Σύνοδος Κορυφής: Ολονύχτιο θρίλερ και αδιέξοδο για το Ταμείο Ανάκαμψης

Σκληρές διαπραγματεύσεις που κράτησαν όλη τη νύχτα στη Σύνοδο Κορυφής που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά με φυσική παρουσία των ηγετών μετά από 5 μήνες, με ζητούμενο να βρεθεί κοινό έδαφος για το Ταμείο Ανάκαμψης αλλά και για το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο.

Αυτό που κυριάρχησε ήταν ο βαθύς διχασμός μεταξύ Βορρά και Νότου για το πώς θα ελεγχθεί ο τρόπος που θα δαπανηθούν τα χρήματα του Ταμείου, αλλά και η σύγκρουση Ιταλίας – Ολλανδίας με τον Ιταλό Πρωθυπουργό Τζουζέπε Κόντε να αντιπαρατίθεται ανοιχτά στον Ολλανδό ομόλογό του Μάρκ Ρούτε, όταν ο τελευταίος πρότεινε να μπορεί κάθε χώρα να απορρίπτει με βέτο, τα σχέδια μεταρρυθμίσεων που θα παρουσιάσουν τα κράτη μέλη, τα οποία θα λάβουν την οικονομική στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης. Ο Κόντε απέρριψε την πρόταση του Ολλανδού πρωθυπουργού, υποστηρίζοντας πως «η πρόταση Ρούτε είναι μη συμβατή με τις ευρωπαϊκές συνθήκες και μη εφαρμόσιμη σε πολιτικό επίπεδο». Ουσιαστικά, η Ιταλία «διαβάζει» πίσω από το αίτημα αυτό την ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις κάθε χώρας. Στο πλαίσιο αυτό, «ο Κόντε αποδόμησε την θέση αυτή, με μια παρέμβαση η οποία βασίσθηκε σε αναλυτικές νομικές αρχές», ανέφερε ο ιταλικός τύπος, με την εφημερίδα La Repubblica να χαμηλώνει τον πήχη, εξηγώντας πως «η όλη πορεία της διαπραγμάτευσης είναι ανηφορική».

Ο πρωθυπουργός της Τσεχίας Αντρέι Μπάμπις ήταν από τους πρώτους ηγέτες που διέγνωσε πως οι απόψεις παραμένουν σε μεγάλο βαθμό διαφορετικές μεταξύ των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διαβλέποντας αδυναμία σύγκλισης. Ο κ. Μπάμπις είχε από νωρίς την αίσθηση ότι οι «27» δεν βρίσκονται πιο κοντά σε μια συμφωνία, αίσθηση που επιβεβαιώθηκε πανηγυρικά, καθώς περνούσαν οι ώρες.

Η μόνη βεβαιότητα μέχρι τις πρώτες μεταμεσονύχτιες ώρες ήταν το γεγονός ότι οι εναλλακτικές προτάσεις από πλευράς των κρατών – μελών ήταν σχεδόν απαιτητές, σε μια προσπάθεια να εξευρεθεί η καλύτερη δυνατή φόρμουλα και στη βάση της ισοτιμίας μεταξύ των ηγετών. Μελετώντας μέχρι την τελευταία στιγμή, πιθανά σενάρια, ο καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς δήλωσε ότι απορρίπτει την τρέχουσα πρόταση που συζητείται στη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ, αναφέροντας πως «το σημαντικότερο, κεντρικό αίτημά μας είναι ότι δεν θα πρέπει να υπάρξει μακροπρόθεσμη ένωση χρέους (…) αλλά αυτό που θα αποφασιστεί εδώ να παραμείνει μια δράση για μία και μόνο φορά. Μεταφέροντας μάλιστα και πληροφορίες από τις κατ’ ιδίαν συζητήσεις του με την καγκελάριο της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ και τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ο κ. Κουρτς γνωστοποίησε πως «θα υπάρξουν νέες προτάσεις τη νύχτα. Υπάρχει μια δυναμική προς την κατεύθυνσή μας».

Όπως μεταδίδουν οι Financial Times, το κλίμα συνοψίζεται στην ατάκα του Βούλγαρου πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ προς τον Μαρκ Ρούτε ότι θέλει να «αστυνομεύσει» την Ευρώπη, ζητώντας το δικαίωμα να αποφασίσει αν τα εθνικά σχέδια μεταρρυθμίσεων είναι αρκετά φιλόδοξα για να λάβουν ευρωπαϊκή ενίσχυση. Από την πλευρά του, ο Μαρκ Ρούτε παραδέχτηκε μιλώντας σε δημοσιογράφους μετά το δείπνο ότι οι απαιτήσεις του εκνεύρισαν άλλους ηγέτες αλλά επέμεινε ότι όλες οι χώρες «παλεύουν» για τη γνώμη τους. Επέμεινε δε ότι η «πρωτοφανής» απόφαση να δοθούν επιχορηγήσεις στις χώρες θα πρέπει να συνοδεύονται με μεγαλύτερο βαθμό επιτήρησης απ’ ότι τα δάνεια.

Κατά τη διάρκεια του δίωρου διαλείμματος χθες, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου συνομίλησε με τον Ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε αλλά και με τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν, όπως ενημέρωσε μέσω twitter ο εκπρόσωπος του κ. Μισέλ.

Ο Σαρλ Μισέλ κατέθεσε συμβιβαστική πρόταση που έδινε ένα «έκτακτο φρένο» στις διανομές αλλά ο Ολλανδός πρωθυπουργός την απέρριψε καταθέτοντας εναλλακτική πρόταση που επέμεινε στο βέτο. Κάποιοι διπλωμάτες μάλιστα, γράφουν οι FT, κριτικάρουν τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για το ότι εστίασε στις λεπτομέρειες της λειτουργίας του πακέτου στην αρχή της συνεδρίασης αντί στο σύνολό του, κάτι που παραμένει ανοικτό.

Σήμερα Σάββατο, οι ηγέτες θα συνεχίσουν από τις 12 το μεσημέρι τις συζητήσεις με την Ολλανδία να διατηρεί τη σκληρή της στάση. Η Γαλλία ωστόσο επιδιώκει να ασκήσει πίεση λέγοντας ότι είναι κατά του να συνεχιστούν τα rebates. Ορισμένες πηγές εκτιμούν ότι παρότι δύσκολο, δεν είναι απίθανη μια συμφωνία μέχρι την Κυριακή, ωστόσο όλα είναι ανοιχτά και δεν αποκλείεται να υπάρξει και νέα έκτακτη σύνοδος εντός του Ιουλίου.

Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση της Ανγκελα Μέρκελ, η οποία προσερχόμενη στην συνεδρίαση τόνισε ότι «όλοι μας προσερχόμαστε στις διαπραγματεύσεις με μεγάλη διάθεση, όμως οι διαφορές εξακολουθούν να είναι πολύ μεγάλες», συμπληρώνοντας πως «δεν μπορώ να προβλέψω αν θα πετύχουμε συμφωνία τώρα. Είναι επιθυμητό αλλά θα πρέπει να είμαστε ρεαλιστές».

Από την πλευρά του, ο Πολωνός πρωθυπουργός μετά το δείπνο των ηγετών δήλωσε χαρακτηριστικά: «Δεν υπάρχει λόγος βιασύνης… είναι πολύ πιθανό ότι ούτε σήμερα, ούτε την Κυριακή θα υπάρξει τελική συμφωνία. Λέμε μεταξύ μας ότι ίσως συναντηθούμε ξανά τον Ιούλιο».

Πάγιες οι θέσεις της ελληνικής πλευράς

Την ίδια ώρα, αμετακίνητος απέναντι στις απόψεις του για το Ταμείο Ανάκαμψης εμφανίστηκε ο Έλληνας Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, τηρώντας με συνέπεια τις θέσεις που είχε συνομολογήσει στην κοινή επιστολή των 9 ηγετών της ΕΕ. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Μητσοτάκης έκανε λόγο για «ξεκάθαρες επιλογές για αυστηρές κυρώσεις έναντι της Τουρκίας» και πρόσθεσε πως «δεν γίνεται η Τουρκία να παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα δύο κρατών μελών και να μην υπάρχει ισχυρή αντίδραση».

Επιπλέον, ο Έλληνας Πρωθυπουργός έθιξε το ζήτημα της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, υπογραμμίζοντας ότι είναι ενδεικτικό για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει τις διεθνείς συμφωνίες, τον αλληλοσεβασμό και τον διαθρησκειακό διάλογο η Άγκυρα, ζητώντας για τους λόγους αυτούς να συζητηθεί αναλυτικά η σχέση ΕΕ- Τουρκίας στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Με την οικονομική και πολιτική σταθερότητα από την μια και την πραγματική οικονομία από την άλλη, ο κ. Μητσοτάκης επανέλαβε τις πάγιες θέσεις του στη Σύνοδο Κορυφής, απορρίπτοντας το σενάριο του επιμερισμού.

Αναλυτικά, οι θέσεις της Ελλάδας:

· Ο κ. Μητσοτάκης ζητεί να είναι ακέραιο το πρόγραμμα καθώς και να παραμείνει η αναλογία επιχορηγήσεων-δανείων.

· Επιπροσθέτως, η ελληνική πλευρά τάσσεται κατά του επιμερισμού 70-30 , όπως η πλειονότητα των χωρών, υπογραμμίζοντας ότι είναι επιθυμητή η προβλεψιμότητα και όχι η αβεβαιότητα.

· Παράλληλα, σύμφωνα με πηγές η Αθήνα είναι υπέρ μεγαλύτερης διάρκειας του προγράμματος, ενώ τονίζει ότι υπάρχει ήδη έτοιμο σχέδιο.

· Αναφορικά με το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο η ελληνική πλευρά ζητεί να δοθεί έμφαση στο Ταμείο Ασφάλειας Συνόρων.

Αν και φαίνεται ότι δεν υπάρχει περιθώριο απομάκρυνσης από την πρόταση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ.