Η ναυτιλιακή χρηματοδότηση αποτελεί έναν ιδιαίτερα εξειδικευμένο κλάδο. Παρά το γεγονός ότι η ναυτιλία αποτελεί το σημαντικότερο μέσο μεταφοράς εμπορευμάτων, παράλληλα αποτελεί κι έναν κλάδο που απαιτεί υψηλές επενδύσεις, καθώς τα πλοία έχουν υψηλό κόστος κτήσης, με ιδιαίτερα υψηλή κυκλικότητα και με υψηλού ρίσκου διακυμάνσεις στα έσοδά του. Η ναυτιλιακή χρηματοδότηση θυμίζει τον κύβο του Ρούμπικ.
Οι προκλήσεις είναι μεγάλες στις ταραχώδεις εποχές που ζούμε. Το «business stories» σε αυτές τις δύσκολες θάλασσες που καλείται να πλεύσει ο κλάδος, ζήτησε τη βοήθεια του «πλοηγού» Γιώργου Ξηραδάκη, ενός τραπεζίτη που γνωρίζει όσο λίγοι τα νερά αυτά.
Ως πρόεδρος της Ενωσης Τραπεζικών και Χρηματοοικονομικών Στελεχών Ελληνικής Ναυτιλίας και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας ΧRTC-Σύμβουλοι Επιχειρήσεων καταγράφει το νέο περιβάλλον μέσα στο οποίο καλούνται να δραστηριοποιηθούν η παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία και οι τράπεζες και ειδικά τα ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Αρχίζουμε τη συνομιλία μας με μία αναδρομή:
«Η εφαρμογή των μέτρων της Βασιλείας και οι αυξήσεις στις προβλέψεις για τις επισφαλείς απαιτήσεις ήταν η απαρχή της μείωσης των ναυτιλιακών χαρτοφυλακίων των μεγάλων παραδοσιακών ευρωπαϊκών τραπεζών. Η μεγάλη ανατροπή λόγω αυτού του συγκεκριμένου κανονιστικού πλαισίου συνέβη παράλληλα με τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και την πίεση προσαρμογής της Ευρωπαϊκής Ενωσης προς την κατεύθυνση αυτή», επισημαίνει και συνεχίζει:
«Ακολούθως οι αποφάσεις του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO) αναφορικά με τη μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ανάγκασαν την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών να εκδώσει μια δέσμη υποχρεωτικών οδηγιών, πλαισίων και πινάκων τους οποίους οι ευρωπαϊκές τράπεζες οφείλουν να ακολουθήσουν, συμβάλλοντας στην προσπάθεια της απανθρακοποίησης της παγκόσμιας ναυτιλιακής βιομηχανίας. Οι νέοι κανονισμοί της Ε.Ε. για τη χρηματοδότηση βιώσιμων επενδύσεων αποτελούν τη νέα πρόκληση που έχουν να αντιμετωπίσουν οι τράπεζες, αλλάζοντας σημαντικά τις στρατηγικές ναυτιλιακού δανεισμού».
Οπως εξηγεί, οι τράπεζες όσο και οι ναυτιλιακές εταιρείες δέχονται ισχυρές πιέσεις τόσο από τις κανονιστικές αρχές όσο και από τους επενδυτές τους για να εφαρμόσουν επιχειρηματικές πρακτικές που εναρμονίζονται με τις αρχές Περιβάλλοντος, Κοινωνικής Συνοχής και Διακυβέρνησης (ESG).
«Παρόλο που συχνά οι δείκτες ESG θεωρούνται μη χρηματοοικονομικοί, οι επιδόσεις των εταιρειών σε αυτό τον τομέα επηρεάζουν τη χρηματοπιστωτική ικανότητά τους. Ετσι η κλιματική αλλαγή προστίθεται στη λίστα των κινδύνων τους οποίους πρέπει να συνυπολογίσουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες προκειμένου να προχωρήσουν στη δανειοδότηση των ναυτιλιακών εταιρειών», υπογραμμίζει.
Στο σημείο αυτό εστιάζει στον ρόλο της αμερικανικής χρηματιστηριακής αγοράς:
«Μια νέα εξέλιξη όσον αφορά τους δείκτες ESG είναι οι ισχυρές ενδείξεις ότι αναδύεται ένα πιο εναρμονισμένο καθεστώς παγκοσμίως. Η τελευταία ρυθμιστική αρχή που ενθαρρύνει αυστηρότερα πρότυπα είναι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ (SEC). Τον Μάρτιο του 2022, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ πρότεινε έναν κανονισμό που θα απαιτεί από τις εταιρείες που εκδίδουν μετοχές ή ομόλογα να κάνουν λεπτομερείς γνωστοποιήσεις σχετικά με το κλίμα σε τρεις τομείς: τις υλικές κλιματικές επιπτώσεις, τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και τους στόχους ή τα σχέδια προς την πράσινη μετάβαση. Η κίνηση αυτή της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ, η οποία θα μπορούσε να εφαρμοστεί φέτος, την ευθυγραμμίζει με τα πρότυπα που ορίζονται στην Ευρώπη».
Σύμφωνα με τον Ελληνα τραπεζίτη «η προσπάθεια της απανθρακοποίησης της παγκόσμιας ναυτιλιακής βιομηχανίας είναι μια υπόθεση που θα απαιτήσει τεράστια κεφάλαια. Οι Ελληνες πλοιοκτήτες με τη στήριξη των ευρωπαϊκών κυρίως τραπεζών έχουν ήδη εισέλθει στην προσπάθεια αυτή. Νέες παραγγελίες πλοίων με εναλλακτικά καύσιμα έχουν ήδη χρηματοδοτηθεί ενώ η ανανέωση του ελληνικού στόλου, ο οποίος είναι από τους νεότερους παγκοσμίως, αποτελεί συνεχή διαδικασία. Παρά το γεγονός ότι μεγάλες και παραδοσιακές ναυτιλιακές ευρωπαϊκές τράπεζες προχώρησαν τα τελευταία χρόνια στη μείωση ή στην πώληση των χαρτοφυλακίων τους, το ποσοστό που διατηρούν στο σύνολο της ελληνικής ναυτιλιακής χρηματοδότησης φτάνει το 78% σύμφωνα με στοιχεία του 2021».
Οπως επισημαίνει, «το υπόλοιπο ποσοστό χρηματοδότησης καλύφθηκε από εταιρείες leasing ασιατικών χωρών, κυρίως κινεζικών, που βρήκαν την ευκαιρία να εισχωρήσουν στον χώρο εκμεταλλευόμενες την αδυναμία των τραπεζών και την έλλειψη κανονιστικών πλαισίων».
Ομως ο χάρτης όσον αφορά τις εταιρείες leasing ασιατικών χωρών αναμένεται να αλλάξει. Και ο λόγος είναι ο εξής:
«Το γεγονός της σύλληψης υψηλόβαθμων διοικητικών στελεχών του χρηματοπιστωτικού τομέα στην Κίνα από τις Αρχές κατά της διαφθοράς αναμένεται να επιφέρει αλλαγές στους κανόνες χρηματοδότησης από τις leasing εταιρείες. Εγείρονται απορίες για το αν θα είναι εφικτή η στήριξη τόσο της ελληνικής ναυτιλίας όσο και της παγκόσμιας από αυτή την πηγή», υπογραμμίζει ο κ. Ξηραδάκης.
Από την άλλη πλευρά, η εντυπωσιακή αύξηση των χαρτοφυλακίων των ελληνικών τραπεζών στη ναυτιλιακή χρηματοδότηση το 2021 αποτέλεσε το σημαντικότερο γεγονός στον κλάδο.
«Παρότι το 2022 το σύνολο των χαρτοφυλακίων τους θα παρουσιάσει μείωση εξαιτίας των πρόωρων αποπληρωμών και της πώλησης μη εξυπηρετούμενων ναυτιλιακών δανείων, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες κατατάσσονται στη λίστα των 10 μεγαλύτερων χρηματοδοτών της ελληνικής ναυτιλίας πλέον», δηλώνει. «Η αύξηση των επιτοκίων αναμένεται να επηρεάσει τη χρηματοδότηση. Ο διπλασιασμός σχεδόν των δανειακών επιτοκίων δεν θα αφήσει ανεπηρέαστες τις ναυτιλιακές χρηματοροές. Στον αντίποδα, όμως, η αύξηση των επιτοκίων μπορεί να επηρεάσει θετικά την προσέλκυση επενδυτών στον χώρο», υπογραμμίζει και αναλύει:
«Οι ευνοϊκές ναυλαγορές διευκολύνουν τη χρηματοδότηση της ελληνικής ναυτιλίας. Στην παρούσα φάση τα πλοία μεταφοράς ενεργειακών προϊόντων των οποίων οι ναύλοι είναι ιδιαίτερα υψηλοί, εξαιτίας των γεωπολιτικών αναταραχών, απολαμβάνουν ιδιαίτερα καλή αντιμετώπιση από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Με ενδιαφέρον παρακολουθούμε την έναρξη συνεργασίας ευρωπαϊκών και ασιατικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, όπως της BNP Paribas με την ιαπωνική SBI Leasing Service και άλλα Export Credit πρακτορεία της Ν. Κορέας και της Κίνας.
Τόσο οι τράπεζες όσο και οι ναυτιλιακές εταιρείες ίσως για πρώτη φορά έχουν έναν κοινό προσανατολισμό, πέραν των επιχειρηματικών τους στόχων. Παρουσιάζεται μια μοναδική ευκαιρία για τις ελληνικές τράπεζες να συνεχίσουν τη στήριξη της ελληνικής ναυτιλίας για την επίτευξη των περιβαλλοντικών της στόχων, με τη μείωση των ρύπων από τις δραστηριότητές της, προωθώντας παράλληλα την υπεύθυνη και βιώσιμη τραπεζική πρακτική με την υιοθέτηση κριτηρίων ESG, τα οποία συνδυάζουν την ανάπτυξη και την οικονομική απόδοση με την κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Με τον τρόπο αυτό δίνουν καλύτερη εικόνα στους επενδυτές τους ως προς τις απειλές της κλιματικής αλλαγής για τον κλάδο παροχής χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, αξιοποιώντας και τον έναν από τους τρεις βασικούς πυλώνες της αποστολής του ΤΧΣ, αυτόν της ενσωμάτωσης κριτηρίων ESG στη λειτουργία των τραπεζών».
Κλείνοντας τη συζήτηση, κάνει μία πρόβλεψη: «Σίγουρα η χρηματοδότηση του διαχρονικού ηγέτη που είναι η ελληνική ναυτιλία, προσελκύει το ενδιαφέρον τόσο των επενδυτών όσο και των τραπεζικών και χρηματιστηριακών ομίλων και γι’ αυτό η ελληνική ναυτιλία παρουσιάζεται σαν πολύφερνη νύφη στον παγκόσμιο επενδυτικό χάρτη. Η ικανότητα της ελληνικής ναυτιλίας και των ναυτιλιακών και χρηματοδοτικών στελεχών αποτελούν εχέγγυα στη διατήρηση του κλάδου της χρηματοδότησης και παράλληλα στη διαμόρφωση του νέου ελληνόκτητου στόλου των επόμενων δεκαετιών. Το μεγάλο στοίχημα είναι η ανάπτυξη της Αθήνας και του Πειραιά ως παγκόσμιων ναυτιλιακών κέντρων, γεγονός που θα ενισχύσει το νέο προφίλ της ελληνικής οικονομίας και θα μαγνητίσει το ενδιαφέρον πολλών τραπεζών ώστε να επανέλθουν στην ελληνική επικράτεια».
Διαβάστε ακόμη
Τι κρύβεται πίσω από το ράλι του χρυσού – Η χώρα που αγόρασε μυστικά 100 τόνους μέσα σε λίγες ημέρες