Μια φιλόδοξη αλλά δύσκολη αποστολή έχει ξεκινήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση σε μια προσπάθεια να εφαρμόσει μια μεταρρύθμιση του ψηφιακού χώρου. Μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ηλεκτρονικές αγορές και διαδικτυακές πλατφόρμες που δραστηριοποιούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να δεχθούν τους νέους αυτούς κανόνες οι οποίοι στοχεύουν κυρίως τους αμερικανικούς τεχνολογικούς κολοσσούς GAFA (Google, Amazon, Facebook, Apple).
Σε αντίθετη περίπτωση οι εταιρείες αυτές θα έρθουν αντιμέτωπες με αστρονομικά πρόστιμα που θα αγγίζουν ακόμα και το 10% του ετήσιου κύκλου εργασιών τους, ενώ σε περίπτωση υποτροπής θα αναγκάζονται ακόμα και στη διάσπασή τους.
Ωστόσο, παρόλο που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει βρει έναν ανέλπιστο σύμμαχο σε αυτή τη μάχη και συγκεκριμένα τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, όπου ομάδα γενικών εισαγγελέων από 48 πολιτείες καθώς και η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου των ΗΠΑ (FTC) προσέφυγαν νομικά κατά του Facebook και της Alphabet, μητρικής της Google, με την κατηγορία κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης στην αγορά, οι τεχνολογικοί κολοσσοί συνεχίζουν να εξοπλίζονται, για αυτό που πολλοί αναλυτές στις Βρυξέλλες χαρακτηρίζουν ως την επερχόμενη ψηφιακή «μητέρα των μαχών».
«Υπό δίκαιες συνθήκες ανταγωνισμού, σε μια ελεύθερη οικονομία, η Google θα είχε χάσει ήδη το 20% του μεριδίου αγοράς», υποστηρίζει ο Γκάμπριελ Γουάινμπεργκ, ο 41 ετών διευθύνων σύμβουλος του DuckDuckGo, μιας μηχανής αναζήτησης που διαφημίζει το απόρρητο των χρηστών. Ωστόσο η δεσπόζουσα θέση στην ψηφιακή αγορά των εταιρειών GAFA δυσχεραίνει τον ισότιμο ανταγωνισμό προς τελικό όφελος των καταναλωτών. Για να ορίσει οποιασδήποτε χρήστης την DuckDuckGo ως την προεπιλεγμένη μηχανή αναζήτησης σε ένα smartphone χρειάζεται 15 clicks, όταν ανταγωνιστικές μηχανές αναζήτησης εγκαθίστανται σχεδόν αυτόματα.
Ο Γουάινμπεργκ δεν είναι πλέον μόνος στις ΗΠΑ. Ολοένα και περισσότεροι πολιτικοί, τόσο σε πολιτειακό όσο και σε ομοσπονδιακό επίπεδο, αρχίζουν να κατανοούν ότι τα μονοπώλια απειλούν την ελεύθερη οικονομία. Η κριτική για την ισχύ στην αγορά των Google, Facebook, Amazon και Apple δεν είναι πλέον ένας αχνός θόρυβος στο παρασκήνιο, αλλά σιγά-σιγά μετατρέπεται σε συναγερμό. Αρκετές πολιτείες των ΗΠΑ μήνυσαν την Google, κατηγορώντας τη μητρική εταιρεία Alphabet ότι χρησιμοποιεί πρακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού στις διαδικτυακές αναζητήσεις και τις διαφημίσεις. Αγωγές κατατέθηκαν επίσης κατά του Facebook.
Αυτό που συμβαίνει σε μικρή, προς το παρόν, κλίμακα στις ΗΠΑ σχεδιάζεται επί του παρόντος σε πολύ μεγαλύτερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ θέλει να καταστήσει τον ανταγωνισμό πιο δίκαιο με μια πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες και μια νόμο για τις ψηφιακές αγορές.
Πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες
Η λεγόμενη πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες που προτείνει η Κομισιόν θα εισαγάγει μια σειρά νέων, εναρμονισμένων υποχρεώσεων σε επίπεδο ΕΕ για τις ψηφιακές υπηρεσίες, διαβαθμισμένων προσεκτικά με βάση το μέγεθος και τον αντίκτυπο των εν λόγω υπηρεσιών, όπως:
- Κανόνες για την αφαίρεση παράνομων αγαθών, υπηρεσιών ή περιεχομένου από το διαδίκτυο
- Διασφαλίσεις για χρήστες, των οποίων το περιεχόμενο έχει εσφαλμένα διαγραφεί από πλατφόρμες
- Νέες υποχρεώσεις για πολύ μεγάλες πλατφόρμες σχετικά με τη λήψη μέτρων βάσει κινδύνου για την πρόληψη της κατάχρησης των συστημάτων τους
- Μέτρα διαφάνειας ευρέος φάσματος, μεταξύ άλλων όσον αφορά την διαδικτυακή διαφήμιση και τους αλγόριθμους που χρησιμοποιούνται για να προτείνεται περιεχόμενο στους χρήστες
- Νέες εξουσίες για τον έλεγχο του τρόπου λειτουργίας των πλατφορμών, μεταξύ άλλων με τη διευκόλυνση της πρόσβασης των ερευνητών σε δεδομένα σημαντικών πλατφορμών
- Νέοι κανόνες σχετικά με την ιχνηλασιμότητα των επιχειρηματικών χρηστών στις ηλεκτρονικές αγορές, ώστε να διευκολύνεται ο εντοπισμός των πωλητών παράνομων αγαθών ή υπηρεσιών
- Καινοτόμος διαδικασία συνεργασίας μεταξύ των δημόσιων αρχών για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής επιβολής των κανόνων σε ολόκληρη την ενιαία αγορά.
Οι πλατφόρμες που έχουν απήχηση σε περισσότερο από το 10 % του πληθυσμού της ΕΕ (45 εκατομμύρια χρήστες) θεωρούνται συστημικού χαρακτήρα και υπόκεινται όχι μόνο σε συγκεκριμένες υποχρεώσεις ελέγχου των κινδύνων τους, αλλά και σε μια νέα δομή εποπτείας.
Πράξη για τις ψηφιακές αγορές
Η πράξη για τις ψηφιακές αγορές θα αντιμετωπίζει τις αρνητικές συνέπειες που προκύπτουν από συγκεκριμένες συμπεριφορές πλατφορμών που λειτουργούν ως ψηφιακοί ρυθμιστές της πρόσβασης στην ενιαία αγορά. Βάσει της συγκεκριμένης πράξης προβλέπεται ότι:
- Θα εφαρμόζεται μόνο στους μεγαλύτερους παρόχους πλατφορμών βασικών υπηρεσιών οι οποίοι είναι περισσότερο επιρρεπείς στην άσκηση αθέμιτων πρακτικών, όπως μηχανές αναζήτησης, κοινωνικά δίκτυα ή διαδικτυακές υπηρεσίες διαμεσολάβησης, που πληρούν τα αντικειμενικά νομοθετικά κριτήρια για να οριστούν ως ρυθμιστές της πρόσβασης
- Θα καθορίζει ποσοτικά όρια ως βάση για τον προσδιορισμό των εταιρειών που ενδέχεται να παίζουν ρόλο ρυθμιστών της πρόσβασης. Η Επιτροπή θα έχει επίσης την εξουσία, μετά από διερεύνηση της αγοράς, να αποδίδει την ιδιότητα του ρυθμιστή της πρόσβασης σε εταιρείες·Θα απαγορεύει ορισμένες πρακτικές που είναι ξεκάθαρα αθέμιτες, όπως η παρεμπόδιση χρηστών από το να απεγκαταστήσουν οποιοδήποτε προεγκατεστημένο λογισμικό ή εφαρμογές
- Θα απαιτεί από τους ρυθμιστές της πρόσβασης να θέτουν σε εφαρμογή ορισμένα μέτρα με δική τους πρωτοβουλία, όπως στοχευμένα μέτρα που επιτρέπουν στο λογισμικό τρίτων να λειτουργεί ορθά και να είναι συμβατό με τις δικές τους υπηρεσίες
- Θα επιβάλλει κυρώσεις για τη μη συμμόρφωση, οι οποίες θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν πρόστιμα έως και 10 % του παγκόσμιου κύκλου εργασιών των ρυθμιστών της πρόσβασης, ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα των νέων κανόνων. Για τους υπότροπους, οι κυρώσεις αυτές ενδέχεται επίσης να περιλαμβάνουν την υποχρέωση λήψης διαρθρωτικών μέτρων, που μπορούν να επεκταθούν και στην εκποίηση ορισμένων επιχειρήσεων, σε περίπτωση που δεν υπάρχει άλλο εξίσου αποτελεσματικό εναλλακτικό μέτρο για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης
- Θα επιτρέπει τη στοχευμένη διερεύνηση της αγοράς από την Επιτροπή με σκοπό να εκτιμηθεί κατά πόσον στους εν λόγω κανόνες πρέπει να προστεθούν νέες πρακτικές και υπηρεσίες που υιοθετούν οι ρυθμιστές της πρόσβασης, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι νέοι κανόνες για τους ρυθμιστές της πρόσβασης συμβαδίζουν με τον ταχύ ρυθμό των ψηφιακών αγορών.
Οι GAFA αντεπιτίθενται
Παρά ταύτα, η πρωτοβουλία της Επιτροπής ενδέχεται να έρχεται πολύ αργά. Εκτός από την αγορά μηχανών αναζήτησης, η Google είναι επίσης ηγέτης στην αγορά βίντεο που δημιουργούνται από χρήστες μέσω του YouTube. Εκτός από την επιχείρηση παραγγελιών, η Amazon επεκτείνει την κυριαρχία της στα συστήματα cloud ( AWS – Amazon Web Services )
Και το Facebook κυριαρχεί στα κοινωνικά δίκτυα, ενώ ελέγχει το Instagram και το Whatsapp. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη της ΕΕ θα συζητήσουν τις προτάσεις της Επιτροπής στο πλαίσιο της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας. Εάν εγκριθούν οι προτάσεις, το τελικό κείμενο θα ισχύει άμεσα σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, μέχρι τότε, οι πιέσεις των εταιρειών GAFA αναμένονται ασφυκτικές.
Διαβάστε περισσότερα:
ΕΤΕ: «Πράσινο φως» για το project Frontier – Την επόμενη εβδομάδα το αίτημα για τον «Ηρακλή»
Xαρδαλιάς – κορωνοϊός: «Σκληρό» lockdown και στην Κοζάνη – Nέα μέτρα (vid)
Χρηματιστήριο Αθηνών: Kατέκτησε τις 800 μονάδες, «οδηγός» παραμένουν οι τράπεζες