Το Ταμείο Ανάκαμψης εγκρίθηκε, αλλά η δραματική διαπραγμάτευση ανέδειξε σε ρόλο νέων πρωταγωνιστών τις μικρές πλούσιες χώρες της Ε.Ε., οι οποίες, όπως όλα δείχνουν, θα κάνουν αισθητή την παρουσία τους στο μέλλον και θα δυσκολέψουν τη ζωή των Νοτίων.
Οι χώρες αυτές περήφανα αυτοαποκαλούνται «φειδωλοί», λέξη που στον Νότο παραπέμπει στην τσιγκουνιά και ανανεώνει την… πολιτιστική αντιπαράθεση εντός της Ε.Ε. με την ανακύκλωση απαράδεκτων στερεότυπων που κινούνται στα όρια του ρατσισμού.
Όπως εκείνα που διακινούσε ο άλλοτε Ολλανδός υπουργός Οικονομικών Γερούν Ντάισελμπλουμ λέγοντας ότι τα ευρωπαϊκά χρήματα σπαταλιούνται σε γυναίκες και ποτά στον Νότο ή τα εξίσου απαράδεκτα στερεοτυπικά ανέκδοτα που διακινούν οι ευρωκράτες των Βρυξελλών ότι οι Σκωτσέζοι στην πραγματικότητα είναι Ολλανδοί που εκδιώχθηκαν από τη χώρα επειδή… ήταν σπάταλοι.
Το γεγονός είναι ότι οι «4+1 φειδωλοί» (Ολλανδία, Δανία, Αυστρία, Σουηδία, στους οποίους προστέθηκε και η Φινλανδία) προέβαλαν σθεναρή αντίσταση στα γαλλο-γερμανικά σχέδια για το πακέτο ενίσχυσης της ευρωπαϊκής οικονομίας στην εποχή του κορωνοϊού και κέρδισαν αρκετά. Εξασφάλισαν μεγαλύτερες επιστροφές από τον προϋπολογισμό της Ε.Ε., μείωσαν το ποσό των ενισχύσεων που θα δοθούν ως επιδοτήσεις και ανέβασαν το ποσό των δανείων, ενώ έβαλαν και ένα φρένο στις διαδικασίες έγκρισης των εθνικών σχεδίων, το οποίο μπορεί να προκαλέσει καθυστερήσεις στη χρηματοδότηση.
Ως εμβληματική φυσιογνωμία των «φειδωλών» αναδείχθηκε ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε, ο οποίος δεν δίστασε να αντιπαρατεθεί ανοιχτά με τον Ιταλό πρωθυπουργό Τζιουζέπε Κόντε στη Σύνοδο Κορυφής.
Ο Μαρκ Ρούτε είναι γνωστός για την αμεσότητα με την οποία εκφράζεται και για την οποία διακρίνονται γενικώς οι Ολλανδοί – συχνά μάλιστα γίνεται λόγος για «ωμότητα». Στη διάρκεια επίσκεψής του στις ΗΠΑ μάλιστα δεν είχε διστάσει να διακόψει τον πρόεδρο της χώρας Ντόναλντ Τραμπ εκφράζοντας τη διαφωνία του με τα λεγόμενα του τελευταίου.
Ο 53χρονος Ολλανδός πολιτικός κατέχει τη θέση του πρωθυπουργού τα τελευταία δέκα χρόνια, αλλά τον επόμενο Μάρτιο έχει εθνικές εκλογές, στις οποίες αντιμετωπίζει την αντιευρωπαϊκή και ρατσιστική Ακροδεξιά, γεγονός που εξηγεί τη «φειδωλή» στάση του στα ευρωπαϊκά πράγματα, με στόχο να αντικρούσει την κριτική ότι υποχωρεί και ξοδεύει τα λεφτά των Ολλανδών φορολογουμένων στον Νότο.
Στην πραγματικότητα, όμως, η υπόθεση ξεφεύγει από τον στενό ορίζοντα της ολλανδικής πολιτικής σκηνής. Η Ολλανδία -και προσωπικά ο Μαρκ Ρούτε- πρωτοστάτησε τα τελευταία χρόνια και στη συγκρότηση της λεγόμενης «ομάδας της Νέας Χανσεατικής Λίγκας», στην οποία μετέχουν η Ιρλανδία, η Σουηδία, η Δανία, η Φινλανδία, η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία. Η ομάδα αυτή είχε σταθεί απέναντι στα σχέδια του Εμανουέλ Μακρόν για ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, κοινό δανεισμό και επενδύσεις ήδη από το 2018.
Η σκληρή διαπραγμάτευση για το Ταμείο έδειξε ότι ο Μαρκ Ρούτε έχει ευρύτερες βλέψεις στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή και ότι αντιλαμβάνεται ότι η αποχώρηση της Βρετανίας από την Ε.Ε. αφενός αφαιρεί μια φιλελεύθερη φωνή που ήταν μονίμως αντίθετη στην εμβάθυνση της ενοποίησης με πολιτική και οικονομική ένωση, αφετέρου το Brexit δημιουργεί ένα κενό που επιχειρούν να καλύψουν οι μικρές αυτές χώρες. Φάνηκε, επίσης, ότι το στρατόπεδο των μικρών και «φειδωλών» μπορεί να διευρυνθεί, καθώς οι χώρες αυτές από τη θέση του δορυφόρου της Γερμανίας που είχαν στο παρελθόν αποκτούν αυτονομία κινήσεων και στέκονται απέναντι στον γαλλο-γερμανικό άξονα.
Οι φιλοδοξίες
Για πολλούς είναι φανερό ότι ο Μαρκ Ρούτε επιδιώκει να αναδείξει τον εαυτό του σε πρωταγωνιστή των ευρωπαϊκών πραγμάτων, σε μια περίοδο που η Ε.Ε. πορεύεται χωρίς τη Βρετανία και η Ανγκελα Μέρκελ βρίσκεται στην πολιτική της δύση. Αλλωστε ο ίδιος ήταν υποψήφιος για να διαδεχθεί τον Ντόναλντ Τουσκ στη θέση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αλλά τελικά έχασε από τον Σαρλ Μισέλ, πρώην πρωθυπουργό του Βελγίου. Είναι επίσης σαφές ότι ο Ολλανδός πρωθυπουργός έχει πρώτο ρόλο στη συμμαχία των μικρών που σχηματίζεται και έχει ως κεντρικό σύνθημα «Οχι άλλα χρήματα στον Νότο».
Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η συμμαχία αυτή θα κάνει αισθητή την παρουσία της και στο μέλλον, δυσκολεύοντας τη ζωή των Νοτίων με απαιτήσεις για «μεταρρυθμίσεις» και μνημόνια όταν θα διακυβεύονται οι εγκρίσεις των εθνικών σχεδίων.
Ο Μαρκ Ρούτε είχε ζητήσει να θεσπιστεί δικαίωμα βέτο μιας χώρας στο εθνικό πρόγραμμα μιας άλλης, με σκοπό να επιβάλλει τις «μεταρρυθμίσεις» στον Νότο. Και όταν οι Ολλανδοί λένε «μεταρρυθμίσεις» εννοούν μείωση συντάξεων, περικοπές δημοσίων δαπανών, απολύσεις κ.λπ. Τελικά, το βέτο δεν πέρασε, αλλά συμφωνήθηκε ένας μηχανισμός σύμφωνα με τον οποίο όταν μια χώρα έχει αντίρρηση για το πρόγραμμα μιας άλλης η υπόθεση θα φτάνει στο Συμβούλιο Υπουργών όπου θα τίθεται προς συζήτηση.
Ο ίδιος ο Ολλανδός πρωθυπουργός είναι η επιτομή του «φειδωλού» καθώς είναι γνωστός για την απλότητά του που αγγίζει τη μοναχικότητα. Είναι 53 ετών, εργένης και πάει κάθε χρόνο τις ίδιες διακοπές με τους ίδιους φίλους. Η ιδιωτική του ζωή είναι ένα μυστήριο αφού δεν είναι γνωστή κάποια σχέση του. Μάλιστα όταν είχε ερωτηθεί σχετικά, είχε απαντήσει ότι… δεν έχει χρόνο για ρομαντικές σχέσεις και αφιερώνει την ενέργειά του στην πολιτική.
Ο 53χρονος φιλελεύθερος πολιτικός είναι πρωθυπουργός της χώρας του συνεχώς τα τελευταία δέκα χρόνια (από το 2010), όταν το κόμμα του, το Λαϊκό Κόμμα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία, κέρδισε για πρώτη φορά την πλειοψηφία στο ολλανδικό κοινοβούλιο.
Μένει μόνος σε ένα λιτό διαμέρισμα στην περιοχή όπου μεγάλωσε και είναι γνωστός για τις απλές συνήθειές του. Μετακινείται με ποδήλατο, χωρίς αστυνομική συνοδεία, και διδάσκει κάθε βδομάδα δύο ώρες σε δημοτικό σχολείο της γειτονιάς του.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τον περασμένο Μάιο ο Μαρκ Ρούτε «έχασε» τη μητέρα του, η οποία ήταν άρρωστη σε γηροκομείο, αλλά ο ίδιος δεν την επισκέφτηκε πριν από τον θάνατό της, σεβόμενος την απαγόρευση που ίσχυε λόγω της πανδημίας.
Η οικογενειακή του ιστορία έχει σφραγιστεί από τραγωδίες, καθώς ο πατέρας του, Ιζαάκ Ρούτε, είχε ζήσει στην Ινδονησία (πρώην ολλανδική αποικία), όπου φυλακίστηκε σε ιαπωνικό στρατόπεδο εργασίας και «έχασε» την πρώτη του σύζυγο. Με τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ο Ιζαάκ ξαναπαντρεύτηκε την αδελφή της χαμένης του συζύγου, με την οποία απέκτησε τον Μαρκ και ξανάχτισε την περιουσία του, την οποία όμως έχασε αργότερα όταν οι περιουσίες των Ολλανδών στην Ινδονησία κατασχέθηκαν.
Η οικογένεια Ρούτε εγκαταστάθηκε τότε πάμφτωχη στη Χάγη, όπου ο Μαρκ αργότερα ανέπτυξε την πολιτική του δραστηριότητα η οποία τον έφερε στην κορυφή της ηγεσίας της χώρας του.