Αν κάποιος σας ρωτούσε αν ο Μπόρις Τζόνσον είναι υπέρ ή κατά του Brexit η απάντησή σας θα ήταν άμεση και σαφής. Αν όμως αμέσως μετά σας ετίθετο η ίδια ερώτηση για τον Τζ. Κόρμπιν των Εργατικών, εκεί ίσως να διστάζατε λίγο να απαντήσετε. Και ίσως η τελική σας απάντηση να ήταν ένα απλό «δεν γνωρίζω με σιγουριά». Και είναι λογικό.
Ο αρχηγός των Εργατικών δεν έχει πάρει μια τόσο ξεκάθαρη θέση όπως ο αντίπαλός του των Συντηρητικών στο -τεράστιο αυτό- θέμα. Και πώς να πάρει όταν οι Βρετανοί στο δημοψήφισμα ψήφισαν με ποσοστό 52% υπέρ της εξόδου, άρα το Brexit είναι πλειοψηφικό;
Τα πράγματα είναι ακόμα δυσκολότερα για τους Εργατικούς αν κάποιος εξετάσει τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος και το πώς ψήφισαν οι ψηφοφόροι των τριών μεγαλύτερων κομμάτων: των δύο πρώτων και των Φιλελευθέρων Δημοκρατών που φαίνονται στον ακόλουθο πίνακα:
Ένα παράδοξο και το δίλημμα των Εργατικών
Αν δούμε τα αποτελέσματα αυτά εύκολα παρατηρούμε πως το σώμα των ψηφοφόρων των Εργατικών και των Φιλ. Δημοκρατών είναι αρκετά πιο σαφείς στην επιλογή τους, από το αντίστοιχο των Συντηρητικών. Κατά συνέπεια, οι Συντηρητικοί θα έπρεπε να φοβούνται μην χάσουν ψήφους επιμένοντας τόσο έντονα στο Brexit. Το παράδοξο είναι πως, όλη την περίοδο των τελευταίων μηνών, ο Μπ. Τζόνσον με σημαία το “Get Brexit done” επεδίωκε εμφατικά εκλογές, «αγνοώντας» το 42% των ψηφοφόρων τους που ήταν αντίθετο με το Brexit.
Οι Εργατικοί όμως; Τι θα έπρεπε να κάνουν; Και εδώ ήταν –και είναι- το δίλημμά τους: Να διαφυλάξουν το 37% από τους ψηφοφόρους τους που ψήφισαν ΥΠΕΡ του Brexit από τους Συντηρητικούς ή να μην απογοητεύσουν το άλλο 63%; Να επιτεθούν με σημαία πχ την διεξαγωγή νέου δημοψηφίσματος στο 42% των συντηρητικών και στο 70% των Φιλ. Δημοκρατών που ψήφισαν ΥΠΕΡ της παραμονής; Δεν μπορεί να παραγνωρίσει κανείς βέβαια, πως το δημοψήφισμα έγινε και το αποτέλεσμα ήταν υπέρ του Brexitιτ. Αυτό ακριβώς, επέτρεψε στον Μπ. Τζόνσον να έχει έναν σαφέστατο πολιτικό λόγο και ανάγκασε τον Τζ. Κορμπυν ουσιαστικά συνεχώς να έπεται ευρισκόμενος σε στρατηγικό αδιέξοδο. Ενδεικτικό είναι πως μόνο λίγες μέρες πριν την προκήρυξη των εκλογών, ψέλλισε ένα σχεδόν φοβικό «πως δεν θα διαφωνούσε με την διεξαγωγή ενός 2ου δημοψηφίσματος» στην προσπάθειά του να μην απογοητεύσει όσους από τους ψηφοφόρους του ψήφισαν υπέρ της παραμονής.
Οι κινήσεις του
Η στρατηγική που εν πολλοίς ήταν αναγκασμένος να πάρει και που τελικά πήρε, ήταν να προστατέψει τους ψηφοφόρους του που ήταν ΥΠΕΡ του Brexit και να αποπειραθεί να αλιεύσει νέους ψηφοφόρους από τους Συντηρητικούς, εστιάζοντας στο πώς θα μπορούσε να διαχειριστεί καλλίτερα την υπόθεση της Εξόδου. Σε αυτό τον βοήθησε το γεγονός πως οι Φιλ. Δημοκράτες δεν δείχνουν να έχουν δυναμική να απειλήσουν τους ψηφοφόρους του κόματός του που είναι εναντίον του Brexit. Η κύρια του υπόσχεση διαμορφώθηκε σε τρία επίπεδα: 1. Πως η συμφωνία που πέτυχε ο Τζόνσον είναι μία κακή συμφωνία, 2. Πως η χώρα έχει ανάγκη από μια νέα συμφωνία και τέλος 3. Πως ο ίδιος θα μπορούσε να διαχειριστεί καλλίτερα την μετά-Brexit πολύ σημαντική περίοδο.
Ο κεντρικός στόχος λοιπόν στόχος των Εργατικών όπως διαμορφώθηκε, ήταν να καθησυχαστούν οι ψηφοφόροι πως το Brexit δεν κινδυνεύει από τους Εργατικούς. Το μήνυμα που θέλει να περάσει είναι πως πλέον, το κόμμα του δεν αντιτίθεται σε αυτό. Απλώς θεωρεί ζωτικό και απαραίτητο να είναι αφενός οργανωμένο και αφετέρου, καλλίτερο από πλευράς συμφωνίας. Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που προσπαθεί να παρασύρει τον αντίπαλό τους σε μια αναλυτικότερη και ουσιωδεστερη συζήτηση για το Brexit συνολικά, από το απλοϊκό και τελικά κατώτερο των θεμάτων που αφορά «Get Brexit Done” του αντιπάλου του.
Εφαρμόζοντας αυτήν ακριβώς την στρατηγική, πριν ακόμα την πρόσφατη προκήρυξη των εκλογών, εμπλούτισε την σύνθεση της σκιώδους κυβέρνησής του με στελέχη που είχαν εκφραστεί υπερ του Brexit. Κατά την προεκλογική περίοδο, δίνει έμφαση σε περιοδείες σε περιοχές που το Brexit κυριαρχεί και η πλειοψηφία θα επιθυμούσε μία οργανωμένη έξοδο από της ΕΕ και όχι μια άτακτη, όπως ενδεχομένως θα μπορούσε να επιθυμεί ο Μπ. Τζόνσον. Παράλληλα ο ίδιος ο Κόμπιν έχει αρχίσει να εστιάζει σε παρεμφερείς περιοχές. Ο στόχος είναι να επεξηγηθεί και να πεισθεί το εκλογικό σώμα αυτών των περιοχών για την νέα συμφωνία που επιδιώκουν οι Εργατικοί και να συγκριθούν άμεσα με τους Συντηρητικούς όσον αφορά την διαχείριση της μετά-Brexit εποχής.
Δύο μέρες πριν τις εκλογές
Η στρατηγική αυτή δείχνει να φέρνει κάποια αποτελέσματα. Τρεις μέρες πριν από τις εκλογές η διαφορά μεταξύ Συντηρητικών και Εργατικών έχει πέσει κάτω του 10%. Αναλυτές αναφέρουν πως έστω και αν ακόμα οι δημοσκοπήσεις δίνουν μια άνετη πλειοψηφία άνω των 60 εδρών, ικανή να εφαρμόσουν την πολιτική τους, οι Συντηρητικοί ανησυχούν για τυχόν διαρροές προς τους Εργατικούς. Ένα πρόσθετο στοιχείο που τους ανησυχεί και μάλιστα έντονα, είναι τι απήχηση θα έχει η εκατέρωθεν επιχειρηματολογία στους νέους ψηφοφόρους που ενεγράφησαν πρόσφατα.
Τελικά σήμερα, μόλις τρεις μέρες πριν της εκλογές, οι ίδιοι αναλυτές αναφέρουν πώς όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά ως προς το αποτέλεσμα: θεωρητικά μέχρι και μια νίκη των Εργατικών είναι πιθανή, ενδεχόμενο που παλαιότερα ήταν στην σφαίρα του απίθανου. Μια τέτοια τροπή των πραγμάτων θα ήταν η πλήρης ανατροπή κάθε παλαιότερου προγνωστικού. Ίσως σημάνει δε, αν τελικά ο «αντιπαθής» κος Κόρμπιν πάει στο Νο 10, και το πολιτικό τέλος του Μπόρις Τζόνσον.
Βέβαια, αυτό που θα επιδιώξει ο κος Κόρμπιν θα είναι μια νέα συμφωνία και ενδεχομένως ένα νέο δημοψήφισμα αμέσως μετά, με τον ίδιο να κρατά την ίδια στρατηγική: να απευθύνεται αμερόληπτα και προς τους ΥΠΕΡ και προς του ΚΑΤΑ της εξόδου, ώστε να αποφασίσουν την τύχη της χώρας. Όμως ενώ προσωπικά για αυτόν θα είναι μια σχετικά ανέφελη περίοδος πολιτικά, αυτό δεν σημαίνει πως τα προβλήματα της Βρετανίας θα λυθούν, ειδικά σε περίπτωση τυχόν νέας συμφωνίας και ταυτόχρονης απόρριψής της στο –ενδεχόμενο- νέο δημοψήφισμα.