Ο καπετάν Παναγιώτης Τσάκος είναι ξεχωριστή προσωπικότητα της διεθνούς και ελληνικής ναυτιλίας. Η πετυχημένη πορεία του στη ναυτιλιακή βιομηχανία είναι αντικείμενο μελέτης αλλά και θαυμασμού. Εχει όμως και μια άλλη πτυχή: όλοι αναγνωρίζουν και του αποδίδουν έναν διπλό φόρο-τίτλο τιμής, αυτόν του πρεσβευτή της ελληνικής ναυτιλίας και του Ελληνισμού.
Για το σημαντικό αυτό έργο αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου που εδρεύει στην Πάτρα. Τιμήθηκε ως ιδρυτής, αφενός, του Ιδρύματος «Μαρία Τσάκος» στο Μοντεβίδεο της Ουρουγουάης που έχει κύριο σκοπό τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και είναι αφιερωμένο στη μητέρα του και, αφετέρου, του Ιδρύματος «Μαρία Τσάκος» – Διεθνές Κέντρο Ερευνας και Παράδοσης της Χίου, που ξεκίνησε να λειτουργεί το 2010 στη μνήμη της κόρης του.
Οπως ανέφερε ο αναπληρωτής καθηγητής της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών Δημήτρης Φιλιππής, «βραβεύουμε πρωτίστως το σπουδαίο έργο του Ομίλου του στον τομέα της εκπαίδευσης, δηλαδή βραβεύουμε δύο Ιδρύματα-κοσμήματα:
■ Αφενός το ήδη βραβευμένο από την Ακαδημία Αθηνών, Iδρυμα “Μαρία Τσάκος” της Ουρουγουάης για τα 45 χρόνια προσφοράς του στη διάδοση της ελληνικής γλώσσας, των ελληνικών σπουδών και της ελληνικής πνευματικής κληρονομιάς στη Λατινική Αμερική, την Απω Ανατολή, την Αφρική, και
■ το έτερο, νεότερο, Ιδρυμα “Μαρία Τσάκος” – Διεθνές Κέντρο Ερευνας και Παράδοσης της Χίου, που ξεκίνησε το 2010 και έχει υπό τη σκέπη του τη μη κερδοσκοπική εταιρεία Τσάκος Ναυτική Παιδεία – Ελληνικά Εκπαιδευτήρια Ναυτικών Σπουδών, αλλά και τη Μαθητική Στέγη Καρδαμύλων – Το σπίτι της Μαρίας – Στέγη Παιδείας και Πολιτισμού. Το μεν ίδρυμα της Ουρουγουάης διακονεί τον Ελληνισμό, τη Ρωμιοσύνη ή την Ελληνοσύνη, όπως θα έλεγε η κυρία Αρβελέρ, το δε της Χίου μεριμνά για τη ναυτοσύνη των Ελλήνων.
Το Iδρυμα “Μαρία Τσάκος” της Ουρουγουάης είναι ένας μη κερδοσκοπικός εκπαιδευτικός οργανισμός, στόχος του οποίου είναι η διάδοση του ελληνικού και κυπριακού πολιτισμού στη Νότια Αμερική. Το κοινό έχει αγκαλιάσει με μεγάλο ενδιαφέρον και πολλή αγάπη το έργο του ιδρύματος όλα αυτά τα 45 χρόνια της αδιάλειπτης λειτουργίας του. Απαριθμώ-αξιολογώ τι περιλαμβάνει το πλούσιο και δωρεάν, φυσικά, πρόγραμμά του:
α) Μαθήματα Αρχαίας και Νέας Ελληνικής.
β) Κύκλους σεμιναρίων – δραστηριοτήτων ελληνικού πολιτισμού: λογοτεχνία, φιλοσοφία, μαγειρική, μουσική κ.λπ.
γ) Πολυάριθμες πολιτιστικές δραστηριότητες: θεατρικές παραστάσεις, επιδείξεις, μαθήματα ελληνικών χορών.
δ) Συναυλίες της χορωδίας του ιδρύματος, που συμπληρώνει φέτος 19 χρόνια διάδοσης του ελληνικού τραγουδιού, παραδοσιακού και έντεχνου.
ε) Δανειστική βιβλιοθήκη με ελληνική και ισπανική βιβλιογραφία σχετική με την Ελλάδα και τον ελληνικό πολιτισμό.
στ) Εκδόσεις σειράς επιλεγμένων επιστημονικών βιβλίων για την ελληνική γλώσσα, λογοτεχνία, επιστήμη και για την ιστορία των ελληνικών κοινοτήτων της Ν. Αμερικής».
Οπως τόνισε ο κ. Φιλιππής, το ίδρυμα είναι αναγνωρισμένο από το υπουργείο Παιδείας ως επίσημο εξεταστικό κέντρο πιστοποίησης επάρκειας της ελληνομάθειας.
«Σημαντικά ονόματα της τέχνης, των γραμμάτων και των επιστημών, τόσο της Ουρουγουάης όσο και της Ελλάδας, έχουν φιλοξενηθεί στους χώρους του και έχουν συμμετάσχει στις δραστηριότητές του, όπως ο Αντώνης Σαμαράκης, η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, ο Γιώργος Μπαμπινιώτης, ο Πέτρος Μάρκαρης, το Ιδρυμα Νίκος Καζαντζάκης κ.λπ».
Ενδεικτική της δυναμικής του ιδρύματος στη διάδοση της ελληνικής γλώσσας ήταν και η εξής ιστορία που αφηγήθηκε ο καθηγητής:
«Οταν πριν από λίγα χρόνια έφτασε στο Μοντεβιδέο ο πρώτος πρέσβης της Κύπρου, στο κεντρικό ξενοδοχείο όπου κατέλυσε, ο ξενοδοχοϋπάλληλος τον εξυπηρέτησε στα ελληνικά, που τα γνώριζε ως απόφοιτος του ιδρύματος. Υστερα, όταν πήγε στο υπουργείο Εξωτερικών για να καταθέσει τα σχετικά έγγραφα, η διοικητική υπάλληλος μιλούσε ελληνικά. Ηταν κι αυτή μαθήτρια του ιδρύματος».
Ο κ. Φιλιππής διευκρίνισε στη συνέχεια: «Για ευνόητους λόγους ακρίβειας, σπεύδω να υπογραμμίσω τη λεπτομέρεια ότι, πριν από εμάς, έχουν προηγηθεί οι επιτιμοποιήσεις άλλων ΑΕΙ, όπως το City University of London, το Southampton Solent University και το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας πρόσφατα. Επίσης, έχουν προηγηθεί άλλες ανώτατες βραβεύσεις και μετάλλια, όπως από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Οικουμενικό Πατριάρχη, την Τοπική Αυτοδιοίκηση κ.ά., αλλά και πολλά παράσημα ξένων χωρών».
Ο καπετάν Τσάκος
Ο καπετάν Παναγιώτης Τσάκος, λαμβάνοντας τον λόγο, εκμυστηρεύτηκε:
«Προσωπικά, ποτέ δεν ανέμενα η ζωή να είναι τόσο γενναιόδωρη μαζί μου και να με ανταμείψει με τόσα πολλά και καλά για την απόφασή μου να αφιερώσω τη ζωή μου στη ναυτιλία: στη μεγάλη ναυτιλία των Ελλήνων, για την οποία όλοι είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι. Είμαι ειλικρινά ευγνώμων για την ευκαιρία που μου έδωσε η θάλασσα να εκπληρώσω το πάθος μου για να ταξιδέψω σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της Γης, να γνωρίσω τον κόσμο και τους ανθρώπους της κάθε φυλής, πολιτισμού, θρησκείας, οικονομικής και κοινωνικής τάξης και πολιτικών συστημάτων. Αποτέλεσμα αυτής της περιπλάνησης είναι αυτό που δημιουργήσαμε και σήμερα εκπροσωπούμε ως οικογένεια, ως όμιλος εταιρειών μαζί με τους χιλιάδες άνδρες και γυναίκες στη θάλασσα και στη στεριά».
Και με την ταπεινότητα που τον χαρακτηρίζει συνέχισε:
«Είπα “δημιουργήσαμε” και σκέφτηκα πως τούτο ακούγεται και είναι εγωιστικό. Μάλλον “κληρονομήσαμε” θα πρέπει να είναι η λέξη, αφού ακόμα και πριν από τους φυσικούς και πρόσφατους προγόνους και μέντορές μας, η θάλασσα αυτή καθαυτή είναι η πρώτη ξελογιάστρα. Η θάλασσα, που μέσα από το DNA μας διαφεντεύει τη μοίρα μας, μαζί με τ’ άλλα αλμυρά συστατικά, ιδρώτα και δάκρυ. Η θάλασσα είναι η πρώτη μας ξελογιάστρα. Εμείς πρώτα γεννηθήκαμε ναυτικοί, μετά γίναμε Ελληνες και μετά χριστιανοί.
Αυτή η περιπλάνηση με έφερε κι εμένα ως ναυτικό μέχρι τη μακρινή Ουρουγουάη, όπου με συγκίνηση διαπίστωσα ότι η χώρα αυτή κατοικείται όχι απλώς από φιλέλληνες αλλά από ελληνολάτρες. Από εκεί και πέρα το έδαφος ήταν έτοιμο, γόνιμο, πρόσφορο και διψασμένο για καθετί ελληνικό. Συλλογίζομαι ότι όλα αυτά είναι αποτέλεσμα δύο κυρίαρχων εννοιών, του ελληνικού πολιτισμού και της ποντοπόρου ναυτιλίας, που έχουν διαμορφώσει την ανθρώπινη ιστορία και συνεχίζουν να επηρεάζουν τον κόσμο μας.
Η θάλασσα, από την άλλη, υπήρξε πάντοτε η πλατιά λεωφόρος της διάδοσης, μετάδοσης και εμπλουτισμού του ελληνικού πολιτισμού. Τα πλοία δεν ταξίδευαν ποτέ άδεια. Μαζί τους ταξίδευαν η ελληνική γλώσσα, η ελληνική τέχνη, οι γνώσεις, η πληροφορία και το ελληνικό πνεύμα, θεμελιώνοντας την έννοια της ελληνικής οικουμενικότητας».
Μιλώντας έπειτα για τα ναυτικά κατορθώματα των Ελλήνων μέσα στο πέρασμα των χιλιετιών, ανέφερε:
«Η καθολικότητα της θαλάσσιας ναυτιλίας συνέδεσε όχι μόνο τα κράτη της Ευρώπης αλλά και με την Ασία και την Αφρική και αργότερα με τη Βόρεια και Νότια Αμερική. Αυτοί οι εμπορικοί δρόμοι, που επεκτείνονται σε ηπείρους, αναδεικνύουν την εγγενή διασύνδεση μεταξύ πολιτισμών. Οι Ελληνες θαλασσοπόροι και πλοηγοί, από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας, από τον Πυθέα τον Μασσαλιώτη, τον Κεφαλλονίτη Ιωάννη Φωκά ως τον συμπατριώτη μου Φραγκίσκο Αλμπο, πλοηγό του Μαγγελάνου στο πρώτο ταξίδι περίπλου της Γης, έχουν διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο σε αυτά τα εμπορικά δίκτυα, συμβάλλοντας στην ανακάλυψη και τη σύνδεση διαφορετικών κοινωνιών και νέων κόσμων. Μέσα από αυτές τις διεργασίες προέκυψαν και όλοι οι Φιλέλληνες, οι οποίοι έχουν αγκαλιάσει και έχουν ενστερνιστεί τις ανά τον κόσμο παραδόσεις, τις φιλοσοφίες και τις αξίες της χώρας μας».
Για τα πανεπιστημιακά ιδρύματα είπε:
«Τα πανεπιστημιακά μας ιδρύματα είναι φορείς που μεταλαμπαδεύουν αυτόν τον πολιτισμό. Το πανεπιστήμιο, στην 30ετή και πλέον καινοτόμα λειτουργία του, ως Ανοικτό Ιδρυμα, προσφέρει προσιτή και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση σε ένα ευρύ φάσμα φοιτητών αγκαλιάζοντας την ιδέα της ανοιχτής πρόσβασης στη γνώση και στην παροχή εκπαιδευτικών ευκαιριών σε ένα ευρύ κοινό, ανεξάρτητα από τον τόπο διαμονής του. Το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο συνδέεται άμεσα με τον ανοικτό ελληνικό πολιτισμό και τις πελώριες, ανοικτές θάλασσες.
Οι θάλασσες είναι ανοικτές, σύμβολο της διαφάνειας, της ανεξαρτησίας και της ελευθερίας, επιτρέποντας στα πλοία να πλέουν χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς, διευκολύνοντας το εμπόριο και την ανταλλαγή πολιτισμών και ιδεών».
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ανέφερε:
«Επιτρέψτε μου να ανακοινώσω ότι το ίδρυμά μας, Κοινωφελές Ιδρυμα “Μαρία Τσάκος” – Κέντρο Ναυτικής Ερευνας και Παράδοσης, άμεσα προσφέρει υποτροφίες σε όλους του εργαζομένους, τους απόφοιτους και το εκπαιδευτικό προσωπικό του εν Χίω, Πρότυπου, Μη Κερδοσκοπικού, Επαγγελματικού Λυκείου Τσάκος Ελληνικά Εκπαιδευτήρια Ναυτικών Σπουδών, οι οποίοι θα επιθυμούσαν να παρακολουθήσουν θεματικές ενότητες του πανεπιστημίου σας.
Στην επιθυμία μου να γεράσω αεί διδασκόμενος, σας δηλώνω ότι ένας από τους υποψηφίους θα είμαι κι εγώ στη θεματική ενότητα “Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό”» και προσέθεσε γελώντας και απευθυνόμενος στους παρευρισκόμενους καθηγητές: «Βέβαια θα τα κάνω όλα αυτά με τη δική σας βοήθεια και επιείκεια».
Στην προσφώνησή του ο πρόεδρος του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου καθηγητής Ιωάννης Καλαβρουζιώτης ανέφερε, μεταξύ άλλων:
«Πρόκειται για μία από τις σπουδαιότερες ακαδημαϊκές διακρίσεις, καθώς αποδίδεται σε προσωπικότητες διεθνούς ή εγνωσμένου κύρους με σημαντικό έργο και προσφορά που έχουν πετύχει την αναγνώριση για την εξαιρετική προσφορά τους σε διάφορους τομείς καθώς και στην ευρύτερη κοινωνία. Σήμερα είναι μια ιδιαίτερα σημαντική ημέρα για το πανεπιστήμιό μας, καθώς μέσω της τελετής αναγόρευσης του καπετάν Παναγιώτη Τσάκου, εκτός από την αναγνώριση της συνολικής προσφοράς και του έργου μιας εξαιρετικής και εμβληματικής προσωπικότητας, επιβεβαιώνεται η συνεχής προσπάθεια του ιδρύματός μας για ανάπτυξη και εξέλιξη στον τομέα της εκπαίδευσης και του πολιτισμού. Είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς διότι με τον αξιότιμο καπετάν Παναγιώτη Τσάκο μπορούμε πλέον να ανοίξουμε κι εμείς τα πανιά μας σε καινούρια ακαδημαϊκά και ερευνητικά μονοπάτια, όπως είναι αυτά της Λατινικής Αμερικής, αφού διδάσκουμε την ισπανική γλώσσα».
Ο κ. Εμμανουήλ Κουτούζης, κοσμήτορας της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών, είπε μεταξύ άλλων:
«Καλοσορίζουμε στη σχολή μας έναν άνθρωπο ο οποίος με το έργο του έχει προωθήσει με τρόπο θαυμαστό τους δύο επιστημονικούς πυλώνες: τον πολιτισμό και την εκπαίδευση. Αυτά τα δύο είναι η ταυτότητα της σχολής μας. Προηγουμένως με ρώτησε στα παρασκήνια γιατί τον επιλέξαμε. Και του είπα ότι ο πρώτος επίτιμος διδάκτωρ της σχολής θα έπρεπε να υπηρετεί αυτούς τους δύο πυλώνες. Και ο καπετάνιος υπηρετεί με συνέπεια, αφοσίωση και αποτελεσματικότητα τον πολιτισμό και την εκπαίδευση παράλληλα βεβαίως με την επαγγελματική του δραστηριότητα».
Τα 5 παράδοξα για την ελληνική ναυτιλία
Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε και η ανάλυση του αναπληρωτή καθηγητή της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών Δημήτρη Φιλιππή, ο οποίος στάθηκε ιδιαίτερα στη φράση που έχει πει ο καπετάν Παναγιώτης Τσάκος ότι «συμβαίνουν ιστορικά παράδοξα, τα οποία η Ιστορία τελικά δεν θα τα συγχωρήσει», ενώ ακολούθησε και μια παράθεση των παράδοξων της ελληνικής ναυτιλίας:
«Συνοψίζω και απαριθμώ τα παράδοξα όπως τα αξιολόγησα από συνεντεύξεις και ομιλίες του καπετάν Παναγιώτη Τσάκου:
α) Θεαματική αύξηση των ελληνόκτητων πλοίων από 1.000 τη δεκαετία του ’60 σε 5.000 σήμερα.
β) Αντίστροφη διαρκής και θεαματική μείωση των Ελλήνων ναυτικών από 140.000 εκείνη τη δεκαετία σε ούτε 20.000 σήμερα, παρά την εντυπωσιακή αύξηση των απολαβών τους και τη λιγότερη διάρκεια των σημερινών ταξιδιών-μπάρκων
γ) Κατ’ αντιδιαστολή, θεαματική αύξηση των αλλοδαπών ναυτικών απασχολούμενων σε ελληνικά πλοία, ο συνολικός αριθμός των οποίων υπερβαίνει τους 200.000.
δ) Ως αποτέλεσμα, βρίσκεται σε εξέλιξη ένας προοδευτικός αφελληνισμός της ναυτιλίας μας με αντίστοιχη βαθμιαία απώλεια της ναυτοσύνης από τον εθνικό κορμό.
ε) Τέλος, διαπιστώνεται μια ασύγγνωστη παθητικότητα και άγνοια του κινδύνου όλων των εμπλεκόμενων, ήτοι Πολιτείας – κοινωνίας – εφοπλισμού -ναυτεργασίας».
Διαβάστε ακόμη
Πώς η Πάρος εξελίσσεται σε… νέα Μύκονος
Νέες επιχειρήσεις: Eως 50% επιχορήγηση μέσω ΕΣΠΑ – Ποιοι, πώς και πότε θα χρηματοδοτηθούν
Πώς οι ελληνικές τράπεζες έγιναν ξανά ελκυστικές για τους επενδυτές
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ