Η πανδημία έχει προκαλέσει τεράστια προβλήματα στη ναυτιλία και πιο συγκεκριμένα στις αλλαγές πληρωμάτων, σε σημείο που διεθνείς φορείς στη διάρκεια των δύο αυτών ετών έκαναν λόγο για ανθρωπιστική κρίση. Κρίση η οποία δεν έχει λυθεί, αφού κάθε κράτος επιβάλλει τα δικά του υγειονομικά μέτρα, με αποτέλεσμα να προκαλούνται δυσλειτουργίες στους σχεδιασμούς των εταιρειών για τα ταξίδια των ναυτικών τους σε διάφορα ανά τον κόσμο λιμάνια.
Για τις εκτιμήσεις στον κλάδο του ταξιδιού και τα ταξίδια πληρωμάτων για το 2022, για το τι έχει αλλάξει και τι παραμένει ίδιο δύο χρόνια μετά την αρχή της πανδημίας, για το ποια είναι η συμβολή των εμβολιασμών στα ναυτικά ταξίδια, τις μεταλλάξεις του ιού και τις συνέπειές του για την πορεία του ταξιδιωτικού κλάδου μίλησε στο «business stories» ο Κωνσταντίνος Οικονόμου, διευθύνων σύμβουλος της Marine Tours, από τις κορυφαίες εταιρείες διαχείρισης επαγγελματικών ταξιδιών με ιδιαίτερη εξειδίκευση και μακρά εμπειρία στο marine και offshore travel.
– Κύριε Οικονόμου, δύο χρόνια μετά την έναρξη της πανδημίας, ποια είναι η εικόνα της αγοράς του ταξιδιού;
Τα τελευταία δύο έτη, εν μέσω της πανδημίας, αναδύθηκε μία νέα πραγματικότητα στα ταξίδια παγκοσμίως. Οι νέες και άνευ προηγουμένου προκλήσεις που κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε στο πλαίσιο της νέας «κανονικότητας», οδήγησαν τόσο τις ναυτιλιακές εταιρείες όσο και τους ταξιδιωτικούς οργανισμούς στο να σχεδιάσουν από την αρχή τον «χάρτη» των ναυτικών ταξιδιών. Σήμερα, πλέον, και ύστερα από τα επιτεύγματα της ιατρικής, αλλά και τις σοβαρές προσπάθειες της πλειονότητας των εμπλεκομένων στον κλάδο μας, είμαστε σε θέση να μιλάμε για μια κατάσταση δύσκολη μεν, αντιμετωπίσιμη δε. Η συντριπτική πλειονότητα των ταξιδιών εκτελείται χωρίς προβλήματα. Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν προκλήσεις. Η μεγαλύτερη πρόκληση όλων εξακολουθεί να είναι η έλλειψη σταθερότητας. Ο,τι θεωρούσαμε θέσφατο μέχρι χθες, σήμερα είναι αναθεωρήσιμο.
– Η λήψη διαφορετικών μέτρων από κάθε κράτος για την αντιμετώπιση της πανδημίας έχει δημιουργήσει μία πολύπλοκη κατάσταση;
Μπορεί να μην υπάρχει πλέον ένα διευρυμένο lockdown, ωστόσο τα διαρκώς μεταβαλλόμενα δεδομένα της πανδημίας, όπως οι νέες μεταλλάξεις και οι σημαντικά διαφέρουσες μεταξύ τους στρατηγικές αντιμετώπισης που ακολουθούν οι διάφορες χώρες ανά τον κόσμο, καθιστούν τη διαχείριση αλλαγής πληρωμάτων μία ιδιαίτερα πολύπλοκη και απαιτητική διαδικασία. Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι άλλες χώρες επιλέγουν το πλήρες κλείσιμο των συνόρων τους για ένα διάστημα, άλλες το υπό όρους κλείσιμο (αναλόγως της χώρας προέλευσης των εισερχομένων κ.τ.λ.), άλλες πάλι ορίζουν ανώτατο όριο εισερχομένων γενικά ή ανώτατο όριο εισερχομένων ανά χώρα προέλευσης, το οποίο μάλιστα μεταβάλλεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σε όλα αυτά θα πρέπει να προστεθεί το γεγονός ότι συχνά η πληροφόρηση δίνεται σε επίπεδο last minute-την τελευταία στιγμή. Το ναυτικό ταξίδι έχει πλέον καταστεί κάτι το ιδιαίτερα πολυσύνθετο, που αναμφίβολα απαιτεί άριστη πληροφόρηση, άρτια οργάνωση και απόλυτη ευελιξία.
– Ποιες οι συνέπειες για τις ναυτιλιακές εταιρείες;
Τι μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της κατάστασης; Οι απρόβλεπτοι και διαρκώς μεταβαλλόμενοι παράγοντες που επηρεάζουν τα ταξίδια πληρωμάτων τα έχουν καταστήσει πιο πολύπλοκα, πιο χρονοβόρα, αλλά και πιο κοστοβόρα από ποτέ, με το κόστος των αεροπορικών ναύλων να παραμένει σταθερά υψηλό. Ως εκ τούτου, η αποτελεσματική διαχείριση του ναυτικού ταξιδιού και η βελτιστοποίηση της σχέσης κόστους – οφέλους έχει αναχθεί σε ζήτημα μείζονος σημασίας για τους ναυτιλιακούς οργανισμούς σήμερα.
– Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση;
Η δημιουργία ενός κοινού πλαισίου ταξιδιωτικών κανονισμών, η καθολική εφαρμογή του παγκόσμιου εμβολιασμού, η ομαλοποίηση της διαθεσιμότητας πτήσεων και η κατά συνέπεια βελτιστοποίηση του κόστους των αεροπορικών ναύλων θα μπορούσαν να επηρεάσουν θετικά το crew travel και κατ’ επέκταση να ωφελήσουν τις ναυτιλιακές εταιρείες. Σε αυτή τη νέα πραγματικότητα, ο ρόλος των εταιρειών διαχείρισης ταξιδιών εν γένει και ειδικότερα ο ρόλος της Μarine Τours καθίσταται πιο σημαντικός από ποτέ, καθώς συνδέεται άμεσα με την εξεύρεση αποτελεσματικών ταξιδιωτικών προτάσεων, τη συστηματική υποστήριξη των crew departments που καλούνται να αντιμετωπίσουν με επάρκεια και αποτελεσματικότητα τις προκλήσεις της νέας εποχής και την ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας των ναυτικών.
– Πόσο άλλαξε το ναυτικό ταξίδι από την πορεία των εμβολιασμών;
Δυστυχώς, στην προκειμένη περίπτωση, οι προσδοκίες μας ήταν μεγαλύτερες από την πραγματικότητα, αφού η πορεία και τα αποτελέσματα του εμβολιαστικού προγράμματος δεν ήταν τα αναμενόμενα και επομένως δεν επέφεραν τα επιθυμητά αποτελέσματα με τα ταξίδια γενικότερα.
Ο εμβολιασμός θα λέγαμε ότι αντιμετωπίστηκε κυρίως ως ένα μέσο ενίσχυσης της προσωπικής ελευθερίας και όχι ως ένα διευρυμένο εργαλείο καταπολέμησης της ανασφάλειας και της πολυπλοκότητας των ταξιδιών. Από τη στιγμή που το εντατικό testing παραμένει ως βασική προϋπόθεση για την εκτέλεση ενός ταξιδιού, ασχέτως του εμβολιασμού ή όχι του ταξιδιώτη, η απλοποίηση της διαχείρισης ταξιδιών εξακολουθεί να αποτελεί ζητούμενο. Φυσικά δεν μπορούμε να μην αναγνωρίσουμε τον καταλυτικό ρόλο των εμβολίων αναφορικά με την καθημερινότητα στο πλοίο και τη θωράκιση της υγείας των ναυτικών, αφού χάρη στον εμβολιασμό περιορίστηκε σημαντικά η μετάδοση του ιού εν πλω και η ανακύκλωσή του.
Η εξέλιξη αυτή κάθε άλλο παρά μικρής σημασίας είναι, αφού συμβάλλει καταλυτικά στην εύρυθμη λειτουργία του πλοίου και της ναυτιλιακής εταιρείας ευρύτερα, αλλά και στην αποφυγή επιδείνωσης της κατάστασης των ναυτικών ταξιδιών. Το γεγονός ότι οι συνθήκες δεν βελτιώνονται δραματικά, δεν σημαίνει πως δεν θα μπορούσαν να είναι και χειρότερες με άλλα λόγια!
-Το «άνοιξε-κλείσε» λόγω των μεταλλάξεων, πόσο επιβλαβές είναι για τον τουρισμό ευρύτερα;
Οι υγειονομικές εξελίξεις που αφορούν την πανδημία και που μεταφράζονται σε περιοριστικά μέτρα από τις κυβερνήσεις ουσιαστικά ακυρώνουν τον ταξιδιωτικό κλάδο. Μιλώντας με απτά δεδομένα, η έλευση της μετάλλαξης Omicron και τα νέα πρωτόκολλα ταξιδιού που τη συνόδευσαν είχαν ως συνέπεια τις συνεχόμενες ακυρώσεις προγραμματισμένων ταξιδιών και τη δραματική μείωση των ταξιδιών εξωτερικού για τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο.
– Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για το 2022;
Οι εκτιμήσεις για το τρέχον έτος δεν μπορούν παρά να λάβουν υπόψη μία και μόνη μεταβλητή: την εξέλιξη της πανδημίας. Στο πλαίσιο αυτό, ας κάνουμε δύο υποθετικά σενάρια για να μπορέσουμε να προσεγγίσουμε όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικά το μέλλον του κλάδου.
Σενάριο 1
Παραμονή της μετάλλαξης Omicron ή εμφάνιση μεταλλάξεων ίδιας ή μικρότερης ιολογικής βαρύτητας.
Αναμενόμενες εξελίξεις:
■ Σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων.
■ Σημαντική αύξηση στον ταξιδιωτικό δείκτη.
■ Επίτευξη κατά προσέγγιση του 60% της «πίτας» σε σχέση με το 2019 ( ενώ τώρα βρίσκεται κάτω από το 40%).
■ Ανοιγμα συνόρων προορισμών που έως σήμερα ήταν κλειστοί και κατάργηση Quotas.
■ Σταδιακή ισορρόπηση κόστους ναύλων.
■ Ενίσχυση αισθήματος ταξιδιωτικής «κανονικότητας».
Σενάριο 2
Εμφάνιση μεταλλάξεων υψηλής ιολογικής βαρύτητας, όπως η μετάλλαξη Delta ή και σοβαρότερη.
Αναμενόμενες εξελίξεις:
■ Αυστηροποίηση των μέτρων ταξιδιού.
■ Κλείσιμο συνόρων και τοπικά lockdowns.
■ Aισθητή μείωση του ταξιδιωτικού δείκτη σε σύγκριση με το 2021.
■ Διατήρηση του υψηλού κόστους ταξιδιών.
ΕΛΣΤΑΤ: Άνοδος 23,6% του δείκτη τιμών εισαγωγών στη βιομηχανία τον Δεκέμβριο
Σταϊκούρας στο Reuters: Μέχρι τέλος Μαρτίου η αποπληρωμή των τελευταίων δανείων του ΔΝΤ
Γ. Στουρνάρας: Η ανάγκη επιστροφής στα πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα