Το ευρωπαϊκό εγχείρημα «έχει δικαιωθεί ιστορικά» και σ΄ αυτό πάνω πρέπει να χτίσουμε για να αντιμετωπίσουμε «τα μεγάλα εργοτάξια» που έχουμε μπροστά μας, ήταν το συμπέρασμα της συζήτησης που οργάνωσε χτες βράδυ ο Ελληνικός Οργανισμός Πολιτικών Επιστημόνων με θέμα «οι ευρωεκλογές σε μια Ευρώπη που αλλάζει», με τη συμμετοχή του επικεφαλής εκπροσώπου τύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτη Σχοινά, του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρη Μάρδα, του ευρωβουλευτή της ΝΔ Γιώργου Κύρτσου και διακεκριμένων καθηγητών στα ευρωπαϊκά θέματα.
Όλοι επέκριναν «τα ελλείμματα» και «τις ανισότητες» που παραμένουν στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα, το «μαύρο κουτί» του Eurogroup, τις «χαμένες ευκαιρίες» που θα μπορούσαν να αποτρέψουν το Brexit και το «λάθος» να επικρατεί στις ευρωπαϊκές εκλογές η εθνική ατζέντα. Ωστόσο η γενική παραδοχή είναι ότι «η Ευρώπη είναι το καλύτερο μέρος του κόσμου για να ζει κανείς».
Επικαλούμενος ρήση του Ομπάμα, ο Μαργαρίτης Σχοινάς είπε ότι «η ΕΕ είναι το σχέδιο που δικαιώθηκε από την ιστορία», καθώς απολαμβάνουμε ειρήνη τα τελευταία 63 χρόνια, ευημερία, με 8 φορές υψηλότερο επίπεδο ζωής, ενώ η ΕΕ αποτελεί παγκόσμιο παίκτη ήπιας ισχύος, προστατεύοντας τις μειονότητες, την αγορά εργασίας, τα δωρεάν συστήματα υγείας και εκπαίδευσης.
Μίλησε για την ανθεκτικότητα της ΕΕ παρά τις «πολυκρίσεις» -το προσφυγικό, την τρομοκρατία, το Brexit , την άνοδο του λαϊκισμού- και μάλιστα για την ικανότητά της να επιτύχει ιστορικό ρεκόρ απασχόλησης, λέγοντας ότι αυτή τη στιγμή «έχουν δουλειά 239 εκατ. Ευρωπαίοι».
Με το βλέμμα στο μέλλον, εξέφρασε την πεποίθηση ότι «βρισκόμαστε σε ένα παράθυρο ευκαιρίας» και ότι υπάρχει «κονσένσους των 27 να πορευτούμε όλοι μαζί», για να αντιμετωπίσουμε «τα μεγάλα εργοτάξια»: Να διορθώσει η ΕΕ τις ατέλειες της ΟΝΕ- με πραγματική οικονομική διακυβέρνηση και γνήσια τραπεζική ένωση – να υπάρξει μια ευρωπαϊκή συνεκτική πολιτική του μεταναστευτικού, να ελέγχει τα ευρωπαϊκά σύνορα, να αλλάξει τους όρους του ευρωπαϊκού ασύλου, για να μην υφίστανται την πίεση μόνον οι χώρες της πρώτης γραμμής. Η ΕΕ πρέπει επίσης να καλύψει τον ζωτικό χώρο που αφήνουν οι εταίροι της στη Δύση στο εμπόριο, την ασφάλεια, τις διεθνείς σχέσεις.
Ο κ. Σχοινάς, ζήτησε «να αντισταθούμε σ΄ αυτούς που έχουν στην ατζέντα τους την καταστροφή της Ευρώπης και «προσπαθούν με την παραπληροφόρηση να κλονίσουν την πορεία προς τις εκλογές». Είναι οι ίδιοι, είπε, που επιχείρησαν να κλονίσουν την προεδρική εκλογή στις ΗΠΑ, που χρηματοδότησαν την καμπάνια του Brexit. «Η Ευρώπη πρέπει να αντεπιτεθεί».
Καταλήγοντας και απευθυνόμενος προς το ακροατήριο των νεαρών πολιτικών επιστημόνων, είπε ότι οι ευρωεκλογές «είναι μια ευκαιρία να περάσει η Ευρώπη στα χέρια της γενιάς του Erasmus. Είναι η ώρα της γενιάς σας».
Ο βουλευτής και πρώην υπουργός Δημήτρης Μάρδας αμφισβήτησε την «ορθοδοξία» της ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής, τονίζοντας ότι την αμφισβητεί και το ίδιο το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο και εκφράζοντας τον φόβο ότι αντί να λύσει τα προβλήματα μπορεί να οδηγήσει στην άνοδο των φαινομένων της ακροδεξιάς και του ρατσισμού.
Χαρακτήρισε τον συνδυασμό πολύπλοκων δημοσιονομικών ρυθμίσεων τα τελευταία χρόνια -Ευρωπαϊκά Εξάμηνα, Πακέτο Έξι Μέτρων, Πακέτο των Δύο Μέτρων, Δημοσιονομικό Σύμφωνο– και νομισματικής πολιτικής σαν «αστακό με δύο δαγκάνες» και ζήτησε «αντίβαρο» σ αυτή την πολυπλοκότητα.
«Όπως τιμωρούνται τα κράτη με υπερβολικά ελλείμματα πρέπει να τιμωρούνται και τα κράτη που στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσιάζουν μεγάλα πλεονάσματα», είπε χαρακτηριστικά σημειώνοντας ότι αυτά τα πλεονάσματα θα μπορούν να πηγαίνουν στον κοινοτικό προϋπολογισμό, στην κοινή πολιτική της άμυνας και στα κράτη που κάνουν προσπάθειες να προσεγγίσουν τους στόχους του Δημοσιονομικού Συμφώνου.
Ο κ. Κύρτσος αναφερόμενος στο Brexit μίλησε για «ακρωτηριασμό, μια μεγάλη απώλεια», επιρρίπτοντας ευθύνες σε όλους: τη βρετανική πολιτική τάξη, το ΕΛΚ, τις κυβερνήσεις «γιατί δεν ανταποκριθήκαμε στα προβλήματα που έθεσαν οι Βρετανοί». Χωρίς το ΗΒ, προσέθεσε, η ΕΕ θα είναι πρακτικά αδύνατο να αντιμετωπίσει σε βάθος χρόνου τον ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ, την Κίνα και σε 10-15 χρόνια με την Ινδία, φοβούμενος και το ενδεχόμενο «να ακολουθήσουν και άλλοι».
Αυτοκριτικός ως εκπρόσωπος της θεσμικής Ευρώπης ήταν και στα ελλείμματα που παρουσιάζει η Ευρώπη στην κοινή αμυντική πολιτική, στο μεταναστευτικό, στην ψηφιακή οικονομία, λέγοντας ότι «οι Ευρωπαίοι δεν βάζουν το χέρι στην τσέπη».
Για το τοπίο που θα διαμορφωθεί στο νέο ΕΚ είπε ότι δεν θα κερδίσουν μεν την πλειοψηφία οι ευρωσκεπτικιστές αλλά το γεγονός ότι το ΕΛΚ θα χάσει έδρες όπως και η Κεντροαριστερά, θα οδηγήσει το ΕΛΚ να αναζητήσει συνεργασία με τους φιλελεύθερους, με τον πρόεδρο Μακρόν, με τους μετριοπαθείς σοσιαλιστές ακόμη και με κάποιους Πράσινους , αλλά απέκλεισε τη συνεργασία με ευρωσκεπτικιστές. «Η Ελλάδα είναι με τις δυνάμεις της περισσότερης Ευρώπης για να λύσουμε τα προβλήματά μας, από το χρέος μέχρι τα διαρθρωτικά οικονομικά προβλήματα», υπογράμμισε
Στο εσωτερικό πεδίο, είπε, «θέλουμε ένα καλό αποτέλεσμα για τη ΝΔ, για να ενισχύσουμε την εσωτερική πολιτική δυναμική, διότι δεν έχει διαμορφωθεί ευρωπαϊκή κοινή γνώμη και επέρριψε ευθύνες στα διάφορα ευρωπαϊκά συστήματα που δεν κάνουν κάποια επένδυση σ΄ αυτό. «Κάθε φορά που έχουμε ευρωεκλογές ισχύουν τα εσωτερικά πολιτικά κριτήρια και έτσι δεν μπορείς να έχεις κοινή ευρωπαϊκή πολιτική», είπε χαρακτηριστικά.
Ο κ. Κύρτσος έκλεισε με αισιοδοξία η οποία προκύπτει από τα πολλά success stories στην Ευρώπη, όπως «στην Πολωνία, στην Ιρλανδία, στη Βαλτική», λέγοντας ότι «πρέπει να διαβάσουμε καλύτερα τις ευκαιρίες που μας προσφέρει» και ότι είναι «το καλύτερο μέρος στον πλανήτη από οικονομική, κοινωνική άποψη, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πάνω σ΄ αυτά πρέπει να χτίσουμε».
«Μέγιστο λάθος» χαρακτήρισε ο ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ Παναγιώτης Ιωακειμίδης το γεγονός «οι ευρωεκλογές να γίνονται μαζί με άλλες εκλογές γιατί η συζήτηση επικεντρώνεται στην εθνική ατζέντα». Επισήμανε ακόμη ότι «χρειάζεται περισσότερη κοινωνική Ευρώπη για την άμβλυνση των ανισοτήτων».
Επικριτικός για την άτυπη και χωρίς έλεγχο λειτουργία του Eurogroup ήταν ο καθηγητής του πανεπιστημίου Πελοποννήσου Παναγιώτης Λιαργκόβας, υπογραμμίζοντας ότι «αν και άτυπο όργανο, παίρνει σημαντικές αποφάσεις με το κάθε μέλος να εκπροσωπεί τα συμφέροντα του κράτους- μέλους από το οποίο προέρχεται, με αποτέλεσμα να μην ασκείται πίεση για τη μείωση των πλεονασμάτων ορισμένων χωρών, για να μειωθούν οι ασυμμετρίες στην ευρωζώνη».
Κριτική στη χωρίς έλεγχο λειτουργία του Eurogroup , λέγοντας ότι αποτελεί ένα «μαύρο κουτί», άσκησε και ο Μάνθος Ντελής, καθηγητής στο Μονπελιέ. Ο κ. Ντελής υπογράμμισε τη συνέχιση της αύξησης των ανισοτήτων- με εξαίρεση την Ολλανδία και τη Δανία.
Μίλησε επίσης για την ανάγκη θεσμικού ανασχεδιασμού με τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Υπουργείου Οικονομικών, ή μιας Ευρωπαϊκής Τράπεζας ή ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου, εκλεγμένου οργάνου, με στοχευμένους φόρους που να κατευθύνονται στην ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης, στα πανεπιστήμια και την υγεία. «Χρειάζεται θεσμική συνοχή και συμπράξεις. Τα σύνορα είναι η χειρότερη λύση», είπε καταλήγοντας.
Με αισιοδοξία, μίλησε και η Φωτεινή Ασδεράκη, αν. καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, επικαλούμενη τον διπλασιασμό του προϋπολογισμού για το Erasmus σε έναν σφιχτό προϋπολογισμό που φέρνει γκρίνιες λόγω του Brexit.
Τη συζήτηση συντόνισε ο δημοσιογράφος Αντώνης Σρόιτερ.
Ο Ελληνικός Οργανισμός Πολιτικών Επιστημόνων (Ε.Ο.Π.Ε.) αποτελεί μία σύγχρονη δεξαμενή σκέψης, διεπιστημονικής προσέγγισης και συνεργασίας επιστημόνων. Διαθέτει εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, που προέρχεται από κλάδους της Νομικής, της Οικονομικής επιστήμης, των Διεθνών Σχέσεων και των Κοινωνικών επιστημών. Είναι Μέλος της Ακαδημαϊκής Κοινότητας του Ο.Η.Ε. (UN Academic Impact) και κατέχει Ειδική Συμβουλευτική Ιδιότητα στο Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο του Ο.Η.Ε. (ECOSOC – UN).