Σ το επίκεντρο της παγκόσμιας βιομηχανίας της κρουαζιέρας βρίσκεται η Ελλάδα. Τους λόγους της δυναμικής ανάπτυξης του κλάδου στη χώρα με αύξηση σε ποσοστό 60% το 2022 σε σύγκριση με το 2021 αλλά και τις αιτίες που παραμένει στην 3η θέση σε ευρωπαϊκό επίπεδο ανέπτυξε στο «business stories» ο δρ Ευάγγελος Κυριαζόπουλος, γενικός γραμματέας του υπουργείου Ναυτιλίας και πρόεδρος της Εθνικής Συντονιστικής Επιτροπής Κρουαζιέρας (ΕΣΕΚ), στο πλαίσιο της συνέντευξης που παραχώρησε.
– Να αρχίσουμε από τη γενική εικόνα. Ποια είναι η δυναμική της αγοράς της κρουαζιέρας σήμερα;
Η κρουαζιέρα στην Ελλάδα πριν από την πανδημία παρουσίαζε σταθερή άνοδο και με έναν μέσο όρο επιβατών της τάξης των 5 εκατομμυρίων ανά έτος. Με την πανδημία τα 5 εκατομμύρια του 2019 έπεσαν στους 60.000 επιβάτες το 2020, ενώ η περσινή χρονιά έκλεισε κοντά στους 1,2 εκατομμύρια επιβάτες. Οι εκτιμήσεις για το σύνολο του 2022 κάνουν λόγο για αύξηση έως 60% σε σχέση με το 2021. Αναμένονται -και ήδη έχουν ξεκινήσει από τον Φεβρουάριο- στον λιμένα του Πειραιά πάνω από 700 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων, εκ των οποίων ποσοστό άνω του 60% αφορά αφίξεις επιβίβασης homeport. Είναι αξιοσημείωτο ότι το 2019, που ήταν πολύ καλή χρονιά, εξυπηρετήθηκαν 622 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων. Εκτός από την αύξηση του homeporting στον Πειραιά, στην Κέρκυρα, στο Ηράκλειο και τη Ρόδο, μετά την πανδημία προστέθηκαν για πρώτη φορά επιπλέον δύο αντίστοιχοι λιμένες στη χώρα: η Θεσσαλονίκη και το Λαύριο.
– Γιατί κάποιος να επιλέξει να κάνει κρουαζιέρα στις ελληνικές θάλασσες;
Η κρουαζιέρα είναι ένας σημαντικός κλάδος του θαλάσσιου τουρισμού, στον οποίο η χώρα μας έχει συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι όλων σχεδόν των παράκτιων και νησιωτικών χωρών του κόσμου. Η πολυνησία, ο προαιώνιος πολιτισμός μας, οι παραδοσιακοί οικισμοί και προπαντός οι θάλασσές μας είναι στοιχεία που δεν υπάρχουν πουθενά αλλού. Παράλληλα, βρισκόμαστε σε μια θαλασσινή λεκάνη, αυτής της Ανατολικής Μεσογείου, η οποία βρίθει μοναδικών πολυπολιτισμικών εμπειριών που όλοι οι τουρίστες θέλουν να βιώσουν. Δυστυχώς, όμως, δεν κατέχουμε έως σήμερα, ως χώρα, την πρώτη θέση στον παγκόσμιο κλάδο, περιοριζόμαστε στην 3η θέση σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε σχέση με τις δηλωμένες επιθυμίες των τουριστών.
– Πού οφείλεται αυτή η αδυναμία;
Οι λόγοι είναι πολλοί και κάποιοι από αυτούς έρχονται από πολύ παλιά. Χωρίς να αναφερθώ σε λεπτομέρειες -τις οποίες οι παλαιότεροι θυμούνται- καταστρέψαμε δυστυχώς την ελληνική κρουαζιέρα. Εκεί που τα ελληνικά κρουαζιερόπλοια μεσουρανούσαν στις ελληνικές αλλά και στις θάλασσες όλου του κόσμου, σήμερα δεν υπάρχει ούτε ένα αμιγώς ελληνικό κρουαζιερόπλοιο, ενώ την ίδια ώρα ο ελληνικός εφοπλισμός στα ποντοπόρα εμπορευματικά πλοία είναι ο μεγαλύτερος στον κόσμο.
– Ποιοι παράγοντες εμποδίζουν την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου;
Με την έλλειψη των ελληνικών κρουαζιερόπλοιων η χώρα έχασε μια κρίσιμη μάζα, γεγονός που, αν συνδυαστεί με άλλους παράγοντες που σχετίζονται με το marketing, τον ανταγωνισμό και άλλες δικές μας τεχνικές αδυναμίες, έχει ως αποτέλεσμα να εισπράττουμε λιγότερα οφέλη από την κρουαζιέρα σε σχέση με τη δυναμική της αγοράς.
– Τα χρέη των εταιρειών παγκοσμίως είναι τεράστια. Υπάρχει δυνατότητα ανάκαμψης του κλάδου τόσο για την Ελλάδα όσο και διεθνώς;
Στo Seatrade Cruise Global 2022 στο Μαϊάμι αναφέρθηκε ότι όλες οι εταιρείες κρουαζιερόπλοιων δήλωσαν ότι οι υπέρογκες ζημίες που δημιουργήθηκαν κατά τα δύο έτη της πανδημίας, ζημίες πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για να καλυφθούν, πιθανόν μέχρι τα έτη 2028-2030, υπό την προϋπόθεση ότι από εδώ και πέρα η κατάσταση στον κλάδο θα αυξάνεται σε διεθνές επίπεδο, με την ελπίδα ότι από το 2024 και μετά θα επανέλθουμε στις προ του 2019 συνθήκες. Για την Ελλάδα, όμως, πιστεύουμε ότι τα θετικά αποτελέσματα θα έρθουν νωρίτερα.
– Τι εννοείτε; Πώς μπορεί να διαφοροποιείται η αγορά στη χώρα μας;
Στην περίοδο της πανδημίας τα άδεια από επιβάτες κρουαζιερόπλοια αντιμετώπισαν ένα τεράστιο πρόβλημα. Δεν μπορούσαν να ελλιμενιστούν, καθώς όλες οι χώρες τα αντιμετώπιζαν ως κινητές υγειονομικές βόμβες. Ωστόσο, είχαν ανάγκη από πετρελεύσεις και τροφοεφόδια αλλά και από αλλαγές πληρωμάτων, καθώς πολλοί από τους ναυτικούς είχαν πολλούς μήνες εντός των πλοίων και έπρεπε να αντικατασταθούν και να επιστρέψουν στις πατρίδες τους. Το υπουργείο Ναυτιλίας, σε συνεργασία με την Πολιτική Προστασία και τον ΕΟΔΥ επέτρεψαν, υπό όρους, την εξυπηρέτηση πάρα πολλών κρουαζιερόπλοιων που έπλεαν επί μήνες στην περιοχή, πολιτική που δεν υιοθέτησαν άλλες χώρες.
Το γεγονός αυτό είχε διεθνή απήχηση στον κλάδο, με αποτέλεσμα η κρουαζιέρα να ξεκινήσει το καλοκαίρι του 2021 πρώτα στην Ελλάδα και μετά από χρονικό διάστημα στις άλλες γείτονες χώρες ακόμα και στην Καραϊβική. Η κίνηση αυτή ήταν μια έμπρακτη αναγνώριση της χώρας που στήριξε τον κλάδο στις δύσκολες στιγμές.
Για όλα τα ανωτέρω σημαντική ήταν και η συνεισφορά του καθηγητή Επιδημιολογίας Χρήστου Χατζηχριστοδούλου, ο οποίος ηγείται διεθνών και ευρωπαϊκών μηχανισμών περί της ασφάλειας και υγιεινής επί των πλοίων και μαζί με την ομάδα του κατάρτισαν και τα παγκόσμια υγειονομικά πρωτόκολλα για τα κρουαζιερόπλοια. Ενα αξιόπιστο κράτος, που αναλαμβάνει διεθνείς πρωτοβουλίες, αντιμετωπίζεται από την παγκόσμια αγορά ανάλογα. Απλά πράγματα.
– Ωστόσο, δεν είναι όλα ρόδινα. Υπάρχουν προβλήματα στις λιμενικές υποδομές, τίθενται θέματα ορίου χωρητικότητας κάποιων νησιών κ.ά. Τι έχετε να πείτε επ’ αυτού;
Φυσικά και δεν είναι όλα ρόδινα στον κλάδο. Υπάρχουν μεγάλα και μικρότερα προβλήματα που λύνονται στο πλαίσιο είτε της Εθνικής Συντονιστικής Επιτροπής Κρουαζιέρας (ΕΣΕΚ), στην οποία προεδρεύω, είτε σημειακών παρεμβάσεων, προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε κατά περίπτωση.
Το πρόβλημα της εξυπηρέτησης των όλο και μεγαλύτερων πλοίων παραμένει σε έναν βαθμό, καθώς οι λιμενικές υποδομές δεν μπορούν αυτόματα -και σε κάποιες περιπτώσεις δεν πρέπει- να αυξάνονται ανάλογα. Εχουμε προτάσεις φαραωνικών λιμενικών έργων σε μικρά νησιά για την εξυπηρέτηση κρουαζιερόπλοιων, πολλές φορές σε μέγεθος μεγαλύτερο από τον ίδιο τον οικισμό που φιλοξενεί τον λιμένα.
Με μια εθνική στρατηγική επενδύουμε στοχευμένα σε λιμενικές υποδομές, πάνω από 205 εκατ. ευρώ από το νέο ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης. Επίσης, σημειώνεται ότι είναι σε εξέλιξη τέσσερις διαφορετικοί διαγωνισμοί σε Αλεξανδρούπολη, Καβάλα, Ηγουμενίτσα και Ηράκλειο, με μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον, γεγονός που πιστοποιεί ότι οι λιμένες της χώρας μας έχουν τεράστια γεωπολιτική αξία.
Τώρα, στο θέμα της διαχείρισης των ροών, το υπουργείο Ναυτιλίας σε συνεργασία με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης σχεδιάζουν και ήδη υλοποιούν μια σειρά από δράσεις που περιλαμβάνουν ψηφιακά συστήματα λιμενικής διαχείρισης, τα λεγόμενα port community systems, αλλά και πιο εξειδικευμένα σε σχέση με τις αφίξεις των κρουαζιερόπλοιων (berth allocation systems). Μάλιστα, μια ιδιότυπη διαχείριση των ροών των κρουαζιερόπλοιων έχει ήδη ξεκινήσει από το καλοκαίρι του 2020.
Το υπουργείο Ναυτιλίας έλαβε όλα τα προγράμματα διαδρομών των κρουαζιερόπλοιων και με συνεννόηση με τις εταιρείες απέτρεψε τη συγκέντρωση πλοίων σε κάποια νησιά, κυρίως στη Σαντορίνη και στη Μύκονο, στα τέλη Ιουλίου και κάποιες ημέρες τον Αύγουστο.
Και φέτος, σε συνεργασία με το υπουργείο Τουρισμού και τον Δήμο Σαντορίνης έχει γίνει ανάλογη συνεννόηση με όλες τις εταιρείες και τους ακτοπλοϊκούς πράκτορες.
Τα ζητήματα, βέβαια, δεν τελειώνουν, ιδιαίτερα όταν θέλεις να προσφέρεις ως χώρα ποιοτικές διακοπές σε εκατομμύρια τουρίστες. Είμαστε, όμως, εδώ για να περιορίζουμε τα προβλήματα, όπως συνέβη κατά την πρωτόγνωρη διετία του κορωνοϊού, με μεγάλη και καθολικά αναγνωρισμένη επιτυχία.
Διαβάστε ακόμη
Η «ακτινογραφία» του τουρισμού: Αφίξεις, έσοδα και τοπ προορισμοί στην Google (πίνακας + χάρτης)
Φυσικό αέριο: Αλλαγές στα τιμολόγια ρεύματος μετά το «ράλι» – Πότε ανακοινώνονται οι νέες χρεώσεις
Μίκι Μπρούνι: Η Ελληνίδα πίσω από τον Armani που τον έκανε να λατρέψει την Ελλάδα (pics + vid)