Στο πλαίσιο του τριήμερου 6ου διεθνούς συνεδρίου του Παγκόσμιου Ναυτιλιακού Φόρουμ που πραγματοποιείται φέτος στην Ελλάδα, παρουσιάζεται σήμερα μια νέα έκθεση από την UMAS, το Getting to Zero Coalition και το Race to Zero στην οποία αποτυπώνεται ότι θα πρέπει να ληφθούν άμεσα & δραστικά περιβαλλοντικά μέτρα από το σύνολο της παγκόσμιας ναυτιλίας με στόχο να επιτευχθεί ως το 2030 το 5% των καυσίμων να αποτελούνται από καύσιμα μηδενικών ρύπων – ο οποίος είναι ο βασικός στόχος της ναυτιλίας.
Η έκθεση «Κλιματικές Δράσεις στη Ναυτιλία για την Επίτευξη Προόδου ως το 2030» (Climate Action in Shipping, Progress towards Shipping’s 2030 Breakthrough) σκιαγραφεί μια διφορούμενη εικόνα. Η παραγωγή καυσίμων μηδενικών εκπομπών, όπως εξελίσσεται έως τώρα, μπορεί να καλύπτει μόλις το ένα τέταρτο από αυτό που απαιτείται για την επίτευξη του στόχου. Ωστόσο, εάν δρομολογηθούν περισσότερα σχετικά έργα, η παραγωγή καυσίμων μηδενικών εκπομπών θα μπορούσε να είναι έως και διπλάσια από ό,τι χρειάζεται, ακόμη και αν ληφθούν υπόψη οι ανάγκες καυσίμων σε άλλους τομείς. Στα πλοία όμως η εικόνα είναι λιγότερο ρόδινη. Παρά τις βαρυσήμαντες ανακοινώσεις για παραγγελίες πλοίων που κινούνται με μεθανόλη, ο ρυθμός παραγγελιών μπορεί να οδηγήσει στην παράδοση μόνο του 1/5 των πλοίων που απαιτούνται για την επίτευξη του στόχου.
«Τους τελευταίους 12 μήνες έχει καταγραφεί θετική τροπή προς την απαλλαγή της ναυτιλίας από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Τώρα είναι η ώρα να κάνουμε μεγάλα βήματα μπροστά όσον αφορά στη δέσμευση για χρήση καυσίμων μηδενικών εκπομπών άνθρακα, ώστε να οδηγηθούμε στην ταχεία αύξηση αυτού του τύπου καυσίμων στο ενεργειακό μίγμα», δήλωσε ο Dr Domagoj Baresic, επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου UCL, σύμβουλος στο UMAS, και συντάκτης της έκθεσης.
Η εξέλιξη σε επίπεδο πολιτικών του ζητήματος είναι ζωτικής σημασίας, ώστε να επιτευχθεί η απαιτούμενη αύξηση της προσφοράς και της ζήτησης. Σημαντική πρόοδος έχει επιτευχθεί με την υιοθέτηση της φιλόδοξης στρατηγικής μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG) από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΔΝΟ), την οποία θα ακολουθήσει το 2025 η υιοθέτηση συγκεκριμένων παγκόσμιων μέτρων για την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής. Επειδή τα μέτρα αυτά πρόκειται να εφαρμοστούν μετά το 2027, η βιομηχανία και οι εθνικές κυβερνήσεις θα πρέπει να καταβάλουν συντονισμένες, άμεσες προσπάθειες (π.χ. μέσω πράσινων διαδρόμων και εθνικής πολιτικής) για να τονώσουν την προσφορά και τη ζήτηση κατά την ενδιάμεση περίοδο και να διασφαλίσουν ότι ο κλάδος είναι έτοιμος να υλοποιήσει τη στρατηγική του ΔΝΟ πριν από το 2030.
«Με την αναθεώρηση της στρατηγικής του ΔΝΟ για τα αέρια του θερμοκηπίου, η κατεύθυνση της βιομηχανίας είναι σαφής. Ειδικά σε αυτά τα πρώτα χρόνια, πρέπει να είμαστε σε θέση να αξιολογήσουμε πόσο γρήγορα κινούμαστε προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτή η έκθεση δείχνει ότι η βιομηχανία προοδεύει, αλλά ότι η δράση πρέπει ακόμη να επιταχυνθεί», δηλώνει ο Jesse Fahnestock, Project Director του Διεθνούς Ναυτιλιακού Φόρουμ.
Σε συνδυασμό με το ετήσιο συνέδριο του Παγκόσμιου Ναυτιλιακού Φόρουμ στην Αθήνα, η παραπάνω έκθεση αξιολογεί την πρόοδο που έχει σημειωθεί για την επίτευξη του στόχου, που θέλει κλιμακούμενα τα καύσιμα μηδενικών εκπομπών να αντιπροσωπεύουν το 5% των καυσίμων της διεθνούς ναυτιλίας έως το 2030. Αυτό είναι το σημείο καμπής για την ταχεία κλιμάκωση της χρήσης τέτοιων καυσίμων και την επίτευξη πλήρους απαλλαγής από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έως το 2050. Ειδικότερα, η πρόσφατα αναθεωρημένη στρατηγική του ΔΝΟ περιλαμβάνει ένα νέο επίπεδο φιλοδοξίας και θέτει ως σημαντικό στόχο την υιοθέτηση καυσίμων μηδενικών ή σχεδόν μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 5% έως το 2030.
Η έκθεση σηματοδοτεί ένα σημαντικό ορόσημο στην πορεία προς την COP28 αργότερα φέτος στο Ντουμπάι, παρέχοντας έναν απολογισμό της προόδου. Αξιολογεί τον στόχο της ναυτιλίας έναντι πέντε βασικών μοχλών αλλαγής: τεχνολογία και εφοδιασμός, χρηματοδότηση, πολιτικές, ζήτηση και τις δράσεις της κοινωνίας των πολιτών.
«Ο ΔΝΟ ηγήθηκε με φιλοδοξία και τώρα ο ναυτιλιακός τομέας είναι έτοιμος να μειώσει τις εκπομπές και να ενισχύσει την πράσινη ανάπτυξη, ιδιαίτερα για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Τα κυρίαρχα εμπορικά έθνη έχουν μια μνημειώδη ευκαιρία να ανατρέψουν τη στάσιμη δυναμική απέναντι στο κλίμα, κορυφώνοντας τις προσπάθειες, που έχουν ήδη ξεκινήσει οι κορυφαίοι πλοιοκτήτες, φορείς εκμετάλλευσης και κατασκευαστές πλοίων. Αυτές οι επείγουσες δράσεις είναι επίσης πολύ σημαντικές για την προστασία της φύσης και των ωκεανών μας, ξεκλειδώνοντας μυριάδες οφέλη για τις παράκτιες κοινότητες σε όλο τον κόσμο», δήλωσε ο Α.Ε. Razan Al Mubarak, UN Climate High-Level Champion για τους COP28.
Η έκθεση δείχνει ότι η χρηματοδότηση για την επίτευξη της προόδου βρίσκεται εν μέρει σε καλό δρόμο, με το ποσό της ναυτιλιακής χρηματοδότησης που καλύπτεται από τις Αρχές του Ποσειδώνα να ξεπερνά τα 200 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ και την κλιματική ευθυγράμμιση αυτών των επενδύσεων να βελτιώνεται από 4% σε 6% σε σταθμισμένη μέση βάση. Η ικανότητα του κλάδου να συνεχίσει να ευθυγραμμίζεται με τους στόχους, καθώς οι απαιτήσεις γίνονται αυστηρότερες μένει να φανεί.
«Τώρα που γνωρίζουμε τη διεθνή κατεύθυνση του ναυτιλιακού τομέα, τα 175 κράτη μέλη πρέπει να δημιουργήσουν κίνητρα για τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές να εφαρμόσουν πλοία και εμπορευματικές υπηρεσίες μηδενικών εκπομπών. Αν και υπάρχει πρόοδος προς τον στόχο για το 2030 – τα καύσιμα μηδενικών εκπομπών να αποτελούν το 5% της ενεργειακής ζήτησης της διεθνούς ναυτιλίας έως το 2030 – πρέπει να δούμε τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να δημιουργούν κίνητρα για ενίσχυση της χρήσης του πράσινου υδρογόνου, για παράδειγμα. Η ευθυγράμμιση των εξελίξεων στην τεχνολογική καινοτομία, οι συνοδευτικές πολιτικές και η συνεργασία σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας – αναγνωρίζοντας παράλληλα τις διαφορετικές προκλήσεις, που αντιμετωπίζουν οι αναπτυσσόμενες χώρες και την ανάγκη για μέσα εφαρμογής – θα είναι καίριας σημασίας για την επιτυχή μετάβαση προς έναν υγιέστερο, ανθεκτικότερο κόσμο με μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα», δήλωσε ο Dr. Mahmoud Mohieldin, UN Climate Change High-Level Champion for COP27.