Βρυξέλλες. Rue du Trône, αριθμός 60. Στο κτίριο που βρίσκεται στη διεύθυνση αυτή, σχεδόν πέντε λεπτά με τα πόδια από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ήταν προγραμματισμένο το ραντεβού μας με την Μαρί-Καρολίν Λοράν, γενική διευθύντρια της Διεθνούς Ένωσης Εταιρειών Κρουαζιέρας-CLIA για την Ευρώπη. Ένωση η οποία εκπροσωπεί το 95% της παγκόσμιας επιβατικής χωρητικότητας.
Συναντηθήκαμε στη διάρκεια ενός συνεδρίου με θέμα την πράσινη μετάβαση της ναυτιλίας και περπατήσαμε μαζί ως τα γραφεία.
Στον 2ο όροφο μας περίμενε ο Μάρτιν Γκρίφιθς, διευθυντής Δημοσίων Σχέσεων και Επικοινωνίας της CLIA για την Ευρώπη.
Ξεναγήθηκα στα γραφεία πριν καταλήξω σε εκείνο της Μαρί-Καρολίν Λοράν, στο οποίο εγκαταστάθηκε πρόσφατα. Η ίδια, λιτή και άνετη, δεν αρνήθηκε να φωτογραφηθεί, αν και δεν ήταν προετοιμασμένη γι’ αυτό.
«Σιγά-σιγά θα βάλω και τις προσωπικές πινελιές στο γραφείο», μου είπε χαμογελώντας πριν αρχίσουμε τη συνέντευξη.
Μιλήσαμε για όλα. Για την τουριστική περίοδο 2023 στην Ελλάδα και στην Ανατολική Μεσόγειο, για τις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο κλάδος, για την πορεία προς την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα, τα εναλλακτικά καύσιμα και τις τεχνολογίες, για τις επενδύσεις άνω των 45 δισ. ευρώ, για νέες κατασκευές πλοίων, για το ότι περίπου το 80% του βιβλίου παραγγελιών των ναυπηγείων στην Ευρώπη αφορά περισσότερα από 78 κρουαζιερόπλοια για τα επόμενα πέντε χρόνια, για τη συνεργασία λιμανιών-εταιρειών στο θέμα αυτό, για το ποια είναι η βοήθεια/συνεργασία που χρειάζεται η κρουαζιέρα από τις κυβερνήσεις και την Ε.Ε. Αρχίσαμε ελληνοκεντρικά.
-Πώς αξιολογείτε τη σεζόν κρουαζιέρας στην Ελλάδα και την Ανατολική Μεσόγειο για το 2023;
Βλέπουμε ήδη αυξημένες επισκέψεις κρουαζιερόπλοιων στην Ελλάδα και στην ευρύτερη περιοχή. Πιστεύουμε ότι η χωρητικότητα επιβατών θα αυξηθεί περαιτέρω σε σύγκριση με τα δρομολόγια του περασμένου έτους, καθώς έχουμε επιστρέψει σιγά-σιγά στην κανονικότητα. Οι εταιρείες κρουαζιέρας έχουν επενδύσει και συνεχίζουν να επενδύουν σημαντικά στην Ελλάδα και στην Ανατολική Μεσόγειο.
-Εχετε τα επίσημα στοιχεία;
Βεβαίως. Οι αριθμοί αντικατοπτρίζουν αυτή την επένδυση. Πέρυσι είδαμε στην Ελλάδα περισσότερες από 4.600 επισκέψεις κρουαζιερόπλοιων, αριθμός που είναι διπλάσιος σε σχέση με το 2021, αλλά και σημαντικά μεγαλύτερος σε σύγκριση με τις 3.979 επισκέψεις κρουαζιερόπλοιων το 2019.
Οι εταιρείες κρουαζιέρας-μέλη της CLIA ξεκινάνε τις δραστηριότητές τους στην Ελλάδα ήδη από τον Μάρτιο και έως τον Δεκέμβριο του 2023, ενώ αρκετές εταιρείες θα συνεχίσουν δρομολόγια και τον χειμώνα του 2024, επιβεβαιώνοντας ότι η Ελλάδα είναι ένας προορισμός και για χειμερινή κρουαζιέρα.
Η Ανατολική Μεσόγειος και η Αδριατική είναι μια περιοχή με μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης και πολλούς ανερχόμενους προορισμούς. Η CLIA εστιάζει στο να «ξεκλειδώσει» τις δυνατότητες της περιοχής και να αναδείξει αυτές τις νέες επιλογές.
Εκτός από την Ελλάδα, επεκτείνουμε τις δραστηριότητές μας σε όλες τις κύριες χώρες της περιοχής, δηλαδή στην
Τουρκία, την Κύπρο, το Ισραήλ και την Αίγυπτο καθώς και στις χώρες της Αδριατικής.
-Το 2022 ήταν μια κομβική χρονιά σταθερής ανάκαμψης για τον κλάδο της κρουαζιέρας. Κατά τη γνώμη μας, πού οφείλεται αυτό;
Αυτή η ανάκαμψη αποδεικνύει τη συλλογική μας δύναμη, καθώς αναμένουμε πλήρη επιστροφή στα προπανδημικά επίπεδα το 2023. Οι έρευνες της CLIA για το καταναλωτικό κλίμα υποστηρίζουν αυτή την αισιοδοξία: Η πρόθεση για κρουαζιέρα εμφανίζεται υψηλότερη (84%) απ’ ό,τι πριν από την πανδημία. Και είναι ενδιαφέρον ότι η γενιά των millennials είναι η πιο ενθουσιώδης (87%) για μελλοντικές κρουαζιέρες.
-Με βάση τα αισιόδοξα μηνύματα, ποιες είναι οι προτεραιότητές σας;
Οι προτεραιότητές μας για το 2023 επικεντρώνονται στη βιωσιμότητα και τη συνεργασία μας με τους προορισμούς.
Η βιωσιμότητα δεν είναι νέα προτεραιότητα για εμάς, ωστόσο δίνουμε μεγάλη προσοχή στην πρόοδο που επιτυγχάνουμε. Λαμβάνουμε πρακτικά μέτρα για τη μείωση των εναέριων ρύπων από τα πλοία, τα οποία ήδη κάνουν τη διαφορά, αλλά διερευνούμε επίσης βιώσιμες λύσεις για να επιτύχουμε μηδενικές εκπομπές έως το 2050.
Στη διάρκεια του 2023 θα υιοθετηθούν βασικοί ευρωπαϊκοί κανονισμοί που θα επιταχύνουν τις αλλαγές στον κλάδο μας.
-Σε ποια φάση είναι η CLIA;
Βρισκόμαστε σε καλό δρόμο, με επενδύσεις άνω των 45 δισ. ευρώ σε νέα πλοία και με τον νεότερο στόλο που υπήρξε ποτέ. Μειώνουμε, επίσης, τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των ξενοδοχειακών μας δραστηριοτήτων, εφαρμόζοντας τα κορυφαία συστήματα επεξεργασίας λυμάτων, καθώς και πλήρη διαχωρισμό και ανακύκλωση των απορριμμάτων.
Και βέβαια οι δράσεις μας δεν περιορίζονται στα πλοία, καθώς εφαρμόζουμε βιώσιμες πρακτικές στην ακτή για να υποστηρίξουμε πρακτικές αειφόρου τουρισμού στα μέρη που επισκεπτόμαστε και να ωφελήσουμε τις τοπικές κοινωνίες. Ακολουθούμε, επίσης, πιο οργανωμένη προσέγγιση στη σχέση μας με τις κοινότητες στους προορισμούς κρουαζιέρας.
-Πώς προχωρά η βιομηχανία της κρουαζιέρας προς το όραμά της για την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα;
Η βιώσιμη κρουαζιέρα περιλαμβάνει τρεις πυλώνες δράσης:
Πρώτος πυλώνας είναι η μείωση του αποτυπώματος άνθρακα των πλοίων ενώ βρίσκονται ελλιμενισμένα ή/και στη θάλασσα. Επενδύουμε στην ανάπτυξη βιώσιμων ναυτιλιακών καυσίμων και εξοπλίζουμε τα κρουαζιερόπλοια ώστε να συνδέονται με ηλεκτρική ενέργεια με την ξηρά. Κάθε νέο πλοίο έχει νέες τεχνολογίες και βελτιωμένες αποδόσεις ώστε να είναι πιο βιώσιμο.
-Εχουν προτίμηση οι εταιρείες σε κάποιο εναλλακτικό καύσιμο;
Σημαντική πρόοδο συνιστά η ανάπτυξη νέων πλοίων που κινούνται με υγροποιημένο φυσικό αέριο, το οποίο παράγει μηδενικές εκπομπές θείου, 85% χαμηλότερες εκπομπές οξειδίων του αζώτου, σχεδόν 100% λιγότερες εκπομπές σωματιδίων και 20% χαμηλότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Μέχρι το 2027 το LNG θα τροφοδοτεί περισσότερο από το ήμισυ της νέας χωρητικότητας του παγκόσμιου στόλου κρουαζιέρας.
Οι εταιρείες κρουαζιέρας επενδύουν σε πιλοτικά έργα που στοχεύουν στην ανάπτυξη βιώσιμων καυσίμων πλοίων, όπως τα βιοκαύσιμα και τα συνθετικά καύσιμα. Υπάρχει επίσης εκτεταμένη έρευνα και ανάπτυξη σε καύσιμα όπως τα βιοκαύσιμα, η μεθανόλη, η αμμωνία και το υδρογόνο. Φυσικά, υπάρχουν ακόμη εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν -συμπεριλαμβανομένων των προκλήσεων σχετικά με την ανάπτυξη βιώσιμων καυσίμων πλοίων σε μεγάλη κλίμακα και την κατασκευή αξιόπιστων υποδομών εφοδιασμού– αλλά οι γραμμές κρουαζιέρας είναι μεταξύ των κορυφαίων στη ναυτιλία σε ό,τι αφορά την επένδυση και την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών.
-Διέκοψα τον ειρμό της σκέψης σας πριν. Πείτε μου για τον δεύτερο πυλώνα.
Είναι η επένδυση σε προηγμένες περιβαλλοντικές τεχνολογίες επί του πλοίου. Η βιωσιμότητα δεν αφορά μόνο την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα. Επενδύουμε σε πολύπλοκα συστήματα στα πλοία για τη μείωση των απορριμμάτων και τη διαλογή υλικών για ανακύκλωση. Βλέπουμε, επίσης, περαιτέρω πρόοδο σε τομείς όπως τα προηγμένα συστήματα επεξεργασίας λυμάτων, τα οποία χρησιμοποιούνται ήδη στο 74% της παγκόσμιας χωρητικότητας κρουαζιέρας και τα οποία θα τοποθετηθούν στο 100% της μελλοντικής χωρητικότητας που βρίσκεται υπό κατασκευή. Αυτά τα συστήματα επεξεργάζονται τα λύματα σε υψηλότερο επίπεδο απ’ ό,τι σε πολλές παράκτιες πόλεις, με στόχο την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
-Και ο τρίτος πυλώνας;
Είναι η συνεργασία με πόλεις και λιμάνια για τον αειφόρο τουρισμό. Η CLIA και τα μέλη της συνεργάζονται στενά με τις τοπικές αρχές και τα λιμάνια για να επιτρέψουν στις κοινότητες να συνεχίσουν να απολαμβάνουν τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη του τουρισμού κρουαζιέρας. Ενα βασικό μάθημα από την πανδημία ήταν τα οφέλη που αποκομίσαμε όλοι λόγω της αυξημένης συνεργασίας μεταξύ των εταιρειών κρουαζιέρας, των λιμανιών, των τοπικών αρχών και των κοινοτήτων, σε χώρες ειδικά όπως η Ελλάδα. Θα εστιάσουμε ακόμη περισσότερο το 2023 στη συνεργασία με τους προορισμούς.
Καθώς οι εταιρείες κρουαζιέρας συνεχίζουν να αναπτύσσουν τις πρωτοβουλίες τους για τη βιωσιμότητα, περισσότεροι ταξιδιώτες ανά τον κόσμο λένε ότι έχουν πιο θετική άποψη για την ηγετική θέση του κλάδου σε αυτή την προσπάθεια. Σύμφωνα με στοιχεία της CLIA, το ποσοστό των ταξιδιωτών που λένε ότι ο κλάδος της κρουαζιέρας είναι ηγέτης στον υπεύθυνο τουρισμό έφτασε το 51%, αύξηση κατά 9% σε σχέση με πέρυσι, και αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό μήνυμα για τον κλάδο.
-Για την επίτευξη του στόχου χρειάζεστε στήριξη από την Ε.Ε. και τις κυβερνήσεις;
Η Ευρωπαϊκή Ενωση, με το πακέτο Fit for 55, υιοθέτησε ένα φιλόδοξο σχέδιο για τη μείωση των εκπομπών αερίων από τον ναυτιλιακό τομέα. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι προτάσεις του Fit for 55 θα δημιουργήσουν ζήτηση παραγωγής περίπου 42,6 Mtoe (εκατ. τόνοι ισοδύναμου πετρελαίου) ανανεώσιμων υγρών και αερίων θαλάσσιων καυσίμων. Ταυτόχρονα, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι «η ικανότητα παραγωγής τέτοιων καυσίμων μόλις και μετά βίας υπάρχει».
O κλάδος της κρουαζιέρας μοιράζεται το ίδιο όραμα με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία.
Απαιτείται, όμως, σαφής υποστήριξη από τους υπευθύνους λήψης αποφάσεων για να διασφαλιστεί ότι αναπτύσσονται και είναι προσβάσιμες οι κατάλληλες υποδομές και ότι τα σωστά κίνητρα μπορούν να εγγυηθούν την ανάπτυξη και την παροχή βιώσιμων λύσεων για τη ναυτιλία.
Οι εταιρείες κρουαζιέρας πραγματοποιούν σήμερα σημαντικές επενδύσεις, σε συνεργασία με ευρωπαϊκά ναυπηγεία και κατασκευαστές εξοπλισμού, εφοδιάζοντας τα πλοία με τις πιο πρόσφατες τεχνολογίες, όπως κυψέλες καυσίμου, μπαταρίες και νέες λύσεις πρόωσης, οδηγώντας την καινοτομία που θα προσφέρει καθαρές μηδενικές εκπομπές ρύπων.
Η Ευρώπη έχει μια μοναδική ευκαιρία να διατηρήσει τη θέση της ως παγκόσμιος ηγέτης στη ναυπηγική βιομηχανία, συμπεριλαμβανομένης της ναυπήγησης κρουαζιερόπλοιων. Η κατασκευή κρουαζιερόπλοιων αντιπροσωπεύει περίπου το 80% του βιβλίου παραγγελιών των ναυπηγείων στην Ευρώπη, με περισσότερα από 78 κρουαζιερόπλοια για τα επόμενα πέντε χρόνια.
Τα κρουαζιερόπλοια μπορούν να έχουν διάρκεια ζωής έως και 35 χρόνια. Σήμερα, ο μέσος όρος ηλικίας του στόλου των εταιρειών-μελών της CLIA είναι 14,1 έτη, που είναι η νεότερη ηλικία στόλου που είχαμε ποτέ.
-Να έρθουμε στο θέμα της παράκτιας ενεργειακής υποστήριξης (SSE), για το οποίο γίνεται μεγάλη συζήτηση και η Ε.Ε. προχωρά στη δημιουργία θεσμικού πλαισίου.
Η SSE αποτελεί σημαντικό πυλώνα για βιώσιμες κρουαζιέρες. Τα οφέλη είναι μεγάλα: μείωση των εκπομπών των πλοίων κατά τουλάχιστον 10% -ανάλογα με τις λειτουργίες του πλοίου- και τεράστια μείωση των τοπικών ατμοσφαιρικών εκπομπών στα λιμάνια. Αυτό είναι σημαντικό για τις προσπάθειές μας κατά της κλιματικής αλλαγής, αλλά και ζωτικής σημασίας για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα στα λιμάνια, προς όφελος των τοπικών κοινωνιών.
Οι εταιρείες κρουαζιέρας πραγματοποιούν σημαντικές επενδύσεις για να εξοπλίσουν τα πλοία ώστε να μπορούν να συνδεθούν με ηλεκτρική ενέργεια από την ξηρά. Περίπου το 40% της χωρητικότητας του παγκόσμιου στόλου κρουαζιέρας έχει ήδη εξοπλιστεί για να λειτουργεί με ηλεκτρική ενέργεια από την ξηρά. Αυτό αντιπροσωπεύει αύξηση 20% σε ετήσια βάση και οι αριθμοί αναμένεται να συνεχίσουν να αυξάνονται, καθώς 209 πλοία μελών της CLIA (75% της χωρητικότητας του παγκόσμιου στόλου κρουαζιερόπλοιων) θα μπορούν να συνδεθούν με παράκτια ηλεκτρική ενέργεια τα επόμενα πέντε χρόνια.
-Ποιες είναι οι προκλήσεις για την εφαρμογή της SSE στα ευρωπαϊκά λιμάνια. Πρόσφατα έμαθα ότι, παγκοσμίως, υπάρχουν μόνο 29 λιμάνια σε όλο τον κόσμο που διαθέτουν μία ή περισσότερες θέσεις ελλιμενισμού κρουαζιερόπλοιων ικανές να παρέχουν SSE.
Ακόμη και όταν είναι εφοδιασμένα με τον απαραίτητο εξοπλισμό, τα πλοία μπορούν να συνδεθούν μόνο σε λιμάνια που έχουν την απαραίτητη υποδομή για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας σε πλοία.
Οντως, επί του παρόντος, υπάρχουν μόνο 29 λιμάνια σε όλο τον κόσμο που διαθέτουν μία ή περισσότερες θέσεις ελλιμενισμού κρουαζιερόπλοιων ικανές να παρέχουν SSE. Αυτό αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 2% των λιμανιών του κόσμου! Στην Ευρώπη διαθέτουμε μόνο 11 θέσεις για κρουαζιέρες εξοπλισμένες για SSE, όλες σε λιμάνια της Βόρειας Ευρώπης. Αυτός είναι ένας πολύ χαμηλός αριθμός αν σκεφτεί κανείς ότι δραστηριοποιούμαστε σε περισσότερα από 300 λιμάνια στην Ευρώπη, οπότε έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε.
Ο Πειραιάς, το Ηράκλειο και η Κέρκυρα είναι τρία από τα σημαντικότερα home ports κρουαζιέρας στην Ελλάδα και η κατασκευή υποδομών SSE μπορεί να τα βοηθήσει να αναπτύξουν περαιτέρω τις δραστηριότητες homeporting.
-Κλείνοντας, θέλω να σας ρωτήσω πόσο σημαντική είναι η συνεργασία μεταξύ εταιρειών κρουαζιέρας και λιμανιών για την επίτευξη των στόχων απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα.
Η συνεργασία μεταξύ λιμένων, εταιρειών κρουαζιέρας και δημόσιων αρχών είναι ζωτικής σημασίας. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες όπως οι ενεργειακές απαιτήσεις και τα τεχνικά συστήματα του πλοίου που πρέπει να ληφθούν υπόψη ως μέρος του σχεδιασμού.
Η τεχνική υποστήριξη απαιτεί υποδομές, τόσο στην ξηρά όσο και στο πλοίο. Στο λιμάνι πρέπει να εγκατασταθεί ειδικός εξοπλισμός για να συνδεθεί με το πλοίο, να μεταφέρει ηλεκτρική ενέργεια και να εξασφαλίσει τη σωστή ισχύ.
Τέτοιος εξοπλισμός μπορεί να είναι, για παράδειγμα, σταθμοί μετασχηματιστών, συσκευές διανομής, μετατροπείς συχνότητας και άλλα καλώδια ή αξεσουάρ, όπως εξοπλισμός γείωσης ασφαλείας, ηλεκτρικοί θάλαμοι, βύσματα, υποδοχές ρεύματος και επικοινωνιών.
Διαβάστε ακόμη:
Credit Suisse: Πώς φτάσαμε στο άδοξο τέλος μίας τράπεζας με ιστορία 166 ετών (γράφημα)
ΥΠΟΙΚ: Άνοδος ΑΕΠ 2,3% αντί 1,8% με πληθωρισμό 4,5% αντί 5,6% και ανεργία κάτω από 12,5% το 2023