Πριν από μία δεκαετία, όταν η Ευρώπη περιδινιζόταν σε κρίση, η Γερμανία καλούσε τις υπερχρεωμένες και αποδυναμωμένες οικονομίες της Ευρωζώνης σε εφαρμογή επώδυνων μέτρων λιτότητας. Τώρα πια ήρθε η σειρά της υπόλοιπης, «φτωχής» Ευρώπης να κατηγορήσει τη Γερμανία για το ρόλο που έπαιξε διαχρονικά στη δημιουργία της ενεργειακής κρίσης και την εξάρτηση της Γηραιάς Ηπείρου από τη Ρωσία.
Η Ευρώπη έχει πια μετατραπεί σε «καζάνι που βράζει», όσον αφορά το νέο πακέτο στήριξης €200 δισ. που ανακοίνωσε η γερμανική κυβέρνηση για την προστασία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων της χώρας από την ενεργειακή κρίση. Το… καζάνι αυτό κινδυνεύει να ξεχειλίσει κατά τη διάρκεια της αναμενόμενης Συνόδου Κορυφής στην Πράγα την ερχόμενη Παρασκευή με κύριο θέμα την ενεργειακή κρίση.
Το «μεσαίο δάχτυλο» της Γερμανίας
Σύμφωνα με ανώνυμες δηλώσεις ανώτατου Ευρωπαίου αξιωματούχου στο Politico «η Γερμανία έδειξε το μεσαίο δάχτυλο στην υπόλοιπη Ευρώπη με αυτό το νέο πακέτο στήριξης. Προκάλεσε διπλωματική κρίση με τις άλλες χώρες».
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι «βαθιές τσέπες» της Γερμανίας προκαλούν ρήξη μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, αφού οι κινήσεις της χώρας είχαν προκαλέσει δριμύτατες αντιδράσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας και την προσπάθεια εξασφάλισης μέτρων προσωπικής προστασίας και εμβολίων. Οι επικριτές της πολιτικής αυτής τονίζουν πως η βαθύπλουτη Γερμανία έχει την οικονομική δυνατότητα να προχωρήσει σε bailout της οικονομίας της, τη στιγμή που οι φτωχότερες ευρωπαϊκές χώρες «λυγίζουν» υπό το ζυγό της εκάστοτε κρίσης, διευρύνοντας περαιτέρω το χάσμα μεταξύ των χωρών του ευρωπαϊκού βορρά και νότου.
Πολλά ευρωπαϊκά κράτη υποστηρίζουν πως η Γερμανία πρέπει να δείξει αλληλεγγύη και να μη φροντίσει μόνο τα του οίκου της, ιδιαίτερα εάν αναλογιστεί κανείς το ρόλο που έπαιξε στην εδραίωση της Gazprom ως κύρια πάροχο φυσικού αερίου της Ευρώπης αλλά και τη δίψα της χώρας για ενέργεια.
«Οι Γερμανοί ανησυχούν περισσότερο για την παροχή ενέργειας παρά για την τιμή της, αλλά το ίδιο δεν ισχύει και για τις 26 υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε.», τόνισε ο ΥΠΕΝ της Ιταλίας Ρομπέρτο Τσινγκολάνι σε πρόσφατες δηλώσεις του στο κανάλι Rai TV.
Ακόμα και η Κομισιόν αντιτίθεται στις κινήσεις της Γερμανίας, δεδομένης της πρόσφατης έκκλησής της για συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών και αποφυγή υπομόνευσης της ενιαίας αγοράς. «Η λήψη αποφάσεων σε εθνικό επίπεδο έχει σημαντικές επιπτώσεις στα υπόλοιπα κράτη-μέλη, οπότε έχουμε ανάγκη για μία ενιαία στρατηγική περισσότερο από ποτέ», τόνισε ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Οικονομία Πάολο Τζεντιλόνι μετά από τη συνάντησή του με τους Ευρωπαίους ΥΠΟΙΚ την περασμένη Δευτέρα.
Ακόμα και ο τεχνοκράτης Μάριο Ντράγκι άφησε αιχμές για τις κινήσεις της Γερμανίας: «Δεν μπορούμε να διαχωριστούμε βάσει των οικονομικών δυνατοτήτων μας, χρειαζόμαστε αλληλεγγύη».
Ο Γκουίντο Κροσέτο, συνιδρυτής του ιταλικού κόμματος Fratelli d’ Italia τόνισε σε ανάρτησή του στο Twitter πως «κανείς δεν είχε συμφωνήσει και δε γνώριζε καν για τη μονομερή απόφαση της Γερμανίας, η οποία υπονομεύει τα θεμέλια της ίδιας της Ένωσης».
Σε παρόμοιο μήκος κύματος κινήθηκε και η αντίδραση της γαλλικής κυβέρνησης. «Πρέπει να κινούμαστε επί ίσοις όροις με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ένωσης», τόνισε ο Γάλλος ΥΠΟΙΚ Μπρούνο Λε Μερ την περασμένη Δευτέρα, προσθέτοντας πως «εάν δεν υπάρχει συνεννόηση, δεν υπάρχει αλληλεγγύη. Εάν δεν υπάρχει στοχοποιημένη στήριξη για τις επιχειρήσεις μας, δεν υπάρχει σεβασμός για την ισότητα μεταξύ των κρατών-μελών και κινδυνεύουμε με διάσπαση της ευρωζώνης».
Σημειωτέον πως η γερμανική κυβέρνηση έχει αρνηθεί τις προτάσεις πολλών ευρωπαϊκών κρατών για επιβολή πλαφόν στις τιμές φυσικού αερίου.
Λιτότητα για… τους άλλους
H Γερμανία ναι μεν υποστήριξε την επιβολή αυστηρής λιτότητας ως αντίτιμο για τα bailouts των αποδυναμωμένων οικονομιών της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, αλλά τώρα φαίνεται διατεθειμένη να προχωρήσει σε ένα υπέρογκο πακέτο στήριξης €200 δισ. Ακόμα και το ίδιο το γερμανικό Ομοσπονδιακό Ελεγκτικό Δικαστήριο κατέκρινε την απόφαση η οποία είναι αντιδιαμετρικά αντίθετη με τις δεκαετίες του γερμανικού δημοσιονομικού συντηρητισμού.
Η αποκάλυψη του νέου σχεδίου στήριξης, μάλιστα, έλαβε χώρα λίγες εβδομάδες μετά από τις δηλώσεις του Γερμανού ΥΠΟΙΚ Κρίστιαν Λίντνερ στο Politico όπου ο Γερμανός πολιτικός είχε τονίσει πως «η Γερμανία και η Ε.Ε. πρέπει να επιστρέψουν σε καθεστώς αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας». Παρ’ όλα αυτά, ο Λίντνερ υπερασπίστηκε το νέο πακέτο στήριξης τη Δευτέρα, τονίζοντας πως «τα μέτρα αυτά είναι ανάλογα με το μέγεθος της γερμανικής οικονομίας και συμπλέουν με τις στρατηγικές των υπόλοιπων κρατών-μελών».
Σημειωτέον πως για τη νομιμοποίηση του όλου πακέτου, το πλαίσιο στήριξης εντάσσεται υπό το γερμανικό πανδημικό ταμείο σταθεροποίησης της οικονομίας.
Η όλη κατάσταση θυμίζει τα πλάνα του Βερολίνου στην αρχή της πανδημίας, όταν η πρώην Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ προσπάθησε να στηρίξει τη γερμανική οικονομία εις βάρος των υπόλοιπων κρατών-μελών. Η όλη προσπάθεια αυτή απέτυχε λόγω της δημιουργίας του πανευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης από την πανδημία των €750 δισ., αν και το Βερολίνο είχε τονίσει πως επρόκειτο για μία «εξαίρεση στον κανόνα». Όπως τότε, έτσι και τώρα, η Γερμανία είχε τη δημοσιονομική ικανότητα προστασίας της οικονομίας της τη στιγμή που οι πληγείσες από τη λιτότητα και την κρίση οικονομίες δεν την είχαν.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε και ο Γάλλος Επίτροπος Τιερί Μπρετόν «αν και η Γερμανία έχει τη δυνατότητα δανεισμού €200 δισ από τις χρηματαγορές, άλλα μέλη δεν μπορούν να το κάνουν. Πρέπει να βρούμε άμεσα τρόπο με τον οποίο οι ασθενέστερες οικονομίες αυτές θα μπορέσουν να στηρίξουν τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά τους».
Αλλαγή πλεύσης
Η επικείμενη μεταρρύθμιση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης της Ε.Ε., το οποίο είχε «παγώσει» κατά τη διάρκεια της πανδημίας και το οποίο αναμένεται να τεθεί σε ισχύ από το 2024 πρόκειται επίσης να εμβαθύνει τη διχογνωμία. Αν και τα δύο σκέλη του Ευρωπαϊκού χρηματοοικονομικού κανονισμού, δη του δημοσίου ελλείμματος στο 3% του ΑΕΠ και της αναλογίας 60% χρέους/ΑΕΠ θα συνεχίσουν να ισχύουν, το Σύμφωνο θα συμπεριλαμβάνει και νέα εργαλεία ελαστικότητας τα οποία θα ήταν ανήκουστα πριν από μία 10ετία. Η Κομισιόν προτείνει την άρση της ετήσιας υποχρεωτικής μείωσης του χρέους κατά 1/20 για τις χώρες με αναλογία χρέους/ΑΕΠ άνω του 60%. Παράλληλα, θα δοθεί περισσότερος χρόνος στις χώρες αυτές να μειώσουν το επίπεδο του χρέους τους.
Η Γαλλία αποτελεί οδηγό των εξελίξεων αυτών και της ανανέωσης του Συμφώνου. Τον περασμένο Δεκέμβριο, ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Ιταλός ομόλογός του Μάριο Ντράγκι είχαν ζητήσει μεταρρύθμιση των κανονισμών για τη δημιουργία μίας «νέας αναπτυξιακής στρατηγικής» και την εξασφάλιση «επαρκών δημοσίων δαπανών για το μέλλον». Η νέα ιταλική κυβέρνηση αναμένεται να ακολουθήσει τη γραμμή Ντράγκι, ενώ ακόμα και χώρες που υποστήριζαν μέχρι πρότινος τη λιτότητα όπως η Ολλανδία, έχουν αρχίσει να περιορίζουν τις απαιτήσεις τους.
Η Κομισιόν, όσον αφορά το πακέτο στήριξης των Γερμανών, τόνισε πως κάθε κράτος-μέλος έχει την ικανότητα εισαγωγής νέων μέτρων και τον χαρακτηρισμό τους ως κρατική ενίσχυση. Παρ’ όλα αυτά, στέλεχος της Κομισιόν υπογράμμισε την αναγκαιότητα των επί ίσοις όροις αποφάσεων και κανονισμών.
Η Επίτροπος για Θέματα Ανταγωνισμού, Μαργκρέτε Βεστάγκερ, τόνισε πως θα αναπροσαρμόσει το πλαίσιο κρατικής ενίσχυσης αυτό το μήνα έτσι ώστε να διευκολύνει την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Δεν είναι, όμως, ακόμα ξεκάθαρο εάν το πακέτο του Βερολίνου θα ενταχθεί στο νέο πλαίσιο ή το προηγούμενο.
Όλα θα κριθούν την ερχόμενη Παρασκευή, όταν οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συναντηθούν για να αποφασίσουν το νέο πλάνο αντιμετώπισης του πολέμου στην Ουκρανία αλλά και της ενεργειακής κρίσης.
Όσο για το διχασμό στην ευρωπαϊκή επικράτεια, χαρακτηριστική ήταν πρόσφατη ανάρτηση του Αντρέα Φεράτσι, γερουσιαστή του ιταλικού Δημοκρατικού κόμματος: «Εάν η κατάσταση συνεχίσει ως έχει, δε θα έχουμε μία ενωμένη Ευρώπη, αλλά μία ηγεμονία των ισχυρότερων κρατών όπως της Γερμανίας, κάτι το οποίο θα αποδυναμώσει τόσο την Ε.Ε. αλλά και τα ίδια τα κράτη-μέλη».
Διαβάστε ακόμη:
Ενεργειακή κρίση – Σύνοδος Κορυφής: Όλοι εναντίον της Γερμανίας στην Πράγα
Ρουμπινί: Τα κρυπτονομίσματα είναι η μεγαλύτερη απάτη στην ιστορία
Πλειστηριασμοί: Άλλαξαν χέρια τα ακίνητα της Ανθής Αγούδημου στο Π. Φάληρο (pics)