Σε μια εποχή όπου η «απανθρακοποίηση» των νησιών, η πράσινη μετάβαση σε υπηρεσίες και υποδομές, η ανανέωση του στόλου της ακτοπλοΐας και τα εναλλακτικά καύσιμα στη ναυτιλία συναντούν τον δημόσιο διάλογο, ενώ αναζητούνται επιτακτικές λύσεις τεχνολογικά επαρκείς και χρηματοοικονομικά βιώσιμες, το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής καλείται να διαδραματίσει τον ρόλο που του αναλογεί, θέτοντας στόχους, παρέχοντας το θεσμικό πλαίσιο και δημιουργώντας μηχανισμούς για την αγορά.

Μιλώντας στο «business stories» ο κ. Μανώλης Κουτουλάκης, γενικός γραμματέας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, μηχανικός Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, MSc Περιφερειακής Πολιτικής, υποψήφιος διδάκτωρ Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, υπογράμμισε ότι έχει γίνει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που περιλαμβάνει 45 έργα κόστους 205 εκατ. ευρώ:

«Η Ελλάδα αποκτά στην πράξη δημόσια πολιτική στον τομέα της θαλάσσιας συγκοινωνίας και των νησιωτικών υποδομών θαλασσίων μεταφορών. Η κρίση της πανδημίας και οι σοβαρές επιπτώσεις που αυτή είχε και συνεχίζει να έχει στον τομέα της θαλάσσιας συγκοινωνίας ανέδειξαν και επιτάχυναν τις εξελίξεις τόσο σε επίπεδο αγοράς όσο και σε επίπεδο ετοιμότητας του κράτους. Ο νησιώτης κάτοικος και ο νησιώτης επιχειρηματίας πρέπει να αντιμετωπίζονται με σεβασμό και με ειδική μέριμνα για να έχουν ισότιμη πρόσβαση σε υπηρεσίες μεταφορών και ασφαλείς υποδομές. Ζητούμενο διαχρονικά, αλλά ποτέ οργανωμένο σχέδιο από τη μελέτη στο τελικό έργο».

Και επεσήμανε: «Η ψήφιση του νόμου 4770/21 με τη θεσμοθέτηση της Εθνικής Στρατηγικής για την Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική στον Νησιωτικό Χώρο, με ευθύνη της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, αποτέλεσε το θεσμικό εφαλτήριο για να αντιμετωπιστεί η νησιωτικότητα όχι ως απλή αποδοχή της αυταπόδεικτης γεωγραφικής ασυνέχειας των νησιών, αλλά ως όχημα για να διαμορφώσει ειδική και διαφοροποιημένη περιφερειακή πολιτική με έμφαση στα νησιά και τις περιφερειακές οικονομίες που συνδέονται με την ανάπτυξή τους».

Νέο θεσμικό πλαίσιο

Οπως τόνισε ο κ. Κουτουλάκης, το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής αξιοποίησε το νέο θεσμικό πλαίσιο για να στοιχειοθετήσει κατά τρόπο οργανωμένο και τεκμηριωμένο πολιτική χρηματοδοτήσεων στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών, προκρίνοντας τον πρωταρχικό στόχο της διασφάλισης μιας ολοκληρωμένης θαλάσσιας πολιτικής σε έναν συνεκτικό εδαφικά και οικονομικά χώρο όπως ο νησιωτικός.

«Η πολιτική αυτή έχει ενσωματωθεί ήδη ως διακριτή προτεραιότητα στο εγκεκριμένο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κείμενο του ΕΣΠΑ 2021-2027, αλλά και στο Ταμείο Ανάκαμψης έπειτα από σχετική εισήγηση της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής και σε στενή συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής και Ναυτιλιακών Επενδύσεων και το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων», ανέφερε ο κ. Κουτουλάκης και προσέθεσε: «Αλλωστε, ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Γιάννης Πλακιωτάκης, στο πλαίσιο της ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο του 2021, είχε παρουσιάσει το βασικό πλαίσιο της στρατηγικής το οποίο πλέον παίρνει σάρκα και οστά μέσα από μια πρωτόγνωρη -για το υπουργείο, τους νησιωτικούς δήμους, τα Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία και τους φορείς- συμμετοχική διαδικασία σχεδιασμού και συνεργασίας με διαδοχικές τεχνικές συσκέψεις, παρουσία των γενικών γραμματέων του υπουργείου κατά τόπους στα νησιά, αλλά και δημιουργίας ειδικού μηχανισμού παρακολούθησης της πορείας ωρίμανσης κάθε έργου ξεχωριστά».

Για το οικονομικό κόστος και την ανεύρεση κονδυλίων ο γ.γ. του ΥΝΑΝΠ τόνισε: «Ολα τα παραπάνω είναι συνδυαστικά με το υπό επεξεργασία εξειδικευμένο χρηματοδοτικό πρόγραμμα “Νέαρχος”, που αναμένεται να καλύψει πάγιο αίτημα για εμπροσθοβαρείς δράσεις και έργα μικρού ή μεσαίου προϋπολογισμού (από 100.000 έως 1 εκατ. ευρώ ανά έργο) για λιμενικές υποδομές, εξοπλισμούς λιμένων και ανάπτυξη υποδομών διαχείρισης νερού και ΑΠΕ σε νησιά». Και εξήγησε αναλυτικά τα έργα και το κόστος τους: «Μέσα από τη συστηματική νομοθετική και προγραμματική προσπάθεια η ελληνική κυβέρνηση και το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής καταφέρνουν πλέον να εξασφαλίσουν επιλεξιμότητα χρηματοδότησης για νησιωτικούς λιμένες εκτός του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών και να επιτελέσουν ουσιαστικό προγραμματικό ρόλο για την προώθηση κρίσιμων νησιωτικών υποδομών στις θαλάσσιες μεταφορές, με έμφαση στα μικρά και μεσαία νησιά ή σε νησιωτικές περιοχές με σημαίνοντα περιφερειακό ρόλο hub στις θαλάσσιες συγκοινωνίες.

Η προσπάθεια αυτή ήδη αποδίδει καρπούς με την πρόταση του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής για δέσμευση πόρων σχεδόν 175 εκατ. ευρώ μέσω του ΕΣΠΑ 2021-2027 για δέσμη 33 συγκεκριμένων έργων που αφορούν τη βελτίωση, επέκταση και ανάκτηση ασφάλειας προσεγγίσεων των πλοίων της ακτοπλοΐας σε συγκεκριμένα νησιά (ενδεικτικά αναφέρονται: Φολέγανδρος, Ιος, Σίκινος, Ανάφη, Ιθάκη, Παλαιοχώρα Χανίων, Γαύδος, Οθωνοί, Μαθράκι, Σητεία, Κάλυμνος, Λειψοί, Πάτμος κ.ά.). Ταυτόχρονα, μέσω πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας εντάσσονται 12 έργα σε αντίστοιχες περιοχές με αντικείμενο την αντιμετώπιση διαβρώσεων σε ακτές και λιμενικές υποδομές και χερσαίες ζώνες λιμένων σε νησιωτικές τουριστικές περιοχές (ενδεικτικά: Αργοστόλι, Σύμη, Αγιος Νικόλαος Λασιθίου, Λιμένας Χερσονήσου, Ιος, Αμμουλιανή κ.ά.), με συνολικό προϋπολογισμό 30 εκατ. ευρώ».

Οπως δηλώνει ο κ. Κουτουλάκης, η χρηματοδότηση των νησιωτικών λιμένων και η έμφαση στην ανάκτηση της ασφαλούς προσέγγισης, η διαμόρφωση και προστασία των θέσεων ελλιμενισμού με επέκταση ή κατασκευή έργων προστασίας προσήνεμων ή υπήνεμων μόλων αναμένεται να αλλάξουν την εικόνα, αλλά κυρίως τις προϋποθέσεις για ασφάλεια ναυσιπλοΐας και προσβασιμότητα πλοίων, κατοίκων και επισκεπτών.

«Οπως διαπιστώθηκε και αναγνωρίστηκε από όλους τους φορείς της ακτοπλοΐας και τους εκπροσώπους των νησιωτικών περιοχών σε πρόσφατο συνέδριο που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας, σε συνεργασία με το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά, το Ναυτικό Επιμελητήριο Ελλάδος και το υπουργείο, το πάγιο αίτημα των πλοιάρχων της ελληνικής ακτοπλοΐας για μικρές και μεγάλες παρεμβάσεις που καθιστούν ασφαλή τα λιμάνια, ιδίως των μικρών τουριστικών νησιών, υιοθετείται κατά τρόπο συγκεκριμένο.

Αυτό αποτέλεσε άλλωστε και βασικό τεκμήριο επιχειρηματολογίας της διαπραγμάτευσης που υλοποιεί το υπουργείο μέσω της Επιτελικής Δομής ΕΣΠΑ με την Ε.Ε. για το νέο Τομεακό Πρόγραμμα Υποδομές-Μεταφορές 2021-2027, στο οποίο και προστέθηκε ειδικός άξονας προτεραιότητας για τον σκοπό αυτό. Η έγκριση του προγράμματος αναμένεται να γίνει εντός του καλοκαιριού, ενώ στοιχείο πρότασης ένταξης των 33 έργων ήταν η ωριμότητα των μελετών και αδειοδοτήσεων των συγκεκριμένων έργων στα νησιά».

Συνεργασία

Ο κ. Κουτουλάκης ξεκαθαρίζει ότι «πλέον καθίσταται σαφές σε εθνικό, αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο ότι τα νησιά μας απαιτούν μια “διαφοροποιημένη” μεταχείριση σε κάθε στάδιο και σε κάθε πρωτοβουλία, είτε νομοθετική είτε χρηματοδοτική, και θα λαμβάνεται υπόψη -με εμφανή τρόπο και κλειδωμένες χρηματοδοτήσεις- η φυσιογνωμία των νησιών και η διαφορετικότητά τους από άλλες περιοχές.

Το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής συνεχίζει τη σχετική συστηματική συνεργασία με το Ναυτικό Επιμελητήριο της Ελλάδος, αλλά και τους θεσμικούς εταίρους όπως ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας και η Ενωση Πορθμείων, ενώ για τη διαμόρφωση των προτάσεων αξιοποιήθηκαν από τη Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής τα συμπεράσματα των συνεδρίων στο τέλος του 2021 τόσο του Επιμελητηριακού Ομίλου Ανάπτυξης Ελληνικών Νησιών όσο και του Συνεδρίου του Δικτύου Μικρών Νησιών, αλλά και προτάσεις και αποφάσεις της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδος που κοινοποιούνται στο υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής».

Διαβάστε επίσης: 

Mισό τρισ. ρούβλια ο λογαριασμός ακρίβειας που στέλνει η Ρωσία στην Ελλάδα

Η εταιρεία τηλεπικοινωνιών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων εξαγόρασε το 9,8% της Vodafone

Αντικατάσταση ηλεκτρικών συσκευών: Πότε ανοίγει η πλατφόρμα – Ποιοι αποκλείονται από την επιδότηση (vid)