Με έκταση μόλις 15 τετραγωνικών χιλιομέτρων το ακριτικό νησί των Οινουσσών αποτελεί το σύγχρονο λίκνο της ελληνικής ναυτιλίας. Από αυτόν τον ακριτικό τόπο βγήκαν σπουδαίοι καπεταναίοι και ναυτικοί κάποιοι εκ των οποίων έγιναν στην πορεία και καραβοκύρηδες, δημιουργώντας παραδοσιακά εφοπλιστικά τζάκια που πρωταγωνιστούν και σήμερα στην παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία. Εύστοχα ο Λέων Λαιμός είχε χαρακτηρίσει την Εγνούσα, όπως αποκαλούν οι ντόπιοι το νησί, «θαλασσοκράτειρα».
Όταν πλησιάζεις το λιμάνι αντικρίζεις στην μπούκα του το άγαλμα της Οινουσσιώτισσας Μάνας, η οποία κρατώντας το μαντίλι κατευοδώνει τα παλικάρια που φεύγουν για τα ταξίδια τους στις θάλασσες του κόσμου ενώ είναι εκείνη η ίδια που τα υποδέχεται στη γλυκιά επιστροφή τους.
Μόλις πατήσεις το πόδι σου στη στεριά αντικρίζεις την πλατεία του νησιού, την Πλατεία Ναυτοσύνης, όπως την ονόμασαν, όπου δεσπόζει το άγαλμα του Αφανούς Ναύτη. Λίγα μέτρα πιο κάτω και στα αριστερά, βρίσκεται το Ναυτικό Μουσείο, στο οποίο ο επισκέπτης μπορεί να δει αποδείξεις και μαρτυρίες του οινουσσιώτικου ναυτιλιακού θαύματος.
Το επιβλητικό αρχοντικό
Μία επίσκεψη στο νησί αυτό σού δίνει τη δυνατότητα να γίνεις έστω και για λίγο μέρος του ιστορικού παρελθόντος αλλά και του μέλλοντος.
Στο βάθος του δρόμου σε απόσταση 5’ συναντάς το επιβλητικό αρχοντικό που έκτισαν το 1935 το ζευγάρι Πανάγος Πατέρας και Κατίγκω Λαιμού και σήμερα λειτουργεί ως ένα πανέμορφο, με τοπικό χρώμα boutique hotel, υπό τη διεύθυνση της Νινέττας Παπαδαυίδ-Πατέρα.
Συνεχίζεις στον παραλιακό πεζόδρομο που είναι η καλοκαιρινή περαντζάδα για τους ντόπιους και τους τουρίστες.
Στο τέλος του δρόμου αντικρίζεις το κτίριο της Ακαδημίας Εμποροπλοιάρχων Εμπορικού Ναυτικού. Ενα κτίριο, μία ιστορία.
Εκεί συναντήσαμε τον διευθυντή της Ακαδημίας, τον κάπτεν Κώστα Πασσά, υπεύθυνο για θέματα εκπαίδευσης και την υποδιοικητή, υπεύθυνη για τις εγκαταστάσεις της Ακαδημίας, υποπλοίαρχο του Λιμενικού Δέσποινα Πυριανάν, οι οποίοι μας ξενάγησαν στους χώρους.
Στον πρώτο όροφο δεσπόζει, στην κορυφή της σκάλας, μία παλιά γυροσκοπική πυξίδα που ήταν τοποθετημένη σε ένα φορτηγό πλοίο Λίμπερτι (τύπος πλοίου που αποτελεί τον θεμέλιο λίθο, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, για τη δημιουργία και γιγάντωση της ελληνόκτητης ναυτιλίας).
Η Σχολή διαθέτει αίθουσες προσομοιωτών γέφυρας και ραδιοεπικοινωνιών καθώς και αίθουσα πληροφορικής, όλες άρτια εξοπλισμένες, καθώς και μία αίθουσα ναυτικής τέχνης, η οποία δημιουργήθηκε με μέριμνα του εκπαιδευτικού προσωπικού.
Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν τρεις προσομοιωτές γέφυρας πλοίου, τέσσερις προσομοιωτές κονσόλας ραδιοεπικοινωνιών, μία αίθουσα ναυτικής τέχνης, μία αίθουσα πληροφορικής, μία αίθουσα χαρτών και τέσσερις αίθουσες διδασκαλίας. Επιπροσθέτως, υπάρχουν οι κοιτώνες των σπουδαστών, η βιβλιοθήκη και η αίθουσα ψυχαγωγίας.
«Το επίπεδο της Σχολής είναι πάρα πολύ καλό. Εχει ανέβει πολύ τα τελευταία χρόνια. Τα παιδιά εισάγονται μέσω πανελληνίων εξετάσεων και με καλές βαθμολογίες. Εισήχθη πέρυσι σπουδαστής με 19.100 μόρια. Τα τελευταία πέντε χρόνια η νεολαία, αγόρια και κορίτσια, έχει κάνει στροφή προς τη θάλασσα και ο ανταγωνισμός είναι υψηλός», μας λέει με περηφάνια ο Κώστας Πασσάς, ο οποίος κατάγεται από την Πρέβεζα και είναι τελειόφοιτος του 2007 της ΑΕΝ Ηπείρου. Τον Φεβρουάριο του 2021 διορίστηκε ως μόνιμο εκπαιδευτικό προσωπικό στην ΑΕΝ Οινουσσών και από τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους διορίστηκε διευθυντής:
«Η Σχολή αναβαθμίζεται γιατί έχει αλλάξει το πρόγραμμα σπουδών. Εκσυγχρονίζεται. Προμηθευτήκαμε προσομοιωτές και οι σπουδαστές κάνουν τα μαθήματα σε πραγματικές συνθήκες όσον αφορά το πώς ταξιδεύει το πλοίο, τις ταχύτητες και τις συμπεριφορές του».
Η σύνδεση των σπουδαστών της ΑΕΝ με την αγορά εργασίας είναι άψογη: «Υπάρχει άμεση σύνδεση της Σχολής με την αγορά εργασίας και σε αυτό βοηθάνε όλοι οι εφοπλιστές. Δεν μένει παιδί που να μην μπαρκάρει», τονίζει ο Κώστας Πασσάς.
Επειδή όμως εχθρός του καλού είναι το καλύτερο, τον ρωτήσαμε για τις ανάγκες που έχει η Σχολή και ποιες προτεραιότητες θέτει ως διευθυντής. Η απάντησή του ήταν ξεκάθαρη:
«Το πρώτο που θα ζητούσα είναι μόνιμο προσωπικό. Την πρόσληψη τουλάχιστον τριών πλοιάρχων γιατί είμαστε Σχολή Εμποροπλοιάρχων. Ημασταν τέσσερις πλοίαρχοι. Οι δύο δεν ήρθαν λόγω συνταξιοδότησης. Επίσης διδάσκουν ένας μαθηματικός-φυσικός, μία καθηγήτρια αγγλικών και ένας καθηγητής πληροφορικής. Συνολικά είμαστε πέντε καθηγητές που διδάσκουμε τα μαθήματα όλων των εξαμήνων. Κανονικά ήμασταν επτά, αλλά προέκυψε θέμα με τους συνταξιούχους. Στις 31/08/2022 δημιουργήθηκε πρόβλημα όσο αφορά τους συνταξιούχους καθηγητές πλοιάρχους λόγω περικοπής των συντάξεών τους. Κάλυπταν το 50% του διδακτικού έργου στα ναυτικά μαθήματα, με αποτέλεσμα τώρα να δημιουργείται πρόβλημα στη λειτουργία της Ακαδημίας μας.
Το υπάρχον εκπαιδευτικό και ειδικό τεχνικό προσωπικό με πλήρη αφοσίωση στη ναυτική εκπαίδευση και αγάπη για τη Σχολή καλύπτει 146 διδακτικές ώρες εβδομαδιαίως. Από πλευράς μου ως διευθυντής Σχολής και καθηγητής εφαρμογών ναυτικών μαθημάτων καλύπτω τις 20 διδακτικές ώρες εβδομαδιαίως» και προσθέτει:
«Οι Ελληνες ναυτικοί στηρίζουν τη χώρα μας θυσιάζοντας την προσωπική τους ζωή και βάζοντάς την καθημερινά σε κίνδυνο, ενισχύοντας οικονομικά τη χώρα μας. Συνειδητά οι νέοι και οι νέες γνωρίζοντας τα ανωτέρω προχωρούν με ζήλο στο ναυτικό επάγγελμα. Το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτά τα παιδιά και τους Ελληνες ναυτικούς είναι να τους δώσουμε υψηλής ποιότητας μόρφωση και εκπαίδευση, προνόμια για να συνεχίσει η Ελλάδα να δείχνει την καταξίωσή της στον χώρο της παγκόσμιας ναυτιλίας».
Η νέα γενιά αξιωματικών
Στον κατάλογο με τα προβλήματα εντάσσεται ένα ακόμη θέμα που αφορά τις κτιριακές εγκαταστάσεις:
«Επίσης θα θέλαμε, αν είναι δυνατόν, να φτιαχτεί η Σχολή εξωτερικά αλλά και μέσα οι τάξεις. Είναι παλιό το κτίριο και έχει ανάγκες».
Για τo έτος 2022-2023 έγιναν 33 εγγραφές, 24 αγόρια και 9 κορίτσια και αναμένονται 7-10 μετεγγραφές. Στην ΑΕΝ συνολικά φοιτούν 155 παιδιά, εκ των οποίων 28 είναι σπουδάστριες.
«Κοπέλες συνειδητοποιημένες γι’ αυτό που επέλεξαν. Είναι πολύ δυνατές μαθήτριες και ξεχωρίζουν. Αλλες θέλουν να κάνουν καριέρα στη θάλασσα και να γίνουν καπετάνισσες και άλλες που προέρχονται από πολυμελείς οικογένειες με οικονομική στενότητα σπουδάζουν για να στηρίξουν τη φαμίλια τους», επισημαίνει η υποπλοίαρχος Δέσποινα Πυριανάν.
Από το 2019 και χάρη στις προσπάθειες του τότε διοικητή και νυν κεντρικού λιμενάρχη Χίου, αντιπλοιάρχου Παντελή Βατούση δημιουργήθηκαν κοιτώνες μέσα στη Σχολή για τις σπουδάστριες εξοικονομώντας χρήματα από τα ενοίκια που αναγκάζονταν να πληρώσουν για να μένουν εκτός κτιρίου τα προηγούμενα χρόνια.
Η ιστορία της Σχολής Πλοιάρχων Οινουσσών αρχίζει το καλοκαίρι του 1951. Ηταν η πρώιμη μορφή της. Διαβάζουμε στο αρχείο των «Ναυτικών Χρονικών»: Η Καλλιόπη χήρα του Διαμαντή Ιωάννου Πατέρα ανακοινώνει «κατά το τελεσθέν εις τας Οινούσσας πάνδημον μνημόσυνον του Διαμαντή Πατέρα» την απόφαση της οικογένειας, σε υλοποίηση της επιθυμίας τόσο του αποβιώσαντος συζύγου της όσο και της ίδιας, «να διατεθεί το ποσόν των 500 όλων εκατομμυρίων δραχμών διά την ανέγερσιν εις το νησί των Οινουσσών -εις το ναυτικώτερον μέρος του κόσμου- σύγχρονου σχολικού κτιρίου προς στέγασιν της Αστικής Σχολής και του Γυμνασίου».
Λειτούργησε δε ως οικοτροφείο για τους μαθητές του Ναυτικού Γυμνασίου. Χρήματα έδωσαν όλοι οι Οινουσσιώτες, από τον πιο φτωχό μέχρι τον πιο πλούσιο, ακόμα και οι καθηγητές μάζεψαν 3.000 δραχμές.
Ο θεμέλιος λίθος για το γυμνασιακό μέγαρο θα τεθεί τον Ιούλιο του 1953 και την Κυριακή 20 Ιουνίου 1954 θα πραγματοποιηθεί «μία σεμνή όσον και συγκινητική τελετή», κατά την οποία τα παιδιά του Διαμαντή και της Καλλιόπης Πατέρα, το γένος Παντελή Λύρα, η οποία είχε ήδη φύγει από τη ζωή το 1953, εκπληρώνοντας την επιθυμία των γονιών τους, παραδίδουν στον τότε υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Αχιλλέα Γεροκωστόπουλο, με παρόντα και τον υπουργό Εμπορικής Ναυτιλίας Γεώργιο Βογιατζή, που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση της πρωτοβουλίας της Καλλιόπης Πατέρα, «το επιβλητικόν γυμνασιακόν κτίριον, το ανεγερθέν με δαπάνην 25 χιλιάδων λιρών Αγγλίας».
Στα τέλη του 1964, οι Οινούσσιοι πλοιοκτήτες που διέμεναν στο Λονδίνο καταθέτουν υπόμνημα προς την κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου και τους υπουργούς Ναυτιλίας και Παιδείας, με το οποίο ζητούσαν να μετατραπεί σε δημόσια σχολή πλοιάρχων το Ναυτικό Γυμνάσιο του νησιού.
Το υπόμνημα υπογράφουν οι εξής Οινούσσιοι πλοιοκτήτες, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν «την όλην δύναμιν των εν Λονδίνω Οινουσσιακών Εφοπλιστικών Γραφείων»: Ιω. Κ. Χατζηπατέρας, Κώστας Ι. Χατζηπατέρας, Νικόλαος Ιω. Χατζηπατέρας, Ν. Χατζηπατέρας, Α.Κ. Χατζηπατέρας, Κ.Α. Χατζηπατέρας, Ιω. Α. Χατζηπατέρας, Κ.Π. Λαιμός, Γ. Λαιμός, Μιχαήλ Χρ. Λαιμός, Δ. Λαιμός, Μάρκος Δ. Λαιμός, Μάρκος Διαμαντή Λαιμός, Θ.Γ. Λαιμός, Νικόλας Σ. Λαιμός, Δ. Λαιμός, Π. Λαιμός, Μ. Λεμός, Μάρκος Λύρας, Δ.Ι. Πατέρας, Ιωάν. Δημητρίου Πατέρας, Στέφανος Διαμαντή Πατέρας, Νικόλαος Διαμαντή Πατέρας, Διαμ. Παντ. Πατέρας, Α. Πατέρας, Κ. Σαμωνάς, Δημήτρης Χατζαντωνάκης, Στέφανος Μ. Κολλάκης.
Το 1965 είναι η πρώτη χρονιά που θα λειτουργήσει η Σχολή των Οινουσσών, εσωτερικής φοίτησης, με δυνατότητα υποδοχής 90 σπουδαστών κατ’ έτος.
Το 1996 έγινε ανακαίνιση της Σχολής και προστέθηκε μία ακόμη πτέρυγα.
Το 2012 με πρωτοβουλία του Αλέξανδρου Λαιμού φτιάχτηκε ένα Ταμείο όπου συνεισέφεραν χρήματα πολλοί εφοπλιστές για τη σίτιση των σπουδαστών οι οποίοι σήμερα με δύο ευρώ σιτίζονται στη Σχολή. Μετά τον θάνατό του ανέλαβε ο αδελφός του Ιωάννης Λαιμός.
Διαβάστε ακόμη:
Cryptos: Δισεκατομμύρια bitcoins παραμένουν «παρκαρισμένα» (διάγραμμα)
Ηλεκτρονικές απάτες: 12+1 νέοι τρόποι για να σας «φάνε» τον λογαριασμό (pics)
Μπαίνουν οι «τσιμεντάδες» στο Ελληνικό: Πότε πιάνουν δουλειά ΗΡΑΚΛΗΣ και ΤΙΤΑΝ