γ’ μηχανικού. Κατά μέσο όρο και αναλόγως του τύπου πλοίου, η δυνατότητα αυτή αφορά τα 2/3 του πληρώματος.
Ανταποκρινόμενοι επίσης στις σύγχρονες ανάγκες της ναυτιλίας για άμεση εξεύρεση πληρωμάτων, οι οποίες εντάθηκαν λόγω αδυναμίας αντικατάστασής τους στην εποχή της πανδημίας, δώσαμε τη δυνατότητα ναυτολόγησης αλλοδαπού πλοιάρχου (Ν. 4714/2020), εφόσον αποδεδειγμένα δεν προσφέρεται Ελληνας για τις ανάγκες της πλοιοκτήτριας ή της διαχειρίστριας εταιρείας του πλοίου και εφόσον η διαχείριση του πλοίου γίνεται από την Ελλάδα.
■ Ορθολογικότερη μεταχείριση της μη συμμόρφωσης με απαιτήσεις στελέχωσης.
Οι συνέπειες της παράβασης της υποχρέωσης ναυτολόγησης σπουδαστή σε ελληνικά πλοία εξορθολογίστηκαν και κατέστη λειτουργικότερη η δυνατότητα μεταχρέωσης σπουδαστών, ζητήματα που είχαν δημιουργήσει αρκετά προβλήματα στην ελληνική σημαία. Ειδικότερα:
Χωρίς να αίρεται η υποχρέωση ναυτολόγησης σπουδαστή Ακαδημιών Εμπορικού Ναυτικού (ΑΕΝ) -πλοιάρχου ή μηχανικού-, η παράβασή της συνεπάγεται πλέον επιβολή προστίμου εις βάρος της εταιρείας, αντί της υποχρέωσης του πλοιοκτήτη για την καταβολή εισφορών στο ΝΑΤ και τα λοιπά Ταμεία για το σύνολο της οργανικής σύνθεσης. Ορίζεται επίσης ρητώς ότι λόγω της φύσης και λειτουργίας του σπουδαστή ως εκπαιδευομένου, τόσο η εταιρεία όσο και ο σπουδαστής απαλλάσσονται από την υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών, χωρίς να θίγονται τα ασφαλιστικά δικαιώματα του σπουδαστή από τη θαλάσσια υπηρεσία του στο πλοίο. Το σχετικό κόστος θα βαρύνει τον προϋπολογισμό του ΝΑΤ.
Επίσης, μετά από έγκριση της Αρχής, ο πλοιοκτήτης μπορεί να εξαντλεί την υποχρέωση για ναυτολόγηση σπουδαστή ΑΕΝ, με τη ναυτολόγηση ενός επιπλέον σπουδαστή σε άλλο πλοίο ελληνικής ή ξένης σημαίας.
Τέλος, για τη διευκόλυνση της ναυτιλιακής κοινότητας, ιδίως σε περιπτώσεις ανωτέρας βίας όπως αυτές που προκάλεσε η πανδημία, θέσαμε σε ορθολογικότερη βάση και τη μη συμμόρφωση με απαιτήσεις περί οργανικής σύνθεσης των πλοίων (όρος 8), η οποία θεωρείται δικαιολογημένη στις περιπτώσεις: α) τεκμηριωμένης ανωτέρας βίας, β) μεταχρέωσης σπουδαστών, και γ) στις περιπτώσεις όπου προβλέπονται από τις κείμενες περί ΝΑΤ διατάξεις.
■ Ανταγωνιστικότητα μέσω εκσυγχρονισμού του ναυτιλιακού θεσμικού πλαισίου.
■ Ενταξη του θεσμού της ναύλωσης γυμνού πλοίου στο εθνικό μας δίκαιο.
Στο θεσμικό πεδίο ενσωματώσαμε στο εθνικό μας δίκαιο τον θεσμό της ναύλωσης γυμνού πλοίου, ώστε να διευκολύνεται η χρηματοδότηση νέων επενδύσεων στην ελληνική ποντοπόρο ναυτιλία.
■ Αναμόρφωση του καθεστώτος φορολογίας των αλλοδαπών ναυτικών.
Το καθεστώς φορολογίας των αλλοδαπών πληρωμάτων αποτελούσε σημαντικό ουσιαστικό και γραφειοκρατικό πρόσκομμα της ελληνικής σημαίας και διαχρονικό αίτημα της ναυτιλιακής κοινότητας. Τον Δεκέμβριο του 2020 (Ν. 4758/2020) αναμορφώσαμε το καθεστώς φορολογίας των αλλοδαπών ναυτικών, που αποτελούσε σημαντικό παράγοντα ανάσχεσης για την επιλογή της ελληνικής σημαίας. Πλέον οι αλλοδαποί ναυτικοί που απασχολούνται σε ποντοπόρα πλοία υπό ελληνική σημαία απαλλάσσονται τόσο από τον φόρο εισοδήματος όσο και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης. Με τον τρόπο αυτό αφαιρέσαμε από τις εταιρείες ένα σημαντικό, ουσιαστικό και γραφειοκρατικό βάρος που δεν είχαν οι ανταγωνιστικές μας σημαίες».
O Θ. Βενιάμης
Με αφορμή τη λήψη μέτρων από την ελληνική κυβέρνηση τόσο για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας ελληνικής σημαίας όσο και την προσέλκυση νέων αξιωματικών και πληρωμάτων στη θάλασσα, ο πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών Θεόδωρος Βενιάμης έχει τονίσει:
«Η ελληνική σημαία θα γίνει και πάλι ανταγωνιστική και η εξέλιξη αυτή θα μας κάνει όλους υπερήφανους. Θέλουμε να ξαναφέρουμε τη ναυτοσύνη της δεκαετία του ’80. Τα ελληνόκτητα πλοία να είναι γεμάτα ΕΈλληνες ναυτικούς. Αυτό είναι το όραμά μας και γι’ αυτό κάνουμε την καμπάνια προσέλκυσης των νέων στο ναυτικό επάγγελμα». Και προσέθεσε: «Θέλουμε να επαναφέρουμε τη ναυτοσύνη οριζόντια και κάθετα. Είμαι αισιόδοξος ότι με επιμονή και υπομονή ο στόχος θα επιτευχθεί. Εκτιμώ ότι κάθε χρονιά το ελληνικό νηολόγιο θα δυναμώνει καθώς περισσότερα πλοία θα υψώνουν την ελληνική σημαία γιατί θα είναι 100% ανταγωνιστική με τις άλλες σημαίες».
Ναυπηγήσεις
Οι ελληνικών συμφερόντων ναυτιλιακές εταιρείες έχουν σε εξέλιξη ναυπηγικό πρόγραμμα για 104 πλοία (άνω των 1.000 gt) ή 14,36 εκατοµµύρια τόνους dwt, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 10,99% της παγκόσμιας χωρητικότητας υπό παραγγελία.
Οι Ελληνες πλοιοκτήτες συνεχίζουν να επενδύουν σε νέα και ενεργειακά αποδοτικά πλοία, µε τη µέση ηλικία του ελληνόκτητου στόλου (9,54 έτη) να είναι χαµηλότερη από τη µέση ηλικία του παγκόσµιου στόλου (9,87 έτη).
Διαβάστε ακόμη
Σκρέκας: Επιδότηση 30% με 50% για απόσυρση έως τριών ηλεκτρικών συσκευών σε 200.000 νοικοκυριά (vid)
Κωνσταντίνος Ανδρικόπουλος: Αυτός είναι ο Έλληνας που άφησε τον Kenzo για τον Πούτιν