Νέο αδιέξοδο διαφαίνεται στον ορίζοντα για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία αποδεικνύεται ανήμπορη να σταματήσει τον πληθωρισμό, παρά τις διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων.
Ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη έφτασε το 10,7% τον Οκτώβριο και πλέον τόσο τα «γεράκια» όσο και τα «περιστέρια» συμφωνούν ότι η αύξηση των επιτοκίων πρέπει να συνεχιστεί.
Και όχι μόνον αυτό. Στο τραπέζι βρίσκεται πλέον και η λεγόμενη «ποσοτική «σύσφιξη» (Quantitative Tightening – QT), μέσω της οποίας οι κεντρικές τράπεζες αφαιρούν χρήμα από την κυκλοφορία.
Είναι το αντίθετο της «ποσοτικής χαλάρωσης» (quantitative easing – QE) μέσω της οποίας οι κεντρικές τράπεζες δημιουργούν («τύπωναν») συνεχώς νέο χρήμα. Με το «φρεσκοτυπωμένο» αυτό χρήμα οι κεντρικές τράπεζες αγόραζαν ομόλογα από τράπεζες και επενδυτικές εταιρείες έτσι ώστε το χρήμα να κυκλοφορήσει στην οικονομία.
Η ποσοτική σύσφιξη είναι η αντίστροφη διαδικασία: Η κεντρική τράπεζα πουλάει τα ομόλογα που έχει στην κατοχή της (ή δεν τα ανανεώνει), εισπράττει την αξία τους και αφαιρεί το χρήμα από την κυκλοφορία.
Η «ποσοτική σύσφιξη» εφαρμόζεται ήδη στις ΗΠΑ από την ομοσπονδιακή τράπεζα (FED) η οποία δεν ανανεώνει πλέον κάποια από τα ομόλογα που είχε αγοράσει τα τελευταία χρόνια όταν φτάσουν στη λήξη τους.
Το ίδιο προτείνεται τώρα να γίνει και στην ευρωζώνη.
Όμως οι επαΐοντες είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί καθώς η ποσοτική σύσφιξη σε λίγες περιπτώσεις έχει εφαρμοστεί και ουδείς μπορεί να προβλέψει τις συνέπειές της στη σημερινή συγκυρία.
Το μεγάλο ερώτημα είναι πώς θα αντιδράσουν οι τιμές των μετοχών και των ομολόγων που είχαν «φουσκώσει» με το συνεχές τύπωμα χρήματος αλλά και με ποιο τρόπο θα επηρεαστεί η οικονομία.
Με άλλα λόγια, το «τύπωμα χρήματος» της τελευταίας δεκαετίας λειτούργησε ως «ένεση αναβολικών, οπότε ουδείς μπορεί να προβλέψει πώς θα αντιδράσουν οι αγορές και η παγκόσμια οικονομία στη… στέρηση των αναβολικών.
Το ζήτημα πάντως έχει ήδη τεθεί ανοιχτά στην ευρωζώνη.
Ο επικεφαλής της γερμανικής κεντρικής τράπεζας Γιοακίμ Νάγκελ δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι θα πρέπει να ξεκινήσει και στην ευρωζώνη η ποσοτική σύσφιξη, για να μειωθεί η ποσότητα του χρήματος που βρίσκεται σε κυκλοφορία στην οικονομία.
Ο κ. Νάγκελ πρότεινε να σταματήσει σταδιακά η ΕΚΤ να ανανεώνει τα ομόλογα που έχει αγοράσει από το 2014 στο πλαίσιο ειδικού προγράμματος (Asset Purchase Programme), τα οποία φτάνουν συνολικά σε αξία τα 3,2 τρισεκατομμύρια ευρώ.
Από το περασμένο καλοκαίρι οι νέες αγορές ομολόγων έχουν ήδη σταματήσει, αλλά η ΕΚΤ ανανεώνει τα ομόλογα που ήδη έχει στην κατοχή της όταν αυτά λήγουν.
Τώρα ο επικεφαλής της Bundesbank προτείνει να σταματήσει και η ανανέωση των ομολόγων αυτών.
Το ζήτημα, όμως, όπως επισημαίνουν παράγοντες του ευρωσυστήματος είναι ότι η πολιτική της σύσφιξης είναι πιθανόν να έχει παρενέργειες, καθώς εάν η ΕΚΤ αρχίσει να «πουλάει» ομόλογα θα υποχωρήσουν οι τιμές τους και αυτό σημαίνει ότι θα ανέβει η απόδοσή τους (επιτόκιο) η οποία κινείται αντίστροφα.
Πιο ευαίσθητα σε μια τέτοια κίνηση είναι τα ομόλογα των χωρών της περιφέρειας, όπως κατ΄εξοχήν η Ιταλία και η Ελλάδα. Οι αποδόσεις των ομολόγων τους κινούνται ήδη ανοδικά το τελευταίο διάστημα, λόγω των αυξήσεων στα επιτόκια, αλλά εάν ξεκινήσει και η ποσοτική σύσφιξη η ανοδική τάση πιθανότατα θα ενισχυθεί.
Στην περίπτωση αυτή η ΕΚΤ έχει ήδη ανακοινώσει ότι είναι έτοιμη να εφαρμόσει ένα νέο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων μόνο για τις χώρες αυτές, μια ειδική προστασία, τις λεπτομέρειες της οποίας όμως δεν έχει ανακοινώσει.
Διαβάστε ακόμη:
Κατάρ 2022: Βusiness δισεκατομμυρίων και σκιές στο πιο ακριβό Μουντιάλ της ιστορίας
«Εποχή Μασκ» στο Twitter: Ξεκίνησε η συνδρομή των $8 – Γιατί απολογείται ο πρώην Ceo (tweets)