Οι αυξήσεις στο κόστος ενέργειας και μεταφορών αποτελούν το υπ’ αριθμόν ένα οικονομικό αλλά και κοινωνικό ζήτημα αυτή τη χρονική περίοδο. Η επωδός των περισσοτέρων είναι ότι «δεν θα μπορούσε να έχει προβλεφθεί η απότομη αύξηση των τιμών».
Αντίθετη άποψη περί της μη προβλεψιμότητας έχει ο δρ Ιωάννης Ν. Λαγούδης, επ. καθηγητής Τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδών Πανεπιστημίου Πειραιώς, υπότροφος Ιδρύματος Fulbright.
Μιλώντας στο «business stories», εξηγεί:
«Παρακολουθώντας το τελευταίο διάστημα αναλύσεις και σχολιασμούς τόσο στον έντυπο όσο και στον ηλεκτρονικό τύπο αναφορικά με τις αυξήσεις στο κόστος ενέργειας και των μεταφορών θα ήθελα να εστιάσω σε μια φράση η οποία αναφέρεται από αρθρογράφους, παρουσιαστές, καλεσμένους εκπομπών και από αναλυτές δελτίων ειδήσεων. Η φράση είναι η εξής “δεν θα μπορούσε να έχει προβλεφθεί η απότομη αύξηση των τιμών”.
Υπάρχει αρκετά μεγάλος αριθμός παραδειγμάτων, πρόσφατων και παλαιοτέρων, όπου παρουσιάζονται τέτοιου είδους “ακραίες” αυξομειώσεις αρκεί να ανακαλέσει κανείς την τιμή του brent, το οποίο από τα 10 δολάρια Αμερικής στις αρχές του 2000, εκτινάχθηκε στα 150 δολάρια, έπειτα έπεσε στα 20 και σήμερα φλερτάρει με τα 100 δολάρια. Στον χώρο της ναυτιλίας, δε, το κόστος μεταφοράς τόσο των πρώτων υλών όσο και των καταναλωτικών προϊόντων είχε εκτιναχθεί σε πρωτοφανή επίπεδα το 2008, με τις τιμές να κατρακυλούν αμέσως μετά και να ανακάμπτουν πάλι αισθητά στις μέρες μας».
Δεν αποτελεί έκπληξη
Στη συνέχεια της συζήτησης εξηγεί γιατί δεν πρέπει να υπάρχουν εκπλήξεις:
«Σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον όπου οι εφοδιαστικές αλυσίδες εκτείνονται μεταξύ τριών και πλέον ηπείρων, με την κατανάλωση να είναι στη Δύση και την παραγωγή στην Ανατολή, αυτού του είδους οι διακυμάνσεις δεν πρέπει να αποτελούν έκπληξη και προφανώς δεν είναι απρόβλεπτες, αλλά αποτελούν μέρος της καθημερινότητας. Η όποια αβεβαιότητα σχετίζεται κυρίως με τη χρονική στιγμή εμφάνισης των φαινομένων αυτών.
Αυτό που θα πρέπει να γίνει αντιληπτό είναι ότι οι απότομες αυξομειώσεις στις τιμές, είτε αφορούν την ενέργεια, είτε τις μεταφορές, είτε οποιονδήποτε άλλο παράγοντα που σχετίζεται με την οποιαδήποτε παραγωγική διαδικασία, οφείλονται σε διαταραχές που εμφανίζονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα οι οποίες εμποδίζουν την ομαλή παραγωγική διαδικασία όπως αυτή έχει σχεδιαστεί και προγραμματιστεί από τις εκάστοτε εταιρείες και τις αλυσίδες εφοδιασμού που συμμετέχουν. Υπάρχουν άπειρα παραδείγματα τέτοιων διαταραχών, όπως η χρηματοοικονομική κρίση του 2008 που γονάτισε την παγκόσμια οικονομία, η πρόσφατη έλλειψη ημιαγωγών, η οποία έχει οδηγήσει από το 2021 σε πολύμηνες καθυστερήσεις οικονομικών δραστηριοτήτων, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία και τα ηλεκτρονικά είδη, ανατρέποντας τον προγραμματισμό των εταιρειών αυτών, οδηγώντας μέχρι και σε ακυρώσεις παραγγελιών από μέρους των καταναλωτών λόγω των πολύμηνων καθυστερήσεων.
Η σημερινή γεωπολιτική κρίση στην Ουκρανία αποτελεί άλλη μία χαρακτηριστική περίπτωση διαταραχής των εφοδιαστικών αλυσίδων ενέργειας, η οποία πιθανότατα θα οδηγήσει σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα μεταβλητότητας στις τιμές της ενέργειας και μάλιστα σε ακόμα υψηλότερα των σημερινών επιπέδων τιμών των 97 δολαρίων το βαρέλι, με τους οικονομικούς προγραμματισμούς κρατών, επιχειρήσεων και οικογενειών να πρέπει να ανασχεδιαστούν καθώς η ενέργεια αποτελεί τη βάση της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας».
Για τη ναυτιλιακή βιομηχανία επισημαίνει:
«Ειδικότερα ο κλάδος της ναυτιλίας πορεύεται κατά κόρον σε ένα περιβάλλον συνεχών διαταραχών, με τα έσοδα των εταιρειών να εμφανίζουν διακυμάνσεις, οι οποίες απορρέουν, μεταξύ άλλων, από τις συνεχείς μεταβολές της ζήτησης μεταφορικού έργου. Οι ιδιαίτερα υψηλές τιμές ναύλων που παρατηρούνται στα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων αλλά και στα πλοία μεταφοράς χύδην φορτίων, όπως είναι τα σιδηρομεταλλεύματα και τα σιτηρά, είναι, μεταξύ άλλων, απόρροια της απότομης αύξησης της ζήτησης του μεταφορικού έργου, η οποία υπερβαίνει κατά πολύ τη διαθέσιμη μεταφορική χωρητικότητα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ειδικότερα ο κλάδος των εμπορευματοκιβωτίων αιμορραγούσε οικονομικά για πάνω από μία δεκαετία λόγω υπερπροσφοράς χωρητικότητας, επομένως ήταν αναμενόμενο αυτή η αιμορραγία μετά από χρόνια αναδιαρθρώσεων, συγχωνεύσεων και συνεργασιών, σε συνδυασμό με τη βελτίωση της καταναλωτικής συμπεριφοράς, να περιοριστεί και να σταματήσει βελτιώνοντας την οικονομική απόδοση των εταιρειών.
Το ερώτημα που τίθεται αυτή την περίοδο δεν είναι αν θα υπάρξει διόρθωση της ναυλαγοράς προς τα κάτω, αλλά η χρονική στιγμή που θα συμβεί αυτή».
Σχεδιασμός
Στο σημείο αυτό ο δρ Ι. Λαγούδης κάνει αναφορά σε μοντέλα πρόβλεψης μέσω ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδίου:
«Δεδομένου ότι η χρονική πρόβλεψη εμφάνισης των διαταραχών καθώς και το μέγεθος αυτών είναι σχεδόν αδύνατο να προβλεφθούν με ακρίβεια, ο δόκιμος τρόπος αντιμετώπισης και απορρόφησης των κραδασμών που προκύπτουν από αυτές δεν είναι άλλος από τη χάραξη ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδίου, το οποίο θα λαμβάνει υπόψη μέσω πιθανών σεναρίων κάθε είδους κραδασμών και εναλλακτικούς τρόπους αντιμετώπισης αυτών.
Ο στρατηγικός σχεδιασμός αποτελεί βασικό πυλώνα ανάπτυξης κάθε εταιρείας καθώς, μεταξύ άλλων, επιτρέπει την πρόβλεψη και τον προσδιορισμό πιθανών αιτιών διαταραχών και μέσω συγκεκριμένων σχεδίων την αντιμετώπιση αυτών. Εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη ναυτιλιακή βιομηχανία και έχουν οργανωμένα τμήματα στρατηγικού σχεδιασμού είναι κι αυτές που εκμεταλλεύονται με τον πλέον αποτελεσματικό και προσοδοφόρο τρόπο τις πρόσφατες ευκαιρίες που έχουν προκύψει από την εκθετική αύξηση της ναυλαγοράς, αλλά και αυτές που τα χρόνια των ισχνών αγελάδων που προηγήθηκαν κατάφεραν να περιορίσουν την αιμορραγία».
Και ο ίδιος καταλήγει λέγοντας:
«Συμπερασματικά αυτό που αξίζει να σημειωθεί είναι ότι οι εταιρείες οι οποίες έχουν ενστερνιστεί την κουλτούρα του στρατηγικού σχεδιασμού είναι αυτές που χτίζουν οργανισμούς ικανούς να αντεπεξέρχονται στους κραδασμούς που προέρχονται από εξωγενείς παράγοντες, επιτυγχάνοντας όχι μόνο υψηλότερα επίπεδα κερδοφορίας αλλά και μακροζωίας ως οργανισμοί. Θα ήθελα να αποφύγω την αναφορά ονομάτων εταιρειών που έχουν καταφέρει να αξιοποιήσουν προς όφελός τους το εργαλείο της στρατηγικής. Ανατρέχοντας σε, εισηγμένες και μη, εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε διαφορετικούς τομείς της ναυτιλίας -ασχέτως μεγέθους- και μελετώντας την πορεία τους μπορεί εύκολα να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος της σημασίας του».
Διαβάστε ακόμα:
Ο φόβος για νέες κυρώσεις στον ενεργειακό τομέα απογειώνει τις τιμές
Ποιος είναι ο μοναδικός άνθρωπος στον πλανήτη που μπορεί να επηρεάσει τον Πούτιν