Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της αμερικανικής κυβέρνησης, το 2018 οι αμερικανικές εταιρείες δήλωσαν περισσότερα κέρδη στην Ιρλανδία από ότι σε όλες της υπόλοιπες χώρες μέλη της ΕΕ – με εξαίρεση αυτές που λειτουργούν (ακόμα) ως φορολογικοί παράδεισοι, ή έχουν ειδικό καθεστώς φορολογίας ή παρέχουν ειδικές συμφωνίες, όπως η Ολλανδία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα αλλά και η Κύπρος.
Είναι εντυπωσιακό το ότι οι αμερικανικές εταιρείες δήλωσαν στις Ιρλανδικές αρχές σχεδόν $100 δισ. κέρδη όταν σε όλες τις υπόλοιπες χώρες (που πηγαίνουν με “το σταυρό στο χέρι” ως προς τους φορολογικούς συντελεστές) δήλωσαν μόλις $80 δισ.
Σε αυτές περιλαμβάνονται όλες οι μεγάλες οικονομίες της Ευρώπης, παρόλα αυτά δεν καταφέρνουν να πιάσουν αθροιστικά τη “συγκομιδή” των αμερικανικών κερδών που φορολογούνται στην Ιρλανδία. Το παρακάτω διάγραμμα ανήρτησε o οικονομολόγος Γκαμπριέλ Ζούκμαν στο twitter με βάση τα στοιχεία της κυβέρνσηης των ΗΠΑ.
Είναι γνωστό ότι η Ιρλανδία παρέχει ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον εγκατάστασης πολυεθνικών, ένα εργατικό δυναμικό με τα αγγλικά ως μητρική γλώσσα, αλλά το μυστικό της φορολογικής επιτυχίας του Δουβλίνου βρίσκεται αλλού:
Η Ιρλανδική κυβέρνηση φορολογεί αυτά τα εταιρικά κέρδη με ένα μέσο φορολογικό της τάξης του 7,3% – συντελεστής ευκαιρία αν σκεφτεί κανείς τα διψήφια ποσοστά που προβλέπουν οι φορολογικοί κώδικες των περισσοτέρων χωρών.
Ο μέσος φορολογικός συντελεστής της Ιρλανδίας για τα κέρδη πολυεθνικών βέβαια έχει αυξηθεί από τα επίπεδα του 4% που ίσχυαν στην αρχή της ευρωπαϊκής κρίσης, πριν το μνημόνιο. Παραμένει όμως εντυπωσιακά χαμηλότερος από τον “ευρωπαϊκό ανταγωνισμό” και εξαιρετικά ελκυστικός για τις αμερικανικές πολυεθνικές.
Τα στειχεία εγείρουν το σημαντικό ζήτημα του φορολογικού ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών της ΕΕ. Χώρες όπως το Λουξεμβούργο έχουν μακρά παράδοση ειδικών συμφωνιών με μεγάλες επιχειρήσεις, ενώ χώρες όπως η Ιρλανδία με ειδικά καθεστώτα έχουν την δυνατότητα να μειώνουν το φορολογικό λογαριασμό των διεθνών γιγάντων.
Το θέμα αποτελεί τον “ελέφαντα στο δωμάτιο” για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο συντονισμός της φορολογικής πολιτικής αποτελεί εκκρεμότητα χρόνων που προσκρούει στις πιο ισχυρές αντιστάσεις των κρατών μελών που έχουν προνομιακά καθεστώτα και υψηλά φορολογικά έσοδα από το διεθνές κεφάλαιο που δραστηριοποιείται σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Σε μια εποχή όμως που η Ευρώπη αναζητά κοινές λύσεις οι φορολογικοί παράδεισοι νιώθουν τη πίεση όσων μένουν απέξω να αυξάνει. Η πρόσφατη διαπραγμάτευση για το ταμείο ανάκαμψης έφερε στο προσκήνιο (με αιχμή την Ολλανδία) και το καθεστώς των φορολογικών παραδείσων, ή εκπτώσεων έρχεται πιο ισχυρό στην ατζέντα.
Χώρες όπως το Λουξεμβούργο και η Κύπρος έχουν δεχθεί κριτική και πίεση να εξορθολογίσουν τους φορολογικούς τους συντελεστές ώστε να μην κάνουν “αθέμιτο ανταγωνισμό” στους εταίρους τους. Όμως η Ιρλανδία, χωρίς να θεωρείται κλασσικό φορολογικό καταφύγιο, έχει καταφέρει να περάσει κάτω από το ραντάρ και να εισπράτει δισεκατομμύρια φόρων από κέρδη που έχουν πραγματοποιηθεί αλλού.