Του Μηνά Τσαμόπουλου
Μόλις κάποιος ανέβει σε ένα πλοίο, η μεγαλύτερη πινακίδα που βλέπει μπροστά του είναι αυτή που γράφει «Safety First» (Η ασφάλεια πάνω από όλα). Λέξεις ξεκάθαρες, οι οποίες, όμως, ακόμη και τον 21ο αιώνα χάνουν το νόημά τους εξαιτίας της μη σωστής εφαρμογής των κανόνων ασφαλείας για τη ναυσιπλοΐα. Το αποτέλεσμα είναι ναυτικά ατυχήματα αλλά και δυστυχήματα.
Τα στατιστικά στοιχεία είναι εντυπωσιακά και προβληματίζουν. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA), τo 2015 σε 3.296 περιστατικά σε όλους τους τύπους πλοίων χάθηκαν 115 ναυτικοί και επιβάτες, υπήρξαν 976 τραυματισμοί και προκλήθηκαν 64 θαλάσσιες μολύνσεις, ενώ ναυάγησαν 36 πλοία. Το 2011 οι νεκροί ήταν 63, το 2012 ανέβηκαν στους 96, το 2013 μειώθηκαν στους 82 και το 2014 ο αριθμός τους εκτοξεύτηκε στα 120 άτομα.
Η ΕMSA παρέχει τεχνογνωσία και επιχειρησιακή βοήθεια με στόχο τη βελτίωση της ασφάλειας της ναυσιπλοΐας, της ετοιμότητας και της αντίδρασης για την αντιμετώπιση της ρύπανσης και τη γενικότερη ασφάλεια στη θάλασσα.
Φορτηγά πλοία
Στατιστικά στοιχεία κρατάει και η Intercargo που εκπροσωπεί τα συμφέροντα των ανεξάρτητων πλοιοκτητών ξηρού φορτίου και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο τόσο στους κόλπους του Ιnternational Μaritime Οrganization (IMO) όσο και στα διεθνή ναυτιλιακά και ναυτικά fora.
Τα τελευταία 10 χρόνια, από το 2007 έως το 2016, 60 φορτηγά πλοία άνω των 10.000 τόνων dw ναυάγησαν, έχοντας ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 210 ναυτικοί.
Τα αίτια ήταν τα εξής:
■ Η κακή φόρτωση που προκάλεσε τον θάνατο 102 ναυτικών, ποσοστό 48,6%.
■ Η προσάραξη που προκάλεσε τον θάνατο 23 ναυτικών, ποσοστό 38,3%.
■ Η εισροή υδάτων εξαιτίας της οποίας βούλιαξαν πλοία παρασύροντας στον βυθό το 12,9% των ναυτικών που χάθηκαν συνολικά μέσα στη 10ετία.
■ Από άγνωστες έως τώρα αιτίες βυθίστηκαν 5 πλοία και χάθηκαν 55 ναυτικοί, ποσοστό 26,2%.
«Το θέμα της μεταφοράς φορτίων είναι σοβαρότατο. Και αυτό γιατί αν και δείχνουν ασφαλή στη διάρκεια του ταξιδιού, αλλάζουν συμπεριφορά με αποτέλεσμα να επηρεάζουν την ευστάθεια του πλοίου και να προκαλούν τη βύθισή του. Θα πρέπει τόσο οι ιδιοκτήτες των φορτίων όσο και οι ναυλωτές να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Ζητάμε να αρχίσουν να γίνονται ποιοτικοί έλεγχοι στα φορτία. Αν δεν συμβεί αυτό, θα πρέπει, δυστυχώς, να περιμένουμε και άλλα ναυάγια, αν και η ναυτιλία θεωρείται ασφαλής λόγω του εκσυγχρονισμού του παγκόσμιου στόλου», επισημαίνει ο πρόεδρος της Intercargo Γιάννης Πλατσιδάκης, ο οποίος είναι από το 1989 γενικός διευθυντής της Anangel Maritime Services Inc., εταιρείας του Ομίλου Αγγελικούση και μέλος της διοικούσας επιτροπής του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος.
«Δεν υπάρχει συνεργασία των Αρχών -Flag States- και των εμπλεκομένων μερών. Γίνεται ένα ατύχημα και δεν στέλνουν αναφορά για τα ακριβή αίτιά του στον ΙΜΟ (Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό) ώστε να ληφθούν μέτρα, εκτός αν υπάρχει απώλεια ζωής. Ή αν τη συντάξουν, χρειάζεται να περάσουν μέχρι και 30 μήνες και το θέμα έχει ξεχαστεί», επισημαίνει.
Ο Πρόεδρος της Intercargo, Γιάννης Πλατσιδάκης
Στην Intercargo είναι εγγεγραμμένα 1.100 φορτηγά πλοία σε σύνολο 8.000 πλοίων και 150 εταιρείες-μέλη. Επειδή όμως κάθε εταιρεία-μέλος δεν υποχρεώνεται να γράφει όλα της τα πλοία στην Ιntercargo, ο πραγματικός αριθμός του στόλου της Ενωσης είναι πολύ μεγαλύτερος. Το 50% των πλοίων αυτών είναι ελληνικών συμφερόντων και το 38% των εταιρειών επίσης.
«Safety First»
«Εκείνος που μπορεί να προστατέψει τον εαυτό του πάνω σε ένα πλοίο, τον συνάδελφό του και όλο το πλήρωμα, να προστατεύει το πλοίο και το περιβάλλον, εφαρμόζει την έννοια της ναυτοσύνης ακολουθώντας το “πρώτα απ’ όλα η ασφάλεια”, το σύγχρονο “Safety First”», λέει ο κ. Πλατσιδάκης.
«Οι εποχές πέρασαν και τα θαλάσσια ταξίδια έφεραν παθήματα, τα οποία έγιναν μαθήματα για τον τρόπο βελτίωσης, της επιβίωσης του ανθρώπου, της γενικότερης ασφάλειας πλοίων και εμπορευμάτων και του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Οι πρακτικές αυτές περιλαμβάνονται μέσα σε τέσσερις μεγάλους κανονισμούς: MARPOL, SOLAS, STCW και MLC 2006», επισημαίνει ο αρχιπλοίαρχος Δημήτρης Ασλάνογλου, διευθυντής Τμήματος Εκπαίδευσης σε ελληνική ναυτιλιακή εταιρεία
Ο αρχιπλοίαρχος Δημ. Ασλάνογλου, διευθυντής Τμήματος Εκπαίδευσης
«Η εφαρμογή αυτών των κανονισμών, η σωστή τήρησή τους, μπορούν να αποτρέψουν ή να ελαχιστοποιήσουν τις συνέπειες ενός ανθρώπινου λάθους. Οποιος θεωρεί ότι η δουλειά του πάνω σε ένα πλοίο είναι άλλη από το να εφαρμόζει με απόλυτη προσήλωση και συνέπεια τους κανονισμούς που προστατεύουν την ίδια του τη ζωή δεν πρέπει να ασκεί το επάγγελμα του ναυτικού.
Και είναι έργο όλων όσοι ασχολούνται με τη ναυτιλία να δημιουργούν τις προϋποθέσεις ώστε οι κανονισμοί να είναι κατανοητοί, εφαρμόσιμοι από όλους και να καλύπτουν κάθε δραστηριότητα πάνω στο πλοίο. Πρέπει να γίνει πλήρως κατανοητό από όλους όσοι ασχολούνται με τη ναυτιλία ότι αν δεν εφαρμόζονται αυτοί οι κανονισμοί παύει να υπάρχει η ασφάλεια για τον άνθρωπο πάνω στο πλοίο, αλλά και για το ίδιο το πλοίο», λέει ο κ. Ασλάνογλου και προσθέτει:
«Οποιος δεν τους τηρεί κατά γράμμα αμελεί, όποιος δηλαδή δεν κάνει τη δουλειά του, ενώ τους γνωρίζει, πρέπει να θεωρείται αρχικά ιδανικός αυτόχειρας, με επέκταση του χαρακτηρισμού σε εγκληματία με δόλο. Διότι βλάπτει και εκείνον που πλέει μαζί του. Ετσι ακριβώς τον αντιμετωπίζει και η Δικαιοσύνη όταν μετά από κάποιο ατύχημα αποδεικνύεται η παραβίαση αυτών των κανονισμών. Δεν είναι απλά σοβαρή υπόθεση η τήρηση των κανόνων ασφάλειας και προστασίας της ανθρώπινης ζωής “εν θαλάσσει”, είναι επιβεβλημένο καθήκον όλων όσοι απασχολούνται με τη ναυτιλία. Μόνο έτσι θα μπορεί να γεφυρώνονται σωστά τα θαλάσσια έργα ως επιχειρηματική δράση με την προστασία της ανθρώπινης ζωής και του περιβάλλοντος ως μια αειφόρος δράση». Kαι o αρχιπλοίαρχος καταλήγει λέγοντας: «Δουλειά μου είναι η προστασία μου και η προστασία του συναδέλφου μου. Ο συντονισμός και η συνεργασία μας κρατάει ασφαλές το πλοίο στην επιφάνεια για να επιτελεί τους σκοπούς του. Αυτό πρέπει να πρεσβεύει ο καθένας που ασχολείται με τη θάλασσα, πολύ δε περισσότερο αυτός που είναι πάνω στο πλοίο. Αυτή είναι η ναυτοσύνη. Η “καλή ναυτοσύνη”, όπως την ονομάτιζαν οι παλιοί ναυτικοί. Αυτή είναι η δουλειά του ναυτικού. Αυτή είναι η σημασία της πινακίδας που γράφει “Safety First”».