H Ευρώπη αντιμετωπίζει μια κρίσιμη δοκιμασία. Η αναπτυξιακή μηχανή της ηπείρου σβήνει και η αρχιτεκτονική ασφαλείας της παραπαίει. Καθώς ο κόσμος αλλάζει, η Ευρωπαϊκή Ένωση όχι μόνο προσπαθεί να υπερασπιστεί τον εαυτό της αλλά και να βρει τον τρόπο να το χρηματοδοτήσει.
Το βασικό ερώτημα για τους ηγέτες της ΕΕ θα είναι αν μπορούν τελικά να κινητοποιήσουν ιδιωτικά κεφάλαια – αντί να βασίζονται αποκλειστικά στη χρηματοδότηση των φορολογουμένων – για να εξασφαλίσουν το μέλλον της Ευρώπης.
Μέχρι στιγμής, χρόνια ημιτελών προσπαθειών για την εμβάθυνση των χρηματοπιστωτικών αγορών έχουν βαλτώσει, καθηλωμένες από τη γραφειοκρατία και τα ιδιοτελή συμφέροντα. Ωστόσο, με τη γεωπολιτική πραγματικότητα να δυσκολεύει την κατάσταση, ενισχύονται οι εκκλήσεις για την ενοποίηση του κατακερματισμένου κεφαλαιακού συστήματος της Γηραιάς Ηπείρου για την εξυπηρέτηση των ευρωπαϊκών συμφερόντων.
Θα είναι αυτή η εβδομάδα που θα γίνουν πραγματικά βήματα για τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς επενδύσεων – γνωστής ως Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων (SIU); Οι υπεύθυνοι το ελπίζουν πραγματικά.
Οι γραμμές μάχης
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δηλώσει ότι θέλει να δώσει προτεραιότητα στη δημιουργία μιας επενδυτικής κουλτούρας αμερικανικού τύπου, ώστε να πείσει τους αποταμιευτές να αρχίσουν να επενδύουν τα περίπου 10 τρισεκατομμύρια ευρώ που έχουν στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς.
Η λογική είναι σαφής: Θα δώσει στις εταιρείες της ΕΕ περισσότερα μετρητά, επιτρέποντάς τους να δαπανήσουν σε έργα προτεραιότητας, όπως η άμυνα, ενισχύοντας την ευρωπαϊκή οικονομία. Το μόνο εμπόδιο; Οι Βρυξέλλες προσπαθούν να δρομολογήσουν αυτό το σχέδιο για περισσότερο από μια δεκαετία, με ελάχιστη πρόοδο.
Εν τω μεταξύ, η Ευρώπη έχει μείνει με ένα σύστημα όπου τα κεφάλαια παραμένουν αδρανή σε τραπεζικούς λογαριασμούς και υπολείπονται μονίμως των δυνατοτήτων τους.
Σε πλήρη αντίθεση, οι βαθιές και ενοποιημένες κεφαλαιαγορές στις Ηνωμένες Πολιτείες, σε συνδυασμό με το πολιτισμικό ένστικτο της ανάληψης κινδύνου, καθιστούν πολύ πιο εύκολη την άντληση χρηματοδότησης για τις εταιρείες στη χώρα.
Στις ΗΠΑ σχεδόν το 60% των νοικοκυριών κατέχουν μετοχές, είτε άμεσα είτε έμμεσα μέσω των συντάξεών τους. Στη Γαλλία και τη Γερμανία ο αριθμός αυτός πλησιάζει το 18%.
Μέρος του λόγου για την υποτονική αποδοχή της Ευρώπης είναι η πολυπλοκότητα του συστήματος της αγοράς της. Αντί για μια ενιαία δομή, η Ευρώπη λειτουργεί 27 ξεχωριστές χρηματοπιστωτικές αγορές, η καθεμία με ξεχωριστούς κανονισμούς και υποδομές. Το μειονέκτημα είναι ότι, όπως είναι δύσκολο να ανοίξετε τραπεζικό λογαριασμό στη Μαδρίτη αν βρίσκεστε στο Βερολίνο, είναι επίσης δύσκολο να επενδύσετε σε μια εταιρεία στη Ρίγα αν βρίσκεστε στη Βουδαπέστη. Τόσο το οικονομικό σύστημα όσο και οι κανόνες για τις επενδύσεις διαφέρουν από χώρα σε χώρα.
Αλλά ενώ οι κυβερνήσεις τονίζουν ότι δεσμεύονται να εξορθολογίσουν το σύστημα, πολύ συχνά δεν το πράττουν. Για πολλούς, τα εθνικά συμφέροντα μπαίνουν εμπόδιο, ενώ άλλες φορές οι προσπάθειες εκτροχιάζονται από παίκτες της αγοράς, των οποίων τα κέρδη εξαρτώνται περισσότερο από τον κατακερματισμό παρά από την εναρμόνιση.
Η επίτροπος Οικονομικών της ΕΕ, Μαρία Λουίς Αλμπουκέρκι, επέκρινε πρόσφατα τέτοιους παράγοντες, δηλώνοντας ότι η υπερβολική άσκηση πίεσης παρεμποδίζει την πρόοδο σε βασικούς χρηματοπιστωτικούς κανονισμούς, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων που αφορούν τα χρηματοπιστωτικά δεδομένα και τις επενδύσεις λιανικής.
«Πρέπει να υιοθετήσουμε μια ισχυρότερη προσέγγιση για την αντιμετώπιση τέτοιων εμποδίων», δήλωσε η ίδια σε συνέδριο στις Βρυξέλλες την Τρίτη.
Το κλειδί για την πρόοδο είναι η ανάπτυξη ενιαίων κανόνων για τις επιχειρήσεις, καθώς και η δημιουργία μιας ενιαίας εποπτικής αρχής που θα τους επιβλέπει.
Επί του παρόντος, οι επιχειρηματικοί κανόνες που θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη συνοχή βρίσκονται υπό την εποπτεία υπουργείων εθνών που είτε δεν ενδιαφέρονται για το SIU, είτε δεν έχουν κίνητρο να προβούν σε αλλαγές σε θέματα όπως η φορολογία.
Ορισμένοι από τους κανόνες, εν τω μεταξύ, δεν έχουν επικαιροποιηθεί εδώ και πάνω από 100 χρόνια. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, το τι συμβαίνει όταν μια εταιρεία χρεοκοπεί καθορίζεται από νόμους που δημιουργήθηκαν το 1807.
Οι προηγούμενες κρίσεις έχουν, ωστόσο, κατά καιρούς ωθήσει σε ρυθμιστικές εξελίξεις. Η χρηματοπιστωτική κατάρρευση του 2008 ώθησε τους ηγέτες της ΕΕ να δημιουργήσουν μια κεντρική τραπεζική εποπτική αρχή υπό την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ωστόσο, παρόμοια εποπτεία δεν επεκτάθηκε ποτέ στα μη τραπεζικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, αφήνοντας σημαντικά κενά στο ρυθμιστικό πλαίσιο.
Οι αποκλίνουσες εθνικές θέσεις περιπλέκουν περαιτέρω τις προσπάθειες για τη δημιουργία μιας ενιαίας χρηματοπιστωτικής εποπτικής αρχής. Ενώ ορισμένες μεγαλύτερες χώρες υποστηρίζουν την πρωτοβουλία, τα μικρότερα έθνη φοβούνται ότι όποια χώρα φιλοξενήσει τον εποπτικό φορέα θα προσελκύσει χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις.
Λύση του αδιεξόδου
Ωστόσο, διαφαίνεται μια διπλή προσπάθεια να αρθεί το αδιέξοδο. Σε πρώτη φάση, η Επιτροπή θα παρουσιάσει τη στρατηγική της για το πώς θα καταστήσει τις επενδύσεις πιο ελκυστικές για τους πολίτες της ΕΕ. Σύμφωνα με πηγές του POLITICO, η Κομισιόν θα πιέσει τις χώρες να προωθήσουν την εθνική υιοθέτηση αποταμιευτικών και επενδυτικών λογαριασμών, θα συστήσει ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση και θα υποσχεθεί μελλοντικές προτάσεις για τη μείωση των εθνικών φραγμών στις κεφαλαιαγορές.
Η ανταπόκριση σχετικά με τη στρατηγική αυτή μέχρι στιγμής είναι ανάμεικτη. Ο Κάρμαϊν ντι Νόγια, διευθυντής οικονομικών και επιχειρηματικών υποθέσεων στον ΟΟΣΑ, δήλωσε στο POLITICO ότι οι εξελίξεις αποτελούν «ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση» για την απόκτηση μιας αξιόπιστης πηγής χρηματοδότησης για τις ανάγκες της ΕΕ, μεταξύ άλλων για την άμυνα. Προσέθεσε ότι το σχέδιο αντιπροσωπεύει μια «αναγνώριση ότι η αναγκαία χρηματοδότηση δεν μπορεί να προέλθει μόνο από τον δημόσιο τομέα».
Άλλοι, όπως η Ρεμπέκα Κρίστι του think tank Bruegel, ανησυχούν ότι η στρατηγική «εξακολουθεί να μοιάζει σαν να δοκιμάζει τα νερά» και στερείται συγκεκριμένων πρωτοβουλιών.
Ωστόσο, προσέθεσε, η Επιτροπή πρέπει να είναι ευέλικτη όσο οι κυβερνήσεις συνεχίζουν να υποστηρίζουν τις πρωτοβουλίες της.
Η Ισπανία έχει συσπειρώσει έναν «συνασπισμό των προθύμων» γύρω από ένα πιλοτικό σχέδιο για τη δοκιμή ιδεών για τις κεφαλαιαγορές, όπως απλά επενδυτικά προϊόντα που θα μπορούσαν να προσφερθούν στους πολίτες σε ολόκληρη την ΕΕ. Οι υπουργοί Οικονομικών έξι άλλων χωρών – της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, του Λουξεμβούργου, της Ολλανδίας και της Πολωνίας – υποστηρίζουν το σχέδιο, ενώ οι σκανδιναβικές χώρες φέρονται να εργάζονται σε μια παρόμοια προσπάθεια.
Το σκεπτικό είναι ότι αν οι 27 χώρες δεν μπορούν να συμφωνήσουν σε μια πορεία προς τα εμπρός, μπορεί να σημειωθεί πρόοδος από τις χώρες που θα συμφωνήσουν.
Ξεχωριστά, υπάρχει σχέδιο για ένα καθεστώς opt-in για τις εταιρείες της ΕΕ, γνωστό στην αργκό των Βρυξελλών ως «28ο καθεστώς», το οποίο θα επιτρέπει στις εταιρείες να παρακάμπτουν τους τοπικούς κανόνες υπέρ ενός γενικότερου συστήματος. Η Επιτροπή σχεδιάζει να το προτείνει και οι κυβερνήσεις φαίνεται να υποστηρίζουν την ιδέα.
Διαβάστε ακόμη
Το «απόλυτο κτίριο στη Βουλιαγμένη» πωλείται σε τιμή πάνω από 15.000 ευρώ το τετραγωνικό (pics)
«Alerts», κλήσεις και «Pop Ups» από την ΑΑΔΕ για να εισπράξει από όσους χρωστάνε
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα