Ο σοσιαλδημοκράτης πρώην πρωθυπουργός και πρώην διπλωμάτης Ζόραν Μιλάνοβιτς, 53 ετών σήμερα, κέρδισε την απερχόμενη αρχηγό του Κράτους Κολίντα Γκράμπαρ-Κιτάροβιτς με μεγαλύτερη διαφορά απ’ ό,τι αναμενόταν στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών που διεξήχθη χθες Κυριακή στην Κροατία, εξέλιξη μετά την οποία πολιτικοί αναλυτές ακούν να χτυπάει καμπανάκι για το κυβερνών συντηρητικό κόμμα, την Κροατική Δημοκρατική Ένωση (HDZ).
Με σχεδόν όλα τα ψηφοδέλτια καταμετρημένα, ο Μιλάνοβιτς επικρατεί με το 52,7% των ψήφων, έναντι 47,3% της αντιπάλου του, αποτέλεσμα αδύνατο να ανατραπεί με δεδομένη τη διαφορά 100.000 και πλέον ψήφων ανάμεσά τους.
Αφού έφθασε στα κεντρικά γραφεία του SDP, όπου τον περίμενε πλήθος που πανηγύριζε ήδη αφότου μεταδόθηκαν τα έξιτ πολ που ανήγγειλαν την επικράτησή του, ο Μιλάνοβιτς ευχαρίστησε όλους τους ψηφοφόρους, αλλά και την αντίπαλό του Γκράμπαρ-Κιτάροβιτς. Απαίτησε να σταματήσουν οι ηχηρές αποδοκιμασίες των συγκεντρωμένων όταν άκουσαν το όνομα της πρώτης γυναίκας που έγινε πρόεδρος της Κροατίας. «Όχι, όχι και όχι. Αυτό δεν θέλω καν να το ακούω», ξεκαθάρισε.
Ο Μιλάνοβιτς, γνωστός για τους ενίοτε απότομους τρόπους του, δεχόμενος επίσης συχνά επικρίσεις για τον «ελιτισμό» του, ζήτησε συγγνώμη αν «πάτησε το πόδι» κανενός. «Οι πολίτες της Κροατίας με εξέλεξαν πρόεδρο της χώρας — όλων των Κροατών, όσων με υποστήριξαν και όσων όχι. Ξέρω ότι δεν ικανοποιώ τα γούστα αρκετών από εσάς αλλά πρέπει να συνεχίσουμε, πρέπει να αποφύγουμε τους διχασμούς — είμαστε πολύ λίγοι», συνέχισε.
«Είμαστε τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι που ψάχνουν μια θέση κάτω από τον ήλιο στην Ευρώπη, το καλύτερο μέρος να ζήσουμε παρ’ όλα τα προβλήματά μας», πρόσθεσε ο Μιλάνοβιτς, που επικράτησε στις εκλογές που διεξήχθησαν μερικές ημέρες αφού η Κροατία ανέλαβε την εναλλασσόμενη προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για έξι μήνες.
Η Γκράμπαρ-Κιτάροβιτς απώλεσε το τεράστιο προβάδισμα που της έδιναν οι δημοσκοπήσεις μέσα στο τελευταίο εξάμηνο. Ακόμη πιο ανησυχητικό για το HDZ και τον πρωθυπουργό Άντρεϊ Πλένκοβιτς είναι το γεγονός πως το κυβερνών κόμμα μοιάζει να ακολουθεί την ίδια πορεία, καθώς τα ποσοστά του SDP βρίσκονται σαφώς σε άνοδο.
Αυτά τα δύο κόμματα, που κυριαρχούν στα πολιτικά πράγματα της Κροατίας από την ανεξαρτησία της χώρας και την πολυαίμακτη διάλυση της πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβίας, το 1991, έχουν πάρει ήδη θέσεις μάχης ενόψει βουλευτικών εκλογών, που κανονικά θα διεξαχθούν τον Δεκέμβριο. «Οι πολίτες ξέρουν ποιος είναι ο δρόμος που έχουμε μπροστά μας το 2020», είπε σιβυλλικά ο αρχηγός του SDP Ντάβορ Μπέρναρντιτς μόλις έφθασε στα κεντρικά γραφεία ο εκλεγμένος πρόεδρος.
Για τον πολιτικό αναλυτή Μπράνκο Κάραταν, η νίκη του Μιλάνοβιτς είναι «αέρας στα πανιά των Σοσιαλδημοκρατών» ενόψει βουλευτικών εκλογών, όπως το έθεσε μιλώντας στην κρατική τηλεόραση.
Ο 53χρονος Μιλάνοβιτς, που πριν από σχεδόν τέσσερα χρόνια ήταν ακόμα πρωθυπουργός της Κροατίας (2011-2016), έχει αφήσει να εννοηθεί ότι η συγκατοίκησή του με το HDZ και τον Πλένκοβιτς δεν θα είναι αρμονική. Αν και το αξίωμα που κατέκτησε έχει κυρίως συμβολικό χαρακτήρα, ο επόμενος πρόεδρος έχει λόγο σε ζητήματα άμυνας και διπλωματίας και μπορεί να δυσκολέψει τη ζωή της κυβέρνησης. Κατά τα άλλα, ο Μιλάνοβιτς κηρύσσει την ανοχή, μιλάει για μια Κροατία που γυρίζει τη σελίδα των πολέμων.
Ο πρώτος γύρος των εκλογών κατέδειξε ωστόσο άνοδο της ισχύος της εθνικιστικής άκρας δεξιάς, εν μέσω της πίεσης των μεταναστευτικών ροών, της ενδημικής διαφθοράς, αλλά και της μαζικής εξόδου των πολιτών, ιδίως των νέων, προς άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Πάντως εντέλει οι ψηφοφόροι προτίμησαν την Κροατία της «ομαλότητας», της «Δημοκρατίας για όλους», που υπόσχεται ο σοσιαλδημοκράτης, από την «αυθεντική Κροατία» για την οποία μίλαγε η δεξιά Γκράμπαρ-Κιτάροβιτς, 51 ετών.
Παρά την προσπάθειά της να κινητοποιήσει την εθνικιστική δεξιά, τις επανειλημμένες αναφορές στον πατριωτισμό της και στον πόλεμο της ανεξαρτησίας (1991-1995), η απερχόμενη πρόεδρος δεν έπεισε όσους επέλεξαν στον πρώτο γύρο να ψηφίσουν έναν δεξιό λαϊκιστή αοιδό. Από την πλευρά του, ο Μιλάνοβιτς δεν έπαψε να υπενθυμίζει στην προεκλογική εκστρατεία ότι «ο πόλεμος τελείωσε».