Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μπορεί να κέρδισε δεύτερη πενταετή θητεία στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν), αλλά το πεδίο δράσης για την Ε.Ε. είναι ναρκοθετημένο στην πιο κρίσιμη περίοδο της ιστορίας της.
Το γεγονός ότι οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν ανταποκρίθηκαν στην έκκληση της προέδρου να προτείνουν έναν άνδρα και μια γυναίκα για τη θέση του Επιτρόπου που δικαιούται κάθε χώρα, ερμηνεύεται και ως ένδειξη ότι η επόμενη Κομισιόν θα είναι πολιτικά αδύναμη.
Ταυτόχρονα, ενώ η επόμενη πενταετία χαρακτηρίζεται υπαρξιακής σημασίας για την Ε.Ε. (make or break, λένε πολλοί αναλυτές) οι πολιτικές εξελίξεις στην Γαλλία και τη Γερμανία δείχνουν ότι ο περίφημος γαλλο-γερμανικός άξονας όχι μόνο έχει πάψει να λειτουργεί, αλλά είναι αμφίβολο ότι μπορεί να επανέλθει.
Η Γαλλία βρίσκεται ήδη σε δίμηνη πολιτική κρίση και ο ευρωπαϊστής Μακρόν είναι -και θα είναι- σε αδυναμία να προωθήσει ή να υποστηρίξει ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες.
Στη Γερμανία, η οικονομική κρίση τροφοδοτεί πολιτικό σεισμό, ο οποίος καταγράφεται στις περιφερειακές εκλογές στις οποίες το ακροδεξιό AfD εμφανίζεται πρώτο, ενώ και τα τρία κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού υποχωρούν δραματικά, ώστε πλέον γίνεται λόγος για κατάρρευση του κυβερνητικού συνασπισμού πριν τις ομοσπονδιακές εκλογές σε ένα χρόνο.
Ουδείς αναμένει πολιτικές πρωτοβουλίες για τα θέματα της κοινής άμυνας, της ευρωπαϊκής βιομηχανικής πολιτικής ή της κοινής εξωτερικής πολιτικής από τις δύο μεγάλες χώρες, ενώ οι φυγόκεντρες δυνάμεις ενισχύονται με την αποστασιοποίηση των χωρών της Βαλτικής και του πρώην Ανατολικού μπλοκ που υιοθετούν μια πιο ατλαντική και φιλοαμερικανική στάση.
Όλα τα μεγάλα βήματα της Ε.Ε. μέχρι τώρα, από την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα το 1952 που ήταν το πρόπλασμα της μετέπειτα Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (1957) και της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης βασίστηκαν σε πρωτοβουλίες και συμβιβασμούς των δύο «μεγάλων» της Γαλλίας και της Γερμανίας.
Στην πορεία του χρόνου καθιερώθηκε ένα άτυπο equilibrium μεταξύ της γαλλικής πολιτικής ισχύος και της γερμανικής οικονομικής δύναμης, το οποίο σε κάθε μεγάλη κρίση, μέσα από αμοιβαίους συμβιβασμούς, λειτουργούσε ως «κινητήρας» για το επόμενο μεγάλο βήμα.
Σήμερα, όμως, εν μέσω μιας γενικής «πολυκρίσης» η Ε.Ε. καλείται να δημιουργήσει κοινή άμυνα και κοινή βιομηχανική πολιτική για να αποφύγει τον ξεπεσμό στην γεωπολιτική ασημαντότητα, αλλά την ίδια στιγμή ο γαλλο-γερμανικός άξονας φαίνεται να έχει «σπάσει».
Η Γαλλία βρίσκεται επί δύο μήνες σε πολιτική κρίση και δεν έχει σχηματίσει κυβέρνηση μετά τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές, με την αβεβαιότητα να θεωρείται δεδομένη μέχρι τις επόμενες προεδρικές εκλογές το 2027.
Είναι αμφίβολο ότι ο ευρωπαϊστής πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα μπορέσει να λάβει πρωτοβουλίες ή να υποστηρίξει κινήσεις για τις μεγάλες αλλαγές που χαρακτηρίζονται απαραίτητες. Ο Μακρόν εξελέγη το 2017 με τα ευρωπαϊκά θέματα ψηλά στην ατζέντα του και το 2019 χρησιμοποίησε τη φράση «εγκεφαλικά νεκρό ΝΑΤΟ» εκφράζοντας ανησυχίες σχετικά με την έλλειψη στρατηγικής συντονισμού και τη δυνατότητα του ΝΑΤΟ να διαχειριστεί τις προκλήσεις που προκύπτουν από την παγκόσμια γεωπολιτική κατάσταση, καθώς και την υποχώρηση της αμερικανικής ηγεσίας.
Σήμερα, όμως, ο πόλεμος της Ουκρανίας μαίνεται και ο ρόλος του ΝΑΤΟ όχι μόνο έχει αναβαθμιστεί, αλλά η Βορειοατλαντική Συμμαχία επιχειρεί να επεκτείνει τη σφαίρα επιρροής της στην Ασία και τον Ινδο-Ειρηνικό.
Ταυτόχρονα, η ευρωπαϊκή βιομηχανία βρίσκεται σε βαθιά κρίση, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, της διάρρηξης των ενεργειακών διαύλων με την Ρωσία και της σταδιακής αποσύνδεσης με την αγορά της Κίνας την οποία προωθούν οι ΗΠΑ.
Το κοκτέιλ αυτό έχει γονατίσει τη γερμανική οικονομία η οποία έχασε την φτηνή ρωσική ενέργεια, βλέπει την εξαγωγική αγορά της Κίνας να απομακρύνεται βρίσκεται σε στασιμότητα και αποτελεί πλέον το μεγάλο πρόβλημα της Ευρώπης.
Όλες οι βιομηχανικές ενώσεις της Ευρώπης (μεταξύ αυτών και ο ΣΕΒ) πιέζουν για μια νέα ευρωπαϊκή βιομηχανική πολιτική, για να αντιμετωπίσουν τις μεγάλες επιδοτήσεις των ΗΠΑ στη δική τους βιομηχανία, την ταχεία άνοδο της κινεζικής βιομηχανίας ηλεκτρικών οχημάτων και πράσινης ενέργειας αλλά και το «φρένο» που βάζουν οι κινέζοι στις εξαγωγές κρίσιμων πρώτων υλών.
Η ίδια η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μιλώντας για τις αμερικανικές επιδοτήσεις στην βιομηχανία (IRA ACT) έχει επισημάνει ότι: «Η ανάγκη για μια τεράστια επιτάχυνση του οικονομικού μετασχηματισμού της γερμανικής βιομηχανίας είναι… πιο αναγκαία από ποτέ» εκφράζοντας την ανησυχία για τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης.
Ο Τιερί Μπρετόν, ο προηγούμενος Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς της ΕΕ έχει δηλώσει ότι «οι επενδύσεις απλά θα πάνε αλλού» λόγω του IRA, ενώ το Συμβούλιο Κορυφής της Ε.Ε. επί βελγικής προεδρίας υπογράμμισε τη σημασία μιας ανταγωνιστικής ευρωπαϊκής βιομηχανίας για την προώθηση ενός πράσινου, ψηφιακού και ανθεκτικού μέλλοντος, ενώ ο Jo Brouns, φλαμανδός υπουργός Οικονομίας, δήλωσε ότι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για την επόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ωστόσο, οι εκπρόσωποι της ευρωπαϊκής βιομηχανίας επισημαίνουν ότι η προσέγγιση της Ε.Ε. είναι αν μη τι άλλο, ανεπαρκής: Σε πρόσφατη εκδήλωση για την ευρωπαϊκή βιομηχανία (Ideas Lab 2024) o Frank Niederländer από την BMW, τόνισε ότι η ευρωπαϊκή βιομηχανία αντιμετωπίζει υπαρξιακό κίνδυνο, αλλά η προσέγγιση της Ε.Ε. είναι περισσότερο μια κατακερματισμένη υπόθεση των κρατών μελών και όχι μια ενιαία ευρωπαϊκή στρατηγική, γεγονός που υπονομεύει τη συνοχή και την ενιαία αγορά. Στην ίδια εκδήλωση ο Ricardo Hausmann, διευθυντής του Εργαστηρίου Ανάπτυξης του αμερικανικού πανεπιστημίου Χάρβαρντ τόνισε ότι το μέλλον της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ εξαρτάται από τις στρατηγικές επενδύσεις στη βιομηχανική πολιτική.
Διαβάστε ακόμη
Deutsche Bank: O Αύγουστος «στοίχισε» στις ελληνικές μετοχές (πίνακες)
Συμφωνία Goldair Cargo Romania και SARKKROM για υπηρεσίες Logistics στην Ρουμανία
Μητσοτάκης από Φαρκαδόνα: Πάνω από 3 δισ. για την ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ