Tα ευρωπαϊκά νοικοκυριά αποταμιεύουν όλο και περισσότερα χρήματα, διαψεύδοντας τις ελπίδες ότι η καταναλωτική δραστηριότητα μπορεί να δώσει ώθηση στην οικονομία της περιοχής, καθώς αυτή υπολείπεται ακόμη περισσότερο από την οικονομία των Ηνωμένων Πολιτειών.
Αυτή η αύξηση των αποταμιεύσεων έρχεται σε αντίθεση με τις εκτιμήσεις για την καταναλωτική συμπεριφορά και έχει ωθήσει ορισμένους να αναρωτηθούν αν έχει επέλθει αλλαγή που προμηνύει κάτι αρνητικό για τη μελλοντική ανάπτυξη της Ευρώπης.
Ορισμένοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι ο κόσμος θα επανέλθει σύντομα στην κανονικότητα, αλλά άλλοι βλέπουν μια πιο μόνιμη αλλαγή. Πολλά εξαρτώνται από την απάντηση σε αυτόν τον γρίφο.
Εάν οι αποταμιεύσεις, που βρίσκονται στο υψηλότερο ποσοστό τους από τις χειρότερες ημέρες της πανδημίας περάσουν στην αγορά, η ανάπτυξη θα μπορούσε να απογειωθεί.
Αλλά η απουσία μιας τέτοιας κίνησης θα μπορούσε να ωθήσει τις επιχειρήσεις, οι οποίες συσσωρεύουν εργατικό δυναμικό εδώ και χρόνια, σε μείωση του προσωπικού τους, συμπιέζοντας περαιτέρω την κατανάλωση και ξεκινώντας ενδεχομένως ένα καθοδικό σπιράλ για την οικονομία.
Τα νοικοκυριά της Ευρωζώνης αποταμίευσαν το 15,7% του διαθέσιμου εισοδήματός τους το β’ τρίμηνο, πολύ παραπάνω από τα προ-πανδημικά επίπεδα του 12%.
Στη Βρετανία, το ποσοστό αποταμίευσης διαμορφώθηκε στο 10,0%, επιδεικνύοντας ανοδική τάση εδώ και χρόνια σε επίπεδα που δεν είχαν παρατηρηθεί από την πανδημία, όταν οι καταναλωτές είχαν λιγότερες ευκαιρίες για δαπάνες.
Σε πλήρη αντίθεση, το ποσοστό προσωπικής αποταμίευσης στις Ηνωμένες Πολιτείες παρουσιάζει πτωτική τάση φέτος, καθώς οι καταναλωτές αποκτούν εμπιστοσύνη όσον αφορά την ανάπτυξη.
Τα βαθύτερα αίτια είναι δύσκολο να ανακαλυφθούν, διότι ορισμένα είναι προσωρινά, ενώ άλλα μπορεί να είναι πιο μόνιμα.
Όσοι θεωρούν την τάση προσωρινή υποστηρίζουν ότι τα νοικοκυριά επιθυμούν να αποκαταστήσουν τα ταμειακά αποθέματα και τον πλούτο τους μετά τη χειρότερη περίοδο πληθωρισμού εδώ και δεκαετίες. Κάποιοι εξακολουθούν να προετοιμάζονται για την αναπροσαρμογή των ενυπόθηκων δανείων τους, δεδομένου ότι τα επιτόκια έχουν εκτοξευθεί τα τελευταία χρόνια.
Οι καταναλωτές είναι επίσης ανήσυχοι για τον πόλεμο στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης, τη μεταβλητότητα στις τιμές της ενέργειας, τις πιθανές επιπτώσεις των αμερικανικών εκλογών, την αναταραχή στη Μέση Ανατολή και τη βαθιά βιομηχανική ύφεση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε περισσότερες απώλειες θέσεων εργασίας.
Οι Ευρωπαίοι είναι επίσης σχετικά απλοϊκοί όσον αφορά τις αποταμιεύσεις τους, οπότε τα υψηλά επιτόκια τραπεζικών καταθέσεων ενθαρρύνουν επίσης τους πελάτες να τοποθετούν μετρητά σε προθεσμιακές καταθέσεις.
Αλλά οι διαρθρωτικές αλλαγές είναι πιο ανησυχητικές. Οι αποταμιευτές πέρασαν τρία σοκ που συνέβησαν μία φορά στη ζωή τους, συμπεριλαμβανομένης της πανδημίας, της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και του πληθωρισμού. Αυτά θα μπορούσαν να ωθήσουν ορισμένους να είναι ακόμη πιο επιφυλακτικοί ακόμη και μακροπρόθεσμα.
Η κλιματική αλλαγή, η μείωση του εργατικού δυναμικού, η αποπαγκοσμιοποίηση και η μετατόπιση της οικονομίας από τη βιομηχανία στις υπηρεσίες επιβαρύνουν επίσης την εμπιστοσύνη με τρόπο που είναι απίθανο να αντιστραφεί γρήγορα.
Όπως αναφέρει το Reuters, η κατανάλωση των νοικοκυριών αυξήθηκε μόλις κατά 0,1% το β’ τρίμηνο στην Ε.Ε., ενώ το ποσοστό των επενδύσεων μειώνεται σταθερά.
Υπάρχουν, όμως, ορισμένα ενθαρρυντικά σημάδια στον ορίζοντα. Τα επιτόκια πέφτουν, οπότε οι τράπεζες θα μειώσουν τα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων, ενθαρρύνοντας ορισμένους αποταμιευτές να ξοδέψουν.
Οι δείκτες υποδεικνύουν επίσης μια μέτρια βελτίωση των προσδοκιών και τα νοικοκυριά απολαμβάνουν μία από τις καλύτερες αυξήσεις εισοδήματος εδώ και τρία ή περισσότερα χρόνια, δεδομένου ότι ο πληθωρισμός έχει πλέον επανέλθει σε μεγάλο βαθμό στο 2%.
Πράγματι, η ανάπτυξη της Ευρωζώνης το περασμένο τρίμηνο οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στην ιδιωτική κατανάλωση, η οποία παρέμεινε αδύναμη αλλά μπορεί να έχει ήδη καταγράψει χαμηλό ρεκόρ και να αναπτυχθεί στο εγγύς μέλλον. Συν τοις άλλοις, η αγορά εργασίας παραμένει ανθεκτική.
Διαβάστε ακόμη
Οι λίγοι και… εκλεκτοί που διεκδικούν το πόστο του νέου υπουργού Οικονομικών στο πλευρό του Τραμπ
JP Morgan: Σήμα για αγορά στις ελληνικές μετοχές μετά την εκλογή Τραμπ (πίνακας)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα