Ο Νότος απειλεί εκ νέου τη σταθερότητα της Ευρωζώνης

Φόβοι για επιβολή του bail-in στις προβληματικές ιταλικές τράπεζες – «Λύστε το θέμα της Ιταλίας γρήγορα», συμβουλεύει το ΔΝΤ – Επιβολή κυρώσεων σε Ισπανία και Πορτογαλία λόγω υπερβολικών ελλειμμάτων – «Καυτό» φθινόπωρο για την Ελλάδα, με τα εργασιακά στην πρώτη γραμμή της διαπραγμάτευσης

της Σοφίας Ζαφείρη

Ιταλικές τράπεζες, υπερβολικά ελλείμματα σε Ισπανία και Πορτογαλία και…. άρωμα Ελλάδας έστω και εάν αυτό καταφθάσει με την άφιξη του Φθινοπώρου, είναι τρία εκ των βασικών ζητημάτων που μπορούν να προκαλέσουν για μία ακόμη φορά «σφοδρό» πονοκέφαλο στους ηγέτες της Ευρωζώνης.

Παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι εξ αυτών εμφανίζονται αρκούντως καθησυχαστικοί – με δεδομένη και τη σταδιακή… αποχώρησή τους από το προσκήνιο λόγω καλοκαιρινών διακοπών – είναι φανερό ότι η οικονομία της Ευρωζώνης εξακολουθεί να βρίσκεται σε δίνη, με φόβους ότι μπορεί να ξεσπάσει νέα κρίση. Και όλα τα παραπάνω σε μία περίοδο όπου αναμένεται να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ένωσης και Ηνωμένου Βασιλείου για τη νέα σχέση μεταξύ των δύο πλευρών μετά το Brexit.

Ιταλικές τράπεζες: Ιστορικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου;

Ο τελευταίος που έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για το ποιες μπορεί να είναι οι επιπτώσεις κατάρρευσης των ιταλικών τραπεζών ήταν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Το ΔΝΤ με σημερινή του ανακοίνωση καλεί την Ευρωζώνη να λύσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα το ζήτημα, ώστε να απομακρυνθούν οι φόβοι για επιβολή της οδηγίας του bail-in.

«Οι μεταρρυθμίσεις είναι απαραίτητες για να υπάρξει σταθερότητα να στηριχθεί η ανάκαμψη» ανέφερε το Ταμείο, προσθέτοντας ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια φαίνεται να έχουν σταθεροποιηθεί περίπου στο 18% των συνολικών δανείων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ιταλίας, που δημοσιεύτηκαν σήμερα, τα «κόκκινα» δάνεια ανήλθαν σε 200 δισ. ευρώ τον Μάιο.

Την ίδια ώρα, όμως, τόσο η Γερμανία όσο και ορισμένες ακόμη χώρες εμφανίζονται πρόθυμες να ενεργοποιήσουν τη διαδικασία του bail-in. Κλασσικότερη όλων είναι η χθεσινή δήλωση του Γερούν Ντάισελμπλουμ ότι το «bail-in είναι μία πολύ καλή οικονομική διαχείριση» για τις προβληματικές τράπεζες.

Βέβαια ο κ. Ντάισελμπλουμ έσπευσε να προσθέσει ότι η χρήση αυτής της τακτικής εξαρτάται και από «το ποια είναι μία τράπεζα, το μέγεθός της, εάν έχει περάσει τα stress tests και τη σημασία της για το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα».

Με δεδομένο ότι η μοναδική ιταλική τράπεζα που έχει χαρακτηρισθεί ως «συστημική» για την Ευρωζώνη είναι η UniCredit, καθίσταται φανερό ότι οι Ευρωπαίοι – παρά τις έντονες αντιρρήσεις και αντιδράσεις του Ματέο Ρέντσι – δεν θα… στεναχωρηθούν ιδιαίτερα εάν καταρρεύσουν χρηματοπιστωτικά ιδρύματα όπως η Banca Monte dei Paschi di Sienna.

Διαφορετική άποψη έχουν, πάντως, πολιτικοί και οικονομικοί αναλυτές που υποστηρίζουν ότι εφαρμογή του bail-in σε μία τράπεζα όπως η BMPS μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε κατάρρευση της κυβέρνησης Ρέντσι, ενδεχόμενο που μάλλον όλοι απεύχονται.

Στο στόχαστρο Ισπανία – Πορτογαλία

Δεν είναι, όμως, μόνο οι ιταλικές τράπεζες που ανησυχούν την Ευρωζώνη. Ισπανία και Πορτογαλία, δύο χώρες οι οποίες έκαναν υπερήφανους τους Ευρωπαίους καθώς – σε αντίθεση με την Ελλάδα – εφάρμοσαν κατά γράμμα τα μνημόνια που υπέγραψαν, μάλλον άρχισαν και αυτές να καθίσταται… ανυπάκουες.

Τα ελλείμματα και των δύο χωρών αναμένεται ότι θα υπερβούν κατά πολύ τους στόχους, με αποτέλεσμα η Κομισιόν να προτείνει την επιβολή κυρώσεων. Το σημερινό Ecofin έκανε δεκτή την πρόταση της Κομισιόν, με αποτέλεσμα Μαδρίτη και Λισαβόνα να αναζητούν τρόπους αντίδρασης.

Αν και η όλη διαδικασία μέχρι να επιβληθούν κυρώσεις είναι αρκούντως χρονοβόρα – χρειάζονται 20 ημέρες διαπραγματεύσεων μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών – οι Ισπανοί έχουν, ήδη, έτοιμη μία πρόταση που ευελπιστούν ότι θα πείσει την Επιτροπή. Όπως δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Λουίς ντε Γκίντος «θα προτείνουμε ένα μέτρο στη φορολόγηση των εταιρειών (…) ένα ισχυρό μέτρο, που θα αποφέρει 6 δισ. ευρώ».

Λιγότερο συγκαταβατική εμφανίστηκε η Πορτογαλία, με τον πρωθυπουργό της χώρας να χαρακτηρίζει ως κάτι αντιπαραγωγικό και αδικαιολόγητο το ενδεχόμενο να επιβληθούν κυρώσεις στη χώρα του, ενώ εκτίμησε ότι θα κατορθώσει να επιτύχει τους στόχους που έχουν τεθεί.

Σημειώνεται ότι μεταξύ των κυρώσεων περιλαμβάνεται ο αποκλεισμός των δύο χωρών από ευρωπαϊκά κονδύλια αλλά και η επιβολή προστίμου που μπορεί να φθάσει στο 0,2% του ΑΕΠ έκαστης εξ αυτών.

… και στο βάθος η Ελλάδα

Αν και η ελληνική οικονομία δεν βρίσκεται, αυτή τη στιγμή, στην πρώτη γραμμή, είναι βέβαιο ότι θα απασχολήσει εκ νέου τους Ευρωπαίους. Η επιστροφή των θεσμών τον Σεπτέμβριο δεν θα είναι για τυπικούς λόγους, καθώς στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τίθεται η πλήρης απελευθέρωση της αγοράς εργασίας.

Ο υπουργός Εργασίας, Γ. Κατρούγκαλος, υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση δεν θα δεχθεί τις «ακραίες θέσεις του ΔΝΤ», στις οποίες περιλαμβάνεται απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων, περικοπή 13ου και 14ου μισθού αλλά και μείωση αποδοχών στον ιδιωτικό τομέα.

Όμως ο υπουργός Οικονομικών, Ευκ. Τσακαλώτος, υποστήριξε σήμερα ότι η δεύτερη αξιολόγηση πρέπει να κλείσει με ταχείς διαδικασίες, καθώς η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί ότι θα «υλοποιήσει πλήρως το πρόγραμμα». Μένει να δούμε, τον Σεπτέμβριο, ποιες θα είναι οι νέες «κόκκινες γραμμές» οι οποίες είτε θα παραμείνουν σε αυτό το χρώμα.. είτε θα «ασπρίσουν», με την κυβέρνηση να αποδέχεται ασθμαίνουσα όλους τους όρους των δανειστών, προκειμένου να εκταμιευθεί η υπό-δόση των 2,8 δισ. ευρώ.