Ιδιαίτερα θετική ήταν η εξέλιξη για τους κανόνες ναυτιλιακής χρηματοδότησης που σημειώθηκε στα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης στα τέλη του Ιουνίου, όταν και υιοθέτησαν στη διαδικασία τριμερούς διαλόγου (trilogue) τροποποιήσεις στον Κανονισμό (Capital Requirements Regulation / CRR) και την Οδηγία (Capital Requirements Directive / CRD) κατά την εφαρμογή της διεθνούς συμφωνίας Basel ΙΙΙ από την Ε.Ε. Η προσπάθεια που καταβλήθηκε ήταν να εξισωθεί η στάθμιση κινδύνου της ναυτιλίας με άλλους τομείς επενδύσεων αφού έως τώρα αντιμετωπιζόταν ως ιδιαίτερα επισφαλής επένδυση.
Για τις εξελίξεις αυτές και τις αλλαγές που θα επιφέρουν μίλησε στο «business stories» η δρ Αννα Μπρεδήμα, Σύμβουλος Ευρωπαϊκής Ναυτιλιακής Πολιτικής της Κυπριακής Ενωσης Πλοιοκτητών.
– Ποια είναι η ουσία της νέας συμφωνίας και πώς επηρεάζεται ο τραπεζικός δανεισμός της ναυτιλίας στην Ε.Ε.;
Η εφαρμογή από την Ε.Ε. της διεθνούς συμφωνίας Basel III περί κεφαλαιακών απαιτήσεων στη ναυτιλία αποτέλεσε αντικείμενο έντονων διαπραγματεύσεων στην τριμερή διαδικασία (trilogue) μεταξύ Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου Υπουργών.
Πιο συγκεκριμένα, η διεθνής συμφωνία Basel III, όπως έχει τροποποιηθεί, καθιστά τον ναυτιλιακό δανεισμό πιο επαχθή από ό,τι μέχρι σήμερα. Το ευρωπαϊκό τραπεζικό πακέτο (2021) προέβλεπε τροποποιήσεις στον Κανονισμό (CRR) και την Οδηγία (CRD) περί κεφαλαιακών απαιτήσεων. Tο αρχικό σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (άρθρο 122a) όριζε ότι η ναυτιλία υπάγεται στο πακέτο εξειδικευμένου δανεισμού (specialised lending package) μαζί με άλλους τομείς. Κατά την Επιτροπή προτεραιότητα έπρεπε να δοθεί στην καλύτερη αναγνώριση της ναυτιλιακής χρηματοδότησης βάσει των προληπτικών τραπεζικών κανόνων( prudential requirements).
Tην άποψη αυτή συμμεριζόταν και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αντίθετα, το Συμβούλιο Υπουργών ήθελε να αυστηροποιήσει τους τραπεζικούς κανόνες στάθμισης του κινδύνου (risk weight) για τη ναυτιλία λόγω πιθανών δυσμενών εξελίξεων της ευρωπαϊκής οικονομίας. H διάσταση απόψεων στην τριμερή διαδικασία συνεχίστηκε μέχρι να καμφθούν οι αντιρρήσεις ορισμένων κρατών-μελών στο Συμβούλιο.
– Τι αλλάζει λοιπόν;
Οι κανόνες που υιοθετήθηκαν στις 26/6/23 επιτρέπουν στις ευρωπαϊκές τράπεζες να εφαρμόζουν προνομιακό καθεστώς για τη χρηματοδότηση των πλοίων χαρακτηρίζοντάς την ρητά ως εξειδικευμένο δανεισμό (specialised lending) / χρηματοδότηση αντικειμένου (object finance) όταν θα υπολογίζονται οι συντελεστές στάθμισης κίνδυνου και γενικότερα οι κεφαλαιακές απαιτήσεις. Το αποτέλεσμα της νέας νομοθεσίας είναι ότι οι τράπεζες θα μπορούν να δανείζουν τη ναυτιλία με πιο ανταγωνιστικούς όρους από ό,τι μέχρι σήμερα.
Ειδικότερα, με τη χρηματοδότηση των πλοίων χαρακτηριζόμενη ως «object finance» τα πλοία δύνανται να χρηματοδοτηθούν με παράγοντα στάθμισης κινδύνου 80% αντί για 100 % ή υψηλότερο.
– Από τη συμμετοχή σας στην Ευρωπαϊκή Ενωση Εφοπλιστικών Ενώσεων (ECSA) ποια είναι η εκτίμηση των αποτελεσμάτων της νέας συμφωνίας από πλευράς ευρωπαϊκού εφοπλισμού;
Επί εικοσαετία η ΕCSA επιδίωκε το ανωτέρω αποτέλεσμα με παραστάσεις και εμπεριστατωμένα υπομνήματα στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα.
Συνεπώς, η ECSA είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένη με το τελικό αποτέλεσμα και δικαιωμένη για την επιμονή της μετά από σειρά παλινδρομήσεων μεταξύ των ευρωπαϊκών οργάνων σε ενδιάμεσες φάσεις των διαπραγματεύσεων. Ο γενικός γραμματέας της ΕCSA, Σωτήρης Ράπτης, χαιρέτισε την εξέλιξη τονίζοντας ότι «ο στρατηγικός ρόλος της ναυτιλίας για την εξασφάλιση της ενέργειας, του επισιτισμού και της εφοδιαστικής αλυσίδας της Ε.Ε. πρέπει να αναγνωριστεί κατάλληλα και στους όρους της χρηματοδότησης των πλοίων. Είναι ένα απαραίτητο βήμα προς τα εμπρός, αλλά μόνο ένα πρώτο βήμα. Θα πρέπει να γίνουν πολλά περισσότερα για να αποκατασταθεί η πρόσβαση των ναυτιλιακών εταιρειών σε επαρκή χρηματοδότηση στην Ευρώπη και να υποστηριχθεί η ανταγωνιστικότητα του κλάδου. Η στήριξη της ανταγωνιστικότητας της ναυτιλίας αποτελεί προϋπόθεση για την ενίσχυση της ασφάλειας (security) της Ευρώπης και για την ενεργειακή μετάβαση της ηπείρου».
– Ποια είναι τα επόμενα διαδικαστικά στάδια για να τεθεί σε ισχύ η νέα συμφωνία;
Για να ολοκληρωθεί η νέα νομοθεσία θα απαιτηθεί η δημοσίευση της απόφασης τις προσεχείς βδομάδες. Στη συνέχεια θα υιοθετηθούν οι επίσημες αποφάσεις του Συμβουλίου Υπουργών και της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μέσα στους προσεχείς μήνες στο πλαίσιο της νομοθετικής διαδικασίας της συναπόφασης (co-decision). Η προοπτική είναι να τεθούν σε ισχύ οι νέες ρυθμίσεις το 2024. Ο νέος παράγοντας στάθμισης κινδύνου θα εφαρμόζεται μέχρι το 2032. Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (European Banking Authority / ΕΒΑ) θα επανεξετάσει τους παράγοντες στάθμισης κινδύνου και θα υποβάλει αναφορά προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2030 με δυνατότητα να τροποποιηθεί ο Κανονισμός CRR μετά το 2031.
– Πώς εκτιμάτε τα αποτελέσματα της νέας συμφωνίας;
Το σημαντικό είναι ότι η πρόσφατη απόφαση δημιουργεί ένα καθεστώς μη αναστρέψιμο διότι ο τομέας της ναυτιλίας θα υπάγεται επισήμως σε μια ευμενέστερη κατηγορία χρηματοδότησης από πλευράς κανόνων στάθμισης κινδύνου. H ναυτιλία θα αντιμετωπίζεται με άλλο μάτι από πλευράς χρηματοδότησης ενώ μέχρι τώρα αντιμετωπιζόταν ως ιδιαίτερα επισφαλής επένδυση. Η προσπάθεια που καταβλήθηκε ήταν να εξισωθεί η στάθμιση κινδύνου της ναυτιλίας με άλλους τομείς επενδύσεων και αυτό επετεύχθη μετά από κόπους ετών! Παράλληλα, η απόφαση αποτελεί προανάκρουσμα θετικών μελλοντικών εξελίξεων. Αφενός σε αναγνώριση του στρατηγικού ρόλου της ναυτιλίας για την Ευρώπη και αφετέρου σε ενίσχυση του κλάδου ώστε να ανταποκριθεί στις διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις της ενωσιακής νομοθεσίας για την ενεργειακή μετάβαση της ναυτιλίας στη διαδικασία της απανθρακοποίησης (decarbonisation).
– Ως αποτέλεσμα των ανωτέρω εξελίξεων διαβλέπετε ένα καλύτερο μέλλον για την ναυτιλιακή χρηματοδότηση στην Ευρώπη;
Ας μην είμαστε υπεραισιόδοξοι. Είμαστε ευτυχείς που δικαιώθηκε ο πολυετής αγώνας του ευρωπαϊκού εφοπλισμού. Παρακάμφθηκε ένας σημαντικός σκόπελος, αλλά υπάρχουν και πολλοί άλλοι καθ’ οδόν. Η διατήρηση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής ναυτιλίας είναι επιβεβλημένη δεδομένου ότι οι ανταγωνιστές της λειτουργούν υπό καθεστώς ελεύθερης πρόσβασης στη χρηματοδότηση και με πολύ λιγότερες δεσμεύσεις.
Θα σας αναφέρω ένα ιδιαίτερα προβληματικό θέμα για τη χρηματοδότηση της ναυτιλίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο προς αντιμετώπιση του οποίου έχω κάνει προσωπικά σταυροφορία: η εφαρμογή του οριζόντιου Κανονισμού Ταξινομίας (taxonomy) στις θαλάσσιες μεταφορές.
Ο Κανονισμός της Ταξινομίας, που υιοθετήθηκε με τις καλύτερες των προθέσεων προς υλοποίηση των περιβαλλοντικών δεσμεύσεων της Ε.Ε., εξελίσσεται σε τροχοπέδη για τη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής ναυτιλίας! Προσωπικά τον έχω χαρακτηρίσει ως την «προκρούστεια κλίνη της ναυτιλίας», όπου διάφορα κριτήρια που δεν λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες της λειτουργίας της ναυτιλιακής δραστηριότητας χρησιμοποιούνται κατά τρόπο επαχθή και απρόσφορο με αποτέλεσμα η ναυτιλία να μη θεωρείται περιβαλλοντικά βιώσιμη (sustainable) δραστηριότητα από πλευράς χρηματοδότησης. Εφεξής διαβλέπω… πεδίον δόξης λαμπρόν στην άσκηση πίεσης προς τα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα ώστε να εξασφαλιστεί διεθνώς ανταγωνιστικό περιβάλλον για τη ναυτιλία, η οποία αποτελεί στρατηγικό τομέα της Ευρώπης.
«Η απόφαση αποτελεί προανάκρουσμα θετικών μελλοντικών εξελίξεων. Αφενός σε αναγνώριση του στρατηγικού ρόλου της ναυτιλίας για την Ευρώπη και αφετέρου σε ενίσχυση του κλάδου ώστε να ανταποκριθεί στις διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις της ενωσιακής νομοθεσίας για την ενεργειακή μετάβαση της ναυτιλίας στη διαδικασία της απανθρακοποίησης».
Διαβάστε ακόμη
Amazon: Ετοιμάζεται να πουλήσει Ίντερνετ από το Διάστημα
ΑΠΕ: Σε «φουρτούνα» τα μεγαλύτερα υπεράκτια έργα αιολικής ενέργειας στον κόσμο (pics)
Στρατηγική συνεργασία της PRODEA Investments ΑΕΕΑΠ και της Siemens (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ