Η ενεργειακή κρίση κατέδειξε αφενός ότι εξαρτώμεθα από τους υδρογονάνθρακες και αφετέρου πόσο πίσω είμαστε ως προς την αντικατάστασή τους. Ωστόσο, είναι ακριβή και χρονοβόρα η ανεύρεση και η εκμετάλλευσή τους. Γι’ αυτό υπάρχει αναγκαιότητα για την αντικατάστασή τους με άλλες μορφές ενέργειας λιγότερο ζημιογόνες για το περιβάλλον.

Το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και το κάρβουνο καλύπτουν το 83% όλων των αναγκών ενέργειας παγκοσμίως και πιο συγκεκριμένα 31,2% το πετρέλαιο, 27,2% το κάρβουνο και 24,7% το αέριο. Οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας καλύπτουν μόνο το 17% των αναγκών παγκοσμίως. Η πυρηνική ενέργεια το 4,3%, η υδροηλεκτρική το 6,86%, η αιολική το 2,52%, η ηλιακή το 1,4%, τα βιοκαύσιμα το 0,7% και οι βιομάζες το 1,1%.

Την επόμενη μέρα στην ενέργεια αναλύει στο «business stories» ο Εμμανουήλ Παπαλέξης, κορυφαίο όνομα της ναυτιλιακής κοινότητας λόγω της ειδίκευσής του στις θαλάσσιες μεταφορές του πετρελαίου και των χημικών φορτίων. Εχει ασχοληθεί για πολλά χρόνια με ναυτιλιακά και ενεργειακά θέματα και έχει λάβει μέρος σε πολλές διεθνείς συνελεύσεις.

«Είναι προφανές ότι έχουμε ακόμη αρκετό δρόμο για να φτάσουμε στην πράσινη ενέργεια. Οι προγραμματισμοί για μείωση στο 45% των εκπομπών άνθρακα μέχρι το 2030 είναι ίσως πολύ αισιόδοξοι» είναι το πρώτο που μας λέει στο πλαίσιο της συνέντευξης. Και συνεχίζει: «Eίναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια υπήρξε μία γενική εκστρατεία και μια “πεποίθηση” ότι οι υδρογονάνθρακες πρέπει να φύγουν το συντομότερο και άλλες μορφές ενέργειας φιλικές προς το περιβάλλον να τους αντικαταστήσουν. Την ίδια όμως ώρα και εμείς και οι “άλλοι” ψάχνουμε, τρυπάμε τη γη για… υδρογονάνθρακες! Τον Απρίλιο του 2019 υπήρχε οργασμός από drilling δραστηριότητα. Η ExxonMobil ανακοίνωσε τότε ότι εντοπίστηκαν 5,8 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικό αέριο στην Νότια Κύπρο.

Η γαλλική Total και η ιταλική Edison το 2018 με την ελληνική κυβέρνηση επικύρωσαν τη συμφωνία για έρευνα στο Block 2 στα Ιόνια Νησιά, κοντά στην Aρτα και την Πρέβεζα. Πολλές άλλες εταιρείες ήρθαν, έψαξαν κι έφυγαν. Γιατί; Απλούστατα, η έρευνα για υδρογονάνθρακες είναι πολύ ακριβή υπόθεση και αρχίζει όταν η τιμή του πετρελαίου είναι υψηλή και διακόπτεται ή εγκαταλείπεται όταν η τιμή πέφτει. Το φαινόμενο αυτό έχει παρατηρηθεί πολλάκις σε διάφορες περιπτώσεις παγκοσμίως».

Στη συνέχεια επισημαίνει την ανάγκη να υπάρξει εθνική γραμμή για το θέμα αυτό: «Επειδή στην Ελλάδα πέρασαν 100 χρόνια, ναι, 100 χρόνια από το 1919, όταν η γαλλική French Petroleum Institute έκανε έρευνα στην Δραγοψά Ηπείρου, πρέπει επιτέλους να υπάρξει μια γραμμή εθνική που θα αποφασίσει πώς θέλουμε τις θάλασσές μας. Να πουλάνε ήλιο και θάλασσα ή πετρέλαιο. Και τα δύο μαζί, λίγο δύσκολο».

Σύντομες αποφάσεις

Για τα προβλήματα που θα δημιουργηθούν εάν σταματήσει η ροή του ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, ο Εμμανουήλ Παπαλέξης επισημαίνει: «Η απειλούμενη διακοπή του ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου επιβάλλει σύντομες κινήσεις και αποφάσεις! Η επιβαλλόμενη πλέον απεξάρτηση από το ρωσικό πετρέλαιο και αέριο επιτάσσει την ανεύρεση εναλλακτικών πηγών. Οπως έχει αναφερθεί, η εξασφάλιση από δικές μας πηγές είναι μακροχρόνια, γι’ αυτό πρέπει να χρησιμοποιηθούν market sources. Ανάπτυξη/επέκταση των ειδικών εγκαταστάσεων που θα χρειάζονται για το υγροποιημένο αέριο (LNG). Παράλληλα, και εφόσον αποφασιστεί, λόγω άμεσης ανάγκης, χωρίς αυτό να εννοεί ότι αποκλίνουμε από την περιβαλλοντική μας πολιτική για ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών ενέργειας, να τρέξουμε για την επαναφορά λειτουργίας/χρήσης του λιγνίτη που υπάρχει στη χώρα μας και στην εκκίνηση των ενεργειών για τη συνέχιση της έρευνας υδρογονανθράκων στις περιοχές όπου ήδη πρόσφατα είχαν αρχίσει και είτε σταμάτησαν είτε καθυστερούν όπως στο Κατάκολο, Ιωάννινα, Ρίο, Κρήτη κ.α.».

Σύμφωνα με τον Εμμανουήλ Παπαλέξη, πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στο φυσικό αέριο. Ο ίδιος εξηγεί γιατί η Ελλάδα βρίσκεται σε πιο ευνοϊκή θέση από τις άλλες χώρες-μέλη της Ε.Ε.:

«Στην υπάρχουσα κατάσταση προτεραιότητα δίνεται στο φυσικό αέριο (natural gas) πιστεύοντας πως για το πετρέλαιο υπάρχουν πιο εύκολες εναλλακτικές πηγές. Η εξάρτηση των βιομηχανικών χωρών της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο είναι μεγάλη, καθώς αυτό ικανοποιεί το 40%-50% των αναγκών των. Πιο συγκεκριμένα, το 2019 η Γερμανία εισήγαγε 92 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, η Αγγλία 79 τρισ. κυβικά μέτρα, η Ιταλία 74 , η Ολλανδία 45 και η Γαλλία 42 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Η Ελλάδα εισήγαγε από τη Ρωσία το 40% του φυσικού αερίου που χρησιμοποιεί. Για την Ελλάδα τα πράγματα είναι ευκολότερα, διότι η πλειονότητα του αερίου που εισάγεται απορροφάται για τη δημιουργία ηλεκτρικής ενέργειας, κάτι που μπορεί να αντικατασταθεί από τον λιγνίτη ή το πετρέλαιο.
Η κατάσταση γίνεται πιο δύσκολη για εμάς και την Ευρώπη γενικότερα, λόγω της αναγκαιότητας της υγροποίησης του φυσικού αερίου (LNG) για τη μεταφορά του διά θαλάσσης. Αυτό σημαίνει ότι το πλοίο φτάνει στον προορισμό του όπου πρέπει να υπάρχει μια ειδική εγκατάσταση να παραλάβει το υγρό αέριο και εν συνεχεία να το αεριοποιήσει. Τέτοιες εγκαταστάσεις δεν υπάρχουν πολλές να ικανοποιήσουν τις ανάγκες για μεγάλες ποσότητες υγρού φυσικού αερίου. Στην Ελλάδα έχουμε μόνο μία τέτοια εγκατάσταση στη νησίδα Ρεβυθούσα στην Πάχη Μεγάρων και γίνονται ενέργειες να αυξήσουν τη χωρητικότητα των δεξαμενών αποθήκευσης αερίου. Επίσης, προγραμματίζονται παρόμοια Terminals με αυτό της Ρεβυθούσας στην Αλεξανδρούπολη και στην Κόρινθο».

Ενα ακόμη πρόβλημα για την Ευρώπη είναι ότι τα κράτη που παράγουν μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου είναι μακριά από την Ευρώπη, γι’ αυτό το φυσικό αέριο πρέπει να μεταφερθεί διά θαλάσσης σε υγρή κατάσταση. Εξαίρεση, φυσικά, αποτελούν η Ρωσία και άλλες χώρες στην περιοχή του Καυκάσου απ’ όπου μπορεί να μεταφερθεί με σωλήνες. Οι ΗΠΑ παράγουν 914,6 δισεκατομμύρια μετρικούς τόνους, η Ρωσία 638,8, το Ιράν 250,8, η Κίνα 194, το Κατάρ 171,3, ο Καναδάς 164,2, η Σαουδική Αραβία 112,1, η Αυστραλία 142,6, η Νορβηγία 111,5 και η Αλγερία 81,5 δισεκατομμύρια.

Επειδή κυριαρχεί μια ασάφεια σχετικά με το LNG και το LPG, ζητήσαμε από τον κ. Παπαλέξη να μας εξηγήσει τι είναι τι: «Το φυσικό αέριο αποτελείται από μεθάνιο-menthane, αλλά μπορεί να περιέχει προπάνιο και βουτάνιο. Τα επιπλέον στοιχεία μπορεί να ξεχωριστούν, να χρησιμοποιηθούν χωριστά.
Το φυσικό αέριο χρησιμοποιείται ως καύσιμη ύλη στη βιομηχανία, σε μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, σε εμπορικές δραστηριότητες, ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις, στις κατοικίες (θέρμανση, μαγείρεμα, ζεστό νερό κ.λπ.), στην κίνηση οχημάτων. Πρόσφατα έχει αρχίσει να χρησιμοποιείται σε υγρή μορφή στη ναυτιλία ως καύσιμο στα πλοία (LNG). Το φυσικό αέριο υγροποιείται με ψύξη στους -162οC και το ονομάζουμε LNG (Liquified Natural Gas). Σ’ αυτή την κατάσταση μεταφέρεται με πλοίο (LNG τάνκερ) ή άλλο κατάλληλα διαμορφωμένο μέσο, τρένο, βυτιοφόρο κ.ά. Με την κατάλληλη επεξεργασία το LNG θα ξαναγίνει αέριο στη βάση όπου ξεφορτώνεται από το πλοίο πριν φτάσει στον καταναλωτή».

Για το LPG (Liquified Petroleum Gaw) αναφέρει: «Είναι propane gas-αέριο προπανίου ή αέριο βουτανίου-boutane gas, το οποίο κατόπιν συμπίεσης υγροποιήθηκε. Το LPG χρησιμοποιείται σε αγροτικές περιοχές για θέρμανση σπιτιών, μαγείρεμα και άλλες γεωργικές και εμπορικές εφαρμογές. Και το LPG μεταφέρεται με πλοίο (LPG τάνκερ) ή άλλο κατάλληλο μέσο. Το LPG προέρχεται από δύο πηγές. Το 60% από πετρέλαιο και φυσικό αέριο και το 40% από τη διύλιση αργού πετρελαίου».

Η παγκόσμια παραγωγή φυσικού αερίου το 2020 ήταν 4.000 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία ναι μεν είναι μεγάλες παραγωγοί χώρες, όμως μαζί καταναλώνουν το 50% της παγκόσμιας παραγωγής.
Επειδή η Δυτική Ευρώπη εξυπηρετούνταν με φυσικό αέριο μέσω των αγωγών, η εισαγωγή του LNG στην Ευρώπη από μακρινές χώρες υπήρξε πολύ μικρή. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μην υπάρχουν αρκετές εγκαταστάσεις πλοίων για LNG φορτία.

Το LNG

Σύμφωνα με τα στοιχεία στην ανάλυση του κ. Παπαλέξη, μόνο το 30% της παραγωγής φυσικού αερίου διανέμεται στο εμπόριο και από αυτό το 21% μεταφέρεται σε υγροποιημένη μορφή (LNG) με πλοία ή τρένα και βυτιοφόρα. Η χαμηλή αυτή ποσότητα του εμπορίου οφείλεται στο υψηλό κόστος μεταφοράς. Κυρίως χώρες που χρησιμοποιούν αγωγούς είναι η Ρωσία, ο Καναδάς, η Νορβηγία, η Ολλανδία, η Αγγλία και η Αλγερία. Μεγάλο μέρος του εμπορίου του υγροποιημένου αερίου (LNG) γίνεται στην Ασία, στον Ειρηνικό, στην Ινδονησία, όπου Μαλαισία και Αυστραλία είναι οι εξαγωγικές LNG χώρες. Η Ιαπωνία εισάγει περισσότερο LNG απ’ όλες τις άλλες γειτονικές χώρες.

Ο κ. Παπαλέξης εξηγεί ότι «υπάρχει φυσικό αέριο σε πολλά σημεία της Γης, το οποίο όμως δεν ανανεώνεται διότι η δημιουργία του χρειάζεται χιλιάδες χρόνια. Ως εκ τούτου, το φυσικό αέριο δεν θεωρείται ανανεώσιμη ενέργεια. Είναι πολύ δύσκολο να υπολογίσει κανείς με ακρίβεια τα αποθέματα, γι’ αυτό και οι υπολογισμοί συνεχώς αλλάζουν».

Οι τέσσερις χώρες (Ρωσία, Ιράν, Κατάρ και ΗΠΑ) καλύπτουν τα μισά από τα αποθέματα παγκοσμίως. Ο κ. Παπαλέξης προσθέτει ότι «τα αποδεδειγμένα αποθέματα του φυσικού αερίου παγκοσμίως το 2017 ήταν 6.925 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια (TCF). Με βάση τη σημερινή κατανάλωση, το αέριο αυτό θα είναι αρκετό για τα επόμενα 52 χρόνια. Αυτό βέβαια διαφέρει για τη Ρωσία, τα αποθέματα της οποίας είναι 1,688 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια (TCF). Με βάση την υπάρχουσα κατανάλωση, η ποσότητα αυτή αρκεί για τα επόμενα 102 χρόνια. Πιστεύεται ότι καινούριες πηγές ενέργειας θα ανακαλυφθούν ειδικά στον Αρκτικό Κύκλο».
Αναφορικά με τις άλλες δύο μορφές ενέργειας των υδρογονανθράκων, ήτοι πετρέλαιο και κάρβουνο, η κατάσταση δεν είναι δύσκολη όπως στο φυσικό αέριο.

«Ο λόγος είναι ότι από αμφότερα υπάρχουν αρκετές ποσότητες ώστε να καλύψουν τις ποσότητες που η Ρωσία θα σταματήσει να τροφοδοτεί», τονίζει ο κ.Παπαλέξης. «Η κατάσταση του πετρελαίου (Crude Oil) φαινόταν κανονική για το 2022 έως ότου προέκυψε ο πόλεμος της Ουκρανίας με τη Ρωσία. Η παγκόσμια ζήτηση για το τρίμηνο του 2022 υπολογιζόταν σε περίπου 100 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα και η διαθεσιμότητα προς το μέσον ή τέλος του χρόνου αναμένεται να είναι η ίδια. Λόγω όμως της επερχόμενης διακοπής του ρωσικού πετρελαίου, θα λείψουν από την αγορά 5 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως. Η ποσότητα αυτή πρέπει να καλυφθεί από άλλες χώρες παραγωγής και για να το πετύχουν αυτό θα πρέπει να αυξήσουν την παραγωγή τους. Ηδη οι ΗΠΑ προσφέρθηκαν να βάλουν στην αγορά 1 εκατομμύριο βαρέλια ημερησίως».

Για το κάρβουνο μας λέει ο ίδιος: «Και για να κλείσει ο κύκλος των υδρογονανθράκων μένει το κάρβουνο, το οποίο, όπως φαίνεται σ’ αυτή την παρουσίαση, είναι η 2η σπουδαιότερη μορφή ενέργειας μετά το πετρέλαιο και καλύπτει τις παγκόσμιες ανάγκες ενέργειας με 27,2%. Δεν υπάρχει πρόβλημα διαθεσιμότητας. Ο πλανήτης μας είναι πλούσιος σε κάρβουνο με μεγαλύτερη παραγωγό την Κίνα, η οποία παράγει το 50% της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής. Το κάρβουνο υπήρξε η κύρια καύσιμη ύλη για την παραγωγή του ηλεκτρισμού. Παρά την προσπάθεια απεξάρτησης από τους υδρογονάνθρακες υπάρχουν σήμερα πολλές χώρες που χρησιμοποιούν κάρβουνο στη βιομηχανία τους καθώς και σε άλλες δραστηριότητες.
Είναι ευχάριστο που βλέπουμε μεγάλη κινητικότητα για την επέκταση και δημιουργία ειδικών σταθμών για να δεχτούν υγροποιημένο αέριο, καθώς επίσης και την επανεκκίνηση και επαναφορά των παρατημένων μέχρι τώρα επαφών με τις επενδυτικές εταιρείες για έρευνες υδρογονανθράκων»…

Διαβάστε επίσης: 

Η «φαεινή ιδέα» του υπουργού, η ταραχή στην Εθνική Τράπεζα και οι μνηστήρες του ΟΛΘ 

«Γολγοθάς» οι αποζημιώσεις για τα κουρεμένα ενοίκια στις υπεκμισθώσεις

Νέες απεργιακές κινητοποιήσεις στο λιμάνι του Πειραιά