Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μεταβαίνει σήμερα στις Βρυξέλλες για τη Σύνοδο Κορυφής που είναι αφιερωμένη στην ενεργειακή κρίση. Στη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα επαναλάβει ότι η ΕΕ οφείλει να στείλει σαφές, ενιαίο μήνυμα στις αγορές ενέργειας πως θα προστατεύσει τους πολίτες της και τις επιχειρήσεις της από τις ακραίες διακυμάνσεις των τιμών και πως απαιτείται να δράσει με αποφασιστικότητα, έχοντας πλέον στο οπλοστάσιό της μηχανισμό που θα καθιερώνει όριο στην τιμή του φυσικού αερίου.
Η κυβέρνηση θεωρεί τη δέσμη προτάσεων που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θετική, σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της ευρωπαϊκής αντιμετώπισης του προβλήματος, που απαιτεί συνολική απάντηση, όπως είχε υπογραμμίσει τον Μάρτιο ο Κυριάκος Μητσοτάκης με την επιστολή του, που περιλάμβανε σχέδιο έξι σημείων, προς την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Ο πρωθυπουργός θα ταχθεί υπέρ της δέσμης προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ώστε να προχωρήσει στο στάδιο της υλοποίησης, αφού εγκριθεί από το συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας, προκειμένου να οριστικοποιηθούν οι τεχνικές λεπτομέρειες του μηχανισμού διόρθωσης τιμών.
Το γεγονός ότι η τιμή του φυσικού αερίου υποχωρεί εν μέρει συνδέεται με το ότι η συζήτηση στην ΕΕ για το όριο τιμής παραμένει ανοικτή.
Στο Μέγαρο Μαξίμου θυμίζουν ότι μετά τη δημοσιοποίηση των προτάσεων, ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε «καλωσορίζω την πρόταση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με ένα ολοκληρωμένο πακέτο που περιλαμβάνει δύο προτάσεις που η Ελλάδα είχε κάνει εδώ και καιρό: μηχανισμό διόρθωσης τιμών στο TTF και περιορισμό των διακυμάνσεων στις αγορές παραγώγων ενέργειας. Το ερχόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι ευκαιρία να αποκαταστήσουμε τον έλεγχο στις αγορές ενέργειας θέτοντας όριο στις τιμές και μειώνοντας τις ακραίες διακυμάνσεις. Αυτό μπορεί να είναι αποφασιστικό βήμα στην προσπάθειά μας να μειώσουμε τις τιμές της ενέργειας για τους ευρωπαίους πολίτες και τις επιχειρήσεις».
Επισημαίνουν ακόμη ότι το πρώτο σημείο της προτεινόμενης δέσμης που βασίζεται στην ελληνική πρόταση για την επιβολή πλαφόν στην χονδρική τιμή του φυσικού αερίου αφορά την πρόταση για μηχανισμό διόρθωσης των τιμών στο χρηματιστήριο ενέργειας TTF, σημείο αναφοράς για τις ενεργειακές συναλλαγές, ώστε νοικοκυριά και επιχειρήσεις να μην πλήττονται από υπερβολικές διακυμάνσεις των τιμών. Ήδη τον Μάρτιο ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμιζε πως οι διακυμάνσεις αυτές αποτελούν στρέβλωση της αγοράς, δεν ανταποκρίνονται στην προσφορά και στη ζήτηση.
Κυβερνητικές πηγές κρίνουν πως πρόκειται για την ουσία της πρότασης που έκανε ο Κυριάκος Μητσοτάκης με την επιστολή του στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προτείνοντας την επιβολή πλαφόν, που επανήλθε με πρωτοβουλία και άλλων ηγετών και έχει εξασφαλίσει στήριξη από αρκετά κράτη μέλη.
Η Κομισιόν θα ζητήσει εντολή να καταρτίσει νέο κανονισμό, ο οποίος θα επιτρέψει να διαμορφώσει μηχανισμό διόρθωσης τιμών, να επιβάλει δυναμικό όριο τιμής (πλαφόν) για τις συναλλαγές στο TTF για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε: «Ο μηχανισμός διόρθωσης των τιμών θα καθιερώσει, σε προσωρινή βάση, δυναμικό όριο τιμής για τις συναλλαγές στο TTF. Συναλλαγές σε τιμή υψηλότερη από το δυναμικό όριο δεν θα επιτρέπεται να πραγματοποιούνται στο TTF».
Κυβερνητικές πηγές συμπληρώνουν ότι το δεύτερο σημείο που βασίστηκε σε ελληνική πρόταση (συμπεριλαμβανόταν επίσης στο σχέδιο έξι σημείων του πρωθυπουργού) αφορά στην αντιμετώπιση της υπερβολικής μεταβλητότητας στις αγορές. Πρόκειται για μηχανισμό εξομάλυνσης, μέσω προσωρινού μηχανισμού, της ημερήσιας μεταβλητότητας των τιμών, για να αποτρέπονται ακραίες μεταβολές εντός βραχείας χρονικής περιόδου («circuit breaker»). Σκοπός είναι ο περιορισμός των μεγάλων βραχυπρόθεσμων μεταβολών των τιμών στα χρηματιστήρια παραγώγων ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου.
Σε αναζήτηση κοινής αντίδρασης
Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία προκάλεσαν ραγδαία άνοδο των τιμών του πετρελαίου, του αερίου, του ηλεκτρισμού. Μολαταύτα, από τον Φεβρουάριο, η Ευρώπη αντιδρά με βραδύτητα, καθώς τη βαραίνουν οι αποκλίσεις των συμφερόντων των χωρών μελών της.
Το ζήτημα όμως έχει προσλάβει πλέον διαστάσεις κρίσης.
Χιλιάδες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις φοβούνται για την ίδια την επιβίωσή τους, καθώς είναι αντιμέτωπες με τον ανταγωνισμό από τις ΗΠΑ και την Ασία, όπου οι τιμές παρέμειναν πιο συγκρατημένες. Στη Γερμανία και στη Γαλλία, χιλιάδες άνθρωποι κατέβηκαν τελευταία στους δρόμους για να διαδηλώσουν εναντίον του κύματος ακρίβειας.
Διπλωμάτες αναμένουν πολύ μακρές συνομιλίες ανάμεσα στους 27 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων.
Η ισπανίδα υπουργός Οικολογικής Μετάβασης Τερέσα Ριμπέρα επέκρινε ανοικτά την δουλειά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά τη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε στο Γαλλικό Πρακτορείο.
«Οι προτάσεις είναι ακόμη λιγάκι άτολμες: συνεχίζουν να λείπουν συγκεκριμένα μέτρα για τη μεγάλη πλειονότητα των ζητημάτων. Γίνεται αληθινή προσπάθεια εδώ κι έναν χρόνο (…) αλλά είναι αποκαρδιωτικό το να βλέπεις το πόσο αργή και κοπιώδης είναι η αντίδραση της Ευρώπης στην πρόκληση που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε», δήλωσε.
Στην προηγούμενη σύνοδο κορυφής, στην Πράγα, στις αρχές Οκτωβρίου, αρκετοί ηγέτες καταφέρονταν εναντίον της γερμανίδας προέδρου της Κομισιόν, της Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν. Ο επικεφαλής της πολωνικής κυβέρνησης Ματέους Μοραβιέτσκι έφθασε στο σημείο να την κατηγορήσει ανοικτά πως κόπτεται μόνο για τα γερμανικά συμφέροντα.
«Επτά μήνες καθυστέρησης μας έφεραν ύφεση», διαπίστωνε από τη δική του πλευρά ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι.
Ωστόσο, στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει ανατεθεί πολύ δύσκολη αποστολή, να ξεπεράσει τις διαφορές των 27, με καθεμία χώρα να έχει δικό της ενεργειακό μείγμα, άλλες να βασίζονται στην πυρηνική ενέργεια και άλλες σε εργοστάσια που καίνε αέριο —ή ακόμη και άνθρακα— για να παράγουν ηλεκτρισμό.
Οι αντιλογίες συνεχίζονται για το ζήτημα της ενδεχόμενης επιβολής πλαφόν στην τιμή του αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενέργειας. Μέτρο αυτής της φύσης εφαρμόζεται ήδη στην Ισπανία και στην Πορτογαλία· επέτρεψε να πέσουν οι τιμές.
«Να κινηθούμε ταχύτερα»
Αρκετές χώρες, ανάμεσά τους και η Γαλλία, αξιώνουν να επεκταθεί ο μηχανισμός αυτός, ο λεγόμενος «ιβηρικός», στην κλίμακα όλης της ΕΕ.
Ωστόσο η Γερμανία εναντιώνεται, όπως και νορδικές χώρες (Δανία, Ολλανδία…) , καθώς δεν βλέπουν με καθόλου καλό μάτι τις κρατικές επεμβάσεις στις αγορές. Το Βερολίνο θεωρεί εξάλλου πως η τεχνητή μείωση των τιμών του αερίου θα έβλαπτε τον στόχο της ενεργειακής εγκράτειας, ότι θα οδηγούσε σε μεγαλύτερες καταναλώσεις στην Ευρώπη.
Το σχέδιο συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ζητεί παρ’ όλ’ αυτά από την Κομισιόν να προετοιμάσει πρόταση για τον συγκεκριμένο μηχανισμό.
«Το ιβηρικό μοντέλο αξίζει να μελετηθεί. Παραμένουν εκκρεμή ζητήματα, αλλά δεν θέλω να παραλείψω τίποτα», δήλωσε χθες Τετάρτη η κυρία φον ντερ Λάιεν.
«Είναι απαραίτητο να κινηθούμε ταχύτερα για αυτό το θέμα. Δεν πρέπει να υποχρεωνόμαστε να ζητάμε τέσσερις φορές το ίδιο πράγμα από την Κομισιόν για να λάβουμε πρόταση», έκρινε από την πλευρά της η κυρία Ριμπέρα.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπέβαλε αυτή την εβδομάδα κι άλλες προτάσεις: να οργανωθούν αγορές ποσοτήτων αερίου από κοινού, να καθιερωθούν νέοι κανόνες για να επιβάλλεται το μοίρασμα του αερίου στην Ευρώπη για να αντεπεξέρχονται οι χώρες με τις μεγαλύτερες δυσκολίες, καθώς και να προωθηθεί μεταρρύθμιση στο TTF (το ευρωπαϊκό «χρηματιστήριο αερίου»), μηχανισμό αναφοράς στις συναλλαγές των διαχειριστών.
Σημειώθηκε μεν αρκετή «πρόοδος», αλλά δεν έχει υπάρξει «συμφωνία» για θεμελιώδη ζητήματα, αναγνώρισε ευρωπαίος διπλωμάτης. «Οι προτεραιότητες διαφέρουν: η Γερμανία δίνει έμφαση στην ασφάλεια του εφοδιασμού, διότι μπορεί να αντέξει υψηλότερες τιμές, όμως πολλές άλλες χώρες δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τέτοια κόστη», εξήγησε.
Πιστός στον εσκεμμένα προκλητικό του τόνο, ο ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν εκδήλωσε ανοικτά τον σκεπτικισμό του χθες το βράδυ.
«Το τελευταίο σχέδιο των Βρυξελλών για την αγορά αερίου από κοινού μου θυμίζει εκείνη τη φορά που είχαμε συμφωνήσει να αγοράσουμε εμβόλια μαζί. Αργό και δαπανηρό. Αναμένω τεράστια συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο», ανέφερε ο κ. Όρμπαν μέσω Twitter.
Διαβάστε ακόμα
Ρίχνουν τα τιμολόγια ηλεκτρισμού οι πάροχοι ενέργειας για τον Νοέμβριο
Ακίνητα: Προς παράταση οδεύουν δύο ευνοϊκά μέτρα για τους ιδιοκτήτες
Η… Κακιά Σκάλα στα κανάλια, το σφυρί της Καικίλιας, ο εφοπλιστής και ο… ψιλικατζής σε νέες ιστορίες