Η αναγέννηση της ελληνικής ναυπηγικής βιομηχανίας εξελίσσεται, κάτι που φάνταζε θαύμα γίνεται πραγματικότητα. Η ισχυρότερη ναυτιλία του κόσμου, η ελληνική, αποκτά τη δική της τριγωνική ναυπηγική βάση (Νεώριο – Ελευσίνα – Σκαραμαγκάς) σε ένα πολύ κομβικής σημασίας γεωστρατηγικό σημείο, όπου ενώνονται τρεις ήπειροι, στην είσοδο της διώρυγας του Σουέζ και της Μαύρης Θάλασσας στα ανατολικά της Μεσογείου, που θα αποτελέσει ενεργειακό κόμβο. Τα αμερικανικά κεφάλαια που επενδύονται μέσω της ΟΝΕΧ σε Ελευσίνα και Νεώριο, αλλά και η δραστηριοποίηση ενός εκ των ισχυρότερων διεθνώς πλοιοκτητών, του κ. Γιώργου Προκοπίου, στον Σκαραμαγκά στέλνουν πολλαπλά μηνύματα για τον Φοίνικα που ξεπετάχτηκε μέσα από τις στάχτες του.
Ο κ. Πάνος Ξενοκώστας, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλο; του ομίλου ONEX, μίλησε για όλα συμβαίνουν στον κλάδο και για όσα πρόκειται να συμβούν. Πρόκειται για τον επιχειρηματία που έτριψε το λυχνάρι και το μαγικό τζίνι άρχισε να υλοποιεί την ευχή του για την αναγέννηση της ελληνικής ναυπηγικής βιομηχανίας. Η ΟΝΕΧ έκανε το πρώτο και σημαντικότερο βήμα, με το Νεώριο της Σύρου, συναντώντας τρομερές αντιστάσεις και προβλήματα προτού μπει το νερό στο αυλάκι.
– Ας αρχίσουμε από τις πιο πρόσφατες εξελίξεις. Ποιος είχε την ιδέα για τη δημιουργία της Ενωσης Ελληνικών Ναυπηγείων (EEN) και γιατί τώρα;
Τη δημιουργία της Ενωσης Ελληνικών Ναυπηγείων θα τη χαρακτήριζα περισσότερο ως αναγκαιότητα παρά ιδέα, καθώς η κατάσταση που κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε έπειτα από δεκαετίες αδράνειας του κλάδου ήταν ιδιαίτερα δύσκολη. Πρωταρχικός σκοπός μας είναι ο δυναμικός και υγιής μετασχηματισμός ενός ολόκληρου κλάδου που για χρόνια ήταν ανενεργός, παρήγαγε χρέη, ανεργία και προβλήματα. Συζητώντας αρχικά με τον πρόεδρο του ΕΒΕΠ Βασίλη Κορκίδη, διαμορφώσαμε και αναλύσαμε με ενθουσιασμό τις προοπτικές, καθώς και ο ίδιος πάντοτε ήταν θερμός υποστηρικτής του οράματος αναγέννησης της ελληνικής ναυπηγικής βιομηχανίας. Ετσι, παρουσιάσαμε την πρωτόλεια ιδέα σε σειρά σημαντικών παραγόντων της ελληνικής οικονομίας, οι οποίοι προς μεγάλη μας ικανοποίηση ανταποκρίθηκαν αμέσως, με τους περισσότερους εξ αυτών μάλιστα να αποτελούν στη συνέχεια τα πρώτα ιδρυτικά μέλη του νέου αυτού θεσμικού οργάνου. Οσον αφορά την ονομασία της νεοϊδρυθείσας ένωσης, προέκυψε ως αντανάκλαση του DNA της, καθώς τα δύο από τα τρία μεγαλύτερα ναυπηγεία της χώρας (και άρα περίπου το 80% του συνολικού όγκου ναυπηγικών/ναυπηγοεπισκευαστικών δραστηριοτήτων) συμμετέχουν σε αυτή. Λαμβάνοντας υπόψη μάλιστα το σύνολο των θεσμικών παραγόντων, τους ανθρώπους της ευρύτερης βιομηχανίας, αλλά και το οικοσύστημα που άμεσα ή έμμεσα το υποστηρίζουν πρόκειται για χιλιάδες επιχειρήσεις του κλάδου, με τις οποίες μοιραζόμαστε τους ίδιους στόχους και βλέψεις για μια ισχυρότερη Ελλάδα μέσα από σύγχρονα και παραγωγικά ναυπηγεία.
– Ποιοι είναι υπό την ομπρέλα της;
Kάθε επιχείρηση, βιομηχανία ή θεσμικός φορέας του οποίου οι σκοποί εναρμονίζονται με τους δικούς μας φυσικά και μπορεί να γίνει μέλος αυτής της μεγάλης σύμπραξης. Αυτός είναι και ο στόχος μας άλλωστε, να μετουσιωθεί η ΕΕΝ σε κάτι απόλυτα ταυτισμένο με τον χώρο της ναυπηγικής βιομηχανίας. Φυσικά υπάρχουν ορισμένες τυπικές και ουσιαστικές προϋποθέσεις που χρειάζεται να πληροί η κάθε επιχείρηση (π.χ. να είναι υγιής οικονομικά), εξ ου και έχει προβλεφθεί σχετική διαδικασία αξιολόγησης βάσει καταστατικού. Ωστόσο, η Ενωση φτιάχτηκε για να ενισχύσει την παρουσία της χώρας και των ελληνικών επιχειρήσεων, γι’ αυτό σε καμία περίπτωση δεν μιλάμε για ένα κλειστό και αφιλόξενο λόμπι εταιρειών. Είμαστε εδώ παρόντες, επιδιώκοντας να επηρεάσουμε τις εξελίξεις προς όφελος της ελληνικής οικονομίας και του κλάδου, στηρίζοντας όλους εκείνους που διεκδικούν και έχουν τις προϋποθέσεις να βάλουν τέλος σε όσα αποτέλεσαν τροχοπέδη για τη ναυπηγική βιομηχανία στο παρελθόν.
– Ποιοι είναι οι στόχοι της ΕΕΝ;
Πρωταρχικός στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ένα ισχυρό θεσμικό αντίβαρο που θα λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας για κάθε επιχειρηματική κίνηση με επίκεντρο την αναγέννηση του κλάδου.
Η εξωστρέφεια, επίσης, είναι προαπαιτούμενο για την αλλαγή όλων εκείνων των παραγόντων, εκτροπών, εμποδίων και λαθών που εγκλωβίζουν τις δημιουργικές δυνάμεις της ναυπηγικής και ναυπηγοεπισκευαστικής. Με άξονες την προστασία του περιβάλλοντος, την ενσωμάτωση νέων εξειδικευμένων τεχνολογιών και την ασφάλεια σε εμπορικούς, αμυντικούς και ενεργειακούς τομείς τα ελληνικά ναυπηγεία μπορούν να λειτουργήσουν ως πλατφόρμα εκσυγχρονισμού για την ίδια τη χώρα πολυεπίπεδα. Προϋπόθεση αυτής της μετάβασης είναι και η ανάπτυξη εργαλείων εκπαίδευσης των νεότερων γενεών, θεσμικού πλαισίου ευέλικτου και εναρμονισμένου με τις σύγχρονες ανάγκες της ελληνικής ναυτιλίας και απαραιτήτως προσαρμοσμένου στην αλυσίδα παραγωγής και υποστήριξης offshore λύσεων παραγωγής ενέργειας, ώστε να διασφαλιστεί η κατά το μέγιστο δυνατό αυτάρκεια εφοδιασμού και εγχώριας αλυσίδας αξίας.
– Υπάρχει η ανάγκη για «συνδικαλισμό» των ναυπηγείων; Ποιους σκοπούς εξυπηρετεί;
Προσωπικά πιστεύω στη συμμετοχικότητα που έχει στόχο τη βελτίωση των συνθηκών «για τους πολλούς». Ωστόσο, οφείλουμε να είμαστε καχύποπτοι όταν ομάδες με αμφίβολα κίνητρα αυτοανακηρύσσονται υπερασπιστές κοινωνικών συνόλων. Η περίπτωση των ναυπηγείων είναι χαρακτηριστική για το πώς ολιγοπωλιακά συμφέροντα λειτούργησαν ως εμπόδιο ανάπτυξης αρχικά και έπειτα ως μέσο κατάρρευσης ενός ολόκληρου κλάδου. Η ενεργοποίηση του συνόλου γύρω από την αναγέννηση των ναυπηγείων της χώρας αυτή τη στιγμή επιτελεί εθνικό σκοπό, στοίχημα που το κερδίζουμε για τις επόμενες γενιές και νίκη απέναντι στις δυνάμεις αδράνειας που για δεκαετίες με τον μανδύα του «προοδευτικού, αγωνιστικού και ανατρεπτικού» οδήγησαν στη διάλυση ενός από τους πιο υγιείς κλάδους της χώρας, αφήνοντας στον δρόμο χιλιάδες εργαζομένους. Μέσα από τέτοιες πράξεις και λάθος κινήσεις ωφελήθηκαν όμορα κράτη, τα οποία ανέπτυξαν τα δικά τους ναυπηγεία στηριζόμενα στην τεχνογνωσία και την ελληνική εξειδίκευση.
– Ζείτε βήμα προς βήμα όλα αυτά τα χρόνια την αναγέννηση της ελληνικής ναυπηγικής βιομηχανίας. Ποιες δυσκολίες υπήρξαν και υπάρχουν ώστε να γίνει η πλήρης ανάπτυξη του κλάδου;
Το δυσκολότερο όλων ήταν να κατανικήσουμε την πολύ καλά οργανωμένη «μηχανή παραγωγής εμποδίων» που για δύο δεκαετίες λυμαινόταν τον κλάδο και έβαζε εμπόδια στην ορθή λειτουργία του. Εκατοντάδες εργαζόμενοι έμειναν απλήρωτοι για σχεδόν μία δεκαετία, δεξαμενές γεμάτες μολυσματικά λύματα έθεταν σε κίνδυνο την ατμόσφαιρα και τα ύδατα γύρω από τα ναυπηγεία, ενώ μία από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες της χώρας βούλιαζε μέρα με τη μέρα παίρνοντας μαζί της τα τεράστια οικονομικά οφέλη που άλλοτε προσέφερε στη χώρα, αλλά και μια παράδοση χρόνων. Με τέτοια κατάσταση για χρόνια να κυριαρχεί, την επόμενη μέρα είχαμε να αντιμετωπίσουμε έναν συνδυασμό έλλειψης και δυσπιστίας προσωπικού, απαρχαιωμένων υποδομών και ένα δυσλειτουργικό θεσμικό πλαίσιο. Η ψήφιση κατά πλειοψηφία του σχετικού νομοσχεδίου για την εξυγίανση των Ναυπηγείων Ελευσίνας και η χρηματοδοτική στήριξη από την DFC Αναπτυξιακή Τράπεζα των ΗΠΑ αμέσως μετά άλλαξαν τη δυναμική του εγχειρήματος. Καθοριστικό ρόλο σε όλη αυτή την πορεία έπαιξε φυσικά η αποφασιστικότητα της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία λειτούργησε με αποτελεσματικότητα, προχωρώντας σε άμεσο εκσυγχρονισμό του ρυθμιστικού πλαισίου.
– Ποιες είναι οι δυνατότητες των τριών ελληνικών ναυπηγείων;
Ο όμιλος ΟΝΕΧ Shipyards & Technologies, όπως είναι γνωστό, είναι ο ιδιοκτήτης των Ναυπηγείων Σύρου και Ελευσίνας, τα οποία είναι ήδη στη φάση μετασχηματισμού και εργασιών εκσυγχρονισμού. Συνολικές δυνατότητες έξι πλωτών δεξαμενών, οι πέντε εκ των οποίων υφίστανται ήδη και η έκτη μεγέθους Suezmax είναι υπό παραγγελία, η μεγαλύτερη ναυπηγική κλίνη στην Ελλάδα, διάθεση χιλιάδων μέτρων προβλητών και syncro lift ανέλκυσης και καθέλκυσης σκαφών. Διεκδικούμε κατ’ αυτόν τον τρόπο να γίνουμε ένα από τα μεγαλύτερα ναυπηγοεπισκευαστικά κέντρα της Μεσογείου, που θα αγγίζει τη δυνατότητα επισκευής περί των 300 πλοίων τον χρόνο, κατακτώντας ένα σημαντικότατο μερίδιο της διεθνούς αγοράς. Συγχρόνως, τα ναυπηγεία του ομίλου ONEX αναπτύσσουν δυνατότητες εγχώριας γραμμής παραγωγής και υποστήριξης πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού, συμβάλλοντας έτσι στην ενίσχυση της οικονομικής διπλωματίας της χώρας, την ίδια στιγμή που ανασυντάσσονται και συμμορφώνονται απόλυτα με τις ανάγκες και το ρυθμιστικό πλαίσιο περί ενεργειακής μετάβασης.
Σε αυτή την ιστορική συγκυρία και τη συντονισμένη προσπάθεια αναγέννησης των ελληνικών ναυπηγείων, καθοριστική είναι και η αλλαγή σελίδας στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Ο κ. Προκοπίου είναι ένας από τους μεγαλύτερους Ελληνες εφοπλιστές, ευπατρίδης και με τεράστια πείρα στο επιχειρείν. Οι δυνατότητες για τη χώρα είναι απεριόριστες και σκοπεύουν να αλλάξουν τον γεωπολιτικό χάρτη της περιοχής.
– Ποιους μπορούμε να ανταγωνιστούμε; Τους γείτονες μας μόνο προς ανατολάς και Βαλκάνια ή σε κάποιους τομείς και τς γιάρδες της Απω Ανατολής;
Στόχος μας προφανώς είναι η διεθνής αγορά. Οσον αφορά τα ναυπηγεία της Δύσης, αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της συνεχούς βελτίωσης στην ποιότητα υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας και της συνεχούς ανάπτυξης της ταχύτητας παράδοσης, στοχεύοντας στην αποφυγή δημιουργίας επιπλέον κόστους στους πελάτες μας. Από την άλλη, όσον αφορά εργασίες χαμηλότερης προστιθέμενης αξίας, όπου ανταγωνιζόμαστε με τις χώρες της Ανατολής έχουμε προβάδισμα. Είναι δεδομένο ότι σε θέματα ασφάλειας, οικολογικής συμμόρφωσης και ποιότητας υπηρεσιών ακολουθούμε την ατζέντα της Δύσης. Σε διεθνές επίπεδο, πάντως, ο ανταγωνισμός δεν γίνεται επί ίσοις όροις, καθώς δεν υπάρχει κάποιου είδους σύστημα με κοινούς όρους περί περιβαλλοντικής εναρμόνισης, ασφάλειας και τήρησης των εργασιακών προδιαγραφών. Η αρρύθμιστη αγορά αποτελεί προτεραιότητα για την ΕΕΝ και σκοπεύουμε να την προτεραιοποιήσουμε ως κυρίαρχο ζήτημα στην Ε.Ε. και τα αρμόδια θεσμικά όργανα.
– Οι Έλληνες πλοιοκτήτες στηρίζουν την όλη προσπάθεια;
Μιλάμε για τους κατεξοχήν πρωτοπόρους επιχειρηματίες της χώρας, γνώστες της διεθνούς αγοράς και πάντοτε παρόντες για τη χώρα τους. Αυτή η προσπάθεια είναι κατά βάση εθνική και φυσικά και αυτή τη φορά βρίσκονται εκεί και τη στηρίζουν εμπράκτως. Οι μεγαλύτεροι ελληνικοί στόλοι αυτή τη στιγμή είναι στη διαδικασία σύναψης fleet agreements μαζί μας και η ανταλλαγή τεχνογνωσίας που βρίσκεται εν εξελίξει είναι σπουδαίο μάθημα για όλες τις πλευρές.
– Ποια είναι τα σχέδιά σας για το ναυπηγείο της Σύρου που φαίνεται ότι έχει εξαντλήσει τις δυνατότητές του υπό τις υπάρχουσες συνθήκες;
Τα ναυπηγεία στο Νεώριο Σύρου διανύουν εδώ και λίγες εβδομάδες τον νέο πενταετή κύκλο τους επικεντρωμένα πλέον στο τρίπτυχο: άνθρωπος – περιβάλλον – ασφάλεια. Το μεγάλο μας στοίχημα είναι το πέρασμα της τεχνογνωσίας και της ναυπηγικής παράδοσης στη νέα γενιά, ενώ ο εκσυγχρονισμός των συστημάτων και οι ασφαλείς συνθήκες εργασίας είναι συνεχής προτεραιότητα. Συγχρόνως γίνονται διαρκώς επενδύσεις σε έργα περιβαλλοντικής αναβάθμισης της περιοχής, ενώ μέσα από συνεργασίες με διεθνείς φορείς και εταιρείες που κυριαρχούν στην τεχνολογία του κλάδου προχωρούμε σε υιοθέτηση καινοτόμων λύσεων, πράσινων τεχνολογιών και μεθόδων παραγωγής. Δημιουργώντας ισχυρές διεθνείς συνεργασίες και ενισχύοντας την εξωστρέφεια του ομίλου, μεταφέρουμε τεχνογνωσία στο εσωτερικό και παράγουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Τα Ναυπηγεία Σύρου σε δύο χρόνια από τώρα δεν θα θυμίζουν σε τίποτα ούτε καν το σήμερα και φυσικά δεν θα στερούνται τίποτα σε σχέση με τα σύγχρονα ευρωπαϊκά ναυπηγεία, αλλάζοντας για πάντα τις δυναμικές στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και ενδυναμώνοντας απίστευτα την τοπική κοινωνία.
– Ποια τα σχέδιά σας για την Ελευσίνα;
Το δικό μου όραμα είναι να μετατρέψω τα ναυπηγεία του ομίλου ΟΝΕΧ στη μεγαλύτερη και πιο σύγχρονη μονάδα στην Ανατολική Μεσόγειο, λειτουργώντας ως κόμβος εμπορικής ναυτιλίας, ενεργειακής μετάβασης και αμυντικών τεχνολογιών. Σημειώνω εμφατικά πως είμαστε ήδη σε θέση παραγωγής βάσης πλωτών ανεμογεννητριών και μετά την ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου κατασκευών θα μπορούμε να γνωρίζουμε ποιες θα είναι οι δυνατότητές μας ετησίως, ώστε να τις διαθέσουμε στην υπηρεσία της ενεργειακής μετάβασης της χώρας. Μπορούμε και επιδιώκουμε να αλλάξει η θέση της Ελλάδας στον παγκόσμιο χάρτη, όχι χαρακτηριζόμενοι απλώς ως το δυτικότερο κομμάτι των ναυπηγείων της Ανατολικής Μεσόγειου, που ασθμαίνει να ανταγωνιστεί τα φθηνά εργατικά χέρια της Ανατολής, αλλά ως το ανατολικότερο κομμάτι των δυτικών ναυπηγείων και ως η πρώτη επιλογή στη λίστα των πελατών. Σε αριθμούς, όσον αφορά την Ελευσίνα, στόχος είναι η επισκευή 200 πλοίων τον χρόνο, με παράλληλη εκπαίδευση άνω των 100 νέων σε συναφή επαγγέλματα εντός των επαγγελματικών μας σχολών σε Σύρο και Ελευσίνα, ώστε να συμβάλουμε ταυτόχρονα στην κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης με όρους που απαιτεί η σύγχρονη αγορά. Τα παραπάνω δεδομένα υπολογίζεται πως θα δημιουργήσουν 3.000 νέες θέσεις εργασίας μέσα στην επόμενη τριετία, επηρεάζοντας σε ποσοστό κοντά στο 1% το ΑΕΠ της χώρας.
– Μπορείτε να κάνετε μια πρόβλεψη για το μέλλον της ελληνικής ναυπηγικής βιομηχανίας;
Το δικό μου στοίχημα είναι, όπως λέει και ο Ελύτης, το άλμα να είναι μεγαλύτερο από τη φθορά. Λαμβάνουμε συνεχώς πρωτοβουλίες και επιδιώκουμε σοβαρές θεσμικές μεταρρυθμίσεις ώστε να εκσυγχρονίσουμε τον κλάδο. Η ελληνική ναυτιλία κυριαρχεί διεθνώς και θέτει συχνά τους όρους. Αρα για να την «κατακτήσουμε» και να τη φέρουμε πίσω, χρειάζεται να προσαρμόσουμε τα ναυπηγεία μας και τον τρόπο λειτουργίας τους στις δικές της απαιτήσεις καλώς ή κακώς. Το παράδειγμα της ΟΝΕΧ σε Σύρο και Ελευσίνα αποδεικνύει περίτρανα πως οι Ελληνες εργαζόμενοι των ναυπηγείων θέλουν τη βιομηχανία πίσω, η μεθοδολογία υπάρχει, επενδύσεις γίνονται συνεχώς και η αγορά ανταποκρίνεται. Τώρα είναι η ώρα να παύσουμε τις χρόνιες παθογένειες που ρήμαξαν τον κλάδο. Με τρομερή χαρά και ικανοποίηση βλέπουμε ότι και η κυβέρνηση έχει ανακηρύξει το εγχείρημα της ανόρθωσης των ναυπηγείων σε εθνική προτεραιότητα και προχωρά γοργά στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Είμαι αισιόδοξος πως μπορούμε να είμαστε εμείς η πρώτη γενιά που θα κληροδοτήσει στις επόμενες γενιές Ελλήνων βιομηχανική και ναυπηγική κουλτούρα, ναυτιλιακό DNA και θέσεις εργασίας στον κλάδο απαλλαγμένες από γάγγραινες του παρελθόντος.
Διαβάστε ακόμη
Παγκόσμια ανάπτυξη, χρέος, πληθωρισμός: Τα μηνύματα της συνάντησης ΔΝΤ, Παγκόσμιας Τράπεζας
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ