H πράσινη μετάβαση στο επίκεντρο συμποσίου στη Χίο

Κάθε φορά που πηγαίνω στη Χίο έχω την αίσθηση ότι κάνω ένα ταξίδι στην καρδιά της ελληνικής ναυτιλίας. Οπου κι αν γυρίσεις τη ματιά σου αντικρίζεις ένα ναυτικό τοπόσημο που έχει να σου διηγηθεί μια ιστορία. Αυτή τη φορά η αφορμή να βρεθώ στο ναυτονησί ήταν το διήμερο εκδηλώσεων του Τμήματος Ναυτιλίας και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Την πρώτη μέρα πραγματοποιήθηκε η τελετή αναγόρευσης του προέδρου του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΝΕΕ) Γιώργου Πατέρα σε επίτιμο διδάκτορα,  ενώ την επομένη σειρά είχε η ημερίδα με θέμα «Η πράσινη μετάβαση της ακτοπλοΐας: Προκλήσεις και προοπτικές για τη νησιωτικότητα».

Η αναγόρευση πραγματοποιήθηκε από τον πρύτανη του Πανεπιστημίου Αιγαίου, καθηγητή Δημήτρη Παπαγεωργίου, την κοσμήτορα της Σχολής Επιστημών της Διοίκησης, καθηγήτρια Μαρία Λεκάκου, και τον πρόεδρο του Τμήματος Ναυτιλίας και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών, καθηγητή Σεραφείμ Κάπρο. Ο τιμώμενος αποτελεί τον έκτο, κατά χρονολογική σειρά, επίτιμο διδάκτορα του τμήματος. Πρόκειται για την ύψιστη ακαδημαϊκή τιμή από τα μέλη του διδακτικού και εκπαιδευτικού προσωπικού.

Ο δρ Γιώργος Πατέρας στην ομιλία του αναφέρθηκε στο καίριο ζήτημα της πράσινης μετάβασης:

«Η κλιματική κρίση βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή και αυτή τη στιγμή θα πρέπει να επικρατήσει η επιστήμη και όχι ο πολιτικός λόγος. Ολοι αυτοί οι υπερβολικοί περιβαλλοντικοί κανονισμοί θα προκαλέσουν αλλαγή του τρόπου εκτέλεσης των μεταφορών με κακό αποτέλεσμα. Η Μεσόγειος φημίζεται για τα νησιά της. Μη δημιουργήσουμε περιβαλλοντικούς κανονισμούς που θα αδειάσουν τα νησιά μας! Αντίθετα, πρέπει να προστατέψουμε τα νησιά μας με λιγότερους από 200.000 κατοίκους και να τους δώσουμε χρόνο να προσαρμοστούν».

Στη συνέχεια, ο ίδιος εστίασε στις εξελίξεις για τα εναλλακτικά καύσιμα:

«Πρέπει όλοι να είμαστε onboard, όχι μόνο λόγια, αλλά και πράξεις. Μην πετάτε με το ιδιωτικό σας τζετ για να μας κάνετε μάθημα για τη σωτηρία του περιβάλλοντος!».

Μιλώντας για το πόσο οικολογικά είναι τα πράσινα καύσιμα σχολίασε:

«Κοιτάξτε την επιστήμη από την πλευρά της ναυτιλίας:

■ Το LNG είναι γενικά 78% μεθάνιο, το πιο θανατηφόρο από τα αέρια του θερμοκηπίου.

■ Η παραγωγή μεθανόλης, ακόμη και πράσινης μεθανόλης, είναι ένας μεγάλος παραγωγός διοξειδίου του άνθρακα.

■ Η αμμωνία είναι θανατηφόρα. Φανταστείτε ένα πλοίο με 2.000 τόνους αμμωνίας να προσαράξει στο Αιγαίο. Είμαστε όλοι νεκροί.

■ Το υδρογόνο ακούγεται καλό καθώς είναι χωρίς άνθρακα, αλλά το hydrogen ship επεκτείνει τη διάρκεια ζωής του μεθανίου στη στρατόσφαιρα.

Η επιλογή οποιουδήποτε από αυτά τα καύσιμα θα απαιτήσει τεράστιες και καινούριες υποδομές, δημιουργώντας ένα άλλο τεράστιο αποτύπωμα άνθρακα, όπως η μετάβαση στην αμόλυβδη βενζίνη».

Κατόπιν, κατέθεσε τις δικές του προτάσεις:

«Θα νομίζετε ότι είμαι αρνητικός στα πάντα, αλλά έχω και εγώ μια πρόταση. Γιατί λοιπόν να μη βελτιώσουμε αυτό που έχουμε, δηλαδή τον υπάρχοντα στόλο;

■ Βελτίωση της απόδοσης των κινητήρων.

■ Βελτίωση του κύτους του πλοίου.

■ Χρώματα χαμηλής τριβής.

■ Πρακτικές λύσεις: Σβήστε τις ηλεκτρικές συσκευές τη νύχτα, μην αφήνετε το μικρό κόκκινο φωτάκι stand-by αναμμένο.

Χρειαζόμαστε “cold ironing” στα λιμάνια, δηλαδή να καλυφθούν οι ενεργειακές ανάγκες, κυρίως, των πιο ρυπογόνων πλοίων, όπως τα containerships και τα κρουαζιερόπλοια, με ηλεκτρικό ρεύμα, προκειμένου να απενεργοποιούν τις μηχανές τους κατά την παραμονή τους στα λιμάνια μειώνοντας τις εκπομπές ρύπων.

Αλλά πρέπει το ρεύμα του λιμανιού να είναι πιο πράσινο από την παροχή ρεύματος του βαποριού».
Οπως επεσήμανε, «σε εταιρικό επίπεδο, στην Contships εφαρμόζουμε πολλές από τις παραπάνω μεθόδους και έχουμε παρατηρήσει μείωση των εκπομπών μας.

Σε θεσμικό επίπεδο, ηγούμαστε ενός σχεδίου για την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου. Ηλεκτρικοί κινητήρες με standard σύστημα διαχείρισης ενέργειας, όπου η πηγή ενέργειας είναι εναλλάξιμη, σύμφωνα με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας. Ολα αυτά μέχρι να πάμε στην πυρηνική ενέργεια».

Ακτοπλοΐα

Την επόμενη μέρα οι συμμετέχοντες στην ημερίδα κατέθεσαν ενδιαφέρουσες προτάσεις για το μέλλον της ακτοπλοΐας η οποία βρίσκεται απέναντι σε μεγάλες προκλήσεις.

Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ) Διονύσης Θεοδωράτος συνέκρινε τα κέρδη του κλάδου με άλλους του τουρισμού για να καταδείξει το αυξημένο λειτουργικό κόστος των ακτοπλοϊκών επιχειρήσεων: «Η ακτοπλοΐα βλέπει τη σχέση του τζίρου της με το καθαρό κέρδος που αποκομίζει να είναι στο 4%-5%, όταν άλλοι κλάδοι του τουρισμού όπως τα ξενοδοχεία είναι στο 11%, η ενοικίαση αυτοκινήτων στο 10%-11%, ενώ στις τράπεζες φτάνει έως το 33%. Το χαμηλό ποσοστό κερδοφορίας δεν αφήνει πολλά περιθώρια για μείωση των τιμών των εισιτηρίων».

Στη συνέχεια ανέφερε ότι καταβάλλονται από τις ακτοπλοϊκές επιχειρήσεις 20 εκατ. ευρώ σε οργανισμούς και λιμενικά ταμεία χωρίς να είναι ανάλογες οι παροχές υπηρεσιών:

«Το ότι εκτελούνται δρομολόγια στο Αιγαίο και το Ιόνιο με τις συνθήκες που αντιμετωπίζουν τα πλοία στα λιμάνια είναι άθλος και οφείλουμε να συγχαρούμε τους Ελληνες ναυτικούς για τους οποίους είμαστε υπερήφανοι.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει ο ΣΕΕΝ, κάθε χρόνο περίπου 20 εκατ. ευρώ για λιμενικά τέλη καταβάλλονται στα κατά τόπους λιμενικά ταμεία και τους οργανισμούς. Τα χρήματα αυτά θα έπρεπε να πηγαίνουν για την αναβάθμιση των λιμενικών εγκαταστάσεων για να εξυπηρετούνται οι επιβάτες και τα οχήματα σε κάθε λιμάνι. Δεν μας τιμά ως κράτος ότι ενώ έχουμε το 18% της ευρωπαϊκής ακτοπλοϊκής αγοράς ως το 2% του πληθυσμού της Ευρώπης να αντιμετωπίζουμε συνθήκες όπως η αναμονή των επιβατών στα λιμάνια κάτω από τον ήλιο χωρίς να υπάρχουν επιβατικοί σταθμοί».

Για την πράσινη μετάβαση επεσήμανε ότι θα έχει ως αποτέλεσμα να αυξηθούν πολύ το λειτουργικό κόστος των εταιρειών ακτοπλοΐας και η τιμή των εισιτηρίων έως και 32%:

«Εχουμε να καλύψουμε έως το 2030 το κόστος 2,3 εκατομμυρίων τόνων διοξειδίου του άνθρακα από την καταβολή των δικαιωμάτων ρύπων που θα παράγονται από τη λειτουργία των πλοίων. Σύμφωνα με την τελευταία μελέτη του ΙΟΒΕ, το λειτουργικό κόστος του κλάδου θα αυξηθεί κατά 320 εκατ. ευρώ το 2031.

Αυτό θα επιφέρει τεράστια αύξηση του κόστους λειτουργίας και της τιμής των εισιτηρίων της ακτοπλοΐας κατά 30%-32%. Αυτή η αύξηση του κόστους θα επιφέρει χαμηλότερη επιβατική κίνηση κατά 1,5 εκατομμύριο επιβάτες και άνω των 300.000 οχημάτων. Αυτό το μείγμα θα είναι εκρηκτικό. Θα υπάρξει μείωση εσόδων στην ακτοπλοΐα στα 160 εκατ. ευρώ».

Τέλος, ο ίδιος διευκρίνισε ότι «η ακτοπλοΐα προσφέρει στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) το 5,4% και πάνω από 350.000 θέσεις εργασίας».

Για τις κινήσεις που πρέπει να γίνουν στον δρόμο προς την πράσινη μετάβαση της ναυτιλίας, αλλά και για τα θέματα που αντιμετωπίζει η ελληνική ακτοπλοΐα, η οποία έχει βρεθεί και αυτό το καλοκαίρι στο στόχαστρο λόγω των τιμών των εισιτηρίων, μίλησε ο κ. Μιχάλης Δημητριάδης-Ευγενίδης της ακτοπλοϊκής Aegean Sea Lines.

Οσον αφορά στην ακτοπλοΐα σχολίασε:

«Δεδομένου ότι το 41% των ελληνικών ακτοπλοϊκών πλοίων που είναι σήμερα δρομολογημένα το 2035 θα είναι ηλικίας άνω των 40 ετών, η ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο κλάδος.

Θέλουμε η ακτοπλοΐα να γίνει όπως η ποντοπόρος, όπου το 60% των εταιρειών είναι μικρομεσαίες. Θέλουμε δηλαδή να ανεβεί το ποσοστό των μικρομεσαίων εταιρειών, γιατί αυτό θα λειτουργήσει υπέρ της αγοράς. Οσο μη ικανοποιητική είναι η κερδοφορία των μεγάλων εταιρειών τόσο δυσχερέστερη είναι η κατάσταση των μεσαίων εταιρειών που παίζουν ζωτικό ρόλο στην ακτοπλοΐα».

Σχετικά με τα ελληνικά λιμάνια και τις υποδομές ανέφερε: «Η έλλειψη Ελλήνων ναυτικών δυσκολεύει και την επαρκή στελέχωση των πλοίων. Οι δε ιδιομορφίες των λιμανιών, όπως στη Σίφνο, περιορίζουν το μέγεθος και τις μανούβρες των πλοίων. Χρειάζεται βελτίωση των υποδομών για την υποστήριξη των νέων τεχνολογιών και των μεγαλύτερων πλοίων».

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε και στις επιπτώσεις από την εφαρμογή του  Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Ρύπων (EU ETS):

«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η καταβολή του Eυρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Ρύπων ή το κόστος προσαρμογής σε εναλλακτικά καύσιμα θα επιβαρύνει το μεταφορικό έργο. Είναι κάτι που αφορά επιβάτες, φορτηγά, αυτοκίνητα και μοτοσικλέτες. Χωρίς αμφιβολία, αν δεν υπάρξουν παρεμβάσεις, θα έχουμε μεγάλες επιβαρύνσεις.

Εχει γίνει μελέτη του ΙΟΒΕ η οποία καταδεικνύει ότι είναι ευχής έργον που το EU ETS καθυστερεί να εφαρμοστεί στην ακτοπλοΐα μέχρι το 2030, εκτός από τα νησιά που είναι πάνω από 200.000 κατοίκους. Εάν τα μέτρα αυτά εφαρμόζονταν σήμερα, θα είχαμε τουλάχιστον αύξηση της τιμής των εισιτηρίων από 11,5% έως 30% το 2026. Αυτό θα είχε επιπτώσεις στην ισορροπία μειώνοντας το ΑΕΠ κατά 0,3% το 2026, επηρεάζοντας 30.000 θέσεις εργασίας στα νησιά και την ηπειρωτική Ελλάδα, και συγκεκριμένα έχοντας σημαντικές επιπτώσεις στην Κρήτη και το νότιο Αιγαίο, λόγω της μειωμένης ζήτησης για μεταφορά στα νησιά, σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ».

Για την κατάσταση που επικρατεί στην ελληνική ακτοπλοΐα εν όψει της πράσινης μετάβασης μίλησε ο Senior Director Νότιας Ευρώπης, Μέσης Ανατολής και Αφρικής του ιταλικού νηογνώμονα RΙΝΑ, Σπύρος Ζολώτας:
«Μελετάμε συνεχώς λύσεις τόσο για νέα πλοία με καινοτόμα συστήματα πρόωσης όσο και για προτάσεις βελτιστοποίησης του υπάρχοντος στόλου.

Ειδικά για την ελληνική ακτοπλοΐα με τις ιδιαιτερότητές της χρειάζονται και τολμηρές αλλά και ρεαλιστικές πολιτικές αποφάσεις, βασισμένες σε τεχνικοοικονομικές μελέτες σχετικά τόσο με την πιο έξυπνη συνδεσιμότητα των νησιών μας και τη ρύθμιση των δρομολογίων όσο και με τα κατάλληλα οικονομικά κίνητρα».

Ο ίδιος έδωσε παραδείγματα υβριδικών πλοίων που κατασκευάζονται υπό την επίβλεψη του RINA σε διάφορα ναυπηγεία σε ολόκληρο τον κόσμο, ακόμα και στην Ελλάδα:

«Εχουμε υπό κατασκευή στο Πέραμα ένα υβριδικό επιβατηγό πλοίο σχεδιασμένο από ελληνικό ναυπηγικό γραφείο, κάτι που μας κάνει ιδιαίτερα χαρούμενους και αισιόδοξους ότι παράλληλα με την ενεργοποίηση των Ναυπηγείων της Ελευσίνας και του Σκαραμαγκά μπορούμε να ελπίζουμε σε αναβίωση ναυπηγήσεων πλοίων, και δη πράσινων, στη χώρα μας».

Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Ενωσης Εφοπλιστών Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων (ΕΕΝΜΑ) Χαράλαμπος Σημαντώνης ζήτησε την ένταξη του στόλου εθνικών μεταφορών της shortsea ναυτιλίας στο Ταμείο Ανάκαμψης.

Η πρόταση κατατέθηκε παρουσία του γενικού γραμματέα Αιγαίου και  Νησιωτικής Πολιτικής, Μανώλη Κουτουλάκη, και του προέδρου του ΝΕΕ, δρος Γιώργου Πατέρα. Η πρόταση έγινε αποδεκτή, αφού τα πλοία της εθνικής shortsea ναυτιλίας συνδέουν τον ηπειρωτικό κορμό της χώρας με τα νησιά διατηρώντας την οικονομική και κοινωνική συνοχή ενώ η ασφαλής και αδιάκοπη λειτουργία τους είναι ζωτικής σημασίας.

Διαβάστε ακόμη:

BBC: Ανοίγει ένα σκοτεινό και επικίνδυνο κεφάλαιο στην αμερικανική πολιτική σκηνή

Ερχονται κίνητρα και έξτρα μπόνους για όσους είναι συνεπείς φορολογούμενοι

Εφορία: Στενεύουν τα χρονικά περιθώρια για την αναβίωση παλαιών ρυθμίσεων οφειλών

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ