Τα τελευταία χρόνια ο παγκόσμιος κλάδος των μεταφορών βρίσκεται αντιμέτωπος με σειρά προκλήσεων, με κάποιες από αυτές να είναι προβλέψιμες, όπως οι περιβαλλοντικοί κανονισμοί από διεθνείς οργανισμούς και κυβερνήσεις, και άλλες απρόβλεπτες, όπως η πανδημία COVID-19.
Οι ναυτιλιακές εταιρείες διαχρονικά ειδικεύονται στο να κάνουν διαχείριση κρίσεων. Οποιος είναι καλός σε αυτό τον τομέα καταφέρνει να βρίσκεται στην κορυφή του κύματος. Μετά το ξέσπασμα της πανδημίας οι ναυλαγορές έκαναν κύκλους σε όλους τους κλάδους της ναυτιλίας. Στην αρχή ήταν τα δεξαμενόπλοια που κατέγραψαν πρωτοφανή κέρδη, για να καταβαραθρωθούν στη συνέχεια.
Την… κότα με τα χρυσά αβγά βρήκαν αμέσως μετά οι πλοιοκτήτες πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, τα κέρδη των οποίων ξεπερνούν αυτά της της χρυσής εποχής στις αρχές του 21ου αιώνα. Ακολουθούν τα πλοία μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου, τα οποία μετά από μακρά περίοδο ισχνών αγελάδων έχουν ανακάμψει σημαντικά.
Ομως, ακόμη και όσοι θησαυρίζουν τώρα, έχουν περάσει αρκετά χρόνια στα όρια της καταστροφής. Κατάφεραν να αντέξουν και κάποιοι από αυτούς να σωθούν την τελευταία στιγμή, όταν πήγαιναν στην εταιρεία τους με το λουκέτο στο χέρι. Η απότομη στροφή προς την κερδοφορία τους έσωσε κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή από την έκθεση στις τράπεζες και την πτώχευση.
Βέβαια, για να μπορέσει κάποιος να διαχειριστεί την κρίση θα πρέπει να έχει προετοιμάσει σωστά τα στελέχη της εταιρείας του, αφού ο «μαύροι κύκνοι», οι απρόσμενες εξελίξεις, δεν προειδοποιούν πότε θα εμφανιστούν, αιφνιδιάζοντας όλους όσοι βρίσκονται στην επιχειρηματική νιρβάνα της ευδαιμονίας.
«Αν παρατηρήσει κανείς διαχρονικά τα διάφορα γεγονότα που έχουν επηρεάσει τη λειτουργία των μεταφορικών εταιρειών στο σύνολό τους, συμπεραίνει ότι υπάρχει μία κανονικότητα που δεν είναι άλλη από τη συνεχή διαχείριση αβέβαιων γεγονότων και συνθηκών, ή αλλιώς προκλήσεων, οι οποίες επηρεάζουν άλλοτε σε μεγαλύτερο και άλλοτε σε μικρότερο βαθμό τις εταιρείες θαλασσίων μεταφορών», επισημαίνει στο «business stories» ο δρ Ιωάννης Ν. Λαγούδης, επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδών Πανεπιστημίου Πειραιώς, υπότροφος του Ιδρύματος Fulbright.
Στο ερώτημα τι σημαίνει πρακτικά ικανότητα διαχείρισης προκλήσεων από μέρους των ναυτιλιακών εταιρειών λέει:
«Προσπαθώντας να απαντήσουμε στο ερώτημα είναι αναγκαίο να λάβουμε υπόψη σειρά παραμέτρων τις οποίες θα πρέπει να διαμορφώσει κατάλληλα μια εταιρεία προκειμένου να ανταπεξέλθει στις όποιες προκλήσεις. Μεταξύ αυτών είναι: (α) η ποιότητα του ανθρώπινου δυναμικού, (β) η ύπαρξη συστημάτων που επιτρέπουν την αναγνώριση των τάσεων και την κατανόηση του μεγέθους των προκλήσεων που φέρνουν και (γ) η ανάπτυξη κουλτούρας που ευνοεί ή και οδηγεί στην ανάπτυξη διαδικασιών και στη λήψη των κατάλληλων αποφάσεων για την αντιμετώπιση αυτών».
Και συνεχίζει: «Αυτό που πρέπει να γίνει συνείδηση είναι ότι για την αντιμετώπιση της οποιασδήποτε πρόκλησης η έγκαιρη διάγνωσή της είναι η πρώτη και βασική προϋπόθεση για την άμεση διαχείρισή της, ασχέτως μεγέθους του οργανισμού. Ο παράγοντας “κουλτούρα” είναι και στο σημείο αυτό καθοριστικός».
Και φέρνει ένα παράδειγμα: «Χαρακτηριστικά να αναφέρουμε ότι για σημαντικό χρονικό διάστημα πολλές διαχειρίστριες ναυτιλιακές, αλλά και πλοιοκτήτριες εταιρείες, είχαν ενστερνιστεί την άποψη ότι οι κανονισμοί του ΙΜΟ 2020 ήταν αναποτελεσματικοί στην αντιμετώπιση του προβλήματος περιορισμού των ρύπων και δεν θα μπορούσαν να εφαρμοστούν, αντίληψη που πρακτικά οδήγησε στην καθυστερημένη ανταπόκρισή τους και στην απώλεια πολύτιμου χρόνου, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα εντέλει την αύξηση του λειτουργικού τους κόστους. Αντίθετα, οι εταιρείες που διέθεταν το ανθρώπινο δυναμικό με την απαραίτητη τεχνογνωσία χρήσης σύγχρονων μεθοδολογιών, συστημάτων οργάνωσης και νέων τεχνολογιών κατέγραψαν και αξιολόγησαν με συστηματικό τρόπο τις πιθανές εναλλακτικές επιλογές του συγκεκριμένου προβλήματος και οδήγησαν τον οργανισμό σε βέλτιστες λύσεις».
Για να προσθέσει: «Οταν γίνεται αναφορά σε βέλτιστες λύσεις, επί του πρακτέου σημαίνει ότι δεν υπάρχει μία και μοναδική λύση για όλες τις εταιρείες, αλλά επιλέγεται αυτή που ευθυγραμμίζεται καλύτερα με τη στρατηγική και τη φιλοσοφία του οργανισμού. Αυτός είναι και ο λόγος που οι εταιρείες οι οποίες εξέτασαν αναλυτικά και συστηματικά την πρόκληση των περιβαλλοντικών κανονισμών του ΙΜΟ 2020 συνειδητά πήγαν είτε προς την κατεύθυνση των πλυντηρίδων καυσαερίων (scrubbers) ή άλλων εναλλακτικών».
Ειδική αναφορά κάνει ο κ. Λαγούδης στο μέγεθος των εταιρειών και στην ανάγκη να υπάρχει ευελιξία: «Αναφερόμενοι στο μέγεθος ενός οργανισμού, να επισημάνουμε πως δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στελέχη μεγάλων οργανισμών επιθυμούν να έχουν την ευελιξία των μικρών εταιρειών και οι μικρές εταιρείες επιθυμούν να συμπεριφέρονται όπως οι μεγάλες. Το στοιχείο που κάνει μια εταιρεία να διαφοροποιείται και να αντέχει στις συνεχείς προκλήσεις είναι η χρήση του κατάλληλου μείγματος των προαναφερθέντων παραμέτρων, που της επιτρέπουν να χαράζει μία στρατηγική που θα εξασφαλίζει τη μακροχρόνια ανταγωνιστικότητα και βιωσιμότητα του οργανισμού. Προφανώς και το μέγεθος της εταιρείας θα καθορίσει σε κάποιο βαθμό το μείγμα των παραμέτρων, αλλά δεν θα καθορίσει από μόνο του τη βιωσιμότητα και την ανταγωνιστικότητά της».
Στη συνέχεια μιλάει για τις προκλήσεις και τον τρόπο χειρισμού τους:
«Δεδομένου ότι τα ναυτιλιακά στελέχη καλούνται να αντιμετωπίσουν σειρά προκλήσεων με διαφορετικά επίπεδα αβεβαιότητας και ποικίλη χρονική διάρκεια, η διαχείριση των επιπτώσεων που προκύπτουν αποτελεί καθημερινή άσκηση. Οι εταιρείες που έχουν ως βασικό συστατικό της κουλτούρας τους τη συνεχή καταγραφή και ανάλυση των προκλήσεων μέσω συστημάτων και διαδικασιών εμφανίζουν ως στοιχείο δράσης τους τη δυνατότητα χάραξης ευέλικτων στρατηγικών που τους επιτρέπουν να απορροφούν τους κραδασμούς των οποιωνδήποτε προκλήσεων και είναι αυτές που αντέχουν στον χρόνο διατηρώντας συγκριτικό πλεονέκτημα».
Κλείνοντας, ο Ιωάννης Λαγούδης υπογραμμίζει: «Συμπερασματικά, η αποτελεσματική διαχείριση των προκλήσεων απαιτεί από τις ναυτιλιακές εταιρείες καλά οργανωμένες δομές, συστήματα και διαδικασίες, αλλά και την απαραίτητη κουλτούρα λήψης αποφάσεων, στοιχεία που καλούνται να αξιοποιούν τα στελέχη για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του οργανισμού. Εργαλεία που -ενδεικτικά να αναφέρουμε τον Moore Maritime Index (https://moore-index.com) της Μoore Greece- μπορούν να συνδράμουν στη διαδικασία της λήψης στρατηγικών αποφάσεων. Ενα τμήμα στρατηγικής μπορεί να συνδράμει προς την κατεύθυνση της αποτελεσματικής διαχείρισης των προκλήσεων ασχολούμενο με την ανάλυση των τάσεων και την καταγραφή και εκτίμηση των προκλήσεων που αυτές φέρνουν, είτε έχουν ελάχιστες είτε πολύ υψηλές πιθανότητες εμφάνισης, αναλύοντας τις πιθανές επιπτώσεις αυτών και τρόπους αποτελεσματικής αντιμετώπισής τους. Η συγκεκριμένη προσέγγιση είναι αυτή που επί της ουσίας διαφοροποιεί πολλές πετυχημένες εταιρείες με διάρκεια στον χρόνο, οι οποίες δραστηριοποιούνται στη ναυτιλία, αλλά και σε άλλους κλάδους παγκοσμίως».
Διαβάστε ακόμα
Self test για σχολεία: Αλλαγές στη διαδικασία – Πού θα δηλώνεται το αποτέλεσμα
Μαρία Σάκκαρη: Η «χρυσή» ρακέτα της – Τα χρηματικά έπαθλα και οι χορηγοί