Σε μια επιταχυνόμενη πορεία προς την πλήρη απαλλαγή από τον άνθρακα: αυτό το συμπέρασμα προέκυψε τον περασμένο Ιούλιο στη διάρκεια της 80ής συνόδου της Επιτροπής Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPC). Ωστόσο, η πρόκληση της υλοποίησης αυτού του στόχου παραμένει πολύπλοκη και μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της συνεργασίας όλων των πλευρών.
Η νέα στρατηγική συμφωνήθηκε στο Λονδίνο όπου είναι η έδρα του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ).
Σύμφωνα με έρευνες, τα παράγωγα υδρογόνου όπως η αμμωνία, η μεθανόλη και η ηλεκτρονική κηροζίνη θα διαδραματίσουν βασικό ρόλο στην απανθρακοποίηση στον τομέα των βαρέων μεταφορών (αεροπορία, θαλάσσιες μεταφορές και φορτηγά).
Στη μεγάλη εικόνα εισέρχεται σιγά-σιγά και η πυρηνική ενέργεια. Σταθερή αξία παραμένει το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG). Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν πρόκειται να επικρατήσει μόνο ένα εναλλακτικό καύσιμο.
Ο ΙΜΟ έθεσε ως στόχο τις μηδενικές εκπομπές αερίων έως ή γύρω στο 2050. Πρόκειται για μια επιθετική αλλαγή, αφού με βάση την υφιστάμενη στρατηγική ο στόχος ήταν μείωση κατά μόλις 50% σε σύγκριση με τις εκπομπές του 2008 μέσα στα ίδια χρονοδιαγράμματα.
Συγκεκριμένα, οι νέοι στόχοι είναι:
■ Μείωση κατά 20%-30% έως το 2030.
■ Μείωση έως 70% έως το 2040.
■ Μείωση 100% έως το 2050.
Επίσης, ο ΙΜΟ έθεσε στόχο τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων από τα πλοία σε ποσοστό 10% επί του συνόλου έως το 2030.
Δεν ελήφθη απόφαση στην Επιτροπή για την τιμολόγηση του άνθρακα, και αυτό γιατί υπήρχαν πολλές διαφορετικές απόψεις. Θα εκπονηθούν μελέτες για να επιλεγεί η πιο βιώσιμη λύση τιμολόγησης. Σε αυτές θα αναφέρονται και τα κεφάλαια που θα χρειαστούν για τη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης.
Παρά την αβεβαιότητα για το ποιο ή ποια καύσιμα θα επικρατήσουν στον δρόμο για την απανθρακοποίηση, όλο και περισσότερες πλοιοκτήτριες εταιρείες τολμούν να δώσουν παραγγελίες ναυπήγησης πλοίων που χρησιμοποιούν εναλλακτικά καύσιμα.
Οι αναλυτές του ναυλομεσιτικού οίκου Xclusiv Shipbrokers αναφέρουν:
«Το καύσιμο μεθανόλης είναι σαφώς το προτιμώμενο εναλλακτικό καύσιμο του 2023, καθώς μετρά περισσότερες από 60 παραγγελίες, ακολουθούμενες από 50 παραγγελίες πλοίων με καύσιμο LNG/LPG, 22 παραγγελίες πλοίων με καύσιμο αμμωνίας και πέντε παραγγελίες πλοίων με υβριδική πρόωση μπαταρίας και στους τέσσερις κύριους τομείς πλοίων (φορτηγά, δεξαμενόπλοια, μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, LNG/LPG) στα βιβλία παραγγελιών».
Ενώ η ναυτιλιακή βιομηχανία εξακολουθεί να μεταφέρει το 90% των παγκόσμιων εμπορευμάτων και η τέταρτη μελέτη του ΙΜΟ για τα αέρια του θερμοκηπίου 2020 επιβεβαιώνει ότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα είναι λιγότερες από το 3% των συνολικών παγκόσμιων ανθρωπογενών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, οι ενέργειες των μεγάλων παικτών του κλάδου αυτού έχουν τη δυνατότητα να καθοδηγήσουν τις τάσεις και τις αγορές.
Πρωταγωνιστές στην πράσινη μετάβαση της ναυτιλίας είναι και οι νηογνώμονες οι οποίοι συμμετέχουν σε μελέτες, συσκέπτονται με πλοιοκτήτες και υπογράφουν κρατικές και όχι μόνο συμφωνίες.
ABS
Ο αμερικανικός νηογνώμονας American Bureau of Shipping (ABS) έχει δεσμευτεί να υποστηρίξει την ασφαλή υιοθέτηση της μεθανόλης.
Ο νηογνώμονας έχει σε λειτουργία το My Digital Fleet, που είναι η μόνη προσαρμόσιμη πλατφόρμα διαχείρισης κινδύνων που ενοποιεί απρόσκοπτα τα δεδομένα Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ) για την πραγματοποίηση βιώσιμων λειτουργιών και τη μείωση λειτουργικών κινδύνων.
Τα περιβαλλοντικά δεδομένα παρέχουν εικόνα για τον αντίκτυπο των καθημερινών αποφάσεων στο αποτύπωμα άνθρακα ενός πλοίου και επιτρέπουν την αναγνώριση των επιλογών βελτίωσης για έναν βιώσιμο στόλο. Τα επιχειρησιακά αυτά δεδομένα παρέχουν αξιόπιστες γνώσεις για τη βελτίωση της απόδοσης των καυσίμων, τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα και τη βελτιστοποίηση της απόδοσης του πλοίου. Μέσω προηγμένων αναλύσεων η πλατφόρμα παρέχει πρωτοφανή επίπεδα λεπτομέρειας για την περιβαλλοντική και επιχειρησιακή απόδοση ενός μεμονωμένου πλοίου ή ολόκληρου του στόλου επιτρέποντας τη λήψη προληπτικών αποφάσεων για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα καθημερινά.
DNV
O νορβηγικός νηογνώμονας Det Norske Veritas (DNV) υπέγραψε Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) για την ίδρυση ενός νέου Ναυτιλιακού Κέντρου Απανθρακοποίησης των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ). Τις υπογραφές έβαλαν ο υπουργός Ενέργειας και Υποδομών των ΗΑΕ Σουχάιλ Αλ Μαζρουί και ο διευθύνων σύμβουλος του DNV Maritime Κνουτ Ορμπεκ-Νίλσεν.
Η νέα κοινή πρωτοβουλία του υπουργείου Ενέργειας και Υποδομών των ΗΑΕ και του νηογνώμονα DNV έχει σχεδιαστεί για να τεθεί στο επίκεντρο η βιώσιμη απανθρακοποίηση. Το Κέντρο αποσκοπεί να συνδέσει τους ενδιαφερόμενους φορείς απ’ όλη τη ναυτιλιακή βιομηχανία και πέραν αυτής, ώστε να καταστεί κινητήρια δύναμη για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε παγκόσμιο επίπεδο.
«Η ίδρυση του Κέντρου αντικατοπτρίζει την ακλόνητη δέσμευσή μας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την προώθηση βιώσιμων πρακτικών στη ναυτιλιακή βιομηχανία. Συνεργαζόμενοι με τον νηογνώμονα DNV, στοχεύουμε να αξιοποιήσουμε την τεχνογνωσία και το παγκόσμιο δίκτυό του για να προωθήσουμε την καινοτομία και να επιταχύνουμε την υιοθέτηση τεχνολογιών απαλλαγής από τον άνθρακα. Το Κέντρο θα διαδραματίσει καίριο ρόλο στην προώθηση των εθνικών και περιφερειακών στόχων μας για τη βιωσιμότητα, συμβάλλοντας παράλληλα στις παγκόσμιες προσπάθειες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής», δήλωσε ο κ. Αλ Μαζρουί.
Το Κέντρο θα ακολουθήσει μια πολύπλευρη προσέγγιση, θα εργάζεται σε κορυφαία κοινά ερευνητικά προγράμματα του κλάδου, θα συνεργάζεται με κυβερνητικούς, βιομηχανικούς και ακαδημαϊκούς φορείς, θα προσελκύει και θα αναπτύσσει νέα ταλέντα στον κλάδο. Επιπλέον, θα επικεντρωθεί σε προγράμματα που επωάζουν και επιταχύνουν την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και θα παρέχει έναν κεντρικό κόμβο πληροφοριών σχετικά με τις λύσεις απαλλαγής από τον άνθρακα.
Από την πλευρά του, ο κ. Ορμπεκ-Νίλσεν σχολίασε: «Πρωτοβουλίες όπως το Κέντρο είναι απαραίτητες καθώς επιδιώκουμε να επιταχύνουμε την πορεία προς ένα μέλλον χωρίς άνθρακα. Πρέπει να οικοδομήσουμε μέσω της συνεργασίας, να προωθήσουμε την καινοτομία και να αναβαθμίσουμε τα τοπικά πλεονεκτήματα σε παγκόσμια ηγεσία. Με τη στρατηγική του θέση και την ισχυρή υποστήριξη από τους ηγέτες της βιομηχανίας, το Κέντρο είναι έτοιμο να γίνει κόμβος για τις προσπάθειες απαλλαγής της ναυτιλίας από τον άνθρακα».
RINA
Η Newcleo, εταιρεία καθαρής και ασφαλούς πυρηνικής τεχνολογίας που αναπτύσσει καινοτόμους αντιδραστήρες γενιάς IV οι οποίοι χρησιμοποιούν πυρηνικά απόβλητα ως καύσιμο, ανακοίνωσε ότι υπέγραψε συμφωνία με τη Fincantieri, μία από τις μεγαλύτερες ναυπηγικές εταιρείες στον κόσμο, και τον ιταλικό νηογνώμονα Registro Italiano Navale (RINA).
Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας, οι τρεις εταιρείες συνδυάζουν τη βαθιά διεθνή τεχνογνωσία και την εμπειρία τους στην καινοτομία για να εκπονήσουν από κοινού μελέτη σκοπιμότητας για πυρηνικές εφαρμογές στη ναυτιλιακή βιομηχανία, συμπεριλαμβανομένης της τεχνολογίας μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων (SMR) της Newcleo με ψύξη μολύβδου.
Η ανάπτυξη του καινοτόμου Lead-cooled Fast Reactor (LFR) της Newcleo για ναυτική πρόωση θα περιλαμβάνει την τοποθέτηση ενός κλειστού μίνι αντιδραστήρα στα πλοία ως μια μικρή πυρηνική μπαταρία που παράγει ηλεκτρική ισχύ 30 MW. Αυτό θα απαιτεί σπάνιο ανεφοδιασμό (μόνο μία φορά κάθε 10-15 χρόνια), πολύ περιορισμένη συντήρηση και εύκολη αντικατάσταση στο τέλος της ζωής του.
Η χρήση καθαρής πυρηνικής ενέργειας για την τροφοδοσία των θαλάσσιων σκαφών θα βοηθήσει στην ταχεία απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές σε έναν τομέα που παλεύει με την τεράστια κατανάλωση ορυκτών καυσίμων και τις συνακόλουθες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Η ναυτιλιακή βιομηχανία, μέσω του ΙΜΟ, ενέκρινε την περασμένη εβδομάδα στη MEPC 80 τους νέους στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ώστε να επιτευχθούν καθαρές μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050 ή γύρω από αυτό (δηλαδή κοντά στο 2050).
Επίσης, η χρήση πυρηνικής ενέργειας στα πλοία θα διασφαλίσει το θαλάσσιο οικοσύστημα σε περίπτωση ατυχήματος. Με τον σχεδιασμό της Newcleo ο υγρός μόλυβδος στο εσωτερικό του αντιδραστήρα θα στερεοποιηθεί καθώς ψύχεται σε επαφή με το κρύο νερό, περικλείοντας τον πυρήνα του αντιδραστήρα σε ένα στερεό περίβλημα και περιορίζοντας όλη την ακτινοβολία χάρη στις ιδιότητες θωράκισης του μολύβδου.
Bureau Veritas
Η αντιπρόεδρος Νοτιοανατολικής Ευρώπης, Μαύρης Θάλασσας και Αδριατικής Ζώνης του γαλλικού νηογνώμονα Bureau Veritas, Παγιέτ Παλαιολόγου, αναφέρει: «Διαθέτουμε μακροχρόνιες και βαθιά ριζωμένες σχέσεις σε όλη την ελληνική ναυτιλιακή βιομηχανία, γεγονός που αντανακλά την εκτεταμένη παρουσία μας και την ισχυρή δέσμευσή μας να υποστηρίξουμε τους πλοιοκτήτες και τους φορείς εκμετάλλευσης στη διαχείριση της μετάβασης του κλάδου. Είναι ο ρόλος μας ως νηογνώμονα να μοιραζόμαστε τις γνώσεις μας και να φέρνουμε σε επαφή τους ηγέτες του κλάδου για να συζητήσουμε τις προκλήσεις και τις πιθανές λύσεις που θα τους βοηθήσουν να επιτύχουν τους στόχους τους».
Lloyd’s Register
Η τεχνολογική ετοιμότητα είναι υψηλή για την παραγωγή μεθανόλης, αλλά η τιμολόγηση, η διαθεσιμότητα και η λογιστική των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα αποτελούν εμπόδια για την ευρεία υιοθέτησή της.
Μια νέα έκθεση του βρετανικού νηογνώμονα Lloyd’s Register (LR) με τίτλο «Fuel for Thought» έχει προσδιορίσει ότι οι κύριες προκλήσεις για την υιοθέτηση της μεθανόλης από τη ναυτιλιακή βιομηχανία είναι οι επενδύσεις και η ετοιμότητα της κοινότητας, ενώ η τεχνολογική δυνατότητα παραγωγής του καυσίμου συνεχίζει να αυξάνεται. Η έκθεση είναι η πρώτη της σειράς «Fuel for Thought» του LR, η οποία θα περιλαμβάνει μελέτες για την αμμωνία, τα βιοκαύσιμα, τις τεχνολογίες δέσμευσης του άνθρακα, την πυρηνική ενέργεια, το υδρογόνο, τις μπαταρίες, την ηλεκτρική ενέργεια, καθώς και τη μετάβαση του LNG. Η σειρά θα αναλύει την ασφάλεια, την παραγωγή, τους οικονομικούς παράγοντες και την τεχνολογία κάθε ενεργειακής πηγής.
Σε αυτή την πρώτη έκθεση διαπιστώθηκε ότι η τεχνολογία για τη χρήση της μεθανόλης ως ναυτιλιακού καυσίμου είναι εφικτή, διαθέσιμη και ώριμη σε ορισμένες περιπτώσεις. Οι περισσότεροι κατασκευαστές κινητήρων θα διαθέτουν μοντέλα κινητήρων διπλού καυσίμου στο εγγύς μέλλον και υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ενδιαφέροντος από τους πλοιοκτήτες. Εως το 2030 εκτιμάται ότι η μεθανόλη θα μπορεί να αντιπροσωπεύει το 20% των παραγγελιών για ναυπηγήσεις πλοίων.
Ενώ η ετοιμότητα της κοινότητας είναι χαμηλότερη από την τεχνολογική ετοιμότητα για τη μεθανόλη, η μελέτη δείχνει ότι αυτή αυξάνεται, με τη βιομηχανία να αξιοποιεί την εμπειρία της μεταφοράς μεθανόλης ως φορτίου και τη χρήση της ως καυσίμου κατά την τελευταία δεκαετία.
Εχουν συνταχθεί οδηγίες ασφαλούς δεξαμενισμού και έχουν τεθεί οι βάσεις για τις μελλοντικές διεθνείς απαιτήσεις ασφαλείας, ενώ υπάρχουν κανονισμοί κατηγορίας για τα σχέδια νέων κατασκευών και μετασκευών, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι υφιστάμενες απαιτήσεις ασφαλείας πληρούνται από τα πλοία που κινούνται με μεθανόλη.
Η έκθεση, ωστόσο, διαπιστώνει ότι τα μεγαλύτερα εμπόδια για την περαιτέρω ανάπτυξη της μεθανόλης ως καυσίμου σχετίζονται με την τιμολόγηση, τη διαθεσιμότητα και τη λογιστική των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Λόγω της χαμηλής παραγωγής πράσινης μεθανόλης και του σημερινού βιβλίου παραγγελιών, η διαθεσιμότητα θα μπορούσε να αποτελέσει μείζον ζήτημα για τη ναυτιλία, με τη χαμηλή προσφορά να ανεβάζει τις τιμές. Η έλλειψη διαθεσιμότητας μεθανόλης θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε ερωτήματα σχετικά με το αν η παραγόμενη μεθανόλη θα πιστοποιηθεί ως πράσινη, γεγονός που εξασφαλίζει ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου λαμβάνονται υπόψη στο πλαίσιο μιας πλήρους αξιολόγησης του κύκλου ζωής.
Επί του παρόντος, η πλειονότητα της μεθανόλης που παράγεται σε κλίμακα προέρχεται από φυσικό αέριο και δεν είναι ανανεώσιμη.
Η μελέτη προσδιορίζει επίσης γιατί η ενεργειακή πυκνότητα της μεθανόλης σε σύγκριση με το σημερινό ντίζελ και τα μαζούτ θα μπορούσε να αποτελέσει τροχοπέδη για την ευρεία χρήση της ως ναυτιλιακού καυσίμου. Τα πλοία θα χρειαστούν έως και δυόμισι φορές μεγαλύτερη ποσότητα μεθανόλης απ’ ό,τι μαζούτ για μια συγκεκριμένη κατανάλωση.
Μελίνα Τραυλού
Η Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ) χαιρέτισε τη στρατηγική του ΙΜΟ για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Αυτή η ιστορική συμφωνία περιλαμβάνει στόχους για μηδενικές, καθαρές (net) εκπομπές από τη ναυτιλία έως ή πλησίον του 2050, όπως είχε προτείνει και η ναυτιλιακή κοινότητα, καθώς και φιλόδοξους ενδεικτικούς ενδιάμεσους στόχους για το 2030 και το 2040.
«H ναυτιλία, όπως πάντα, είναι έτοιμη να υιοθετήσει τεχνολογικές καινοτομίες εφόσον έχουν επαρκώς αναπτυχθεί και ωριμάσει. Γι’ αυτό καλούμε τις κυβερνήσεις και όλους τους εμπλεκόμενους κλάδους να υποστηρίξουν την αναθεωρημένη στρατηγική του ΙΜΟ εξασφαλίζοντας ότι τα απαραίτητα και ασφαλή καύσιμα και τεχνολογίες θα είναι παγκοσμίως και σε επαρκείς ποσότητες διαθέσιμα στα χρονικά πλαίσια που συμφωνήθηκαν», σχολίασε η πρόεδρος της ΕΕΕ Μελίνα Τραυλού.
Επίσης, η ίδια επεσήμανε:
■ Σε κάθε περίπτωση, η διαθεσιμότητα ασφαλών και κατάλληλων εναλλακτικών drop-in καυσίμων είναι καθοριστικός παράγοντας για την ενεργειακή μετάβαση του υπάρχοντος στόλου, δεδομένου του σύντομου χρονικού περιθωρίου έως το 2030, ώστε να διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία του αυξανόμενου παγκόσμιου εμπορίου.
■ Η διαθεσιμότητα και διανομή αυτών των εναλλακτικών καυσίμων και τεχνολογιών εξαρτάται κυρίως από τη συνδρομή άλλων εμπλεκόμενων με τη ναυτιλία κλάδων (όπως παραγωγοί και προμηθευτές καυσίμων, κατασκευαστές μηχανών, ναυπηγεία, λιμάνια κ.ά.). Παράλληλα, όμως, είναι απαραίτητο σε επίπεδο ΙΜΟ να διασφαλιστεί ότι η μετάβαση σε εναλλακτικά καύσιμα και τεχνολογίες είναι ασφαλής για τα πλοία και τους ναυτικούς.
■ Ακόμη, πρέπει να υιοθετηθεί άμεσα ένα οικονομικό μέτρο για μια υποχρεωτική εισφορά (levy) επί των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, μαζί με ένα απλό τεχνικό πρότυπο καυσίμου, τα οποία έχουν ήδη προταθεί από τη διεθνή ναυτιλιακή κοινότητα.
Αυτό θα συμβάλει πρακτικά στη μείωση της διαφοράς κόστους μεταξύ συμβατικών και εναλλακτικών καυσίμων, ώστε να διευκολυνθούν σε ικανοποιητικό βαθμό η διαθεσιμότητα και η χρήση τους.
Διαβάστε ακόμη
Μη κρατικά πανεπιστήμια: Γιατί αυτή η χώρα προτιμάται από χιλιάδες υποψήφιους φοιτητές
Στο τραπέζι και «πράσινο» κρατικό ομόλογο – Τι εξετάζει η κυβέρνηση
Πάνος Τσακλόγλου: Έρχεται μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 1% από το 2025
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ