Tεράστιες πιέσεις για τη δραστική μείωση έως και την εξάλειψη των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, διαδικασία γνωστή πλέον ως απανθρακοποίηση (decarbonization) δέχεται η ναυτιλιακή βιομηχανία.
Το πρόβλημα είναι ότι αν και ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ) έδωσε βασικές κατευθυντήριες γραμμές και χρονοδιαγράμματα το 2016, επτά χρόνια αργότερα δεν υπάρχει συγκεκριμένη μέθοδος ή τεχνολογία που να μπορεί να βοηθήσει τη ναυτιλία να επιτύχει άμεσα την επιθυμητή απαλλαγή από τις εκπομπές.
Το επόμενο ορόσημο του οδικού χάρτη του ΙΜΟ προς την απαλλαγή από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα είναι η 1η Ιανουαρίου 2023, όταν θα απαιτείται πλέον από όλα τα πλοία να υπολογίζουν τον δικό τουςΔείκτη Ενεργειακής Απόδοσης (EEXI) και να καθιερώσουν ετήσιο επιχειρησιακό Δείκτη Έντασης Άνθρακα (CII).
Παράλληλα με την απανθρακοποίηση, αναπτύσσεται τάχιστα και η ψηφιοποίηση, δηλαδή η εφαρμογή ή η ολοένα και μεγαλύτερη χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών από τη ναυτιλιακή βιομηχανία.
Απανθρακοποίηση και ψηφιοποίηση, οι δύο σύγχρονοι βασικοί πυλώνες εξέλιξης της ναυτικής τεχνολογίας, συμπλέκονται και αλληλεπιδρούν σημαντικά. Η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) μπορεί να βοηθήσει στην ανάλυση του αυξανόμενου όγκου δεδομένων από αυτόματα συστήματα αναγνώρισης, παγκόσμια συστήματα εντοπισμού θέσης και συσκευές εντοπισμού φορτίου και εμπορευματοκιβωτίων. Αυτά τα δεδομένα μπορούν να αναφερθούν και να αποθηκευτούν με ασφάλεια με τη βοήθεια της τεχνολογίας blockchain. Τέλος, η εικονική και η επαυξημένη πραγματικότητα (VR/AR) μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εργαλεία για τη μείωση των δαπανηρών εργασιών συντήρησης, μειώνοντας έτσι την αυξημένη κατανάλωση καυσίμου. Για να μπορέσει όμως η ναυτιλία να εκμεταλλευτεί αποδοτικά την ψηφιοποίηση για την πράσινη μετάβαση και την εκπλήρωση των στόχων του ΙΜΟ, θα πρέπει οι πλοιοκτήτες και οι διαχειριστές στόλων να εμπιστευτούν τις νέες τεχνολογίες και επιδεικνύοντας εμπιστοσύνη στις αποφάσεις που καθοδηγούνται από δεδομένα.
Δεν είναι μακριά η εποχή που εταιρείες τεχνολογίας που συνεργάζονται με τη ναυτιλία θα εισαχθούν στο Ελληνικό Χρηματιστήριο. Είναι επενδυτικά πολύ ενδιαφέρουσες και προσελκύουν το ενδιαφέρον κεφαλαίων.
Έλληνες πλοιοκτήτες όπως ο Γιώργος Γιουρούκος, ο Νίκος Λυκιαρδόπουος, ο Πέτρος Παππάς ο δρ Ιωάννης Κούστας επενδύουν σε νέες τεχνολογίες ενώ η νεότερη γενιά όπως ο Ιωάννης Κωντσταντίνου Μαρτίνος και ο Ρομπέρτο Κούστας διακρίνονται διεθνώς με τις εταιρείες τεχνολογίας που έχουν ιδρύσει και τις οποίες αναπτύσσουν και εξελίσσουν συνεχώς.
Όπως επισημαίνει ο Φιλίπ Νίλσεν, ιδρυτής της εταιρείας Oriani, ο οποίος με σπουδές στο Business Administration και μεταπτυχιακό στο Marketing στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ είναι από τους πρωτοπόρους στην υιοθέτηση και προώθηση καινοτόμων τεχνολογικών λύσεων.
«Η ελληνική ναυτιλία υστερεί στην προσαρμογή, αποδοχή και χρήση των τεχνολογικών λύσεων. Παρά ταύτα, παρατηρούμε σημαντικές εξελίξεις, όπως αρκετοί εκπρόσωποι της νεότερης γενιάς παραδοσιακών ελληνικών εφοπλιστικών οικογενειών να στρέφονται με επιτυχία στην τεχνολογία όπως ο Ιωάννης Μαρτίνος με τη Signal, ο Ρομπέρτο Κούστας με την DeepSea κ.ά. Επιπλέον, ορισμένες ναυτιλιακές εταιρείες που υιοθέτησαν νωρίς τις νέες τεχνολογίες βλέπουν ήδη ότι η τεχνολογία παράγει αξία και την αντιλαμβάνονται ως επένδυση έναντι κόστους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μια σημαντική αλλαγή νοοτροπίας και έτσι τα επόμενα χρόνια θα δείτε τις ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες να διατηρούν την παγκόσμια κυριαρχία» για να προσθέσει: «Θεωρώ ότι οι Έλληνες εφοπλιστές δεν είναι δύσκολοι, αλλά απαιτητικοί, οπότε αν καταφέρεις να κάνεις πωλήσεις στην ελληνική ναυτιλία, τότε η επιτυχία είναι δεδομένη και στο εξωτερικό».
Νίκος Λυκιαρδόπουλος
Πρόσφατα ο νηογνώμων Lloyd’s Register ενέκρινε και πιστοποίησε το πρώτο πλήρως αυτοματοποιημένο σύστημα περιορισμού της ισχύος του άξονα της κύριας προωστήριας μηχανής πλοίου (SHaPoLi), το οποίο σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε για να καλύπτει πλήρως τις απαιτήσεις του νέου κανονισμού MPEC.335(76) του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ), ο οποίος υιοθετήθηκε τον Ιούνιο του 2021. Ο νέος αυτός κανονισμός, ο οποίος θα τεθεί σε ισχύ το 2023, εντάσσεται στο πλαίσιο της βραχυπρόθεσμης στρατηγικής του ΙΜΟ με στόχο την σημαντική μείωση των εκπομπών ρύπων των πλοίων και την συνολική ενεργειακή βελτιστοποίηση των στόλων. Ένας από τους προτεινόμενους τρόπους μείωσης των εκπομπών ρύπων από τα πλοία είναι και η μείωση της μέγιστης επιτρεπόμενης ισχύος της κύριας προωστήριας μηχανής τους μέχρι ενός ποσοστού της μέγιστης συνολικά παραγόμενης ισχύος, το οποίο καθορίζεται για κάθε πλοίο από τους σχετικούς υπολογισμούς που εκτελεί ο νηογνώμων στον οποίο ανήκει το πλοίο βάσει του Δείκτη Ενεργειακής Απόδοσης Υφιστάμενων Πλοίων (EEXI).
Προλαμβάνοντας κατά πολύ την επικείμενη εφαρμογή του κανονισμού, το τεχνικό τμήμα (Tankers Technical Department) της ναυτιλιακής εταιρείας Neda Maritime ανέπτυξε σε συνεργασία με την εταιρεία SELMA το πρώτο πλήρως αυτοματοποιημένο σύστημα ελέγχου και περιορισμού της παραγόμενης ισχύος ναυτικών μηχανών με σκοπό τον πλήρη εναρμονισμό με τον επερχόμενο κανονισμό καθώς και της βελτιστοποίησης της ενεργειακής απόδοσης του πλοίου. Το σύστημα εγκαταστάθηκε με επιτυχία στο πιλοτικό πλοίο ΜΤ Aragona της εταιρείας Neda Maritime (VLCC tanker), χωρητικότητας 319.000 τόνων dwt.
Το σύστημα περιορισμού ισχύος άξονα, που αναπτύχθηκε σε συνδυασμό με τη SELMA, βελτιστοποιεί την απόδοση του κινητήρα των βυτιοφόρων πριν από τους επικείμενους κανονισμούς EEXI.
Το ανεπτυχθέν σύστημα SHaPoLi δέχεται σε πραγματικό χρόνο πληροφορίες από τον αισθητήρα στρεπτικής ροπής του άξονα της μηχανής, όπου παρακολουθεί και μετρά την τρέχουσα ταχύτητα περιστροφής του άξονα της μηχανής, την στρεπτική ροπή του και την ισχύ του. Με βάση αυτά τα δεδομένα, το σύστημα ελέγχου επενεργεί μέσω του υπολογιστικού αλγορίθμου του στο σύστημα ελέγχου της μηχανής μεταδίδοντας τις κατάλληλες εντολές ώστε η παραγόμενη ισχύς της μηχανής να παραμένει εντός των προκαθορισμένων ορίων, ώστε να επιτυγχάνεται πλήρης συμμόρφωση με το εγκεκριμένο τεχνικό αρχείο του νηογνώμονα (LR), παρέχοντας παράλληλα πλήρης και ασφαλείς δυνατότητες καταγραφής και έκτακτης ανάγκης, σύμφωνα πάντα με τον κανονισμό MEPC335.
Το σύστημα είναι συμβατό με κάθε είδους μηχανής πλοίου που διαθέτει αναλογικό σύστημα χειρισμού και ελέγχου. Επίσης είναι συμβατό και συνεργάζεται απροβλημάτιστα με οποιοδήποτε αισθητήρα στρεπτικής ροπής άξονα (Shaft Torque/Power Meter) που είναι διαθέσιμο στην αγορά. Η προσαρμογή και ενσωμάτωση του συστήματος σε υφιστάμενες μηχανές και τα συστήματα ελέγχου τους είναι απροβλημάτιστη και απόλυτα ασφαλής, καθώς πληροί όλα τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά ασφαλείας και λειτουργικότητας που έχουν τεθεί από τους νηογνώμονες.
Επίσης, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι το σύστημα προσφέρει και σημαντικές βοηθητικές επιχειρισιακές λειτουργίες ως προς την ενεργιακή βελτιστοποίηση και απόδοση του πλοίου. Έτσι, παρέχεται η λειτουργία που επιτρέπει στον καπετάνιο του πλοίου να θέτει την σταθερή επιθυμητή ταχύτητα και τα επιθυμητά όρια της κατανάλωσης καυσίμου της μηχανής. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η ενεργειακή βελτιστοποίηση του ταξιδιού του πλοίου σε συνδυασμό με την βασική λειτουργία του SHaPoLi, που είναι ο έλεγχος και περιορισμός της μέγιστης επιτρεπόμενης ισχύος της μηχανής του πλοίου. Επιπλέον, στην περίπτωση που για λόγους ασφαλείας απαιτηθεί η άμεση χρήση της πλήρους ισχύος της μηχανής, το σύστημα δίνει τη δυνατότητα στον καπετάνιο και στο πλήρωμα να εκτελέσουν ελεγχόμενα άμεση παράκαμψη του συστήματος (η οποία για λόγους συμμόρφωσης με τον κανονισμό καταγράφεται αυτόματα από το σύστημα) και να έχουν στην διαθέσιμότητά τους την πλήρη ισχύ της μηχανής για εκτέλεση ασφαλούς ναυσιπλοίας. Αυτό είναι ένα σημαντικό χαρακτηριστικό ασφαλείας που διαθέτει το σύστημα, πλεονεκτώντας σημαντικά σε σχέση με άλλες παθητικές και μηχανικές μεθόδους που υποστηρίζονται από τον κανονισμό και οι οποίες απαιτούν χρονοβόρες διαδικασίες για την παράκαμψη του συστήματος και την πρόσβαση στην πλήρη διαθέσιμη ισχύ της μηχανής.
Γιώργος Γιουρούκος
Η Technomar Shipping του Γιώργου Γιουρούκου, υπέγραψε συμβόλαιο με τον ιταλικό νηογνώμονα RINA για λογισμικό άδειας χρήσης της πλατφόρμας συλλογής και αναφοράς δεδομένων για 105 πλοίων της.
Η διαδικτυακή εφαρμογή RINACube MRV-DCS-CII θα χρησιμοποιηθεί σε κάθε πλοίο για τη συλλογή των δεδομένων που απαιτούνται από τους κανονισμούς EU MRV και IMO DCS.
Χρησιμοποιώντας τα δεδομένα που συλλέγονται, το λογισμικό ενεργοποιεί υπολογισμός και πληροφορίες σχετικά με την τρέχουσα ικανότητα CII των πλοίων και προβολή της Αξιολόγηση CII τα επόμενα χρόνια.
Οι πληροφορίες που θα παρέχει θα επιτρέψουν στην Technomar να προβλέψει τυχόν προβλήματα και να προβεί εγκαίρως σε διορθωτικές ενέργειες που απαιτούνται για τη συντήρηση και συμμόρφωση με τους νέους περιβαλλοντικούς κανονισμούς.
Ο Θοδωρής Μπαλτατζής, Διευθύνων Σύμβουλος της Technomar Shipping, δήλωσε:«Η απανθρακοποίηση του ο στόλος μας είναι κορυφαία προτεραιότητα. Με τα ψηφιακά εργαλεία της RINA θα συλλέξουμε τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε για να βελτιώσουμε την απόδοση του πλοίου, να βελτιώσουμε την ενεργειακή απόδοση, να μειώσουμε τις εκπομπές και να διασφαλίσουμε τη συμμόρφωση με
τους εξελισσόμενους περιβαλλοντικούς κανονισμούς που οδηγούν στη λήψη στρατηγικών αποφάσεων. Προχωρώντας, έγκαιρα, τα ακριβή δεδομένα θα είναι το κλειδί για την υποστήριξη της συνεργασίας μεταξύ πλοιοκτητών και ναυλωτών που θα είναι απαραίτητο για την επιτυχή βελτιστοποίηση των λειτουργικών προφίλ και των αξιολογήσεων CII των πλοίων».
Ο Σπύρος Ζολώτας, Ανώτερος Διευθυντής της RINA Marine Southern Europe & Africa Area, πρόσθεσε:
«Τα ψηφιακά εργαλεία παρέχουν έναν εξαιρετικά αποτελεσματικό τρόπο για την αύξηση της απόδοση του πλοίου, ως εκ τούτου για τη μείωση των εκπομπών σήμερα».
Πέτρος Παππάς – δρ Ιωάννης Κούστας
Με στόχο την υποστήριξη μέσω «έξυπνων» τεχνολογιών των ναυτιλιακών εταιρειών στην επίτευξη έως και 20% μείωσης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα με χρονικό ορίζοντα το 2026, την παροχή λύσεων για εξοπλισμό εν ενεργεία πλοίων για να πετύχουν μείωση κατά 55% των εκπομπών διοξειδίου έως το 2030 αλλά και ένα πράσινο σχέδιο για ναυπηγήσεις οικολογικών πλοίων κάθε τύπου έχει ξεκινήσει ένα νέο ευρωπαϊκό πρόγραμμα το DT4GS. Στο πρόγραμμα πρωτοστατούν ο δρ Ιωάννης Κούστας με στόλο από 71 πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και ο Πέτρος Παππάς με την Star Bulk και στόλο από 143 πλοία εκ των οποίων 125 φορτηγά, 16 δεξαμενόπλοια, δύο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Και οι δύο με τις εταιρείες εισηγμένες στην αμερικανική χρηματαγορά. Συμμετέχουν επίσης, η Euronav μία από τις ισχυρότερες, παγκοσμίως, εταιρείες στον κλάδο των δεξαμενόπλοιων, με 56 tankers, η οποία έχει στην Ελλάδα την έδρα διαχείρισης του στόλου της, ο ιταλικός ναυπηγικός όμιλος Fincantieri και ιταλικός νηογνώμονας RINA, Πανεπιστήμια και σειρά άλλων ελληνικών επιχειρήσεων κυρίως τεχνολογίας.
Η κεντρική ιδέα είναι ότι όταν ολοκληρωθεί το πρόγραμμα θα δοθεί η δυνατότητα στις εταιρείες να δημιουργήσουν ένα ψηφιακό αντίγραφο ενός πλοίου τους με όλα τα data που το αφορούν για όλο τον κύκλο ζωής του. Αντίγραφο το οποίο θα ενημερώνεται για όλες τις εξελίξεις. Οι εταιρείες θα μπορούν να το χρησιμοποιούν για να δοκιμάσουν νέες τεχνολογίες με στόχο την μετάβαση στην πράσινη εποχή της ναυτιλίας και μέσα από αυτές τις νέες τεχνολογίες να κάνουν τις επιλογές τους. Το DT4GS απευθύνεται όχι μόνο στις ναυτιλιακές εταιρείες αλλά και στην ευρύτερη βιομηχανία.
Πιο συγκεκριμένα, θα παρέχει σύστημα υποστήριξης για τη λήψη αποφάσεων που αφορούν τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για ναυπηγεία, κατασκευαστές ναυτιλιακού εξοπλισμού, λιμενικές υποδομές, εταιρείες ενέργειας αλλά και μεταφορών.
Seanergy-Ρομπέρτο Κούστας
Η DeepSea Technologies, του Ρομπέρτο Κούστα, εταιρεία ανάπτυξης συστημάτων τεχνολογίας για τη ναυτιλία με βάση την τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ), συνεργάστηκε με τη ναυτιλιακή εταιρεία Seanergy Maritime Holdings Corp. για την ανάπτυξη, δοκιμή και βελτίωση της πλατφόρμας Pythia, της πρώτης στον κόσμο τεχνολογίας σχεδιασμού διαδρομής και βελτιστοποίησης της πλοήγησης (routing), προσαρμοσμένη στο ακριβές προφίλ απόδοσης των πλοίων, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.
Η πλατφόρμα αυτή επέτρεψε στα Capesize πλοία της Seanergy να επιτύχουν μείωση της κατανάλωσης καυσίμου έως και 12%, με μέση εξοικονόμηση καυσίμου 8%.
Κάθε πλοίο καταναλώνει διαφορετικές ποσότητες καυσίμου ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, τις συνθήκες θαλάσσης, την κατάσταση της γάστρας και της μηχανής, ανά πάσα στιγμή. Όλα αυτά συνθέτουν το προφίλ απόδοσης του πλοίου, το οποίο για κάθε πλοίο είναι μοναδικό και αλλάζει με την πάροδο του χρόνου.
Η Pythia αποτελεί μια καινοτομία για τον τομέα του routing, καθώς χρησιμοποιεί εξελιγμένα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης – βασισμένα σε μετρήσεις υψηλής συχνότητας από το πλοίο – τα οποία αναλύουν 19 διαφορετικές παραμέτρους, για να κατανοήσουν πώς λειτουργεί το πλοίο υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.
Ο Ρομπέρτο Κούστας, υπογραμμίζει σε κάθε ευκαιρία τη σημασία των έξυπνων τεχνολογιών για την ναυτιλία λέγοντας πως «Οι έξυπνες τεχνολογίες πρέπει να οδηγήσουν σε έξυπνες αποφάσεις και έξυπνες δράσεις».
Ιωάννης Μαρτίνος
Στο μεταξύ ο Ιωάννης Μαρτίνος, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Signal, μιλώντας στα τέλη Ιουλίου στην Επιτροπή Έρευνας και Τεχνολογίας της Βουλής κατέθεσε τις προτάσεις του ώστε να αναπτυχθεί και να ενισχυθεί το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των εταιρειών τεχνολογίας. Πιο συγκεκριμένα ανέφερε ότι:
•Χρειάζεται περισσότερη απλοποίηση των γραφειοκρατικών υποχρεώσεων (π.χ. στην εργοδοσία, τις ασφαλιστικές εισφορές και τον ΦΠΑ) μιας startup και γι’ αυτό το λόγο η δημιουργία ξεχωριστής ΔΟΥ και τμημάτων στον ΕΦΚΑ για τέτοιου τύπου τεχνολογικές εταιρείες,
• Να υπάρχει άμεσα διαθέσιμη χρηματοδότηση για σημαντικές τεχνολογικές καινοτομίες (“deep tech”), οι οποίες χρειάζονται χρόνο για να αποδείξουν την αξία τους,
• Να δοθούν φορολογικά κίνητρα για την προσέλκυση Ελλήνων και μη από το εξωτερικό με εμπειρία στην ανάπτυξη λογισμικού,
• Να γίνει ενδυνάμωση του brand “Made in Greece” για τα προϊόντα τεχνολογικής καινοτομίας,
• Να γίνει επιβράβευση των εταιρειών που εξάγουν σε συγκεκριμένες διεθνείς αγορές και, τέλος,
• Να ενθαρρυνθούν οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες να επενδύσουν σε νεοφυείς εταιρείες τεχνολογικής καινοτομίας.
«Η Signal βρίσκεται σε 20ετή αποστολή για να φέρει χρήσιμες εφαρμογές τεχνολογίας στη ναυτιλία», ανέφερε ο Ιωάννης Μαρτίνος.
Η εταιρεία εξελίχθηκε σε ηγέτιδα της καινοτομίας σε θέματα ανάπτυξης και εφαρμογής σύγχρονων δεδομένων ενώ δημιούργησε μια πρωτοποριακή εφαρμογή (app) για τη ναυλαγορά των δεξαμενόπλοιων. Ο όμιλος -πλέον- Signal διαθέτει και τη Signal Maritime, η οποία διαχειρίζεται πλοία. Πρόσφατα ίδρυσε μία νέα εταιρεία η οποία θα προμηθεύει καύσιμα, την Shipergy.
Διαβάστε ακόμα:
«Συναγερμός» στο υπουργείο Οικονομικών για τις ενεργειακές επιδοτήσεις
Mytilineos: Φέρνει ανακατατάξεις και «αναταράξεις» στην αγορά ρεύματος