Περίπου 360 εκατομμύρια Ευρωπαίοι πολίτες με δικαίωμα ψήφου. Μια διαδικασία 4 συνολικά ημερών που διεξάγεται σε 27 κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης κάθε 5 χρόνια. Σχεδόν 2 εκατομμύρια ψηφοφόροι, ηλικίας 16 και 17 ετών, θα έχουν δικαίωμα ψήφου για πρώτη φορά. Περισσότερα από 200 διαφορετικά πολιτικά κόμματα σε ολόκληρη την Ε.Ε. και χιλιάδες υποψήφιοι που διεκδικούν μια από τις 720 έδρες του επόμενου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αυτά είναι μερικά μόνο από τα αριθμητικά στοιχεία των Ευρωπαϊκών Εκλογών, οι οποίες χαρακτηρίζονται ως η δεύτερη μεγαλύτερη δημοκρατική διαδικασία στον πλανήτη, πίσω μόνο από τις εκλογές στην Ινδία. Οι πρώτες προσωρινές εκτιμήσεις από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα ανακοινωθούν από τις 21:15 έως τις 21:30 ώρα Ελλάδος και τα προσωρινά αποτελέσματα μέχρι τα μεσάνυχτα (ώρας Ελλάδος), όταν θα κλείσουν οι κάλπες και στο τελευταίο κράτος – μέλος της ΕΕ και συγκεκριμένα στην Ιταλία.
Οι Ευρωπαϊκές Εκλογές του 2024 ξεκίνησαν στην Ολλανδία, οι πολίτες της οποίας προσήλθαν στις κάλπες την Πέμπτη 6 Ιουνίου, ενώ ακολούθησε η Ιρλανδία στις 7 Ιουνίου και η Λετονία, η Σλοβακία και η Μάλτα στις 8. Οι πολίτες των υπόλοιπων 22 κρατών – μελών της ΕΕ προσέρχονται σήμερα στις κάλπες, ημέρα που χαρακτηρίστηκε ως “σούπερ Κυριακή” των Ευρωπαϊκών Εκλογών.
Το επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εκτός από το νομοθετικό του έργο, το οποίο αφορά περίπου στο 80% των αποφάσεων που επηρεάζουν την καθημερινότητα των Ευρωπαίων πολιτών, θα πρέπει επίσης να εγκρίνει ή να απορρίψει την ηγεσία της επόμενης Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Εκτός από τις πολιτικές ομάδες της ακροδεξιάς και των συντηρητικών (Ομάδα Ταυτότητας και Δημοκρατίας και Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές) οι οποίες δεν έχουν ορίσει επίσημα κανέναν κορυφαίο υποψήφιο για την προεδρία της Επιτροπής, οι υπόλοιπες πολιτικές ομάδες του ΕΚ (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, Ομάδα Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, οι Φιλελεύθεροι του Renew Europe, η Ομάδα των Πρασίνων και Ομάδα της Αριστεράς) έχουν προτείνει τους δικούς τους κορυφαίους υποψηφίους, εκ των οποίων μόνο η απερχόμενη πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έχει, προς το παρόν, μεγάλες πιθανότητες επανεκλογής.
Ωστόσο, όπως δείχνουν οι περισσότερες δημοσκοπήσεις σε μια σειρά κρατών – μελών, όταν οι Ευρωπαίοι πολίτες προσέρχονται στις κάλπες για τις Ευρωπαϊκές Εκλογές, δεν φαίνεται να ενδιαφέρονται τόσο για τα πρόσωπα που θα αναλάβουν τις κορυφαίες θέσεις των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, αλλά ψηφίζουν περισσότερα βάσει των ζητημάτων που απασχολούν το κράτος – μέλος στο οποίο διαμένουν.
Ποια είναι όμως τα βασικότερα ζητήματα που θα απασχολήσουν την Ε.Ε την επόμενη πενταετία, τόσο σε ευρωπαϊκό, όσο και σε εθνικό επίπεδο και πώς θα επηρεάσει τις εξελίξεις η άνοδος που καταγράφουν, τουλάχιστον δημοσκοπικά, ακροδεξιά κόμματα σε ολοκληρη την Ε.Ε;
Πράσινη Συμφωνία (και φυσικά ο πληθωρισμός)
Μια από τις πιο εμβληματικές πολιτικές της ΕΕ την τελευταία πενταετία, αυτής της λεγόμενης Πράσινης Συμφωνίας, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα λάβει ευρεία υποστήριξη από το επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το 2019, όταν η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν παρουσίασε το φιλόδοξο σχέδιό της, ώστε η Ευρώπη να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος μέχρι το 2050, η πολιτική πραγματικότητα στα περισσότερα ή έστω μεγαλύτερα κράτη – μέλη της ΕΕ, ήταν πολύ διαφορετική από ότι είναι σήμερα. Πριν από 5 χρόνια τα Πράσινα κόμματα σε αρκετά κράτη – μέλη κατέγραψαν ιστορικά υψηλά με τη μεγαλύτερη άνοδο να καταγράφεται στη Γερμανία, όπου το κόμμα των Πρασίνων έγινε το δεύτερο ισχυρότερο κόμμα, ξεπερνώντας τους Σοσιαλδημοκράτες, ενώ στις Ευρωπαϊκές Εκλογές του 2019 η πολιτική Ομάδα των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έλαβε 74 έδρες συνολικά, ήτοι 22 περισσότερες από το 2014, με αποτέλεσμα οι ευρωβουλευτές του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, των Σοσιαλδημοκρατων και των Φιλελεύθερων να μην ήταν πλέον αρκετοί για να υπάρξει πλειοψηφία σε μια ψηφορορία της Ολομέλειας. Το αποτέλεσμα της πράσινης ατζέντας το 2019 ήταν όλες οι υπόλοιπες πολιτικές ομάδες, ακόμα και το ΕΛΚ, να βάλουν στην ατζέντα τους την πολιτική για το κλίμα, ελπίζοντας να προσελκύσουν ψηφοφόρους.
Ωστόσο, παρά την επιτυχία μεγάλου μέρους της Πράσινης Συμφωνίας (όπως η δέσμη μέτρων «Fit for 55» που αποσκοπούσε στη μείωση των εκπομπών αερίων κατά 55% έως το 2030 ή το οριστικό τέλος των κινητήρων εσωτερικής καύσης σε νέα αυτοκίνητα από το 2035), η πανδημία της Covid-19, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με αποτέλεσμα μια άνευ προηγουμένου ενεργειακή κρίση, του υψηλού πληθωρισμού και των αγροτικών κινητοποιήσεων, άλλαξαν άρδην την πολιτική πραγματικότητα. Η πρώτη συμβολική αλλά και ουσιαστική ήττα για την Πράσινη Συμφωνία, έλαβε χώρα τον περασμένο Φεβρουάριο, όταν η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν, μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αποφάσισε να αποσύρει την πρότασή της για τη μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων κατά 50% μέχρι το 2030. Στη Γαλλία, η ακροδεξιά έχει καταστήσει σαφές ότι θέλει να απαλλαγεί από την Πράσινη Συμφωνία, ενώ ακροδεξιά αλλά και ορισμ΄ρενα κεντροδεξιά κόμματα σε αρκετά άλλα κράτη – μέλη της ΕΕ εκφράζουν αμφιβολίες για τη συνέχιση των μέτρων για την προστασία του κλίματος. Παρόλο που τα ακροδεξιά κόμματα είναι σχεδόν απίθανο να καταφέρουν να συνεργαστούν και να δημιουργήσουν τη δεύτερη μεγαλύτερη πολιτική ομάδα στο ΕΚ, οι φωνές για αναστολή ορισμένων μέτρων της Πράσινης Συμφωνίας, αρχίζουν και δυναμώνουν. Σε αυτό το πλαίσιο έχει ξεκινήσει ήδη η αντιπαράθεση, καθώς το κεντροδεξιό ΕΛΚ θα δεχόταν έναν Επίτροπο υπεύθυνο για το κλίμα που να προέρχεται από τους Πράσινους ή ακόμα και την Αριστερά, ζητώντας όμως ως αντάλλαγμα ένα κεντροδεξιό Επίτροπο για τη βιομηχανία.
Ευρωπαϊκή Άμυνα
Η αμυντική και η εξωτερική πολιτική ήταν πάντοτε αποκλειστική αρμοδιότητα των εθνικών κυβερνήσεων, οι οποίες ήθελαν να έχουν τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στη διαχείριση του αμυντικού τους υλικού. Ωστόσο ο πόλεμος στην Ουκρανία έσπασε και αυτό το ταμπού. Τα κράτη – μέλη της ΕΕ συνειδητοποίησαν ότι δεν έχουν επαρκή μέσα για να στηρίξουν με πολεμικό υλικό την Ουκρανία και αυτές οι μεγάλες ελλείψεις σε βασικούς τομείς, διαμορφώνουν μια νέα πραγματικότητα. Η απερχόμενη πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και προς το παρόν φαβορί για μια επανεκλογή, δήλωσε θετική στην ιδέα να υπάρξει ένας επίτροπος με αποκλειστική αρμοδιότητα την Αμυνα και κυρίως την κοινή αμυντική παραγωγή. Ακόμα και ορισμένα από τα λεγόμενα φειδωλά κράτη – μέλη της ΕΕ, όπως η Δανία και οι χώρες της Βαλτικής, εμφανίζονται πιο διαλακτικά ως προς την πιθανότητα έκδοσης κοινού χρέους για την ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας της ΕΕ. Σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι Σοσιαλιστές και το Renew πιέζουν για νέες επενδύσεις στη βιομηχανική παραγωγή, ενώ το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, στο μανιφέστο του για τις ευρωεκλογές, έκανε λόγο όχι μόνο για κοινές ευρωπαϊκές αμυντικές προμήθειες, αλλά ακόμα και για τη δημιουργία μιας αληθινής Ευρωπαϊκής Αμυντικής Ένωσης , ενός “ευρωπαϊκού στρατού”, με ευρωπαϊκές δυνάμεις σε στεριά, θάλασσα, αέρα και διαδίκτυο, οι οποιες θα συμπληρώνουν τους εθνικούς στρατούς των κρατών – μελών της ΕΕ.Από την άλλη πλευρά, οι συντηρητικοί και οι ακροδεξιοί αντιτίθενται στις κοινές ένοπλες δυνάμεις και η Αριστερά θέλει να μειώσει το ποσοστό του ΑΕΠ που αφιερώνεται στην άμυνα. Οι συσχετισμοί που θα διαμορφωθούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό τη συζήτηση για την ευρωπαϊκή άμυνα και την πιθανή απεξαρτηση της ΕΕ από τις ΗΠΑ.
Μετανάστευση και Άσυλο
Τον περασμένο Απρίλιο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπερψήφισε μια ιστορική συμφωνία για το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου. Το νέο αυτό Σύμφωνο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια επική μάχη μάχη ανάμεσα στα κράτη- μέλη της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς χρειάστηκαν περίπου τέσσερα χρόνια, σκληρών διαπραγματεύσεων. Αυτό το νέο «Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο» ενισχύει τους ελέγχους στις αφίξεις στα σύνορα των 27 κρατών – μελών και δημιουργεί ένα σύστημα αλληλεγγύης. Για παράδειγμα τα κράτη – μέλη πρώτης υποδοχής, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και Ισπανία θα πρέπει να ενισχύσουν τους ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και τα κράτη – μέλη της κεντρικής και βόρειας ΕΕ, όπως η Γερμανία, η Ολλανδία ή το Λουξεμβούργο, θα πρέπει να δέχονται έναν συγκεκριμένο αριθμό μεταναστών, ή να καταβάλουν χρήματα στα κράτη – μέλη πρώτης γραμμής. Παράλληλα τα τελευταία χρόνια η ΕΕ έχει υπογράψει μια σειρά αμφιλεγόμενων συμφωνιών με τρίτα κράτη, όπως η Τουρκία, η Αίγυπτος, Η Λιβύη και η Τηνισία με σκοπό τον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών προς την ΕΕ, ενώ αύξησε σημαντικά τον προϋπολογισμό της Frontex ώστε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής ώστε να έχει μόνιμο σώμα 10.000 ανδρών και γυναικών μέχρι το 2027. Ωστόσο η σύνθεση του επόμενου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και με την πιθανή ενίσχυση των ακροδεξιών και συντηρητικών κομμάτων, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα επαναφέρει στην ατζέντα το ζήτημα της μετανάστευσης και του ασύλου, καθώς ήδη, ορισμένα κράτη – μέλη ζητούν αυστηρότερους όρους.
Διαβάστε ακόμη
Ευρωεκλογές 2024: Τι διακυβεύεται – Ποια είναι τα σημαντικότερα ζητήματα
Θεοδώρα Γκλύξμπουργκ: Από την «Τόλμη και Γοητεία» στα σκαλιά της εκκλησίας (pics + vid)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ