“Στο μυαλό των τραπεζιτών” που ασχολούνται με την ναυτιλιακή χρηματοδότηση θα μπορούσε να είναι ο τίτλος της έρευνας, διεθνούς εμβέλειας, που πραγματοποίησε η η εταιρεία ναυτιλιακό-οικονομικών συμβούλων XRTC με επικεφαλής τον Γιώργο Ξηράδακη.

Ο μεγάλος φόβος είναι το νέο κύμα κόκκινων δανείων που ίσως συμβαδίσει με το νέο κύμα της πανδημίας του κορωνοϊού. Οι τραπεζίτες εμπιστεύονται τις εταιρείες με μεγάλους στόλους ενώ οι μικρομεσαίες φαίνεται να είναι καταδικασμένες σε οικονομικό μαρασμό. Οι επενδυτικοί οίκοι (Hedge Funds) ενδιαφέρονται περισσότερο για την αγορά ναυτιλιακών δανείων παρά για την συμμετοχή τους ως θεσμικοί επενδυτές.

Όπως αποκαλύπτουν οι τραπεζίτες η ναυτιλία ως διεθνής παγκόσμια βιομηχανία, δεν θεωρείται βασική οικονομική δραστηριότητα για τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, επομένως δεν αποτελεί βασική δραστηριότητα για τις περισσότερες τράπεζες τους. Επιπλέον, οι μεγάλες τράπεζες που δραστηριοποιούνται στη ναυτιλία, οι οποίες εξακολουθούν να είναι ευρωπαϊκές, υποφέρουν από το κόστος χρηματοδότησης μιας βιομηχανίας που εξαρτάται εξ ολοκλήρου από το δολάριο και όχι από τα νομίσματα των χωρών τους (Ευρώ, GBP, SF). Οι κεντρικές τράπεζες και οι διάφορες ρυθμιστικές αρχές ζητούν υψηλά επίπεδα ασφάλειας σε πιστωτικά περιουσιακά στοιχεία, αναγκάζοντας τις τράπεζες να προτιμούν την έκθεση σε τομείς της οικονομίας που θεωρούνται ασφαλείς.

Η ναυτιλιακή βιομηχανία είναι πολύ «μικρή» για τους χρηματοδότες, σε σύγκριση με άλλες βιομηχανίες, και απαιτεί υψηλή εξειδίκευση. Σίγουρα, για όσους δεν διαθέτουν εξειδικευμένες μονάδες ή μακροπρόθεσμο υπόβαθρο, ο συγκεκριμένος κλάδος θεωρείται πολύ απαιτητικός και υψηλού κινδύνου τομέας ο οποίος «τιμωρείται» σημαντικά από τους κανονισμούς της Βασιλείας.

Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων είναι παραδοσιακοί ναυτιλιακοί χρηματοδότες. Σε ποσοστό 40% ασχολούνται με τον κλάδο για τουλάχιστον 50 χρόνια, ενώ ένα ποσοστό 28% είναι ενεργοί τα τελευταία 20-40 χρόνια. Τέλος ένα 33% είναι στον κλάδο για λιγότερο από 20 χρόνια.

Όσον αφορά τον αριθμό των εργαζομένων στα τμήματα Ναυτιλιακής Χρηματοδότησης το 39% των ερωτηθέντων απασχολούν λιγότερο από 10 άτομα.

Ειδικότερα:

–Σχεδόν όλα τα πιστωτικά ιδρύματα (95%) συμμετέχουν στη συμβατική χρηματοδότηση (με ενυπόθηκη εξασφάλιση πλοίων), ενώ ένας μεγάλος αριθμός αυτών (63%) συμμετέχουν επίσης σε εταιρική χρηματοδότηση. Επίσης το 36,8% συμμετέχει στο Equity (Εξεύρεση Ιδίων Πόρων) και το M&As (Συγχωνεύσεις και εξαγορές), ενώ το 26,3% συμμετέχει στο Leasing και στα NPL (Μη εξυπηρετούμενα δάνεια).

– Ενώ μόνο το 5% των συμμετεχόντων ιδρυμάτων έχουν αγοράσει μη εξυπηρετούμενα δάνεια («NPL») από άλλα ιδρύματα, το 35% έχει πουλήσει μέρος του ναυτιλιακού του χαρτοφυλακίου τα τελευταία 10 χρόνια. Τα ποσά ή το ποσοστό των συναλλαγών NPL στο συνολικό ναυτιλιακό χαρτοφυλάκιο δεν γνωστοποιήθηκαν.

Σύμφωνα με μια έκθεση για την απομόχλευση του 3ου τριμήνου 2018 που δημοσίευσε η Deloitte, περίπου 16,8 δισ. ευρώ και 3,3 δισ. δολ. σε ναυτιλιακά δάνεια έχουν διατεθεί στην αγορά από το 2012 από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ελλάδα. Αυτές οι συμφωνίες πώλησης NPL περιλαμβάνουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια, εξυπηρετούμενα δάνεια καθώς και μεικτά πακέτα εξυπηρετούμενων και μη δανείων, σύμφωνα με την έκθεση.

Έκτοτε, ένα επιπλέον ποσό σχεδόν 13 δισ. ευρώ μη εξυπηρετούμενων δανείων που σχετίζονται με τη ναυτιλία έχει διατεθεί στην αγορά καθώς οι Γερμανικές και Ελληνικές τράπεζες προσπάθησαν να καθαρίσουν τους ισολογισμούς τους λόγω της συνεχιζόμενης πίεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

– Σύμφωνα με τους αναλυτές, Οι επενδυτικοί οίκοι (Hedge Funds) ενδιαφέρονται περισσότερο για την αγορά ναυτιλιακών δανείων παρά για την συμμετοχή τους ως θεσμικοί επενδυτές, καθώς η πιθανότητα υψηλού κέρδους ως θεσμικοί επενδυτές είναι περιορισμένη. Η αλήθεια είναι ότι όσο οι τράπεζες μειώνουν την έκθεσή τους στη ναυτιλία ή εξέρχονται από τον κλάδο, περισσότερα Hedge Funds εισέρχονται στην αγορά.

-Ένα από τα νέα εργαλεία στη χρηματοδοτική αγορά είναι η εμφάνιση νέων μορφών παρουσίας χρηματοδοτών μέσα από ψηφιακές πλατφόρμες όπου οι επενδυτές έχουν το δικαίωμα επιλογής του τρόπου και των χαρακτηριστικών χρηματοδότησης των πελατών της πλατφόρμας ενώ οι δανειολήπτες εισέρχονται με σκοπό την προσέλκυση των επενδυτών/ χρηματοδοτών. Τα περισσότερα πιστωτικά ιδρύματα (63,2%) δεν είναι διατεθειμένα να συμμετάσχουν σε ένα ναυτιλιακό δάνειο μαζί με μια ναυτιλιακή ψηφιακή πλατφόρμα ναυτιλιακής χρηματοδότησης προς το παρόν, ενώ το 21% είναι τελείως αρνητικό σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Μόνο το 16% θεωρεί ότι υπάρχει τέτοια πιθανότητα.

-Ο τομέας των δεξαμενόπλοιων και του ξηρού φορτίου χύδην μοιράζονται σχεδόν το ίδιο ποσοστό (27% και 26% αντίστοιχα) με τον τομέα των εμπορευματοκιβωτίων να ακολουθεί με 22%, ενώ το 14% των πιστωτικών ιδρυμάτων είναι πρόθυμα να χρηματοδοτήσουν LNG / LPG. Οι πιο εξειδικευμένοι τομείς έμειναν εκτός των προτιμήσεων των δανειστών.

–Το μέγεθος του στόλου του δανειολήπτη έχει σημασία. Το προτιμώμενο μέγεθος στόλου για τους πελάτες των ιδρυμάτων είναι σαφές, δεδομένου ότι το 60% των χρηματοδοτών προτιμούν οι πελάτες τους να έχουν ένα μέγεθος στόλου άνω των 10 πλοίων και το 33% προτιμά το μέγεθος του στόλου άνω των 25 πλοίων. Αντιθέτως, λιγότερο από το 10% των ιδρυμάτων είναι έτοιμα να χρηματοδοτήσουν νεοεισερχόμενους ή / και πλοιοκτήτες με λιγότερα από 10 πλοία.

– Τα πιστωτικά ιδρύματα διαφέρουν ως προς την προθυμία τους να παρέχουν διαφορετικά ποσά δανείου. Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν δύο ομάδες του 27,8% με τη μία ομάδα να προτιμά να δανείζει ποσά έως και 20 εκατ. δολ. και την άλλη να φτάνει το ποσό των 100 εκατ. ή περισσότερο. Μια άλλη ομάδα της τάξης του 22,2% των συμμετεχόντων προτιμούν ποσά δανείου έως 70 εκατ. και μια άλλη 16,7% προτιμούν ποσά δανείου έως και 40 εκατ.

-Οι πιο σημαντικές απειλές για τις διεθνείς ναυτιλιακές αγορές σύμφωνα με τους ερωτηθέντες. Όπως φαίνεται, η μεγαλύτερη απειλή με βαθμολογία 82 είναι η Παγκόσμια Οικονομία που ακολουθείται από το Παγκόσμιο Εμπόριο με βαθμολογία 81.

Οι Διαταραχές (Disruptions) κατατάσσονται τρίτες (βαθμολογία 77) για λόγους που όλοι καταλαβαίνουμε μετά το ζήτημα Covid-19, ενώ η Υπερχωρητικότητα, η οποία ακολουθεί με βαθμολογία 73 επιβεβαιώνει ότι αποτελεί ένα σημαντικό εμπόδιο για μια υγιή ανάκαμψη τουλάχιστον στους βασικούς ναυτιλιακούς τομείς. Η επιλογή των Περιβαλλοντικών Θεμάτων σημείωσε 63 ακολουθούμενη από τη Χωρητικότητα Κινέζικου Στόλου (60), τη Γεωπολιτική κατάσταση (59) και την Έλλειψη Ρευστότητας (55).

– Στην ερώτηση να αξιολογήσουν τις πιθανές επιπτώσεις της κρίσης Covid-19 στη ναυτιλιακή χρηματοδότηση, η χειρότερη επίπτωση και ο μεγαλύτερος φόβος σύμφωνα με τους συμμετέχοντες στην ψηφοφορία είναι η δημιουργία νέων Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων-NPLs (βαθμολογία 77) που συνεχίζουν να δημιουργούν κινδύνους για την οικονομική ανάπτυξη και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Μέχρι το τέλος του 2019 η ναυτιλιακή χρηματοδότηση εξακολουθούσε να προσελκύει το ενδιαφέρον των επενδυτών, με τις γερμανικές τράπεζες να μειώνουν τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (NPE). Αν και αυτό αναμενόταν να συνεχιστεί, δεδομένου του σημαντικού όγκου των ναυτιλιακών δανείων που κατέχουν επίσης οι σκανδιναβικές, ολλανδικές και ελληνικές τράπεζες, η νέα κανονικότητα της πανδημίας αλλάζει τα σχέδια. Χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που ασχολούνται με τη ναυτιλιακή χρηματοδότηση πήραν μέρος στην Έρευνα καθώς επίσης και πιστωτικά ιδρύματα από τη Γερμανία, Γαλλία, Νορβηγία, Ολλανδία, Η.Β., Η.Π.Α., Κίνα και Ιαπωνία.

Η δεύτερη πιθανή επίπτωση στο ναυτιλιακή χρηματοδότηση είναι η Μείωση του Ποσοστού της (βαθμολογία 74), η οποία όπως αναφέρεται στις προηγούμενες ερωτήσεις κυμαίνεται μεταξύ 50%-60%, ακολουθούμενη από την Αύξηση του Κόστους Χρηματοδότησης (βαθμολογία 71). Αυτές οι δύο επιπτώσεις παρέχουν επαρκείς αποδείξεις ότι η ανάπτυξη του παγκόσμιου στόλου εξακολουθεί να χρηματοδοτείται από μη τραπεζικές πηγές. Καθώς τα πλοία μπορούν να χρηματοδοτηθούν από διαφορετικές πηγές, η μετάβαση από τραπεζικές σε μη τραπεζικές πηγές είναι αρκετά πιθανή. Αυτό εξηγεί την απάντηση των χρηματοδοτών που τοποθετεί τη Μείωση της Χρηματοδότησης πλοίων στην 4η θέση (βαθμολογία 60).