Η φράση «οι πράξεις απέχουν πολύ από τα λόγια» ταιριάζει άριστα στο τομέα της αμυντικής πολιτικής, η οποία ουσιαστικά εδώ και δύο χρόνια μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία γίνεται προσπάθεια να διαμορφωθεί εν μέσω, όμως, έντονων εσωτερικών αντιφάσεων.
Όσο ο πόλεμος που άνοιξε ζητήματα άμυνας και ασφάλειας στην Ευρώπη που δεν μπορεί να καλύψει το ΝΑΤΟ συνεχίζεται η εικόνα που εκπέμπει είναι αλληλοσυγκρουόμενη. Από τη μία μιλάει για προώθηση κοινή ευρωπαϊκής άμυνας και αύξηση των αμυντικών δαπανών από την άλλη πιέζει τις χώρες για σφιχτά δημοσιονομικά με βάση τα χρέη και τα ελλείμματα. Ζητήματα τα οποία σίγουρα θα αντιμετωπίσει ο νέος Επίτροπος Άμυνας που θα οριστεί για πρώτη φορά με πολύ δύσκολο έργο μπροστά του.
Το θέμα άλλωστε δεν το έθεσε τυχαία η Ελλάδα και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, της εξαίρεσης δηλαδή των αμυντικών δαπανών από τα ελλείμματα των προϋπολογισμών καθώς είμαστε η χώρα που λόγω των τούρκικων απειλών διατηρούμε εδώ και χρόνια πάνω από 2% του ΑΕΠ για αμυντικές δαπάνες. Είναι χαρακτηριστικό δε ότι ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης αναφερόμενος στο που θα κατανεμηθεί το όριο αύξησης των δαπανών για το 2025 που έχει τεθεί από τις Βρυξέλλες στο 3% που αντιστοιχεί περίπου σε 3 δισ. ευρώ για την Ελλάδα σχεδόν το 1/3 τα 850 εκατ. ευρώ θα πάνε για το πρόγραμμα των φρεγατών Belharra.
Το καμπανάκι του «σούπερ Μάριο»
Καθόλου απρόοπτα το θέμα της ευρωπαϊκής άμυνας έθεσε πολύ έντονα ο Μάριο Ντράγκι στην έκθεση για την ανταγωνιστικότητα που συνέταξε ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας για λογαριασμό της Κομισιόν και δόθηκε στη δημοσιότητα μέσα στην εβδομάδα.
Οι επικείμενες απειλές πρέπει να προκαλέσουν σημαντική επανεξέταση της ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής, αναφέρει η έκθεση, η οποία χτυπάει καμπανάκι για την απεξάρτηση της ΕΕ από τις ΗΠΑ και ζητάει κοινή ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική με διευκολύνσεις για συγχωνεύσεις αμυντικών εταιρειών και άνοιγμα της χρηματοδότησής τους.
Η έκθεση κάνει αναφορά σε διάφορες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο αμυντικός τομέας της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των ανεπαρκών δημόσιων δαπανών. Αυτό καθώς η ΕΕ στο σύνολό της δαπανά περίπου το 1/3 των δαπανών των ΗΠΑ για την άμυνα, ανέφερε.
Οι ευρωπαϊκές εταιρείες όπλων δραστηριοποιούνται επίσης σε μικρές εγχώριες αγορές, ενώ οι χώρες της ΕΕ δεν συντονίζουν τις προμήθειες και εξαρτώνται κατά 80% από διεθνείς προμηθευτές κυρίως από τις ΗΠΑ, έγραψε ο Ντράγκι.
Οι συστάσεις
Οι συστάσεις περιλαμβάνουν την εισαγωγή μιας «ευρωπαϊκής αρχής» για την παροχή κινήτρων σε ευρωπαϊκές αμυντικές λύσεις έναντι των ανταγωνιστών, τον καθορισμό ενός μοντέλου διακυβέρνησης μεταξύ της Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας και, τέλος, τη δημιουργία μιας κεντρικής «Αρχής Αμυντικής Βιομηχανίας» για την κεντρική προμήθεια εκ μέρους των χωρών της ΕΕ.
Οι αμυντικές εταιρείες της Ευρώπης θα πρέπει να έχουν πλήρη πρόσβαση στα μετρητά της ΕΕ, ενώ οι συγχωνεύσεις δεν θα πρέπει να εμποδίζονται ανεξάρτητα από τις ανησυχίες για τον ανταγωνισμό, σύμφωνα με τις προτάσεις.
«Η αμυντική βιομηχανική βάση της ΕΕ αντιμετωπίζει διαρθρωτικές προκλήσεις όσον αφορά την ικανότητα, την τεχνογνωσία και το τεχνολογικό πλεονέκτημα. Ως αποτέλεσμα, η ΕΕ δεν συμβαδίζει με τους παγκόσμιους ανταγωνιστές της», προειδοποίησε ο Ντράγκι.
Οι αμυντικές δαπάνες
Είναι ενδεικτικό, όπως έχουμε αναφέρει ξανά στο newmoney.gr, ότι σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας EDA το 2022 οι συνολικές αμυντικές δαπάνες των 27 κρατών μελών αυξήθηκαν και ανήλθαν σε 240 δισ. ευρώ που δεν ξεπερνούν σε ποσοστό αύξησης το 6%.
Την ίδια στιγμή από το 1999 έως το 2021 οι δαπάνες αυτές αυξήθηκαν 600% στην Κίνα και 300% στη Ρωσία (όπου αυξήθηκαν περαιτέρω δραστικά μετά την εισβολή στην Ουκρανία), ενώ στην ΕΕ αυξήθηκαν μόνο 20%.
Για παράδειγμα η Ελλάδα διαθέτει ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις αλλά είναι οικονομικά αδύναμη με μια εγχώρια αμυντική βιομηχανία τσακισμένη από την κρίση. Η Ολλανδία από την άλλη που ανακοίνωσε αύξηση αμυντικών δαπανών 10% που θα φτάσει στο προϋπολογισμό του 2025 τα 24 δις. ευρώ δεν διαθέτει ουσιαστικά Ένοπλες Δυνάμεις αν και οικονομικά εύρωστη.
Σε αυτό το περιβάλλον, λοιπόν, οι χώρες της ΕΕ που λειτουργούν σε πολύ διαφορετικές οικονομικές και κοινωνικές ταχύτητες ξαφνικά βρίσκονται αντιμέτωπες με τεράστιες προκλήσεις:
• Να εξοπλιστούν
• Να δημιουργήσουν αμυντική βιομηχανία
• Να σταματήσουν να εξαρτώνται από χώρες εκτός της ΕΕ
• Και όλα αυτά διατηρώντας τους προϋπολογισμούς με βάσει τα χρέη και τα ελλείμματα στα οποία όμως θα πρέπει να περιλαμβάνει τις αμυντικές δαπάνες
Η αντίδραση Δένδια για το «φάσκει και αντιφάσκει»
Πολύ εύστοχα και χαρακτηριστικά το είχε διατυπώσει ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, στην πρόσφατη συμμετοχή του, στο GLOBSEC Forum 2024, το οποίο διεξήχθη στην Πράγα. Όπως τόνισε ο Νίκος Δένδιας μεταξύ άλλων: «Η αλήθεια είναι ότι πρέπει να αλλάξουμε τις οικονομίες μας με έναν τρόπο που θα μπορούσαν να στηρίξουν μια πιθανή αμυντική προσπάθεια στο μέλλον. Για να το κάνουμε αυτό, πρέπει καταρχάς να κατανοήσουμε ότι είναι κάτι το απολύτως αναγκαίο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση φάσκει και αντιφάσκει ως προς αυτό. Γιατί το λέω αυτό; Η Ευρωπαϊκή Ένωση υπολογίζει την αμυντική δυνατότητα βάσει χρέους και ελλείμματος. Αφού λέμε ότι πρέπει να καταβάλουμε τεράστια προσπάθεια για να καλύψουμε την απόσταση και ότι δεν έχουμε χρόνο, αυτό δεν μπορεί να ισχύει.
Θέλω να πω, πασχίζω καθημερινά, μα καθημερινά, με τις δημοσιονομικές αναγκαιότητες του Υπουργείου μου, προσπαθώντας να μεταμορφώσω τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις σε αυτό που ονομάζουμε Ατζέντα 2030, στο επίπεδο του 21ου αιώνα. Ακριβώς επειδή έχω να αντιμετωπίσω αυτές τις δυσκολίες. Και έχω και την Ευρωπαϊκή Ένωση στην πλάτη μου – εξαιτίας των ελλειμμάτων και του χρέους – και δεν μπορώ να κάνω το ένα, δεν μπορώ να κάνω το άλλο, πρέπει να επαναπρογραμματίζω για μετά από 10-15 χρόνια».
Διαβάστε ακόμη
400.000 κατοικίες θα ανακαινιστούν ως το 2030 με κόστος 13,5 δισ. ευρώ
Τα ασύλληπτα ποσά που ξοδεύουν για την ασφάλειά τους οι Ελον Μασκ, Τζεφ Μπέζος, Μαρκ Ζάκενμπεργκ
Τα 3+1 εργαλεία για να βρουν και να «φτιάξουν το σπίτι τους» τα νέα ζευγάρια
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ