Διπλασιάστηκε κατά την τελευταία πενταετία ο αριθμός των Ελλήνων αξιωματικών του εμπορικού ναυτικού, που έχουν βγει από τη θάλασσα και εργάζονται πλέον στα γραφεία των ναυτιλιακών εταιρειών, ως Αρχιπλοίαρχοι και Αρχιμηχανικοί. Έχουν φτάσει τους 1.024 το 2022 από 644 το 2018.
Τα στοιχεία προκύπτουν από την έκθεση του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου.
Άλλα αποτελέσματα της έρευνας πάντα με βάση τα στοιχεία του 2022 είναι ότι εγγεγραμμένοι στο ΝΑΤ είναι 25.296 ναυτικοί. Από αυτούς:
- Το 70% των εγγεγραμμένων ναυτικών στο ΝΑΤ, άνδρες και γυναίκες είναι ηλικίας κάτω των 45 ετών
- Από αυτούς: – το 40% ανήκουν στην ηλικιακή κατηγορία 31 – 45 ενώ το 30% είναι νεοεισερχόμενοι στο ναυτικό επάγγελμα, ηλικίας έως 30 ετών)
Στους άνδρες, το 69% είναι ηλικίας 18 έως 45 ετών. Από αυτούς όσοι ανήκουν στην ηλικιακή κατηγορία 31 – 45 ετών είναι το 40 % επί του συνόλου. Στις γυναίκες, κάτω των 45 ετών είναι το 84%.
Οι γυναίκες που είναι εγγεγραμμένες στο ΝΑΤ ανέρχονται στο 6,7% επί του συνόλου ήτοι 1.619 άτομα σημειώνοντας αύξηση 6,8% από το 2018 που ήταν 1.516 άτομα) ενώ είχε καταγραφεί μείωση το 2020 όταν αριθμούσαν 1.237 άτομα.
Όσον αφορά τους άνδρες και γυναίκες αξιωματικούς που εργάζονται στα γραφεία δεν είναι απαραίτητο Αρχιπλοίαρχοι ή Αρχιμηχανικοί αλλά βρίσκουν εργασία και όλο το ναυτιλιακό πλέγμα και κυρίως σε εταιρείες που προσφέρουν υπηρεσίες και είναι πάρα πολλές, από νηογνώμονες, νηολόγια, τεχνικές υπηρεσίες κα.
Αναλυτικά τα στοιχεία
Τα βασικά πορίσματα από την επεξεργασία των δεδομένων της ΑΠΔΝ ως προς την κατάσταση της εγγεγραμμένης ναυτικής απασχόλησης το 2022 συνοψίζονται ως εξής:
(α) Ο συνολικός αριθμός των εγγεγραμμένων ναυτικών ανήλθε στους 24.162, εκ των οποίων οι 1.814 ήταν αλλοδαποί (υπήκοοι άλλων Κρατών Μελών ΕΕ). Ειδικά κατά τον 8ο μήνα, ο αριθμός των εγγεγραμμένων ναυτικών ανήλθε στους 16.877, εκ των οποίων 1.174 ήταν αλλοδαποί (υπήκοοι άλλων Κρατών Μελών ΕΕ).
(β) Ο συνολικός αριθμός εγγεγραμμένων γυναικών ναυτικών ανήλθε στις 1.619. Ειδικά κατά τον 8ο μήνα, η εγγεγραμμένη γυναικεία ναυτική απασχόληση αντιστοιχούσε σε 1.133 άτομα. Η μεγάλη πλειονότητα (ποσοστό 70%) αφορούσε εργαζόμενες στην ευρύτερη κατηγορία των επιβατηγών. Το ποσοστό των γυναικών ναυτικών ηλικίας κάτω των 45 ετών ήταν 84%.
(γ) Η πλειοψηφία των εγγεγραμμένων ναυτικών (ποσοστό σχεδόν 70%) ήταν ηλικίας κάτω των 45 ετών, με τους περισσότερους (ποσοστό σχεδόν 40%) να ανήκουν στην κρίσιμη ηλικιακή κατηγορία 31 – 45 ετών. Η ομάδα των νεοεισερχόμενων ναυτικών (ηλικίας έως 30 ετών) αντιστοιχούσε στο 30% επί του συνόλου.
(δ) Οι πλέον πολυπληθείς ειδικότητες ναυτολόγησης στους εγγεγραμμένους ναυτικούς αντιστοιχούσαν στους μηχανικούς (Α΄, Β΄, Γ΄), τους ναύτες, τους θαλαμηπόλους και τους πλοιάρχους.
(ε) Ο αριθμός των εγγεγραμμένων δοκίμων / εκπαιδευόμενων ναυτικών που απασχολήθηκαν σε πλοία ανήλθε στους 3.555 (109 από αυτούς απασχολήθηκαν στην ευρύτερη κατηγορία των επιβατηγών πλοίων).
Τα βασικά πορίσματα από την επεξεργασία των δεδομένων ως προς τις εξελίξεις και τάσεις στην εγγεγραμμένη ναυτική απασχόληση την περίοδο 2020 – 2022 συνοψίζονται ως εξής:
(α) Το ξέσπασμα της πανδημίας COVID-19 και οι συνακόλουθες επιπτώσεις της στις διεθνείς και εγχώριες μεταφορές εμπορευμάτων και επιβατών είχαν έντονη αρνητική επίδραση στη ναυτική απασχόληση το 2020.
(β) Η ανάκαμψη της ναυτικής απασχόλησης ξεκίνησε σχετικά γρήγορα ήδη από το 2021 και συνεχίστηκε το 2022. Ειδικότερα, ο συνολικός αριθμός εγγεγραμμένων ναυτικών για το έτος 2022 ήταν αυξημένος κατά 5% σε σχέση με το 2020, ενώ ο αριθμός των εγγεγραμμένων ναυτικών κατά τον 8ο μήνα του 2022 ήταν αυξημένος σχεδόν κατά 10% σε σχέση με
τον 8ο μήνα του 2020. Ειδικά στην ευρύτερη κατηγορία των επιβατηγών, σημαντική αύξηση της απασχόλησης παρατηρήθηκε στον τομέα των θαλαμηγών.
(γ) Η γυναικεία ναυτική απασχόληση επλήγη ιδιαίτερα από την κρίση της πανδημίας. Ωστόσο, επανέκαμψε γρήγορα παρουσιάζοντας το 2022 αύξηση 31% σε σχέση με το ιστορικό χαμηλό του 2020. Ειδικότερα, η εγγεγραμμένη γυναικεία ναυτική απασχόληση το 2022 ανήλθε σε 1.619 άτομα (ποσοστό 6,7% της συνολικής εγγεγραμμένης ναυτικής απασχόλησης), υπερβαίνοντας τα επίπεδα προ πανδημίας. Οι ναυτιλιακές δραστηριότητες που τροφοδοτούνται από τον τουρισμό (επιβατική ναυσιπλοΐα και ναυσιπλοΐα αναψυχής) απασχολούν το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών ναυτικών και, συνεπώς, αποτελούν κρίσιμο μοχλό για την προαγωγή της γυναικείας ναυτικής απασχόλησης.
(δ) Η κρίση της πανδημίας έπληξε ιδιαίτερα την απασχόληση των δοκίμων / εκπαιδευόμενων ναυτικών, η οποία όμως έχει επανέλθει σε φάση ανάκαμψης σημειώνοντας το 2022 συνολική αύξηση σχεδόν 30% σε σχέση με το 2020 (ειδικά στην ευρύτερη κατηγορία των επιβατηγών σημειώθηκε αύξηση σχεδόν 85%).
(ε) Διαχρονικά, η εποχικότητα αποτελεί μία κρίσιμη παράμετρο για τη ναυτική απασχόληση στην Ελλάδα, κυρίως, λόγω της έντονης τουριστικής κίνησης που παρατηρείται στα νησιά σε συγκεκριμένες περιόδους του έτους. Το κρίσιμο αυτό χαρακτηριστικό επιβεβαιώνεται από τα στοιχεία της ΑΠΔΝ, που καταδεικνύουν σταδιακή αύξηση της συνολικής εγγεγραμμένης απασχόλησης κατά τους μήνες Απρίλιο και Μάιο και κορύφωση της κατά τους θερινούς μήνες έως και τον Σεπτέμβριο.
6.3. Όσον αφορά τις ομάδες ναυτικών που δεν περιλαμβάνονται στην ως άνω «εγγεγραμμένη ναυτική απασχόληση», δύο ευρήματα της έρευνας παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον:
(α) Ο αριθμός των ναυτικών που απασχολούνται ως αρχιπλοίαρχοι και αρχιμηχανικοί σε ναυτιλιακές επιχειρήσεις (για τους οποίους υποβάλλονται ΑΠΔΝ αν και δεν αποτελούν μέλη πληρωμάτων) σχεδόν διπλασιάστηκε κατά την τελευταία πενταετία (1.024 το 2022 από 644 το 2018), καταδεικνύοντας ότι η απασχόληση σε ναυτιλιακές εταιρείες εξελίσσεται σε ιδιαίτερα ελκυστική επιλογή για ναυτικούς υψηλών προσόντων.
(β) Ο αριθμός των ναυτικών που εξαγόρασαν χρόνο υπηρεσίας τους σε μη συμβεβλημένα πλοία ξένης σημαίας (για τους οποίους δεν υποβάλλονται μεν ΑΠΔΝ αλλά τηρούνται σχετικά δεδομένα στο ΟΠΣ του ΝΑΤ) ανήλθε το 2022 στους 5.352.
7. Η συστημική ανάγνωση των δεδομένων της ΑΠΔΝ υπό το πρίσμα και άλλων πηγών πληροφόρησης για τη λειτουργία της Ελληνικής ναυτικής αγοράς εργασίας οδηγεί στην ανάδειξη των βασικών προκλήσεων ανάπτυξης των ανθρώπινων πόρων της Ελληνικής ναυτιλίας, οι οποίες έχουν ήδη διαγνωσθεί σε σημαντική έκταση από τους κοινωνικούς εταίρους του ναυτιλιακού τομέα. Η Έκθεση αποτυπώνει με αντικειμενικό τρόπο το πλέγμα των σχετικών προκλήσεων και τις αναγκαίες παρεμβάσεις αποτελεσματικής αντιμετώπισής τους, επιβεβαιώνοντας την ισχυρή δέσμευση της ηγεσίας και των στελεχών του ΝΑΤ να συνεχίσουν τις διαχρονικές δραστηριότητες του πλέον εμβληματικού δημόσιου οργανισμού υποστήριξης των Ελλήνων ναυτικών στη χώρα μας και να προωθήσουν άμεσα καινοτόμες πρωτοβουλίες σε πεδία υψηλής προτεραιότητας για τους κοινωνικούς εταίρους της ναυτικής αγοράς εργασίας
Αλλαγή πλεύσης
Η αλλαγή πλεύσης του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου, του αρχαιότερου ασφαλιστικού φορέα της Ελλάδας, και τα αποτελέσματα της προσπάθειας εκσυγχρονισμού του, που οδήγησαν στο να γίνει ο πρώτος φορέας χωρίς ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις, έχοντας μηδενίσει τις χιλιάδες εκκρεμότητες στις απονομές κύριων και επικουρικών συντάξεων και εφάπαξ, παρουσιάστηκαν σε μεγάλη εκδήλωση που διοργάνωσε το Ν.Α.Τ. στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Η πρόοδος αυτή, άλλωστε, αναγνωρίστηκε τόσο από τον Πρόεδρο του Συλλόγου Υπαλλήλων Ν.Α.Τ. όσο και από τον Γενικό Γραμματέα της Πανελλήνιας Ναυτικής Ομοσπονδίας.
Παρουσία της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, μελών της Κυβέρνησης, της Βουλής, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, εκπροσώπων της Ναυτιλίας και του συνόλου του προσωπικού του Ν.Α.Τ., ο Διοικητής του Ταμείου κ. Κωνσταντίνος Τσαγκαρόπουλος παρουσίασε το έργο που συντελέστηκε τα τελευταία δύο χρόνια και «άφησε πίσω χιλιάδες εκκρεμότητες, στοιβαγμένους φακέλους, απαρχαιωμένο εξοπλισμό και λογισμικά, υποστελέχωση και αδυναμία συντονισμού, και γενικότερα μια εικόνα απαξίωσης που προκάλεσαν οι νομοθετικές παρεμβάσεις έως το 2019 και η οποία δεν άξιζε στον ιστορικό φορέα μας», κάτι που αναγνωρίστηκε και χαιρετίστηκε από όλους τους παρευρισκόμενους.
«Χρειάστηκαν πολλές παρεμβάσεις και αλλαγές για να αλλάξει αυτή η κατάσταση, που είχε διαμορφώσει μια αντίληψη ότι τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει», τόνισε ο κ. Τσαγκαρόπουλος και πρόσθεσε: «Όχι μόνο άλλαξε, αλλά κάποιες από τις παρεμβάσεις αυτές πέτυχαν τόσο που αξιοποιήθηκαν σαν πρακτική και στην αντίστοιχη προσπάθεια που έκανε ο ΕΦΚΑ». Για να συμπληρώσει: «Κομβικός για την αλλαγή αυτή είναι ο ρόλος του Κωστή Χατζηδάκη, που στην μακρόχρονη πολιτική του πορεία έχει αποδείξει ότι διαθέτει την αναγκαία πολιτική βούληση και τόλμη».
Ιδιαίτερα αναφορά έκανε ο Διοικητής του Ν.Α.Τ. στο προσωπικό του Ταμείου, λέγοντας: «Πρωταγωνιστές αυτής της προσπάθειας δεν είναι άλλοι από τους υπαλλήλους του Ν.Α.Τ. Αν σήμερα είμαστε εδώ, έχοντας λύσει το πρόβλημα. το χρωστάμε πρωτίστως σε αυτούς. Άλλωστε είμαστε όλοι εδώ πρωτίστως για αυτούς και αξίζουν για την προσπάθεια τους το θερμό χειροκρότημα όλων μας».
«Από σήμερα το Ν.Α.Τ. περνά σε μια νέα φάση της πολύχρονης ιστορίας του. Από παθητικός δέκτης και διαχειριστής εκκρεμοτήτων, οφείλει και αποδεικνύει ότι μπορεί να εξελιχθεί σε δυναμικό σύμβουλο της Πολιτείας, της εκάστοτε Κυβέρνησης, για να στηρίζει κάθε προσπάθεια ανάταξης της Ελληνικής Ναυτοσύνης. Το Ν.Α.Τ μετατρέπεται και εξελίσσεται σε σύγχρονη ανταγωνιστική μηχανή παραγωγής κοινωνικού πλούτου προς όφελος του πιο δυναμικού, του πιο ανταγωνιστικού και πιο παραγωγικού κλάδου της Ελληνικής Οικονομίας: της ναυτιλίας μας», κατέληξε ο κ. Τσαγκαρόπουλος.
Ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων κ. Κωστής Χατζηδάκης εστίασε ιδιαίτερα στην καθολική αναγνώριση της επιτυχίας που έχει συντελεστεί στην εξάλειψη των εκκρεμοτήτων και των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Ν.Α.Τ. αλλά και όλων των φορέων ασφάλισης. Ειδικά για την πορεία του Ν.Α.Τ. τα τελευταία δύο χρόνια, τόνισε ότι ο Κωνσταντίνος Τσαγκαρόπουλος ήταν δική του επιλογή για τη διοίκηση του φορέα και τον συνεχάρη γιατί, όπως είπε, «εργάστηκε μεθοδικά πάνω σε όσα βρήκε –γιατί εμείς δεν θέλουμε να μηδενίζουμε το έργο προηγούμενων διοικήσεων– και πρόσθεσε πολλά ακόμα για να συντελεστεί αυτή η εντυπωσιακή πρόοδος. Προφανώς δεν ερχόμαστε εδώ σήμερα για να πούμε ότι λύσαμε όλα τα προβλήματα του Ν.Α.Τ., σίγουρα έχουμε ακόμα πολλά να κάνουμε, αλλά πλέον σε μία νέα βάση και με οδηγό το σπουδαίο έργο που έχει γίνει».
Από την πλευρά του ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Ιωάννης Πλακιωτάκης αναφέρθηκε στην εξαιρετική συνεργασία που έχει το υπουργείο με το Ν.Α.Τ. αλλά και συνολικά με την ναυτιλιακή κοινότητα, χάρη στην οποία έχουν δοθεί λύσεις σε ζητήματα που χρόνιζαν. Ενδεικτικά αναφέρθηκε στον νέο Κώδικα Ιδιωτικού Ναυτικού Δικαίου, που όπως είπε χαρακτηριστικά ήρθε έπειτα από 65 χρόνια! Ο κ. Πλακιωτάκης συνεχάρη τη διοίκηση και τους υπαλλήλους το Ν.Α.Τ., ενώ απευθυνόμενος στον Υπουργό Εργασίας σχολίασε με νόημα ότι «η επιλογή σου στο πρόσωπο του Κωνσταντίνου Τσαγκαρόπουλο δικαιώθηκε».
Χαιρετισμούς απηύθυναν ο Υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης κ. Παναγιώτης Τσακλόγλου, η Υφυπουργός Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κα Δόμνα Μηχαηλίδου, η Γενική Γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων κα Παυλίνα Καρασιώτου, η Γενική Διευθύντρια της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών κα Κατερίνα Πέππα και ο Γενικός Γραμματέας της Πανελλήνιας Ναυτικής Ομοσπονδίας κ. Εμμανουήλ Τσικαλάκης. Όλοι τους χαιρέτισαν τα σπουδαία αποτελέσματα που έχουν πετύχει διοίκηση και εργαζόμενοι του Ν.Α.Τ., σε αγαστή συνεργασία, τα τελευταία δύο χρόνια.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης παρουσιάστηκε η πρώτη Ετήσια Έκθεση του Ν.Α.Τ. για την ναυτική απασχόληση στην Ελλάδα, η οποία περιλαμβάνει κρίσιμες πληροφορίες και στατιστικά δεδομένα,ενώ για την εκπόνηση της αξιοποιήθηκε το ιστορικό αρχείο του Ν.Α.Τ. Όπως εξήγησε ο κ. Τσαγκαρόπουλος, «στόχος είναι η Έκθεση να γίνει το σημείο αναφοράς του κοινωνικού διαλόγου για την Ελληνική Ναυτιλία».
«Επιτρέψτε μου να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στη Διοίκηση του Ν.Α.Τ. που μου έδωσε την ευκαιρία να μελετήσω από τους πρώτους την πρώτη Έκθεση για τη Ναυτική Απασχόληση στην Ελλάδα (…) Αξιοποιώντας τα πορίσματα μίας συστηματικής επεξεργασίας πρωτογενών δεδομένων, το Ν.Α.Τ. προχώρησε στην εκπόνηση μίας ιδιαίτερα πρωτότυπης –σε εθνικό και διεθνές επίπεδο– Έκθεσης για τη Ναυτική Απασχόληση στην Ελλάδα (…) η οποία εξασφαλίζει για πρώτη φορά πρόσβαση σε ένα πολύ πλούσιο όγκο δεδομένων και πληροφοριών, ενώ εντοπίζει εύστοχα και το πλέγμα νέων προκλήσεων ανάπτυξης των ανθρώπινων πόρων της Ελληνικής ναυτιλίας», τόνισε σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Ιωάννης Στουρνάρας.
Ο ίδιος πρόσθεσε: «Η σημερινή διοίκηση του Ν.Α.Τ. υπό τον Κωνσταντίνο Τσαγκαρόπουλο απέδειξε στην πράξη τις μεγάλες δυνατότητες που έχει ο δημόσιος τομέας της ελληνικής οικονομίας όταν λειτουργεί με ήθος, ταχύτητα, αποτελεσματικότητα και όραμα (…) Μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, η σημερινή διοίκηση του Ν.Α.Τ. κατάφερε να μηδενίσει τις ασφαλιστικές εκκρεμότητες του παρελθόντος και να εξαλείψει τις παθογένειες δεκαετιών»,
Ο κ. Γαβριήλ Αμίτσης, Καθηγητής Δικαίου Κοινωνικής Ασφάλειας στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, ως Επιστημονικός Υπεύθυνος της Έκθεσης, αναφέρθηκε στις πέντε βασικές προκλήσεις για τον κλάδο της Ναυτιλίας, που αναδεικνύονται μέσα από την Έκθεση:
- την ενίσχυση της απασχόλησης Ελλήνων ναυτικών στον κλάδο,
- την είσοδο αλλά και την παραμονή γυναικών στο ναυτικό επάγγελμα,
- την αξιοποίηση αλλοδαπών ναυτικών με προτίμηση σε αλλοδαπούς υψηλών προσόντων που προέρχονται από κράτη-μέλη της Ε.Ε. και επιθυμούν να καλυφθούν από το ελληνικό σύστημα ασφάλισης,
- την αξιοποίηση των πολύ ισχυρών πρωτοβουλιών των κοινωνικών εταίρων που επενδύουν κρίσιμους υλικούς και ανθρώπινους πόρους για την αναβάθμιση του ναυτικού επαγγέλματος και
- την επαρκή πρόσβαση των Ελλήνων ναυτικών σε συνταξιοδοτικές παροχές υψηλού επιπέδου.
Διαβάστε ολόκληρη την έκθεση ΕΔΩ
Ξεχωριστή και ιδιαίτερα συγκινητική στιγμή της εκδήλωσης ήταν η βράβευση στελεχών του Ν.Α.Τ. ως ένδειξη αναγνώρισης της σημαντικής προσφοράς τους στις επιτυχίες των τελευταίων δύο ετών. Ειδικότερα, τιμήθηκαν η Προϊσταμένη Της Γενικής Διεύθυνσης Του Ν.Α.Τ. κα Γεωργία Μανιάτη, ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών κ. Κωνσταντίνος Λεοντής, ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Ναυτικής Υπηρεσίας κ. Βασίλης Παπαδημητρίου, η κα Αικατερίνη Ζέρβα, η οποία διετέλεσε Προϊσταμένη του Τμήματος Επεξεργασίας Ναυτικής Υπηρεσίας, ενώ Ειδικό Βραβείο παρέλαβε ο Πρόεδρος του Συλλόγου Υπαλλήλων Ν.Α.Τ. κ. Χρήστος Σκολαρίκος, για λογαριασμό όλων των υπαλλήλων του φορέα. Πρόκειται για Τιμητική Πλακέτα στην οποία αναγράφονται τα ονόματα όλων των εργαζόμενων στο Ν.Α.Τ., σε αναγνώριση της συνδρομής τους στο έργο της αποκλιμάκωσης των εκκρεμοτήτων στις κύριες και επικουρικές συντάξεις και στα εφάπαξ των ναυτικών τα έτη 2021-2022. Όπως τόνισε, άλλωστε, ο Διοικητής του Ν.Α.Τ., «βασικό συστατικό της προσπάθειας και της επιτυχίας που αυτή έφερε, ήταν η εργατικότητα, η προσφορά και η κοινωνική ευαισθησία των υπαλλήλων του Ταμείου».
Διαβάστε ακόμη