Η Ιταλία στις κάλπες: Η μετεωρική άνοδος της ακροδεξιάς Μελόνι και οι φόβοι της Ευρώπης

H Ιταλία οδηγείται σήμερα στις κάλπες, μετά από 18 μήνες διακυβέρνησης από τον τεχνοκράτη Μάριο Ντράγκι, με νίκη εκτός απροόπτου του συνασπισμού της δεξιάς Μελόνι-Σαλβίνι-Μπερλουσκόνι και πρώτο κόμμα το ακροδεξιό Αδέλφια της Ιταλίας της Τζόρτζια Μελόνι. Θα ήταν μια ακόμη σελίδα στην μακρά ιστορία των συχνών εκλογικών αναμετρήσεων αν το μήνυμα της ιταλικής κάλπης, αυτή τη φορά δεν προκαλούσε πολιτικό σεισμό με τον άνεμο της ακροδεξιάς να φυσά στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης προκαλώντας ρίγος στις Βρυξέλλες . Οχι μόνο γιατί η Ιταλία είναι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρώπη αλλά γιατί η νίκη της Μελόνι επισφραγίζει την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη με το «κοστούμι της κανονικότητας». Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία, Τζίμι Ακεσον στη Σουηδία, Vox στην Ισπανία.

Ο πρόεδρος της Forza Italia Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ο Ματέο Σαλβίνι  της Λέγκα και η επικεφαλής των Αδελφών της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι, στην τελευταία συγκέντρωση του συνασπισμού στην πλατεία του Λαού της Ρώμης εμφανίστηκαν αποφασισμένοι για όλα. «Είμαστε η πραγματική πλειοψηφία της χώρας, σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις οι ψηφοφόροι απάντησαν ότι δεν θέλουν να κυβερνηθούν από την αριστερά».

Το κόμμα της Μελόνι προηγείται στις δημοσκοπήσεις με ποσοστά κοντά στο 25% και ηγείται του συνασπισμού που περιλαμβάνει την Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι και τη Forza Italia του Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, τα τρία αυτά κόμματα ενδέχεται να αποσπάσουν αθροιστικά το 49,8% των ψήφων. Δεν αποκλείεται στο Κοινοβούλιο με άλλες συμμαχίες να συγκεντρώσουν ακόμα και πλειοψηφία δύο τρίτων, η οποία θα τους επιτρέψει να επιβάλουν  την ατζέντα τους.

Μπερλουσκόνι, Σαλβίνι, Μελόνι: Η παρέα της Βίλας Γκράντε

Η Μελόνι έπαιξε καίριο ρόλο στα γεγονότα που οδήγησαν στην απόπειρα ανατροπής του τεχνοκράτη πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι και τελικά σε εκλογών. Όπως είχε αποκαλύψει το Politico οι συναντήσεις στη Βίλα Γκράντε ξεκίνησαν τον περασμένο Οκτώβριο και συνεχίστηκαν έως την ανακοίνωση της συμμαχίας των τριών. Πριν από τέσσερα χρόνια, ο Mατέο Σαλβίνι της Λέγκας παρουσιαζόταν ως το φαβορί για την πρωθυπουργία στην Ιταλία. Μια σειρά από πολιτικά λάθη τον οδήγησαν, ωστόσο, στην αντιπολίτευση, προτού έρθει η πανδημία να αποδυναμώσει ακόμη περισσότερο τον ευρωσκεπτικισμό του ενδυναμώνοντας όμως στον αντίποδα τις εξαρτήσεις της Ιταλίας από εξωτερική βοήθεια.

Το comeback του Σίλβιο με το βλέμμα στην προεδρία 

Ο Μάριο Ντράγκι ήρθε μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον να σχηματίσει κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα, το φερόμενο ως αντισυστημικό Κίνημα Πέντε Αστέρων αλλά και η δεξιά Λέγκα του Σαλβίνι εντάχθηκαν στον κυβερνητικό συνασπισμό υπό τον Ντράγκι. Τότε ήταν, όμως, που ο Σαλβίνι και η Λέγκα άρχισαν να πέφτουν στις δημοσκοπήσεις. Αναζητώντας μια εναλλακτική, πολλοί από τους ψηφοφόρους της δεξιάς των Σαλβίνι και Μπερλουσκόνι στράφηκαν στα Αδέλφια της Μελόνι, το μεγαλύτερο μεταξύ των κομμάτων του κοινοβουλίου που έμεινε εκτός του κυβερνητικού συνασπισμού του Ντράγκι.

Ο Μπερλουσκόνι, μεγιστάνας, πρώην πρωθυπουργός, καταδικασμένος για φορολογική απάτη και πρωταγωνιστής των… αξέχαστων μπούνγκα μπούνγκα, θα περίμενε κανείς ότι στα 86 του χρόνια θα επέλεγε να αποσυρθεί από την πολιτική σκηνή. Το αντίθετο. Ο Καβαλιέρε ήταν ο εγκέφαλος πίσω από την καθιέρωση της Μελόνι και η φιλοδοξία του δεν ήταν μια νέα πρωθυπουργική θητεία, άλλωστε ήταν επικεφαλής τριών κυβερνήσεων στην Ιταλία, αλλά η θέση του Σέρτζιο Ματαρέλα την οποία θεωρεί ως το λογικό τέλος της 30χρονης καριέρας του στην πολιτική σκηνή της Ιταλίας.

Τζόρτζια Μελόνι: Από τη νεοφασιστική νεολαία πρωθυπουργός;

Παιδί χωρισμένων γονιών, από την εφηβεία της ενταγμένη σε πολιτικές νεολαίες της ακροδεξιάς, μέτριας μόρφωσης δημοσιογράφος, λάτρης του Τόλκιν και του “Άρχοντα των Δαχτυλιδιών”, κόρη μιας βασανισμένης άνεργης Σικελής μάνας, της Άννας, που μεγάλωσε μόνη της κόρες της.

Η 45χρονη Μελόνι γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Ρώμη. Η ενασχόλησή της με την πολιτική ξεκίνησε όταν εντάχθηκε στη νεολαία του νεοφασιστικού κόμματος Movimento Sociale Italiano – MSI, προτού μεταπηδήσει στην Alleanza Nazionale – AN. Στη συνέχεια μετακινήθηκε στο PdL του Σίλβιο Μπερλουσκόνι με το οποίο έλαβε και υπουργικό θώκο, ως υπουργός Νεολαίας την περίοδο 2008 – 2011. Μέσα από τις τάξεις του μπερλουσκονικού PdL αναδύθηκε ωστόσο, ως διάσπαση, το 2012, το κόμμα «Αδέλφια της Ιταλίας» (Fratelli d’Italia – FdI).

Το 2016 η Μελόνι έγινε μητέρα. Πατέρας της κόρης της, ο σύντροφός της τηλεοπτικός παρουσιαστής στα κανάλια του Μπερλουσκόνι, ο Αντρέα Τζιαμπρούνο, γεννημένος στο Μιλάνο το 1981, με τον οποίο δεν έχουν παντρευτεί. Οι γυναίκες βλέπουν σε αυτήν ένα κομμάτι του εαυτού τους ενώ απολαμβάνει την στήριξη μεγάλης μερίδας του επιχειρηματικού κόσμου.

Με έντονα αντιμεταναστευτική και ευρωσκεπτικιστική ρητορική η Μελόνι υπόσχεται να επαναδιαπραγματευτεί πολλά από όσα σήμερα ισχύουν στις σχέσεις της Ιταλίας με την ΕΕ και την ευρωζώνη ενώ έχει πάρει θέση ενάντια στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η Μελόνι δηλώνει ότι αγωνίζεται για την κλασική εικόνα της οικογένειας – και είναι κατά των αμβλώσεων και των ομοφυλοφίλων. Είναι ιδιαίτερα επικριτική απέναντι στη μετανάστευση, ιδίως από την Αφρική και δηλώνει ότι τάσσεται κατά της περαιτέρω εμβάθυνσης της ΕΕ καθώς προτιμά όπως λέει «Ευρώπη των πατριωτών». Στις συγκεντρώσεις οι οπαδοί την χειροκροτούν με πάθος ενώ η ίδια χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να περάσει τα μηνύματά της με αναρτήσεις σε Twitter και Instagram όπου έχει εκατομμύρια followers.

Η Μελόνι, σε συγκέντρωση του κόμματός της στο Μιλάνο, αναφέρθηκε στο πώς θα διαμορφωθούν οι σχέσεις της χώρας της με την Ευρώπη στην περίπτωση που η ίδια αναλάβει την πρωθυπουργία. «Στην Ευρώπη ανησυχούν όλοι για το ενδεχόμενο να σχηματισθεί μια κυβέρνηση με την Μελόνι πρωθυπουργό. Τι θα συμβεί; Θα τελειώσει το πάρτι και η Ιταλία θα αρχίσει να υπερασπίζεται τα εθνικά της συμφέροντα, όπως κάνουν όλοι οι άλλοι, για να βρεθούν κοινά αποδεκτές λύσεις. Η μόνη χώρα που δεν το έκανε μέχρι τώρα είναι η Ιταλία, με ευθύνη του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος, το οποίο αρκείτο στα φιλικά χτυπήματα στην πλάτη από μέρους των Γερμανών και των Γάλλων. Όλοι υπερασπίζονται τα εθνικά τους συμφέροντα και δεν τους κατακρίνω, διότι είναι απόλυτα φυσικό». Η Μελόνι, όπως η Λεπέν αλλά και ο Ακεσον διακηρύττουν την ανάγκη να έρθει στην εξουσία μια αληθινή «πατριωτική ελίτ» με ό,τι αυτό σημαίνει για την επόμενη μέρα στην Ευρώπη. Τι λέει η ίδια για τον εαυτό της; Οτι είναι γυναίκα, μητέρα, Ιταλίδα, χριστιανή και κυρίως… «έτοιμη».

Οι αντιευρωπαϊκές θέσεις της Μελόνι, οι υποσχέσεις και το ιταλικό δημόσιο χρέος

Η Μελόνι κέρδισε δημοτικότητα, υιοθετώντας αντιευρωπαϊκές θέσεις αν και ποτέ δεν μίλησε για έξοδο της Ιταλίας από την Ευρωζώνη. Υποστηρίζει την τροποποίηση του ιταλικού Συντάγματος, προκειμένου το ιταλικό δίκαιο να υπερισχύει του ευρωπαϊκού. Tα σχέδιά της για την ιταλική οικονομία εξακολουθούν να έρχονται σε αντίθεση με την οικονομική ορθοδοξία των Βρυξελλών αν και δεσμεύεται να διατηρήσει σε τάξη τον προϋπολογισμό και να αποφύγει μετωπικές επιθέσεις στην ΕΕ. Αλλά το παρελθόν του κόμματός της λέει μια άλλη ιστορία, καθώς αμφισβητεί σταθερά ορισμένους πυλώνες της ολοκλήρωσης της ΕΕ, όπως τους κανόνες της εσωτερικής αγοράς, και δεν βιάζεται να εφαρμόσει ορισμένες από τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που επιδιώκουν οι Βρυξέλλες.

Στις αίθουσες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Επιτροπής υπάρχει ανησυχία καθώς η πολιτική που θα ακολουθήσει η Μελόνι ή μια κυβέρνηση στην οποία θα συμμετάσχει θα σηματοδοτήσει μια απότομη αποχώρηση από τις πολιτικές Ντράγκι. Αν και η Μελόνι επιμένει ότι θα είναι συνετή με τις δημόσιες δαπάνες, ορισμένες χώρες φοβούνται ότι θα μπορούσε να είναι δύσκολο να βρεθούν συμβιβασμοί με μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία της σε βασικές διαπραγματεύσεις, όπως αυτές για τη μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ, όπου η Ιταλία θέλει περισσότερα περιθώρια . Ο Τζούλιο Τρεμόντι, ο οποίος διετέλεσε τέσσερις φορές υπουργός Οικονομικών υπό τις κυβερνήσεις του Σίλβιο Μπερλουσκόνι και τώρα είναι υποψήφιος με τον Μελόνι, προσφέρει διαβεβαιώσεις ότι δεν θα υπάρξουν εντάσεις μεταξύ μιας κυβέρνησης υπό την ηγεσία του Μελόνι και των Βρυξελλών.Ο δεξιός συνασπισμός προτείνει να ξανασυζητηθεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το σχέδιο ανάκαμψης της χώρας υπό το πρίσμα της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης ζητώντας αλλαγές.

Η στάση των επενδυτών

Οπως επισήμανε σε άρθρο του στο Reuters ο Ούγκο Ντίξον οι επενδυτές δείχνουν ήρεμοι καθώς η Μελόνι έχει εγκαταλείψει τις ενστάσεις της για την Ε.Ε., ενώ διατείνεται πως οι φορολογικές περικοπές εξαρτώνται από την κατάσταση των οικονομικών της χώρας, τα οποία υπόσχεται ότι θα είναι ασφαλή στα χέρια της. Οι επενδυτές είναι επίσης χαλαροί, επειδή η Ε.Ε. δείχνει περισσότερη αλληλεγγύη από ό,τι κατά τη διάρκεια της κρίσης του ευρώ προ δεκαετίας. Ως απάντηση στην πανδημία του κορωνοϊού εγκαινίασε μία πρωτοβουλία για τη διευκόλυνση της ανάκαμψης και την τόνωση της ανθεκτικότητας, η οποία προβλέπει προσιτά δάνεια και επιδοτήσεις. Το μεγαλύτερο τμήμα από το εν λόγω Ταμείο Ανάκαμψης, της τάξεως των 192 δισ. ευρώ, θα το λάβει η Ιταλία. Αυτό αντιστοιχεί με το σχεδόν 10% του ΑΕΠ της. Επίσης, η Ε.Ε. έχει αναστείλει τους δημοσιονομικούς κανόνες, που απαιτούν από τα κράτη-μέλη να διατηρούν τα δημοσιονομικά ελλείμματα κάτω από το 3% του ΑΕΠ – αναστολή που μπορεί να παραταθεί ως αποτέλεσμα της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης. Ετσι, η Μελόνι δεν θα χρειαστεί να μειώσει τις δαπάνες ή να αυξήσει αμέσως τους φόρους. Η ΕΚΤ έχει επίσης ένα νέο εργαλείο για να σταματήσει τον κατακερματισμό της Ευρωζώνης. Θα αγοράζει τα ομόλογα των κυβερνήσεων, που δέχονται κερδοσκοπικές επιθέσεις, εφόσον το χρέος τους είναι βιώσιμο. Κανείς δεν θέλει η Ιταλία να συμπαρασύρει χώρες όπως η Γαλλία και η Ισπανία, που έχουν επίσης υψηλά επίπεδα δημοσίου χρέους. Το εμπόδιο είναι ότι το ιταλικό δημόσιο χρέος, το οποίο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναμένει να φθάσει στα τέλη του έτους στο 148% του ΑΕΠ, είναι σχεδόν μη βιώσιμο. Εχει αυξηθεί από 104% το 2007 μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση, την κατάρρευση της Ευρωζώνης και την πανδημία. Σε πραγματικούς όρους, το εθνικό εισόδημα της χώρας είναι σχεδόν ακριβώς όσο και πριν από 20 χρόνια.

Ο τελευταίος εκλογικός νόμος

Οι Ιταλοί θα συναντήσουν πολλές καινοτομίες σε αυτές τις κάλπες, εξαιτίας του τελευταίου εκλογικού νόμου και της τροποποίησης του Συντάγματος: η Βουλή περνά από τα 630 στα 400 μέλη και η Γερουσία από τα 315 στα 200. Για πρώτη φορά, οι Ιταλοί μπορούν να εκλέξουν γερουσιαστές από την ηλικία των 18 ετών, την ώρα που μέχρι σήμερα οι ψηφοφόροι θα έπρεπε να είναι τουλάχιστον 25 ετών. Στα δύο σώματα του Κοινοβουλίου, που διαθέτουν ακριβώς τις ίδιες εξουσίες, το 61% των εδρών κατανέμεται βάσει αναλογικού εκλογικού συστήματος, με την ισχύ διαφορετικών εκλογικών ορίων, το 37% εκλέγεται βάσει πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος και το 2% ανήκει στους Ιταλούς που διαμένουν στο εξωτερικό.

Διαβάστε ακόμα:

Λαβρόφ: «Πείτε στους αναγνώστες σας ότι απέφυγα την ερώτηση» – Τι «ενόχλησε» τον Ρώσο υπουργό

Η Ελλάδα «χτυπάει» κορυφή στις εξαγωγές υψηλής τεχνολογίας (γράφημα)

H Βόρεια Κορέα εκτόξευσε βαλλιστικό πύραυλο στη θάλασσα – «Πολύ σοβαρή πρόκληση», λέει η Σεούλ